πηγή: Ελεύθερη Πληροφόρηση, Τεύχος 271 ,16 Φεβρουαρίου 2010Υπόγειες, σκοτεινές διαδρομές (β)
Γράφει ο Μητροπολίτης Αττικής και Μεγαρίδος κ. Νικόδημος
Ἡ περιπλάνηση τοῦ ᾿Αρχιεπισκόπου ῾Ιερώνυμου στίς σκοτεινές διαδρομές τῆς κρυψίνοιας καί τῆς σκοπιμότητας, κατά τούς δυό τελευταίους μῆνες τῆς χρονιᾶς, πού ἐξέπνευσε, ἦταν ἀτέλειωτη καί ἀδικαίωτη. Κρυφοί διάλογοι μέ τόν πρωθυπουργό τῆς χώρας. Καί πλασματικές, παραπλανητικές συνεννοήσεις μέ τούς συνεπισκόπους του καί συμπαρέδρους του στήν τράπεζα τῆς Συνοδικότητας. ῎Αλλες ἀποφάσεις τή μιά μέρα. Καί ἄλλες, τήν ἑπόμενη. Αἰσιόδοξο ἀνακοινωθέν τό πρωΐ. Καί μήνυμα ἀθεράπευτης μελαγχολίας τό βράδυ.......
Πτυχές αὐτῆς τῆς δολιχοδρομίας ἱστόρησα, μέ τό προηγούμενο κείμενό μου. Τή συνέχεια θά φέρω μπροστά στούς ἔκπληκτους καί βαθειά προβληματισμένους ἀναγνῶστες μου μέ τήν παροῦσα ἱστόρηση.
***
Στήν «᾿Ελευθεροτυπία» τῆς 28ης Νοεμβρίου, μήνα ὁλόκληρο μετά τό ξέ-σπασμα τῆς κρίσης, διαβάζουμε, πώς ὁ πρωθυπουργός, μέ τηλεφώνημά του, ἔθεσε ὑπόψη τοῦ ᾿Αρχιεπισκόπου ῾Ιερώνυμου μιά λίστα τριῶν ὑπουργῶν καί τοῦ ὑπέδειξε, ὅτι-τοῦ λοιποῦ-γιά τά θέματα, πού ἀνακύπτουν, μπορεῖ να ἐπικοινωνεῖ καί νά διαλέγεται μέ κάποιον ἀπό αὐτούς.
Παραθέτω τή σχετική ἐνημέρωση·
«῞Οταν στά μέσα τῆς προηγούμενης ἑβδομάδας, ἡ ῎Αννα Διαμαντοπούλου πέρασε τήν εἴσοδο τῆς ᾿Αρχιεπισκοπῆς ᾿Αθηνῶν γιά ἐθιμοτυπική ἐπίσκεψη, βρέθηκε ἀντιμέτωπη μέ ἕναν ᾿Αρχιεπίσκοπο τουλάχιστον προβληματισμένο. ῾Ο ῾Ιερώνυμος παραπονέθηκε στήν ὑπουργό γιά τήν τακτική πού ἀκολουθεῖ ἡ κυβέρνηση. Καί τῆς περιέγραψε, σύμφωνα μέ πληροφορίες, ὅτι ὁ πρωθυπουργός Γιῶργος Παπανδρέου, στή συνάντηση πού εἶχαν στίς 2 Νοεμβρίου, δέν τοῦ ἀνέφερε τίποτα ἀπ᾿ ὅσα ἀνακοινώθηκαν τήν ἑπόμενη ἡμέρα γιά τήν αὔξηση τοῦ ΕΤΑΚ καί τήν “ ὑποβάθμιση” τῆς ᾿Εκκλησίας ἀπό Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου σέ φιλανθρωπικό ἵδρυμα. Τήν ἑπόμενη ὁ ᾿Αρχιεπίσκοπος δέχτηκε τηλεφώνημα τοῦ πρωθυπουργοῦ, ὁ ὁποῖος-ὅπως λένε ἐκκλησιαστικές πηγές-τοῦ εἶπε ὅτι γιά τά θέματα τῆς ᾿Εκκλησίας τρεῖς εἶναι οἱ ἄνθρωποι μέ τούς ὁποίους θά πρέπει νά ἐπικοινωνεῖ· ὁ ὑπουργός ᾿Επικρατείας Χάρης Παμπούκης, ὁ ὑπουργός Οἰκονομικῶν Γιῶργος Παπακωνσταντίνου καί ὁ ὑφυπουργός Παιδείας Γιάννης Πανάρετος. Τήν ἐρχόμενη Τρίτη, πάντως, συγκαλεῖται σέ ἔκτακτη συνεδρίαση ἡ Διαρκής ῾Ιερά Σύνοδος. Καί ἀφοῦ λάβουν ἀποφάσεις, ἀναμένεται νά τίς θέσουν ὑπόψη τῶν τριῶν ὑπουργῶν».
Αὐτή ἡ ἄμεση, δυναμική, πρωθυπουργική ἐπέμβαση πῶς μπορεῖ νά ἑρμηνευτεῖ; ῾Ο ᾿Αρχιεπίσκοπος διαμαρτυρήθηκε στήν ὑπουργό Παιδείας, ὅτι ὁ πρωθυπουργός δέν τοῦ εἶπε τίποτα, ἀπο αὐτά, πού σχεδίαζε σέ βάρος τῆς ᾿Εκκλησίας. Καί ὁ πρωθυπουργός, δίχως νά ἐπιδιώξει τήν ὁποιαδήποτε ἀναίρεση τῶν κατηγοριῶν, παράπεμψε τόν ᾿Αρχιεπίσκοπο σέ τριπρόσωπη λίστα κατ᾿ ἐπιλογή, ὥστε, σέ περίπτωση καινούργιας ἀμφισβήτησης ἐκ μέρους του, νά ὑπάρχουν «πλειόνων», ἀδιαμφισβήτητες μαρτυρίες.
῾Η ἐξέλιξη αὐτή, γιά τούς «πληροφορημένους» τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ χώρου δέν εἶναι ἀπροσδόκητη. ῞Ολοι γνωρίζουν, ὅτι ἡ δολιχοδρομία τοῦ ῾Ιερώνυμου δέν ἔχει «εὐθεῖα» χάραξη καί ὅτι ἡ ἑκάστοτε ἐμφάνισή του στήν ἐξέδρα τῆς δημοσιότητας δέν ἀναδεικνύει τό ἴδιο προφίλ. Κάποιος κρυφός σχεδιασμός διαμορφώνει τή δράση ἤ τήν ἀντίδραση τῆς στιγμῆς καί κάποιος κρυφός φόβος καμουφλάρει τίς συμπεριφορές τῆς προσωπικότητας. Πιθανή πρόθεση τοῦ πρωθυπουργοῦ, ἦταν ἡ δημιουργία τριμελοῦς ὁμάδας μαρτύρων, ἱκανῆς νά μπλοκάρει τόν ᾿Αρχιεπίσκοπο στίς περιπτώσεις τῶν ἀναληθῶν ἤ διφορουμένων ἐκτιμήσεών του καί νά τόν ἀναγκάζει νά περιορίζεται στήν πιστή ἀποτίμηση τῶν περιστατικῶν καί στήν ἀκριβή ἀναμετάδοση τῶν λόγων τῶν συνομιλητῶν του.
