18/4/11

Ευάγγελος Πονηρός, Υπόμνημα στην Υπουργό Παιδείας για τα Θρησκευτικά στο Νέο Λύκειο

Θέμα: Ὑπόμνημα γιά τήν θέση τοῦ ὀρθοδόξου χριστιανικoῦ μαθήματος θρησκευτικῶν
στίς προτάσεις τοῦ Ὑπουργείου Παιδείας γιά τό νέο λύκειο
Πρός ἀξιότιμη κα Ἄννα Διαμαντοπούλου Ὑπουργό Παιδείας Διά Βίου Μάθησης καί Θρησκευμάτων
Ἀνδρέα Παπανδρέου 37
15180 Μαρούσι
Ἀξιότιμη κα Ὑπουργέ,
ἐπειδή κατόπιν λεπτομεροῦς μελέτης διαπιστώσαμε σφάλματα, ἀλλά καί παρεξηγήσιμα σημεῖα στίς προτάσεις τοῦ Ὑπουργείου Παιδείας οἱ ὁποῖες ἀφοροῦν τήν θέση τοῦ ὀρθοδόξου χριστιανικοῦ μαθήματος θρησκευτικῶν στό νέο λύκειο θέτουμε ὑπ΄ ὄψη σας τά ἑξῆς:
1. Ἐάν ἡ ὀνομασία «θρησκεία καί κόσμος» τοῦ μαθήματος τῆς δευτέρας καί τρίτης λυκείου, τό ὁποῖο σύμφωνα μέ τίς προτάσεις θά ἀντικαταστήσει τήν μέχρι σήμερα γνωστή ὀνομασία «θρησκευτικά», δηλώνει ὅτι θά παύσει τό μάθημα νά εἶναι ὀρθόδοξο χριστιανικό, τότε θά εἶναι τό μάθημα αὐτό ἀντισυνταγματικό, διότι θά παραβιάζει τά ἄρθρα 3, 13 καί 16 τοῦ Συντάγματος τῆς Ἑλληνικῆς Δημοκρατίας... Θά παραβιάζει τό ἄρθρο 3, σύμφωνα μέ τό ὁποῖο «επικρατούσα θρησκεία στην Ελλάδα είναι η θρησκεία της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας του Χριστού». Θά παραβιάζει τό ἄρθρο 13 τό ὁποῖο ὁρίζει ὅτι «η ελευθερία της θρησκευτικής συνείδησης είναι απαραβίαστη». Ἐάν καί ἐφ΄ ὅσον τό μάθημα παύσει νά εἶναι ὀρθόδοξο χριστιανικό, παραβιάζεται ἡ ἐλευθερία συνειδήσεως τῶν ὀρθοδόξων χριστιανῶν. Θά παραβιάζει τό ἄρθρο 16 τοῦ Συντάγματος, τό ὁποῖο ὁρίζει ὅτι «Η παιδεία αποτελεί βασική αποστολή του Κράτους και έχει σκοπό την ηθική, πνευματική, επαγγελματική και φυσική αγωγή των Ελλήνων, την ανάπτυξη της εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης και τη διάπλασή τους σε ελεύθερους και υπεύθυνους πολίτες.» Τόσο ἡ ἐθνική, ὅσο καί ἡ θρησκευτική συνείδηση ὑπάρχουν ἤδη στό παιδί, εἶναι ἤδη Ἕλληνας καί τό γνωρίζει, εἶναι ἤδη χριστιανός ὀρθόδοξος καί τό γνωρίζει καί ἡ βάσει τοῦ Συντάγματος κρατική παιδεία, πρέπει νά ἀποσκοπεῖ στήν ἀνάπτυξη τῆς ὀρθόδοξης χριστιανικῆς συνειδήσεώς του, δέν ἐπιτρέπεται νά τήν παραβλέπει, νά τήν ναρκώνει ἤ νά τήν στρεβλώνει.

