Ἀγὼν κατὰ τῶν παθῶν

Τοῦ πρωτοπρεσβυτέρου π. Διονυσίου Τάτση

Τὰ πάθη ἔχουν βαθιὲς ρίζες στὸν ἄνθρωπο καὶ εἶναι ἀδύνατο νὰ ξεριζωθοῦν. Αὐτὸ δὲν σημαίνει ὅτι πρέπει νὰ ἱκανοποιοῦνται. Ὑπάρχει ὁ πνευματικὸς τρόπος νὰ ἀδρανοποιοῦνται καὶ νὰ μὴ βρίσκει χῶρο ὁ διάβολος νὰ τὸν ὁδηγήσει στὸ δρόμο τῆς ἁμαρτίας. Ὁ ἅγιος Παΐσιος ἔλεγε σχετικά. «Ὅσοι κατόρθωσαν νὰ κόψουν τὸ θέλημά τους, μὲ μεγάλη εὐκολία ἔκοψαν καὶ τὶς ἁλυσίδες τῶν παθῶν καὶ ἐλευθερώθηκαν ἀπὸ τὴν πνευματικὴ κατοχὴ τοῦ ἀνθρωποκτόνου».

Ὁ ἀγώνας κατὰ τῶν παθῶν ξεκινάει μὲ τὶς ἐπιθυμίες τοῦ ἀνθρώπου. Ὅταν ἐκεῖνος δὲν ἐνδιαφέρεται, γιὰ παράδειγμα, γιὰ τὶς σαρκικὲς ἡδονές, γιατί εἶναι μεγάλη ἁμαρτία, ἀφήνει θὰ λέγαμε ἀνενεργὸ τὸ σχετικὸ πάθος. Παρατηροῦμε μία πνευματικὴ ἐλευθερία, ποὺ διευκολύνει τὸν πνευματικὸ ἀγώνα. Ἄλλο παράδειγμα. Ὅλοι ἔχουν τὸ πάθος τῆς φιλοδοξίας. Θέλουν τὴν προβολὴ καὶ ἀναγνώριση, θέλουν τὶς κοσμικὲς τιμὲς καὶ τὴ δόξα τῆς ματαιότητας. Ἐκεῖνοι ποὺ ἀρνοῦνται αὐτὰ μένουν ἀδιάφοροι καὶ ἠρεμοῦν. Τὸ ἴδιο συμβαίνει καὶ μὲ τὸ πάθος τῆς πλεονεξίας. Οἱ ἄνθρωποι ἀγωνίζονται γιὰ τὴν ἐξασφάλιση τῶν ὑλικῶν ἀγαθῶν, ποὺ χρειάζονται γιὰ μία ἀξιοπρεπῆ ζωή. Αὐτὸ εἶναι φυσιολογικό. Ὅμως τὸ πρᾶγμα ἀλλάζει, ὅταν τὸ πάθος γίνεται ἀκόρεστο καὶ ἡ ἱκανοποίησή του γίνεται σκοπὸς τῆς ζωῆς. Ἂν ὁ ἄνθρωπος σταθεροποιήσει μέσα του τὴν περιφρόνηση τοῦ μὴ ἀναγκαίου γιὰ τὴ ζωή του πλούτου καὶ ἀρκεῖται στὰ βασικὰ ὑλικὰ ἀγαθά, τὸ πάθος μένει καταχωνιασμένο, γιατί προτεραιότητα ἔχουν τὰ πνευαμτικὰ ἀγαθά, ποὺ ἐξασφαλίζουν τὴν μελλοντικὴ μακαριότητα τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ. Κατὰ παρόμοιο τρόπο ὁ ἄνθρωπος τῆς πνευματικῆς ζωῆς νεκρώνει τὰ πάθη του, ἀπελευθερώνεται ἀπὸ τὴν αἰχμαλωσία τους καὶ τελεῖ ὑπὸ συνεχῆ ἐγρήγορση. Ἰδιαίτερα προσέχει τοὺς λογισμούς του, οἱ ὁποῖοι γεννοῦν τὶς ἁμαρτωλὲς ἐπιθυμίες καὶ ἐνεργοποιοῦν τὰ πάθη.

Ἀλάνθαστος ὁδηγὸς στὴν πορεία αὐτὴ εἶναι τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ. Ὁ ἄνθρωπος πρέπει νὰ ἐλέγχει τὶς ἐπιθυμίες του, ἂν εἶναι σύμφωνες μὲ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ. Ἀγώνας του διαρκὴς εἶναι νὰ κάνει δικό του θέλημα τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ. Αὐτὸ πετυχαίνεται, ὅταν καθημερινὰ μελετᾶ τὸ θεῖο λόγο, ἀνανεώνει τὴ γνώση του καὶ σταθεροποιεῖται στὴν τήρηση τῶν ἐντολῶν. Θυμᾶται ἐπίσης πάντα ὅτι οἱ βιοτικὲς μέριμνες ἐπισκιάζουν τὶς ἐντολὲς καὶ μειώνεται ἡ ἐγρήγορση. Τὴν ὑπόμνηση τῶν ἐντολῶν τὴν κατορθώνει καὶ μὲ τὴν ἐπικοινωνία μὲ ἔμπειρους πνευματικοὺς ἀδελφούς, οἱ ὁποῖοι ὡστόσο δὲν εἶναι πάντα κοντά μας.

Ὅσα εἴπαμε παραπάνω δὲν εἶναι εὔκολα στὴν πράξη. Ἀνάλογα μὲ τὴν προαίρεση καὶ τὸν ἀγώνα ποὺ ὁ καθένας κάνει, εἶναι καὶ οἱ δυσκολίες. Ἐπίσης δὲν εἶναι ὅλοι οἱ ἄνθρωποι ἴδιοι. Χρειάζεται νὰ γνωρίζει κανεὶς τὶς ἀδυναμίες του κι ἐκεῖ νὰ ἑστιάζει τὸ ἐνδιαφέρον του. Πάντως καθὼς περνοῦν τὰ χρόνια καὶ σταθεροποιοῦνται οἱ ἐπιθυμίες καὶ οἱ σωματικὲς δυνάμεις ἐξασθενοῦν, ἡ καταπολέμηση τῶν ἁμαρτωλῶν παθῶν γίνεται εὐκολότερη. Οἱ μέγαλες δυσκολίες εἶναι στοὺς νέους ἀνθρώπους, οἱ ὁποῖοι δὲν ἔχουν ἀνάλογη ἐμπειρία καὶ θεωροῦν ἀνεφάρμοστες τὶς ἐντολὲς τοῦ Θεοῦ. Προχωροῦν χωρὶς δισταγμοὺς καὶ ἀναστολές, χωρὶς πνευματικὴ εὐαισθησία καὶ δὲν κατανοοῦν τὰ ὅσα μπορεῖ νὰ τοὺς πεῖ κάποιος, γιὰ νὰ κάνουν τὴ μεγάλη στροφὴ πρὸς τὸ Θεό. Εἶναι μακάριοι ἐκεῖνοι ποὺ σταθερὰ ἀκολουθοῦν τὸ θέλημα τοῦ οὐρανίου Πατρὸς καὶ ἐλπίζουν ὅτι θὰ ἀξιωθοῦν τῆς Βασιλείας τῶν Οὐρανῶν.

Ορθόδοξος Τύπος