***
Τό ἑπόμενο βῆμα, ἀπό τήν πτέρυγα τῆς πολιτικῆς ἐξουσίας, ἦταν τό ἔγγραφο τοῦ ὑπουργοῦ τῶν Οἰκονομικῶν πρός τόν ᾿Αρχιεπίσκοπο ῾Ιερώνυμο, μέ ἡμερομηνία 27/11/2009. Δήλωνε, ὅτι ἐκ μέρους τοῦ ὑπουργείου του εἶχε συσταθεῖ ἡ ἐπιτροπή, πού συμφωνήθηκε κατά τή συνάντηση πρωθυπουργοῦ-᾿Αρχιεπισκόπου καί τόν καλοῦσε νά συγκροτήσει καί ἐκεῖνος τήν ἀντίστοιχη, Συνοδική ἐπιτροπή·
«᾿Αναφέρομαι στήν ἀπό 3 Νοεμβρίου 2009 συνάντησή Σας μέ τόν Πρωθυπουργό, στήν ὁποία ξεκίνησε ἕνας οὐσιαστικός διάλογος γιά μία σειρά ζητημάτων πού ἐνδιαφέρουν τήν ᾿Εκκλησία. Στό πλαίσιο αὐτό, ἐκ μέρους τοῦ ῾Υπουργείου Οἰκονομικῶν θά θέλαμε νά προχωρήσουμε στή σύσταση μιᾶς διμεροῦς ἐπιτροπῆς πού θά ἐξετάσει ζητήματα ἀναφορικά μέ τή φορολογική ἀντιμετώπιση τῆς ἐκκλησιαστικῆς περιουσίας. Θά ἤθελα συνεπῶς νά Σᾶς ζητήσω νά προχωρήσετε ἀπό πλευρᾶς Σας στόν ὁρισμό τῶν ἐκπροσώπων Σας στήν ᾿Επιτροπή αὐτή, προκειμένου νά ἀρχίσουν σέ σύντομο χρονικό διάστημα οἱ ἐργασίες της, οἱ ὁποῖες ἔχω τήν πεποίθηση ὅτι θά συμβάλουν στήν ἀποσαφήνιση κρίσιμων ζητημάτων καί στήν ἐξεύρεση μιᾶς δίκαιης καί λειτουργικῆς λύσης...».
Μετά ἀπό αὐτή τήν ὑπουργική ἔκκληση, τί θά περιμένατε; ῾Υπολογίζω, ὅτι τά ἐνδεχόμενα θά ἦταν μόνο δυό. ῾Ο Μακαριώτατος ῾Ιερώνυμος ἤ θά ἐπεσήμαινε τήν ἀσυμβατότητα τοῦ περιεχομένου τῆς ὑπουργικῆς ἐπιστολῆς μέ τό κατατεθέν στή Βουλή τῶν ῾Ελλήνων προσχέδιο Νόμου, πού ἐπέβαλλε βαρύτατη φορολογία στήν ᾿Εκκλησία, ἀλλά, πιεσμένος, θά ἀνταποκρινόταν καί θά ὅριζε τούς ἐκπροσώπους του ἤ θά ἐξέθετε, μέ παρρησία, ἀλλά καί μέ εὐπρέπεια, τίς ἀντιρρήσεις του καί θά ἔθετε τέρμα στό διάλογο.
῾Ο κ. ῾Ιερώνυμος ἐπέλεξε τό ἀπροσδόκητο. Τήν ἀπόθεση τῆς δεσποτικῆς λεοντῆς καί τήν ἀνάληψη τῶν διασήμων τῆς ἀδιαμαρτύρητης δουλικότητας.
῾Η ὑπουργική ἐπιστολή φέρει ἡμερομηνία 27 Νοεμβρίου. Δήλωση μεταγενέστερη τοῦ ᾿Αρχιεπισκόπου ἐνημερώνει, ὅτι ἔφτασε στά χέρια του τή Δευτέρα, 30 Νοεμβρίου. Αὐτή τήν ἡμέρα ἦταν ἡ μεγάλη γιορτή τοῦ ἁγίου ᾿Ανδρέα καί ὁ Μακαριώτατος προεξῆρχε στίς γιορταστικές ἐκδηλώσεις τῶν Πατρῶν, ὅπου παραβρέθηκε καί ὁ πρωθυπουργός Γεώργιος Παπανδρέου.
᾿Αμέσως μετά, τή Δευτέρα 1η Δεκεμβρίου, πρίν ἀκόμα σιγήσουν τά γιορταστικά τύμπανα, μέ πρόσκληση τοῦ Προκαθήμενου ῾Ιερώνυμου, συνεδρίασε ἡ Διαρκής ῾Ιερά Σύνοδος καί ἀνακύκλωσε τό ἐκκρεμές θέμα. Καί, ἡ θαυματουργική χάρη ξαναγύρισε στήν αἴθουσα τῆς ῾Ιερᾶς Συνόδου. Οἱ ἀνακοινώσεις τοῦ Μακαριωτάτου ξαναφώτισαν τόν ὁρίζοντα καί ξανάφεραν τό κλίμα τῆς 4ης Νοεμβρίου. ῾Η πικρία καί ἡ ἀπογοήτευση ξεπεράστηκαν. ῾Η ἱκανοποίηση ἔλαμψε στίς καρδιές καί στίς συζητήσεις.
Στίς 2 Νοεμβρίου ὁ κ. ῾Ιερώνυμος εἶχε βγεῖ βαρύθυμος ἀπό τό γραφεῖο τοῦ πρωθυπουργοῦ, ἀνίκανος ἤ-ἔστω-ἀπρόθυμος νά διατυπώσει, στούς δημοσιογράφους, πού τόν κύκλωσαν, μιά προσωπική ἄποψη καί μιά εἴδηση κυβερνητικῆς εὔνοιας πρός τήν ᾿Εκκλησία.
Στίς 4 Νοεμβρίου ἐνημέρωσε τούς Συνοδικούς (μέ ποιά ἄραγε διαλεκτική;) γιά τίς διαβουλεύσεις, πού εἶχε στό Πρωθυπουργικό γραφεῖο. Καί ἐκεῖνοι ἱκανοποιήθηκαν. Καί ἔσπευσαν νά τόν συγχαροῦν, γιά τήν εὐστροφία του καί γιά τόν τρόπο, μέ τόν ὁποῖο ἔθεσε τά θέματα στόν ἐπίσημο συνομιλητή του. Στίς 5 Νοεμβρίου ξέσπασε ἡ θύελλα καί ὁ ᾿Ιωαννίνων Θεόκλητος, ἔσπευδε νά συναντήσει τόν ὑπουργό τῶν Οἰκονομικῶν, γιά νά διαμαρτυρηθεῖ καί γιά νά καταθέσει τή δήλωσή του, ὅτι δέν εἶναι διατεθειμένη ἡ ἡγεσία τῆς ᾿Εκκλησίας νά πληρώσει τίς ἁμαρτίες τῶν πολιτικῶν, πού ἄδειασαν καί καταχρέωσαν τά δημόσια ταμεῖα και ρεζίλεψαν τή χώρα μας στήν ἑστία τῆς Εὐρωπαϊκῆς ῞Ενωσης καί τῆς οἰκουμένης ὁλόκληρης.
Τήν 1η Δεκεμβρίου ξαναγύρισε ἡ ἄνοιξη. Καί ὁ ᾿Αρχιεπίσκοπος, μέ τίς ἀνακοινώσεις του στό στενό κύκλο τῆς Διαρκοῦς ῾Ιερᾶς Συνόδου, ἔφερε καί πάλι τήν ἀνθοδέσμη τῆς ἐλπίδας. Κατάθεσε τή μαρτυρία του, ὅτι ὅλα θά πᾶνε καλά, ὅτι οἱ ὑποψίες θά διαλυθοῦν καί ὅτι οἱ διακριτοί ρόλοι ᾿Εκκλησίας καί Πολιτείας θά λειτουργήσουν, ἀνενόχλητοι, στήν κανονική τροχιά τους.