2. Πιστεύουμε, ὅτι τό μάθημα θά εἶναι γονιμότερο, ἐάν ἀφορᾶ σέ διάλογο τῆς ὀρθοδοξίας μέ τόν κόσμο καί ὄχι τῆς θρησκείας γενικά. Τά παιδιά μας δέν μετέχουν γενικά σέ ὅλες τίς θρησκεῖες, δέν θά ἦταν ποτέ δυνατό κάτι τέτοιο, ἀλλά στήν ὀρθόδοξη χριστιανική Ἐκκλησία ἡ ὁποία ἀποτελεῖ οἰκογενειακή καί ἐθνική τους παράδοση. Δέν εἶναι δυνατόν νά κατανοήσουν καί νά ἑρμηνεύσουν τόν κόσμο βάσει ὅλων τῶν θρησκευμάτων, στά ὁποῖα δέν μετέχουν καί δέν εἶναι δυνατόν νά μετέχουν, ἀλλά βάσει τῆς ὀρθόδοξης χριστιανικῆς διδασκαλίας μέ τήν ὁποία ἔχουν γαλουχηθεῖ ἀπό τήν νηπιακή τους ἡλικία.

3. Ἐάν τό σχολικό μάθημα θρησκευτικῶν εἶναι ἐχθρικό ἤ ἀδιάφορο πρός τήν κατήχηση τῆς Ὀρθοδόξου τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίας, τότε θά παύσει πλέον νά εἶναι ὀρθόδοξο χριστιανικό καί δέν θά ἀφορᾶ ὀρθοδόξους χριστιανούς μαθητές. Θά σημαίνει πλέον, ὅτι τό μάθημα θά περιφρονεῖ τήν Ἁγία Γραφή καί τούς πατέρες τῆς Ἐκκλησίας καί ἐπιχειρεῖ νά στρεβλώσει τήν συνείδηση τῶν ὀρθοδόξων χριστιανῶν μαθητῶν, οἱ ὁποῖοι γιά τόν λόγο αὐτό θά ἀποκτήσουν καθολικό καί ἀναφαίρετο δικαίωμα ἀπαλλαγῆς ἀπό τέτοιου εἴδους μάθημα. Κατήχηση ὀνομάζεται ἡ ὀρθόδοξη χριστιανική παιδεία ἐδῶ καί δύο χιλιάδες ἔτη, ἀπευθύνεται δέ σέ παιδιά, ἐφήβους καί ἐνηλίκους μέ θέματα ἀνάλογα πρός τά ἐνδιαφέροντα καί τούς προβληματισμούς τῆς κάθε ἡλικίας καί ἀνάλογα μέ τά ἐρωτήματα τά ὁποῖα θέτει τό κοινωνικό γίγνεσθαι.

