Γιώργος Παπαθανασόπουλος, Ο Άγιος Νεκτάριος, ο άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός και ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος

Ο Άγιος Νεκτάριος, ο άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός 

και ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος

Του Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

                                      Α΄ ΜΕΡΟΣ

          Οι εορτασμοί, ήτοι η βράβευση από την Ιεραρχία και η αυτοβράβευση από την Αρχιεπισκοπή Αθηνών του κ. Ιερωνύμου, για τη συμπλήρωση  δέκα ετών στον θρόνο του Προκαθημένου της Ελλαδικής Εκκλησίας, ολοκληρώθηκαν.

Για τη δεκαετία αυτή ο Αρχιεπίσκοπος έκαμε στην πρόσφατη Ιεραρχία έναν επιγραμματικό απολογισμό. Σ’ αυτόν μίλησε με γενικότητες και απευθύνθηκε στο θυμικό των Μητροπολιτών – μελών Της. Μεταξύ των άλλων είπε:

«Καθ’ όλη τη δεκαετή αυτή και ιδιαίτερα κοπιαστική περίοδο πάσχισα να διακονήσω: τον άνθρωπο, την συνοδικότητα, τις ορθές σχέσεις Εκκλησίας – Κράτους, τις διορθόδοξες και διαχριστανικές συγκυρίες, την παρατεινόμενη κρίση αρχών, θεσμών και αξιών, την φτώχεια, την δημιουργία κοινωνικού προσώπου της Εκκλησίας μας, τιμώντας τους προκατόχους μου, την εκκλησιαστική περιουσία, την εκκλησιαστική εκπαίδευση, προσπάθησα να δημιουργήσω πρόσθετο κύρος στην Εκκλησία με την ανάδειξη άξιων επισκόπων – ποιμένων, να προασπίσω τα δίκαια της Εκκλησίας μας, να προβάλλω την ενότητα και όχι τις αντιπαραθέσεις, να υπερβώ τις όποιες μικρότητες και διαφορές μας, γεφυρώνοντας το όποιο χάσμα των μεταξύ μας αδελφικών σχέσεων...Συνεπώς σε αυτό το τρίπτυχο εργάσθηκα και αυτό επιθυμώ να συνεχίσω να υπηρετώ, το οποίο βασίζεται στην “ενότητα”, στην “αγάπη” και στην “προσφορά”....».

Αυτά τα λόγια του κ. Ιερωνύμου δεν αποτελούν απολογισμό, ούτε αυτοκριτική. Και φυσικά δεν ήθελε να πει ότι «διακόνησε την παρατεινόμενη κρίση»... Για να βοηθηθεί στην αυτοκριτική του καλύτερα να απαντήσει αν τα όσα έπραξε ανταποκρίνονται στα απαραίτητα καθήκοντα του πνευματικού ποιμένος, όπως τα περιγράφει στην ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΗ του ο Άγιος Νεκτάριος.

Πρώτον, κατά τον Άγιο Νεκτάριο, ο επίσκοπος  οφείλει να παραμένει διαρκώς κοντά στο ποίμνιο του και να μην απουσιάζει της Επισκοπής του, παρά μόνο όταν τον προσκαλεί η φωνή της Εκκλησίας.  (Βλ. σχ. Κανόνες ΟΘ΄ της εν Καρθαγένη Συνόδου και ΙΙ΄ της εν Τρούλλω Στ΄ Οικουμενικής Συνόδου). Για τον παραβαίνοντα τον Κανόνα η ποινή είναι βαρυτάτη. Στις περίπου 3650 ημέρες από της εκλογής του και στις 520 Κυριακές ο Αρχιεπίσκοπος ας σκεφθεί πόσες πέρασε μακριά από το ποίμνιό του και συγκεκριμένα στην Βοιωτία και πιο συγκεκριμένα στο εξοχικό οίκημα της Ζάλτσας και στα Οινόφυτα.

Δεύτερον ο Άγιος Νεκτάριος, με βάση τους Ιερούς Κανόνες, τονίζει ότι ο επίσκοπος οφείλει «ποιείν ποιμαντικάς περιοδείας, ίνα γνωρίση την εαυτού ποίμνην, να γνωρίση τας εαυτής ανάγκας, τας ελλείψεις, τας ασθενείας ή τας αδυναμίας αυτής,...τας εκκλησίας, τους λειτουργούς αυτής, πώς αύται ευρίσκονται και εάν ούτοι εκπληρώσι τα εαυτών καθήκοντα...Οφείλει να επισκέπτηται τα σχολεία, τα φιλανθρωπικά ιδρύματα...Αι επισκέψεις αύται δέον εστί να γίνωνται όσον ένεστι συνεχείς προς ενίσχυσιν και στήριξιν του ποιμνίου, διότι η παρουσία του πνευματικού ποιμένος εν τη ποίμνη εστί δύναμις ηθική και μεταδοτική κρατύνουσα το θρησκευτικόν συναίσθημα της εαυτού ποίμνης».