Μεταφέρω ἀποσπάσματα ἀπό τό ἐπίσημο δελτίο τῆς ῾Ιερᾶς Συνόδου, τῆς 1ης Δεκεμβρίου 2009.
«...῾Ο Μακαριώτατος Πρόεδρος ἀναφέρθηκε ἀναλυτικῶς στίς συζητήσεις, πού εἶχε μέ τά ἁρμόδια ὄργανα, γιά τή διευθέτηση τῶν θεμάτων, ἀλλά καί στό πλαίσιο διαλόγου, ὅπως αὐτό εἶχε ἀρχικῶς τεθεῖ στίς συζητήσεις του μετά τοῦ ᾿Εξοχωτάτου Προέδρου τῆς ῾Ελληνικῆς Κυβερνήσεως κ. Γεωργίου Παπανδρέου.
Συγκεκριμένα, ὡς πρός τό θέμα τῆς ὑπαγωγῆς τῆς προσλήψεως τῶν ἐκκλησιαστικῶν ὑπαλλήλων στόν ἔλεγχο τοῦ Α.Σ.Ε.Π., ἡ Διαρκής ῾Ιερά Σύνοδος συμφωνεῖ κατ᾿ ἀρχήν μέ τό ἐν λόγῳ Νομοσχέδιο, ὥστε σέ ἁρμονία μέ τόν Καταστατικό Της Χάρτη (Νόμος 590/ 1977), οἱ διαδικασίες ἐπιλογῆς προσωπικοῦ πού θά διενεργοῦν τά ἐκκλησιαστικά Ν.Π.Δ.Δ. νά ὑπόκεινται στόν ἔλεγχο νομιμότητος τοῦ Α.Σ.Ε.Π., ἐφ᾿ ὅσον ἡ μισθοδοσία τους βαρύνει τόν Κρατικό Προϋπολογισμό.
῞Οσον ἀφορᾶ στό θέμα τῶν ὀχημάτων τῶν ῾Ιερῶν Μητροπόλεων, ἡ Διαρκής ῾Ιερά Σύνοδος καλύφθηκε πλήρως ἀπό τίς διατάξεις τῆς ῾Υπουργικῆς ᾿Αποφάσεως, ὑπό τόν ὅρο ὅτι ἀφορᾶ ὅσα ὀχήματα ἡ προμήθειά τους βαρύνει τόν Κρατικό Προϋπολογισμό.
Σχετικά μέ τό θέμα τῆς φορολογήσεως τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἀκίνητης περιουσίας, ἡ Διαρκής ῾Ιερά Σύνοδος ἐνημερώθηκε ἀπό τόν Μακαριώτατο Πρόεδρό Της γιά τήν ἐπιστολή πού ἔλαβε ἀπό τόν ᾿Εξοχώτατο ῾Υπουργό Οἰκονομικῶν κ. Γ. Παπακωνσταντίνου, στίς 30 Νοεμβρίου ἐ.ἔ....
῾Η Διαρκής ῾Ιερά Σύνοδος ἀποφασίζει ὅπως γιά τό ἔτος 2009 καί μόνο, ἡ ᾿Εκκλησία τῆς ῾Ελλάδος, συνεισφέρει μέ τό ἀναλογοῦν σέ Αὐτήν ποσόν γιά τά ἀκίνητα πού ἀποφέρουν εἰσοδήματα σύμφωνα μέ τά ὡς ἄνω ἐκτεθέντα».
***
Μετά ἀπό αὐτή τήν αἰνιγματική ἀλλαγή, ὁ δημοσιογράφος Ν. Παπαδημητρίου ἀνάρτησε στό διαδίκτυο ἐνημέρωση, μέ τόν τίτλο «᾿Αλλαγή κλίματος στίς σχέσεις ᾿Εκκλησίας-Πολιτείας». Καί γράφει·
«῎Αρδην ἄλλαξε τό κλίμα στίς σχέσεις Κυβέρνησης καί ᾿Εκκλησίας, μετά τίς διευκρινίσεις πού παρεῖχε ὁ ὑπουργός Οἰκονομικῶν κ. Γεώργιος Παπακωνσταντίνου στήν ἐπιστολή πού ἀπέστειλε στόν ᾿Αρχιεπίσκοπο ῾Ιερώνυμο.
Συγκεκριμένα, ὁ ὑπουργός στήν ἐπιστολή του μεταξύ ἄλλων ἀναφέρει· “ Στό πλαίσιο αὐτό, ἐκ μέρους τοῦ ῾Υπουργείου Οἰκονομικῶν θά θέλαμε νά προχωρήσουμε στή σύσταση μιᾶς διμεροῦς ᾿Επιτροπῆς πού θά ἐξετάσει ζητήματα ἀναφορικά μέ τή φορολογική ἀντιμετώπιση τῆς ἐκκλησιαστικῆς περιουσίας. Θά ἤθελα συνεπῶς νά Σᾶς ζητήσω νά προχωρήσετε ἀπό πλευρά Σας στόν ὁρισμό τῶν ἐκπροσώπων Σας στήν ᾿Επιτροπή αὐτή, προκειμένου νά ἀρχίσουν σέ σύντομο χρονικό διάστημα οἱ ἐργασίες της”».
Εἶναι σαφές, ὅτι ἡ ὑπουργική ἐπιστολή δέν ἀκυρώνει τήν πρόθεση τῆς πολιτικῆς ἐξουσίας νά ἐπιβάλει φορολογία στήν ᾿Εκκλησία, ἀλλά στοχεύει στήν ἐξασφάλιση τῆς Συνοδικῆς κατάφασης γιά τήν κατάργηση τοῦ προνομίου τῆς ἐξαίρεσης καί τήν καθιέρωση μονίμου συστήματος φορολογίας.
Πῶς αὐτή τήν ὑπουργική κίνηση τήν ἑρμήνευσε ὡς εὐεργεσία ὁ ᾿Αρχιεπίσκοπος καί πῶς διανοήθηκε νά τήν ἐμφανίσει στούς Συνοδικούς συνεργάτες του ὡς θετική πρόοδο, δέν εἶναι εὔκολο νά τό συλλάβει ὁ «κοινός νοῦς». Θά μείνει, στόν ἐκκλησιαστικό περίβολο, ὡς αἴνιγμα ἤ ὡς πονηρό τέχνασμα.
᾿Από τήν πτέρυγα τῶν Μητροπολιτῶν, κάποιοι (ἴσως ἀφελεῖς, ἴσως ἀνενημέρωτοι) χειροκρότησαν τήν καινούργια ἀναλαμπή τῆς ἐλπίδας. Πίστεψαν, πώς ὁ πρόεδρος τῆς Συνόδου ἔκανε τίμια καί διάφανη ἐξιστόρηση τῶν ἐξελίξεων. Καί σιώπησαν. ῾Ωστόσο, οἱ πολλοί, αὐτοί, πού εἶχαν, κατά καιρούς, ἀνάμιξη στίς σχετικές διεργασίες καί διαβουλεύσεις καί αὐτοί, πού στούς χώρους τῆς Μητροπολιτικῆς τους εὐθύνης, δέ διαθέτουν, παρά μικρές καί περιορισμένης ἀπόδοσης ἰδιοκτησίες, ἀντέδρασαν ἔντονα στό σχεδιασμό τῆς φορολογικῆς ἀφαίμαξης καί ἐξέφρασαν, μέ δυναμικές ἀποκρίσεις, τή διαφωνία τους καί τήν ἀπογοήτευσή τους.