4. Ἡ μείωση τοῦ μαθήματος τῆς δευτέρας λυκείου σέ μία ὥρα τήν ἑβδομάδα, συνιστᾶ παραβίαση τῆς ἀποφάσεως 2176/1998 τοῦ Συμβουλίου τῆς Ἐπικρατείας, ἡ ὁποία ἀκύρωνε ἀπόφαση τοῦ τότε ὑπουργοῦ παιδείας, βάσει τῆς ὁποίας καθοριζόταν τό ὀρθόδοξο χριστιανικό μάθημα θρησκευτικῶν σέ μία ὥρα ἑβδομαδιαίως στήν δευτέρα καί στήν τρίτη τάξη τῶν ἑλληνικῶν λυκείων. Τό Συμβούλιο τῆς Ἐπικρατείας ἀποδέχθηκε τήν αἰτιολόγηση τῆς προσφυγῆς γονέως ὅτι διά τοῦ ἐν λόγῳ περιορισμοῦ τοῦ μαθήματος σέ μία ὥρα ἑβδομαδιαίως δέν εἶναι «πλέον δυνατή η εις επαρκή βαθμόν «ανάπτυξις» της θρησκευτικής συνειδήσεως των ανηλίκων θυγατέρων της, συμφώνως προς τας αρχάς του ορθοδόξου χριστιανικού δόγματος» (βλ. παράγραφο 4 τῆς ὡς ἄνω ἀποφάσεως). Ἡ αὐτή ἀπόφαση τοῦ Συμβουλίου τῆς Ἐπικρατείας ἀναφέρει στό σκεπτικό της: «Επειδή από τας προαναφερθείσας διατάξεις του Συντάγματος αλλά και της Συμβάσεως της Ρώμης, ερμηνευομένας εν συνδυασμώ μεταξύ των, εν όψει του γνωστού τοις πάσιν γεγονότος ότι η συντριπτική πλειοψηφία του ελληνικού λαού πρεσβεύει την ορθόδοξο χριστιανική θρησκεία [βλ. ΣτΕ 3533/1986, βλ. επίσης ΣτΕ 3356/1995], όπως τούτο άλλωστε μαρτυρείται και από την κατά τα εκτεθέντα, επίκλησιν εις αυτήν ταύτην την κεφαλίδα του Συντάγματος της Αγίας Τριάδος, αλλά και τον χαρακτηρισμόν, εις την προπαρατεθείσα διάταξιν του άρθρου 3 του Συντάγματος του ορθοδόξου χριστιανικού δόγματος ως «επικρατούσης θρησκείας» εις την Ελλάδα, συνάγεται, κατά τά ήδη κριθέντα [ΣτΕ 3356/95], ότι μεταξύ των σκοπών της παρεχομένης εις τα σχολεία παιδείας είναι και η «ανάπτυξις», εις τουλάχιστον επαρκή βαθμόν, της θρησκευτικής συνειδήσεως των ελληνοπαίδων συμφώνως προς τας αρχάς του ορθοδόξου χριστιανικού δόγματος, η διδασκαλία του οποίου είναι, ως εκ τούτου, υποχρεωτική, όπως είναι υποχρεωτική και η παρακολούθησις από τους μαθητάς, οι οποίοι ανήκουν εις την κατ΄ Ανατολάς Ορθόδοξον Χριστιανικήν Εκκλησίαν, του αντιστοίχου μαθήματος [βλ. και τας διατάξεις των άρθρων 1 παρ. 2, 5 παρ. 1 εδαφ. α, 6 παρ. 2 εδαφ. β του ν. 1566/1985, ΦΕΚ Α 167 και 2, 3 παρ. 3 και 4 του Π.Δ. 479/1995, ΦΕΚ Α 170]. Εις την τοιαύτην άλλωστε ανάπτυξιν της θρησκευτικής συνειδήσεως των Ελληνοπαίδων αποβλέπουν και οι γονείς των αντλούντες από την προαναφερθείσα διάταξη του άρθρου 13 του Συντάγματος το δικαίωμα αυτό το οποίον, ως εξετέθη, κατοχυρούται ευθέως και από τας προαναφερθείσας διατάξεις της Συμβάσεως της Ρώμης, κατά τας οποίας οι ίδιοι οι γονείς καθορίζουν την θρησκευτικήν αγωγήν των τέκνων των, επί τη βάσει των ιδικών των