Ο ίδιος ο κ. Ιερώνυμος στον ενθρονιστήριο λόγο του, στις 16 Φεβρουαρίου 2008,  τόνισε ότι «οι ιερείς και οικογένειές τους δεν θα αισθάνονται μόνοι στον αγώνα τους». Και ως προς τους νέους στον ίδιο λόγο του είπε: «Αγαπημένα μου παιδιά, θέλω να συναντιόμαστε προσωπικά. Προτείνω λοιπόν να ιδρύσουμε ένα είδος νεανικού συμβουλίου του Αρχιεπισκόπου, ώστε να ανταμώνουμε, να ακούω άμεσα ο ίδιος τον λόγο σας και να αγωνιστούμε μαζί για να κτίσουμε το αύριο που εσείς δικαιούσθε και εμείς οφείλουμε να σας εξασφαλίσουμε».   

Ο Αρχιεπίσκοπος ας σκεφθεί σε αυτές τις 3650 ημέρες πόσες από τις ενορίες της Αρχιεπισκοπής επισκέφθηκε, με πόσους κληρικούς του συζήτησε, πόσα ιερατικά συνέδρια πραγματοποίησε, σε πόσα άλλα συνέδρια μίλησε ο ίδιος. Να εξηγήσει επίσης γιατί δεν ιδρύθηκε το «νεανικό συμβούλιο», και γιατί σπανίως ανταμώθηκε με νέους για να τους ακούσει άμεσα ο ίδιος, όπως υποσχέθηκε. Επίσης να αναλογισθεί πόσα σχολεία επισκέφθηκε και μίλησε... Επίσης να απαντήσει στο ερώτημα γιατί έμεινε μακριά από τον λαό, όταν, όπως στα παλλαϊκά συλλαλητήρια, χρειαζόταν την παρουσία του και τον λόγο του.

Τρίτον, ο Άγιος Νεκτάριος, με βάση τους Ιερούς Κανόνες,  τονίζει ότι ο επίσκοπος οφείλει «να διδάσκη το εαυτού ποίμνιον πάντοτε και πανταχού, α΄ εν τη εκκλησία, β΄ κατ΄ ιδίαν, και γ΄ δια του πρεσβυτερίου κατ΄ οίκον, κατ’ οικογένειαν και κατ’ άτομον». Κατά τον Άγιο Νεκτάριο «το κήρυγμα του θείου λόγου ήτοι η επ’ εκκλησίας διδαχή ανέκαθεν εθεωρήθη ως το πρώτιστον των καθηκόντων του πνευματικού ποιμένος και αποτελεί εν των σπουδαιοτάτων γνωρισμάτων του αξιώματος αυτού» και αναφέρει τον λόγο του ιερού Αμβροσίου, ότι «Κύριον τω επισκόπω έργον είναι το διδάσκειν τον λαόν». Ας αναλογισθεί ο Αρχιεπίσκοπος σε πόσες από τις 3650 ημέρες κήρυξε τον Θείο Λόγο και σε πόσους Κατανυκτικούς Εσπερινούς προεξήρχε και έκαμε τις σχετικές πνευματικού περιεχομένου ομιλίες, εν όψει του Πάσχα.

Κατά την απονομή από την Ιεραρχία στον Αρχιεπίσκοπο της ανωτάτης διακρίσεως της Εκκλησίας της Ελλάδος (7/2/2018)  τον προσφώνησε ο Αντιπρόεδρός Της, Μητροπολίτης Καρυστίας κ. Σεραφείμ και του υπενθύμισε τα λόγια που είπε στον ενθρονιστήριο λόγο του: «Προσεύχομαι όταν περάσει ο καιρός και πλησιάζει το τέλος μου να απολογηθώ με παρρησία ενώπιον Θεού και ανθρώπων για τον Θρόνο που μου εμπιστεύθηκε ο Κύριος και θα ήθελα μέχρι τότε να μιλήσω γι’ αυτόν τον Θρόνο κοιτώντας σας στα μάτια, που κατά τον Άγιο Κοσμά τον Αιτωλό, είναι ο Τάφος μου και εγώ είμαι μέσα νεκρός, που όμως ο τάφος έχει την εξουσία να διδάσκει».

Ο Μητροπολίτης Καρυστίας, υπενθύμισε εμμέσως στον Αρχιεπίσκοπο ότι είναι κοντά στο τέλος της εδώ ζωής του και ότι οφείλει να εξετάσει αν μπορεί να πει τα λόγια του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού, ώστε ο τάφος του «να έχει την εξουσία να διδάσκει». Ο Άγιος «δεν είχε σακούλα, μήτε κασέλα, μήτε σπίτι, μήτε άλλο ράσο από εκείνο που φορούσε» και, κατά τον μακαριστό Μητροπολίτη Φλωρίνης Αυγουστίνο Καντιώτη, ήταν ιεροκήρυκας διαπρύσιος, προφητικός, γενναίος, φερέπονος και έτοιμος προς το μαρτύριο και τον θάνατο. Μιλούσε πάντα με βάση το τρίπτυχο «Ορθοδοξία, Ελλάδα, Αιωνιότητα». Ήταν ιεραπόστολος. Χάρις στον ιεραποστολικό του ζήλο 210 Ελληνικά σχολεία κτίσθηκαν και άλλα 1.100 κατώτερα σχολεία άρχισαν να λειτουργούν. Οι Άγιοι Κοσμάς ο Αιτωλός και Νεκτάριος ο Πενταπόλεως   μπορούν να βοηθήσουν τον Αρχιεπίσκοπο στην αυτοκριτική του.-