***
Μετάφερα ἐδῶ τίς μελαγχολικές ἀντιδράσεις δυό Μητροπολιτῶν. Μιά ἑνός νέου καί δυναμικοῦ ποιμένα. Καί μιά ἑνός «παλαιοῦ πολεμιστή». Δέν εἶναι, ὡστόσο, οἱ μόνοι, πού προβληματίστηκαν καί πού θεώρησαν ὑποχρέωσή τους νά μεταφέρουν τήν ἀγωνία τους καί τόν προβληματισμό τους στήν εὐρύτατη Εὐχαριστιακή Κοινότητα. Καί ἄλλοι πολλοί, με γραπτές δηλώσεις, ἔσπευσαν νά ἐνημερώσουν τό ἐκκλησιαστικό πλήρωμα, γιά ὅσα μεθοδεύονται καί ἀποφασίζονται στίς μυστικές στοές τῆς ἀρχιεπισκοπικῆς αὐλῆς καί νά ζητήσουν τίς ἱκεσίες του, γιά ἀλλαγή τοῦ κλίματος καί γιά ἐπάνοδο στήν ἀξιοπρεπή διαφάνεια.
῾Ο Μητροπολίτης ᾿Αλεξανδρουπόλεως ῎Ανθιμος, ἕνας νέος, ἔντιμος καί ἀκούραστος ῾Ιεράρχης, μέ φορτισμένη τήν ψυχή του, ἀλλά καί μέ προσεκτικά ὑφασμένη τήν ἐπιχειρηματολογία του, διαμαρτύρεται στή Συνοδική Διοίκηση, γιά τήν παλινωδία της καί γιά τήν ἐπιπόλαιη ὑπέρβαση τοῦ ὁροθεσίου τῶν εὐθυνῶν της. ῾Ο ᾿Αρχιεπίσκοπος καί ὅλα τά μέλη τῆς ᾿Ιερᾶς Συνόδου, μέ τό «πήγαινε-ἔλα» τῶν ἐκτιμήσεών τους καί τῶν ἀποφάσεών τους, δέσμευσαν ὅλες τίς Μητροπόλεις καί ὅλους τούς Μητροπολίτες τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος, δίχως νά τούς καλέσουν σέ Συνοδική διάσκεψη καί δίχως νά λάβουν ὑπόψη τους τίς ποικίλες δυσκολίες, πού ἀντιμετωπίζουν κατά τήν ἐνάσκηση τῆς πολυσχιδοῦς κοινωνικῆς διακονίας στίς περιοχές τῆς εὐθύνης τους. «Εἴμαστε σέ μεγάλη ἀπορία ἀπό προχθές, πού πληροφορηθήκαμε αὐτή τήν ἀπόφαση τῆς Διαρκοῦς ῾Ιερᾶς Συνόδου, (γράφει ὁ Μητροπολίτης ῎Ανθιμος), καί ἀπορῶ πῶς μέ τόση εὐκολία ἐλήφθη μιά ἀπόφαση, πού ἀφορᾶ στίς 80 Μητροπόλεις, ὅταν οἱ ῾Ιεράρχες πού μετέχουν στή ΔΙΣ γνωρίζουν πολύ καλά, ὅτι ὑπάρχουν Μητροπόλεις, πού ἀδυνατοῦν νά πληρώσουν αὐτό τό ποσοστό τοῦ 3 τοῖς χιλίοις. ᾿Αποροῦμε λοιπόν, ὅλοι, καί ὑπάρχει μιά ἀναστάτωση σήμερα σέ ὁλόκληρο τόν ἐκκλησιαστικό χῶρο μας, πῶς ἐλήφθη μιά τέτοια ἀπόφαση, πού εἶναι ἀδύνατο νά ἐφαρμοστεῖ ἐκτός ἄν ἀρχίσουμε νά ἐκποιοῦμε μέ πολύ γρήγορο τρόπο προκειμένου νά ἀποδώσουμε αὐτό τό ὁποῖο ἡ Σύνοδος νομίζω ὅτι τόσο ἀβασάνιστα ἀποφάσισε νά δώσουμε».
Στό ἐρώτημα· «Θεωρεῖτε δηλαδή, ὅτι ὑπῆρξε, κατά κάποιο τρόπο, μιά ὑποχώρηση ἀπό τίς ἀρχικές καί αὐστηρές θέσεις τῆς Συνόδου ἔτσι ὅπως αὐτές ἐκφράστηκαν στό συνοδικό γράμμα πρός τόν ὑπουργό Οἰκονομικῶν ἤ στήν ἐπιστολή τοῦ Μακαριωτάτου για τά δύο ἄλλα ζητήματα, γιά τόν ΑΣΕΠ καί τά αὐτοκίνητα;» ἀπάντησε· «῾Οπωσδήποτε ὑπῆρξε μιά ὑποχώρηση καί ἄν θά δοῦμε σήμερα ὁλόκληρο τόν ἔντυπο καί τόν ἠλεκτρονικό τύπο δυσκολεύονται ἀκόμα καί αὐτοί πού δέν ἀγαποῦν τήν ᾿Εκκλησία, νά καταλάβουν ποῦ ὀφείλεται αὐτή ἡ ὑποχώρηση. Καί φτιάχνουν διάφορα σενάρια, τά ὁποῖα τά διαβάζω καί φρίττω, γιά ἀνομολόγητες συμφωνίες, πού δέν θέλω νά τίς πιστέψω. ᾿Αλλά μιά τέτοια ὑποχώρηση, μέ τόση εὐκολία καί μέ τέτοιο ἄτακτο ρυθμό, πραγματικά μᾶς βάζει ὅλους σέ ὑποψία...
Νά πληρώσει τήν φορολογία, πού μέ τόση εὐκολία τήν ἀπεδέχθη, ἡ ῾Ιερά Σύνοδος ἀπό τό δικό της ἀποθεματικό. Στό κάτω-κάτω ἡ ῾Ιερά Σύνοδος δέν εἶναι πνευματικός θεσμός, δέν δικαιοῦται, οὔτε ἀσκεῖ φιλανθρωπία τήν ὁποία ἀσκοῦμε ἐμεῖς στίς Μητροπόλεις-μέ τό αἷμα μας προσπαθοῦμε καί παλεύουμε νά βοηθήσουμε τούς ἀνθρώπους μας-ε... λοιπόν, νά τά δώσει ἀπό τό ἀποθεματικό της καί νά κάνει καί ἄλλη μιά κίνηση... Νά δώσει τίς μετοχές πού ἔχει ἡ ᾿Εκκλησία, τῆς ᾿Εθνικῆς Τράπεζας, στό Κράτος ἄν θέλει νά κάνει φιλανθρωπία στό ῾Ελληνικό Κράτος καί νά ἀνορθώσει τήν οἰκονομία».
***
Περισσότερο ὀξύς κατήγορος τοῦ Προέδρου τῆς Διαρκοῦς ῾Ιερᾶς Σύνόδου καί τῶν μελῶν της, ἐμφανίστηκε ὁ Μητροπολίτης Καλαβρύτων καί Αἰγιαλείας ᾿Αμβρόσιος. Σημειώνω προκαταρκτικά, ὅτι πρόσφατα, κατά τήν τακτική συνεδρίαση τῆς ῾Ιεραρχίας τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος, ὁ ᾿Αρχιεπίσκοπος ῾Ιερώνυμος ἔκανε μιά κίνηση ἰδιαίτερα εὐνοϊκή πρός τόν ᾿Αμβρόσιο, ἐκλέγοντας ἕνα βοηθό ᾿Επίσκοπο γιά τή Μητροπολιτική του περιφέρεια. Καί-παρά ταῦτα-μετά παρέλευση ἑνός καί μόνο μήνα, ψέγει δριμύτατα ὁ ᾿Αμβρόσιος τόν κατά τεκμήριο φίλο του, γιά τίς ὑπόγειες διαπλοκές του, πού ἔφεραν τίς Μητροπόλεις καί τούς Μητροπολίτες σέ ὁριακή ἀπόγνωση.