θρησκευτικών πεποιθήσεων [βλ. ΣτΕ 3356/1995].» (βλ. παράγραφο 12 τῆς ὡς ἄνω ἀποφάσεως) Συμφώνως πρός τά ἀνωτέρω ἡ ἐν λόγῳ ἀπόφαση τοῦ Συμβουλίου τῆς Ἐπικρατείας: «ακυρώνει την υπ΄ αρ΄ πρ. Γ2/6953/1997 [ΦΕΚ Β 1057] απόφασιν του Υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, καθ΄ ο μέρος περιορίζεται με αυτήν η διδασκαλία του μαθήματος των θρησκευτικών εις τας τάξεις [Β και Γ] του Ενιαίου Λυκείου εις μίαν [1] μόνον ώραν διδασκαλίας εβδομαδιαίως, κατά τα εις το αιτιολογικόν.»
5. Ὅπως ἔχουμε ἤδη ἐπισημάνει σέ ὑπόμνημά μας, τό ὁποῖο ἀφοροῦσε στό ἴδιο θέμα καί σᾶς ἀποστείλαμε στίς 22-2-2011, τό ὀρθόδοξο χριστιανικό μάθημα θρησκευτικῶν δέν θά ἦταν ποτέ δυνατόν νά θεσμοθετηθεῖ ὡς ἐπιλεγόμενο, διότι τέτοιου εἴδους θεσμοθέτηση ἀποτελεῖ παραβίαση τοῦ Συντάγματος. Ὅπως ἔχουμε ἤδη ἀναφέρει ἀνωτέρω, τό Σύνταγμα ἐπιτάσσει τήν μέσῳ τῆς παιδείας ἀνάπτυξη τῆς θρησκευτικῆς συνειδήσεως των μαθητῶν. Ἁπλῶς καί μόνον ἡ τυχόν θεσμοθέτηση τοῦ ὀρθοδόξου χριστιανικοῦ μαθήματος θρησκευτικῶν ὡς ἐπιλεγόμενου μαθήματος θά συνιστοῦσε προτροπή πρός τούς ὀρθοδόξους χριστιανούς μαθητές νά πράξουν παρά συνείδηση. Στήν δημοσιευμένη πρόταση γιά τό νέο λύκειο ἡ τοποθέτηση τοῦ ἐν λόγῳ μαθήματος μεταξύ ἄλλων μαθημάτων τά ὁποῖα ἀποτελοῦν ἐμβάθυνση στά μαθήματα κατευθύνσεως συνιστᾶ ὄχι ἁπλῶς προτροπή, ἀλλά καταναγκασμό τῶν μαθητῶν νά πράξουν παρά συνείδηση. Καί τοῦτο διότι γιά λόγους οἰκονομίας, γιά νά μή πληρώνουν οἱ γονεῖς τῶν μαθητῶν φροντιστηριακά μαθήματα, τά ὁποῖα θά τούς προσέφεραν ἐμβάθυνση στά μαθήματα τῶν κατευθύνσεων, θά ἀναγκασθοῦν νά μήν ἐπιλέξουν τό ὀρθόδοξο χριστιανικό μάθημα θρησκευτικῶν καί ἔτσι νά πράξουν παρά συνείδηση.
6. Τονίζουμε γιά ἀκόμη μία φορά, ὅτι ἐάν θεσμοθετηθοῦν τά ὡς ἄνω σφάλματα, θίγονται τά ἀνθρώπινα δικαιώματα τῶν ὀρθοδόξων χριστιανῶν μαθητῶν, διότι δέν τούς δίνεται ἡ εὐκαιρία νά διαπαιδαγωγηθοῦν σύμφωνα μέ τήν πίστη τους, ἡ ὁποία ἀποτελεῖ ταυτότητα καί συνείδησή τους. Προτείνουμε λοιπόν νά μετονομασθεῖ τό μάθημα σέ «ὀρθόδοξη χριστιανική παιδεία»«ὀρθόδοξη χριστιανική ἀγωγή», νά ἀνήκει στόν βασικό κορμό τῶν ὑποχρεωτικῶν μαθημάτων καί νά διδάσκεται τοὐλάχιστον δύο ὧρες ἑβδομαδιαίως σέ ὅλες τίς τάξεις ὅλων τῶν σχολείων δευτεροβάθμιας ἐκπαιδεύσεως.

Βύρωνας 14-4-2011
Μετά τιμής
Εὐάγγελος Στ. Πονηρός Δρ Θ., Μ.Φ.
Καθηγητής Θεολόγος τοῦ 2ου Πειραματικοῦ Γυμνασίου Ἀθηνῶν

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Μπορείτε να δείτε τις προηγούμενες δημοσιεύσεις του ιστολογίου μας πατώντας το Παλαιότερες αναρτήσεις (δείτε δεξιά)