Ιωάννης Τάτσης, Διάλογος διά τα Θρησκευτικά με δεδομένας αντιθέσεις

Διάλογος διά τα Θρησκευτικά με δεδομένας αντιθέσεις 

του Ιωάννη Τάτση, Θεολόγου

Ειδική Επιτροπή συνέστησε το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ) του Υπουργείου Παιδείας για την διεξαγωγή διαλόγου με την Εκκλησία για το μάθημα των Θρησκευτικών. Η Επιτροπή συνεστήθη χωρίς τη συμμετοχή μελών της Πανελλήνιας Ένωσης Θεολόγων. Τα μέλη της Επιτροπής του ΙΕΠ συντάσσονται με τη θέση του κ. Σταύρου Γιαγκάζογλου, Σύμβουλου του Υπουργείου Παιδείας και Προϊσταμένου του Γραφείου Α΄ του ΙΕΠ, που συνοψίζεται

στην απαίτηση άμεσης και γενικευμένης εφαρμογής στα ελληνικά σχολεία των νέων Προγραμμάτων Σπουδών για τα Θρησκευτικά Δημοτικού, Γυμνασίου και Λυκείου.

Για τη διεξαγωγή του σχετικού διαλόγου με το Υπουργείο Παιδείας η Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδος συγκρότησε επίσης Επιτροπή αποτελούμενη από τρεις Μητροπολίτες και τέσσερις καθηγητές, μεταξύ των οποίων και ο Πρόεδρος της ΠΕΘ. Η άποψη της Επιτροπής αυτής συνοψίζεται στην διαμορφωθείσα πρόταση, μετά από εισήγηση του Μητροπολίτου Ναυπάκτου Ιεροθέου και αποδοχή από την Ιεραρχία, ότι το μάθημα των Θρησκευτικών θα πρέπει να έχει ως βάση το ισχύον μέχρι σήμερα αναλυτικό πρόγραμμα, στο οποίο είναι δυνατόν να γίνουν βελτιώσεις και μικρές προσθήκες θρησκειολογικών στοιχείων σε χωριστές διδακτικές ενότητες.

Οι δηλώσεις που έχουν γίνει εκατέρωθεν μέσω συνεντεύξεων αλλά και οι επίσημα διατυπωμένες θέσεις δείχνουν πως υπάρχει θεμελιώδης διαφωνία μεταξύ των δύο Επιτροπών ως προς το περιεχόμενο του μαθήματος των Θρησκευτικών και τον προσανατολισμό που πρέπει να έχει. Η διαφωνία οδηγεί στο πρακτικό ερώτημα εάν τελικά θα υπάρξει γενίκευση της εφαρμογής των νέων Προγραμμάτων Σπουδών ή συνέχιση της διδασκαλίας του μαθήματος με βάση το αναλυτικό πρόγραμμα και τα σχολικά εγχειρίδια που υπάρχουν σήμερα.

Η πλευρά του ΙΕΠ επιμένει στην ανάγκη εφαρμογής των νέων Προγραμμάτων Σπουδών επιστρατεύοντας μάλιστα επιχειρήματα που πλέον θεωρούνται ξεπερασμένα. Έτσι για παράδειγμα, γίνεται λόγος για «εύκολες» απαλλαγές από το μάθημα που θα λήξουν μόνο αν εισαχθούν στα ελληνικά σχολεία τα νέα Προγράμματα. Ως γνωστόν μετά τις τελεσίδικες αποφάσεις των δικαστηρίων οι απαλλαγές από το μάθημα των Θρησκευτικών δεν είναι καθόλου «εύκολες» και αφορούν μόνον αλλόθρησκους και ετερόδοξους μαθητές, πολλοί μάλιστα από τους οποίους δεν κάνουν χρήση του δικαιώματος αυτού αλλά επιλέγουν να παρακολουθούν το μάθημα όπως διδάσκεται με το ισχύον αναλυτικό πρόγραμμα.

Στις δηλώσεις του τόσο εντός της Βουλής όσο και στα ΜΜΕ ο Υπουργός Παιδείας κ. Νίκος Φίλης μοιάζει να έχει πειστεί ότι είναι αναγκαία η εφαρμογή στην πράξη των νέων Προγραμμάτων Σπουδών. Γνωρίζει βέβαια ότι αν επιχειρήσει μονομερώς την  αλλαγή αυτή, ερχόμενος σε αντίθεση με τη Διοικούσα Εκκλησία και την συντριπτική πλειονότητα των Θεολόγων που εκπροσωπεί η ΠΕΘ, θα οδηγηθεί στις γνωστές συνέπειες. Μεγάλο πολιτικό κόστος και απόρριψη στην πράξη του όλου σχεδίου από τους μάχιμους θεολόγους της τάξης που θα αρνηθούν να εφαρμόσουν προειλημμένες αποφάσεις.