Γράφει, μεταξύ πολλῶν ἄλλων·
«Τό κακό στήν προκειμένη περίπτωση εἶναι ὅτι ἡ Διοίκηση τῆς ᾿Εκκλησίας παρεδόθη στήν Κυβέρνηση ἀμαχητί! ῾Η ῾Ιερά Σύνοδος, χωρίς νά μᾶς ἐρωτήσει, ἀποδέχθηκε ἤδη τήν ὑπερ-φορολόγηση τῆς ᾿Εκκλησίας δηλ. τῶν Μητροπόλεων καί τῶν ἐκκλησιαστικῶν ῾Ιδρυμάτων! ᾿Απεφάνθη ὅμως ἀναρμοδίως, διότι ἐπί τῶν οἰκονομικῆς φύσεως ζητημάτων τῶν ῾Ιερῶν Μητροπόλεων ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑ! Τά οἰκονομικά μιᾶς Μητροπόλεως ρυθμίζει ὁ ἑκασταχοῦ Μητροπολίτης καί ὄχι βέβαια ἡ Κεντρική ᾿Εκκλησιαστική Διοίκηση, δηλ. ἡ ῾Ιερά Σύνοδος. ᾿Εκφράζω τή βαθειά λύπη μου, διότι ἡ ῾Ιερά Σύνοδος ΔΕΝ ΚΑΤΟΡΘΩΣΕ νά ἀρθρώσει οὔτε μιά ἔστω λέξη ἀντιρρητική, γιά νά ἀντιμετωπίσει τήν Κυβερνητική ἀσπλαχνία! ῾Η μόνη ἁρμοδία γιά νά ἀποφανθῆ ἐπί τοῦ προκειμένου ἦταν καί παραμένει ἡ ῾Ιερά Σύνοδος τῆς ῾Ιεραρχίας, ἡ ὁποία ὤφειλε νά συγκληθῆ ἐκτάκτως καί νά ἀποφανθῆ γιά τήν ἀποδοχή ἤ τήν ἀπόρριψη τοῦ κεφαλικοῦ αὐτοῦ φόρου! Κατά τά ἄλλα τό πολίτευμα τῆς ᾿Εκκλησίας μας εἶναι Συνοδικόν!
...᾿Αλλά ἀπό τόν Μακαριώτατο ᾿Αρχιεπίσκοπό μας καί ἀπό τή Διαρκή ῾Ιερά Σύνοδο τῆς ᾿Εκκλησίας μας θά περιμέναμε νά ἀκούσουμε ἄλλα πράγματα. Θά περιμέναμε νά συστήσει στήν Κυβέρνηση τήν ἀνόρθωση τῆς οἰκονομίας διά τῆς περικοπῆς τῶν δαπανῶν καί τῆς περιστολῆς πολλῶν περιττῶν ἐξόδων. ῾Ο Μακαριώτατος ἔπρεπε νά εἴπη; Ναί! Κύριε ῾Υπουργέ ἐπί τῶν Οἰκονομικῶν, ἀποδεχόμεθα τήν ὑπερ-φορολόγηση τῆς ἐκκλησιαστικῆς περιουσίας ὑπό τούς ἑξῆς ὅρους·
1. Νά περικοπῆ κατά τό ἥμισυ ἡ χρηματοδότηση τῶν Κομμάτων ἀπό τόν Κρατικό Προϋπολογισμό.
2. Νά περικοπῆ ἐπίσης κατά το ἥμισυ ὁ μισθός καί οἱ συντάξεις ὅλων τῶν Βουλευτῶν.
3. Νά περιορισθοῦν οἱ μισθοί τῶν λεγομένων “χρυσῶν παιδιῶν” τῶν γνωστῶν Gorden Boys ὅλων τῶν Κρατικῶν ὑπηρεσιῶν, τῶν Τραπεζῶν, τῶν ΔΕΚΟ κλπ.
4. Νά ἀλλάξει ἡ νομοθεσία περί τῆς συνταξιοδοτήσεως τῶν Βουλευτῶν. Γιατί ἆραγε πρέπει νά πάρει σύνταξη ἕνας Βουλευτής, ὁ ὁποῖος μετέσχε τοῦ Κοινοβουλίου γιά μία ἤ δύο κοινοβουλευτικές περιόδους; ῾Ο ῞Ελληνας πολίτης ἐργάζεται καί φορολογεῖται ἐπί 35 χρόνια καί μόνον τότε θεμελιώνει δικαίωμα συνταξιοδοτήσεως.
5. Νά περιορισθῆ στό ἐλάχιστο ὁ ἀριθμός τῶν Εἰδικῶν Συμβούλων σέ κάθε ῾Υπουργεῖο, διότι μέ τόν τρόπο αὐτό τακτοποιοῦνται καί καλοπληρώνονται κάποιοι “ἡμέτεροι” , κάποιοι παρατρεχάμενοι, κάποιοι “χαραμοφάϊδες”. 6. Νά ἀποδοθῆ ἀμέσως στό Κράτος τό εἰδικό τέλος, φόρος διαφημίσεως ἤ ὅπως ἀλλοιῶς λέγεται, ἀπό τίς ῾Εταιρεῖες τῶν ᾿Εκδοτικῶν Συγκροτημάτων καί τῶν ΜΜΕ, οἱ ὁποῖες ὀφείλουν ἑκατομμύρια Ε στό ἑλληνικό Δημόσιο.
7. Νά περιοριστοῦν στό ἐλάχιστο οἱ δαπάνες τοῦ ῾Ελληνικοῦ Δημοσίου γιά Διαφήμιση! Δέν καταλαβαίνω γιατί πρέπει νά πληρώνει π.χ. τό ΥΠΕΧΩΔΕ ὁλοσέλιδες διαφημίσεις στίς ᾿Εφημερίδες ᾿Αθηνῶν καί ᾿Επαρχίας προκειμένου νά μᾶς γνωστοποιήσει τό γεγονός, ὅτι ἕνα ἀκόμη κομμάτι τῆς ᾿Εγνατίας ὁδοῦ παραδόθηκε στήν κυκλοφορία. Θά ἦταν ἀρκετό ἕνα δελτίο Τύπου καί τίποτε περισσότερο.
8. Νά περιορισθῆ στό ἐλάχιστο ἡ ἀπόσπαση ἀστυνομικῶν ἀσφαλείας σέ πολιτικά πρόσωπα. Γιατί ἆραγε κάθε Βουλευτής δικαιωματικά παίρνει δύο τουλάχιστον ἀστυνομικούς ὡς προσωπική του ἀσφάλεια; Γιατί ἆραγε κάποιοι “τηλεοπτικοί ἀστέρες”, οἱ ὁποῖοι χρυσοπληρώνονται, γιατί λέγω νά ἔχουν πολυμελή ἀστυνομική φρουρά ἐπί 24ώρου βάσεως σέ βάρος τοῦ Κρατικοῦ Προϋπολογισμοῦ; ῎Αν θέλουν προστασία, ἄς καταφύγουν στίς ἰδιωτικές ῾Εταιρεῖες Security!
9. Νά περιορισθῆ εἰς τά μόλις ἀναγκαῖα ἔξοδα τό σκέλος τῶν Δαπανῶν τοῦ Κράτους γιά Δεξιώσεις, ῾Εορτές, Γεύματα πολυτελείας, πολυμελεῖς ἀποστολές στό ᾿Εξωτερικό, ἄσκοπες μετακινήσεις κλπ. Κάμετε λοιπόν αὐτά καί πολλά ἄλλα ἀκόμη, Κύριε ῾Υπουργέ, γιά νά πεισθῶ ὅτι ἡ Πατρίδα μας διέρχεται μεγάλη οἰκονομική κρίση καί τότε θά παρακαλέσω τούς Μητροπολίτες νά προβοῦν σέ ἐκποίηση τῶν ῾Ιερῶν Σκευῶν καί τῶν τιμαλφῶν τῶν ἱερῶν Μονῶν, ὅπως τό ἔπραξε ἡ Μητέρα ᾿Εκκλησία καί στό παρελθόν!
Αὐτά καί ἄλλα παρόμοια θά ἀνέμενα νά λεχθοῦν ἀπό τήν ῾Ιερά Σύνοδο καί ἀπό τόν Μακαριώτατο κ. ῾Ιερώνυμο καί ὄχι τό γνωστό “σφάξε με ᾿Αγά, νά ἁγιάσω”! Διαμαρτύρομαι μεγαλοφώνως καί φρονῶ ταπεινά, ὅτι πρέπει νά συνέλθει ἀμέσως ἡ ῾Ιερά Σύνοδος τῆς ῾Ιεραρχίας γιά νά ἀποφασίσει κυριαρχικά καί τελεσίδικα. ῾Η ᾿Εκκλησία βάλλεται καί προσβάλλεται! Καίσαρα ἐπικαλοῦμαι!...».
Τό δικό μου σχόλιο· ᾿Αδελφέ ᾿Αμβρόσιε, μπές στόν κόπο νά ἀνασκαλέψεις τό ἀρχεῖο σου. Θά συναντήσεις κάποια δικά σου σχόλια καί κάποιες δικές σου ἐπιστολές πρός τόν κ. ῾Ιερώνυμο, πού ἐπισημαίνουν καί προσδιορίζουν, μέ θαυμαστή ἀκρίβεια, τίς ὑπόγειες διαδρομές τοῦ χτεσινοῦ Μητροπολίτη Θηβῶν καί σημερινοῦ ᾿Αρχιεπισκόπου. Τό θάρρος προϋποθέτει ἀρετή καί ἡ ἀρετή συντονίζεται μέ τό θάρρος. Οἱ δικές σου ἐπισημάνσεις εἶναι σωστές καί δίκαιες. ᾿Αλλά συνταιριάζονται μέ ἄλλη ποιότητα ἤθους καί μέ ἄλλη ἐξάρτηση θάρρους.
***
῎Αν ληφθεῖ ὑπόψη, ὅτι τό αὐταρχικό πνεῦμα τῶν τελευταίων δεκαετιῶν ἔχει πνίξει τήν ἐλευθερία τοῦ λόγου, πού κατά τή ροή τῶν εἴκοσι αἰώνων ἀποτελοῦσε τό προνόμιο καί τό χάρισμα τῶν Συνοδικῶν Μητροπολιτῶν, ἡ ἐξέγερση πλειάδας προβληματισμένων ἡγετικῶν στελεχῶν τῆς ᾿Εκκλησίας, τούτη τήν ὥρα, ἀποτελεῖ δεῖγμα ἀνάνηψης καί ἐξέγερσης.
Παράλληλα πρός τούς δυό Μητροπολίτες, πού ἐπικαλέσθηκα, ἀρκετοί ἄλλοι, ἀπό τό βορρά καί τό νότο, ἀπό τήν ἀνατολή καί τή δύση, ἄφησαν νά ἐκχυθεῖ, στίς γραπτές διαμαρτυρίες τους, ἡ πικρία τους, γιά τή φίμωση τοῦ Σώματος τῆς ῾Ιεραρχίας καί γιά τή διαχείριση αὐτοῦ τοῦ σοβαρότατου θέματος, σέ σκηνικό μυστικῆς διαβούλευσης, ἀπό τόν ᾿Αρχιεπίσκοπο ῾Ιερώνυμο.
Σέ τέτοιες κρίσιμες στιγμές καί σέ τέτοιες κρίσιμες διαβουλεύσεις μέ τίς ταγμένες ἐξουσίες τοῦ κόσμου, ἄν φιμώνεται ἡ συνείδηση καί ἡ φωνή τῶν ὑπεύθυνων μελῶν τοῦ ᾿Ανώτατου Διοικητικοῦ ᾿Εκκλησιαστικοῦ Σώματος, τότε τό χάρισμα τῆς Συνοδικότητας καταπνίγεται καί τό ἐπισκοπικό χάρισμα ἐκπίπτει σέ σατραπικό μονόλογο. ᾿Επιστολή διαμαρτυρίας πρός τήν ῾Ιερά Σύνοδο ἔστειλε καί ὁ Μητροπολίτης Μαρωνείας καί Κομοτινῆς Δαμασκηνός, ὑπογραμμίζοντας· «᾿Εκφράζουμε τήν ἔντονον διαμαρτυρία μας... ἀφοῦ δέν δυνάμεθα νά συντηρήσουμε τά φιλανθρωπικά ἱδρύματά μας, τά συσσίτιά μας, τούς βρεφονηπιακούς σταθμούς μας καί διάφορες ἄλλες φιλανθρωπικές κινήσεις τῆς ῾Ιερᾶς Μητροπόλεώς μας».
Μέ τό ἴδιο πνεῦμα καί μέ φόρτιση ἀγανάκτησης γράφει πρός τήν ῾Ιερά Σύνοδο καί ὁ Μητροπολίτης ᾿Ηλείας Γερμανός· «...Σᾶς ὑποβάλλουμε τόν Κοινωνικό ἀπολογισμό τῆς Μητροπόλεώς μας τοῦ ἔτους 2008 μέ τό συνολικό ποσό κοινωνικῶν δαπανῶν, 8.680. 293.99 Εὐρώ, τό ὁποῖο δημοσιεύσαμε στά Μ.Μ.Ε., ὅπως κάθε χρόνο. ῎Αποψίς μου εἶναι, ὅτι ἡ ῾Ιερά Σύνοδος τῆς ᾿Εκκλησίας μας πρέπει νά ἀντιδράση ἔντονα καί σθεναρῶς μέ ὅλα τά νόμιμα μέσα, ἐν ἀνάγκη δέ νά συγκαλέση καί ἔκτακτον ῾Ιεράν Σύνοδον τῆς ῾Ιεραρχίας, ὥστε ἀπό κοινοῦ νά ἀντιμετωπίσωμε τήν ἐναντίον μας ἄδικον αὐτήν ὑλικήν καί ἠθικήν προσβολήν τῆς ῾Ελληνικῆς Κυβερνήσεως». ῾Ο Μητροπολίτης Σπάρτης Εὐστάθιος, μέ ἐπιστολή, πού τήν ἀπευθύνει στόν ἴδιο τόν Πρωθυπουργό, ἐκθέτει τόν προβληματισμό του, ὅπως τόν ζεῖ κατά τήν ἄσκηση τῶν ποιμαντικῶν καί τῶν ἱδρυματικῶν εὐθυνῶν του στό εὖρος τῆς Μητροπολιτικῆς του ἐπαρχίας·
«᾿Επειδή ὁ νέος φορολογικός νόμος εὑρίσκεται, πρίν ψηφισθεῖ ἤ ἀπορριφθεῖ ἀπό τή Βουλή τῶν ῾Ελλήνων, σέ διαβούλευση, ἐπιτρέψτε καί σέ ἐμένα νά διατυπώσω τήν ταπεινή μου γνώμη, πού μοῦ τήν ὑπαγορεύει ἡ πολυετής ἐμπειρία μου ἡ ἀποκτηθεῖσα ἀπό τήν ἵδρυση καί λειτουργία δώδεκα ἱδρυμάτων στή Μητρόπολή μου. ῾Ο ἀπολογισμός τῶν φιλανθρωπικῶν ἱδρυμάτων τῆς ῾Ιερᾶς Μητροπόλεώς μου γιά τό ἔτος 2008 ἀνῆλθε στό ποσό τῶν 6.365.523.29 Εὐρώ, χωρίς νά ὑπολογίζονται καί τά σέ εἶδος προσφερόμενα ἀγαθά.