Από την πλευρά της Εκκλησίας τα πράγματα, μετά από πολύ αγώνα και επιμονή κυρίως της ΠΕΘ και μερικών αγωνιστών Ιεραρχών, έχουν γίνει πλέον ξεκάθαρα. Η Εκκλησία συνοδικώς, σε επίπεδο Ιεραρχίας, αποφάσισε να στηρίξει τον ορθόδοξο χριστιανικό χαρακτήρα του μαθήματος απορρίπτοντας τα νέα Προγράμματα Σπουδών και θέτοντας στο περιθώριο τις λίγες φωνές επισκόπων που επιχείρησαν το προηγούμενο διάστημα να σύρουν την Σύνοδο σε μία θετική στάση απέναντι σε αυτά. Η παρέμβαση του Μητροπολίτου Ναυπάκτου Ιεροθέου στη Σύνοδο τόσο σε επίπεδο Διαρκούς Συνόδου όσο και στην Ιεραρχία υπήρξε καταλυτική.

Για τη συνέχεια του διαλόγου τα πρόσωπα των τριών Ιεραρχών που επελέγησαν για την Επιτροπή διαλόγου διασφαλίζουν ότι δεν θα υπάρξει υποχώρηση μπροστά στις αξιώσεις του ΙΕΠ και του Υπουργείου Παιδείας. Ο ένας εκ των τριών αυτών Ιεραρχών, ο Μητροπολίτης Φιλίππων Προκόπιος είχε ήδη από το Νοέμβριο του 2012  εκφράσει ενώπιον της Συνόδου την έντονη ανησυχία του για τα νέα Προγράμματα Σπουδών, με εμπεριστατωμένη εισήγηση, ζητώντας από τότε τη σύγκληση της Ιεραρχίας για το θέμα.

Ζητούμενο πλέον είναι η ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας να τηρήσει τη διαβεβαίωση που έχει δώσει δημόσια ότι δεν θα επιχειρήσει καμία αλλαγή στα Θρησκευτικά χωρίς διάλογο αλλά και να τηρήσει τους βασικούς κανόνες ενός επίσημου διαλόγου που δεν θα αναλωθεί σε μία - δύο συναντήσεις για απλή ανταλλαγή απόψεων. Δηλώσεις στελεχών του Υπουργείου Παιδείας που αναφέρουν ότι επίκειται ριζική αλλαγή του περιεχομένου του μαθήματος των Θρησκευτικών  δεν βοηθούν προς την κατεύθυνση ειλικρινούς διαλόγου αφού προκαταλαμβάνουν το αποτέλεσμα του μετατρέποντας τον σε προσχηματικό.

Και κάτι τελευταίο. Κύριος εκφραστής της θέσης ότι πρέπει να υπάρξει εφαρμογή των νέων Προγραμμάτων Σπουδών είναι, όπως προαναφέρθηκε, ο κ. Σταύρος Γιαγκάζογλου. Υπενθυμίζουμε λοιπόν το εύλογο ερώτημα του Μητροπολίτου Φιλίππων Προκοπίου στη εισήγησή του προς τη ΔΙΣ το Νοέμβριο του 2012 σχετικά με τους ισχυρισμούς του προαναφερθέντος Συμβούλου για τον πολυθρησκευτικό χαρακτήρα της χώρας μας: «Τώρα ἀνακάλυψεν την πολυπολιτισμικότητα καί τόν πολυθρησκειακόν χαρακτῆρα τῆς Χώρας μας ὁ ἐπί σειράν ἐτῶν Σύμβουλος τοῦ Παιδαγωγικοῦ Ἰνστιτούτου; Καί θά ἦσαν ἀνεκτά ὅσα ἀπό τήν ἐλευθέραν θρησκευτικήν συνείδησιν ὑπαγορεύονται, ἀλλά πῶς συμβιβάζονται μέ τήν διευθυντικήν θέσιν του εἰς τήν «Θεολογίαν», τήν ἐπίσημον ἔκδοσιν τῆς τριμηνιαίας ἐπιστημονικῆς ἐκδόσεως τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος; Ἀσύμβατοι προσωπικαί ἀπόψεις πρός τήν ἀνατεθεῖσαν διακονίαν, τήν ὁποίαν σπουδαῖαι ἀκαδημαϊκαί προσωπικότητες ὑπηρέτησαν καί ἐκλέισαν». Προφανώς κάποια στιγμή η Ιεραρχία θα πρέπει να εξετάσει και το ζήτημα της διεύθυνσης του επίσημου επιστημονικού της περιοδικού.

Ορθόδοξος Τύπος, 18/03/2016