...᾿Αντί νά σταθεῖ, ἡ ἑλληνική Πολιτεία κοντά στήν ᾿Εκκλησία καί νά δείξει τή συμπαράστασή της καί τήν κοινωνική της εὐαισθησία, καταβάλλοντας ἔστω συμβολικά ἕνα μέρος τῶν ἐξόδων γιά τή λειτουργία τῶν ἱδρυμάτων της, ἔρχεται μέ τόν περί φορολογίας νόμο νά τιμωρήσει(!) τήν ᾿Εκκλησία, ἀφαιρώντας ἀπό αὐτή πόρους, πού μέ ἱδρώτα καί ἀγωνία ἐξασφαλίζει γιά τά παιδιά της».
***
Μετά ἀπό τό προβληματικό περπάτημα στόν ἀνώμαλο δρόμο, πού τόν χάραξε ἡ σκοτεινή εὑρηματικότητα ἤ ἡ ἀνικανότητα τοῦ «σεπτοῦ»(!!) προκαθήμενου ῾Ιερώνυμου, τί συμπεράσματα βγάζετε; Διαπιστώνετε, πώς λειτουργεῖ ἡ Συνοδικότητα; Διακρίνετε, πώς κυριαρχεῖ ἡ διαφάνεια; Πείθεστε, πώς γίνεται σεβαστή ἡ ἐντολή τοῦ Κυρίου μας· «ἔστω ὁ λόγος ὑμῶν ναί ναί, οὔ οὔ τό δέ περισσόν τούτων ἐκ τοῦ πονηροῦ ἐστιν» (Ματθ. ε΄ 37); Συμπεραίνετε πῶς ἐξασφαλίζεται στό πλήρωμα τῆς ᾿Εκκλησίας ἡ εὐχέρεια νά ἐμπιστεύεται τόν ᾿Αρχιεπίσκοπό του καί νά ἀναπαύεται ἀπόλυτα σέ κάθε του ἀνακοίνωση καί σέ κάθε του πρωτοβουλία; ῾Η φωνή, πού ἀκούγεται, στεντόρεια, ἀπό τίς γραμμές τοῦ πληρώματος, εἶναι ἕνα ὁμόφωνο «ὄχι». ῾Ο ᾿Αρχιεπίσκοπος ῾Ιερώνυμος ἀποδείχτηκε πώς δέν εἶναι ἀξιόπιστος καί ἀξιοσέβαστος ἐκκλησιαστικός ἡγέτης. Δέν ἀναδεικνύει, ὡς χαρισματική ποιότητα, τή διαφάνεια καί δέ δρομολογεῖ τόν ἀνοιχτό διάλογο. Δέ σέβεται τίς προσωπικότητες τῶν Συνοδικῶν Συνέδρων του καί δέν καταθέτει μπροστά τους, ἀπερίτμητη, τήν ἀλήθεια. Οἱ συμπεριφορές του στήνουν ἄλλο σκηνικό τό πρωΐ καί ἄλλο τό βράδυ. ῎Αλλη ἐνημέρωση κάνει στό αὐτί τῶν στενῶν φίλων του καί ἄλλη στήν ἀνοιχτή ὁμήγυρη.
῞Οσοι ἀγαποῦν τήν ᾿Εκκλησία, παρακολουθώντας αὐτές τίς ἐξελίξεις, πονοῦν καί δακρύζουν. Καί καταθέτουν, στή βάση τοῦ σταυροῦ τοῦ Κυρίου μας, τήν ὀδύνη τους καί τήν ἱκεσία τους.
Μαζί τους καί ἐμεῖς, οἱ συντάκτες τοῦ μικροῦ τούτου πληροφοριακοῦ δελτίου, προσευχόμαστε καί ζητᾶμε τήν ἄνοιξη. Τό φῶς. Τήν ἐλπίδα. Τήν καθαρότητα τῆς Συνοδικῆς λειτουργίας. Τή γνησιότητα τῆς ἀγαπητικῆς, ποιμαντικῆς φροντίδας.
Ο ΑΤΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΡΙΔΟΣ
ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ
Πτυχές αὐτῆς τῆς δολιχοδρομίας ἱστόρησα, μέ τό προηγούμενο κείμενό μου. Τή συνέχεια θά φέρω μπροστά στούς ἔκπληκτους καί βαθειά προβληματισμένους ἀναγνῶστες μου μέ τήν παροῦσα ἱστόρηση.
***
Στήν «᾿Ελευθεροτυπία» τῆς 28ης Νοεμβρίου, μήνα ὁλόκληρο μετά τό ξέ-σπασμα τῆς κρίσης, διαβάζουμε, πώς ὁ πρωθυπουργός, μέ τηλεφώνημά του, ἔθεσε ὑπόψη τοῦ ᾿Αρχιεπισκόπου ῾Ιερώνυμου μιά λίστα τριῶν ὑπουργῶν καί τοῦ ὑπέδειξε, ὅτι-τοῦ λοιποῦ-γιά τά θέματα, πού ἀνακύπτουν, μπορεῖ να ἐπικοινωνεῖ καί νά διαλέγεται μέ κάποιον ἀπό αὐτούς.
Παραθέτω τή σχετική ἐνημέρωση·
«῞Οταν στά μέσα τῆς προηγούμενης ἑβδομάδας, ἡ ῎Αννα Διαμαντοπούλου πέρασε τήν εἴσοδο τῆς ᾿Αρχιεπισκοπῆς ᾿Αθηνῶν γιά ἐθιμοτυπική ἐπίσκεψη, βρέθηκε ἀντιμέτωπη μέ ἕναν ᾿Αρχιεπίσκοπο τουλάχιστον προβληματισμένο. ῾Ο ῾Ιερώνυμος παραπονέθηκε στήν ὑπουργό γιά τήν τακτική πού ἀκολουθεῖ ἡ κυβέρνηση. Καί τῆς περιέγραψε, σύμφωνα μέ πληροφορίες, ὅτι ὁ πρωθυπουργός Γιῶργος Παπανδρέου, στή συνάντηση πού εἶχαν στίς 2 Νοεμβρίου, δέν τοῦ ἀνέφερε τίποτα ἀπ᾿ ὅσα ἀνακοινώθηκαν τήν ἑπόμενη ἡμέρα γιά τήν αὔξηση τοῦ ΕΤΑΚ καί τήν “ ὑποβάθμιση” τῆς ᾿Εκκλησίας ἀπό Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου σέ φιλανθρωπικό ἵδρυμα. Τήν ἑπόμενη ὁ ᾿Αρχιεπίσκοπος δέχτηκε τηλεφώνημα τοῦ πρωθυπουργοῦ, ὁ ὁποῖος-ὅπως λένε ἐκκλησιαστικές πηγές-τοῦ εἶπε ὅτι γιά τά θέματα τῆς ᾿Εκκλησίας τρεῖς εἶναι οἱ ἄνθρωποι μέ τούς ὁποίους θά πρέπει νά ἐπικοινωνεῖ· ὁ ὑπουργός ᾿Επικρατείας Χάρης Παμπούκης, ὁ ὑπουργός Οἰκονομικῶν Γιῶργος Παπακωνσταντίνου καί ὁ ὑφυπουργός Παιδείας Γιάννης Πανάρετος. Τήν ἐρχόμενη Τρίτη, πάντως, συγκαλεῖται σέ ἔκτακτη συνεδρίαση ἡ Διαρκής ῾Ιερά Σύνοδος. Καί ἀφοῦ λάβουν ἀποφάσεις, ἀναμένεται νά τίς θέσουν ὑπόψη τῶν τριῶν ὑπουργῶν».
Αὐτή ἡ ἄμεση, δυναμική, πρωθυπουργική ἐπέμβαση πῶς μπορεῖ νά ἑρμηνευτεῖ; ῾Ο ᾿Αρχιεπίσκοπος διαμαρτυρήθηκε στήν ὑπουργό Παιδείας, ὅτι ὁ πρωθυπουργός δέν τοῦ εἶπε τίποτα, ἀπο αὐτά, πού σχεδίαζε σέ βάρος τῆς ᾿Εκκλησίας. Καί ὁ πρωθυπουργός, δίχως νά ἐπιδιώξει τήν ὁποιαδήποτε ἀναίρεση τῶν κατηγοριῶν, παράπεμψε τόν ᾿Αρχιεπίσκοπο σέ τριπρόσωπη λίστα κατ᾿ ἐπιλογή, ὥστε, σέ περίπτωση καινούργιας ἀμφισβήτησης ἐκ μέρους του, νά ὑπάρχουν «πλειόνων», ἀδιαμφισβήτητες μαρτυρίες.
῾Η ἐξέλιξη αὐτή, γιά τούς «πληροφορημένους» τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ χώρου δέν εἶναι ἀπροσδόκητη. ῞Ολοι γνωρίζουν, ὅτι ἡ δολιχοδρομία τοῦ ῾Ιερώνυμου δέν ἔχει «εὐθεῖα» χάραξη καί ὅτι ἡ ἑκάστοτε ἐμφάνισή του στήν ἐξέδρα τῆς δημοσιότητας δέν ἀναδεικνύει τό ἴδιο προφίλ. Κάποιος κρυφός σχεδιασμός διαμορφώνει τή δράση ἤ τήν ἀντίδραση τῆς στιγμῆς καί κάποιος κρυφός φόβος καμουφλάρει τίς συμπεριφορές τῆς προσωπικότητας. Πιθανή πρόθεση τοῦ πρωθυπουργοῦ, ἦταν ἡ δημιουργία τριμελοῦς ὁμάδας μαρτύρων, ἱκανῆς νά μπλοκάρει τόν ᾿Αρχιεπίσκοπο στίς περιπτώσεις τῶν ἀναληθῶν ἤ διφορουμένων ἐκτιμήσεών του καί νά τόν ἀναγκάζει νά περιορίζεται στήν πιστή ἀποτίμηση τῶν περιστατικῶν καί στήν ἀκριβή ἀναμετάδοση τῶν λόγων τῶν συνομιλητῶν του.
***
Τό ἑπόμενο βῆμα, ἀπό τήν πτέρυγα τῆς πολιτικῆς ἐξουσίας, ἦταν τό ἔγγραφο τοῦ ὑπουργοῦ τῶν Οἰκονομικῶν πρός τόν ᾿Αρχιεπίσκοπο ῾Ιερώνυμο, μέ ἡμερομηνία 27/11/2009. Δήλωνε, ὅτι ἐκ μέρους τοῦ ὑπουργείου του εἶχε συσταθεῖ ἡ ἐπιτροπή, πού συμφωνήθηκε κατά τή συνάντηση πρωθυπουργοῦ-᾿Αρχιεπισκόπου καί τόν καλοῦσε νά συγκροτήσει καί ἐκεῖνος τήν ἀντίστοιχη, Συνοδική ἐπιτροπή·
«᾿Αναφέρομαι στήν ἀπό 3 Νοεμβρίου 2009 συνάντησή Σας μέ τόν Πρωθυπουργό, στήν ὁποία ξεκίνησε ἕνας οὐσιαστικός διάλογος γιά μία σειρά ζητημάτων πού ἐνδιαφέρουν τήν ᾿Εκκλησία. Στό πλαίσιο αὐτό, ἐκ μέρους τοῦ ῾Υπουργείου Οἰκονομικῶν θά θέλαμε νά προχωρήσουμε στή σύσταση μιᾶς διμεροῦς ἐπιτροπῆς πού θά ἐξετάσει ζητήματα ἀναφορικά μέ τή φορολογική ἀντιμετώπιση τῆς ἐκκλησιαστικῆς περιουσίας. Θά ἤθελα συνεπῶς νά Σᾶς ζητήσω νά προχωρήσετε ἀπό πλευρᾶς Σας στόν ὁρισμό τῶν ἐκπροσώπων Σας στήν ᾿Επιτροπή αὐτή, προκειμένου νά ἀρχίσουν σέ σύντομο χρονικό διάστημα οἱ ἐργασίες της, οἱ ὁποῖες ἔχω τήν πεποίθηση ὅτι θά συμβάλουν στήν ἀποσαφήνιση κρίσιμων ζητημάτων καί στήν ἐξεύρεση μιᾶς δίκαιης καί λειτουργικῆς λύσης...».
Μετά ἀπό αὐτή τήν ὑπουργική ἔκκληση, τί θά περιμένατε; ῾Υπολογίζω, ὅτι τά ἐνδεχόμενα θά ἦταν μόνο δυό. ῾Ο Μακαριώτατος ῾Ιερώνυμος ἤ θά ἐπεσήμαινε τήν ἀσυμβατότητα τοῦ περιεχομένου τῆς ὑπουργικῆς ἐπιστολῆς μέ τό κατατεθέν στή Βουλή τῶν ῾Ελλήνων προσχέδιο Νόμου, πού ἐπέβαλλε βαρύτατη φορολογία στήν ᾿Εκκλησία, ἀλλά, πιεσμένος, θά ἀνταποκρινόταν καί θά ὅριζε τούς ἐκπροσώπους του ἤ θά ἐξέθετε, μέ παρρησία, ἀλλά καί μέ εὐπρέπεια, τίς ἀντιρρήσεις του καί θά ἔθετε τέρμα στό διάλογο.
῾Ο κ. ῾Ιερώνυμος ἐπέλεξε τό ἀπροσδόκητο. Τήν ἀπόθεση τῆς δεσποτικῆς λεοντῆς καί τήν ἀνάληψη τῶν διασήμων τῆς ἀδιαμαρτύρητης δουλικότητας.
῾Η ὑπουργική ἐπιστολή φέρει ἡμερομηνία 27 Νοεμβρίου. Δήλωση μεταγενέστερη τοῦ ᾿Αρχιεπισκόπου ἐνημερώνει, ὅτι ἔφτασε στά χέρια του τή Δευτέρα, 30 Νοεμβρίου. Αὐτή τήν ἡμέρα ἦταν ἡ μεγάλη γιορτή τοῦ ἁγίου ᾿Ανδρέα καί ὁ Μακαριώτατος προεξῆρχε στίς γιορταστικές ἐκδηλώσεις τῶν Πατρῶν, ὅπου παραβρέθηκε καί ὁ πρωθυπουργός Γεώργιος Παπανδρέου.
᾿Αμέσως μετά, τή Δευτέρα 1η Δεκεμβρίου, πρίν ἀκόμα σιγήσουν τά γιορταστικά τύμπανα, μέ πρόσκληση τοῦ Προκαθήμενου ῾Ιερώνυμου, συνεδρίασε ἡ Διαρκής ῾Ιερά Σύνοδος καί ἀνακύκλωσε τό ἐκκρεμές θέμα. Καί, ἡ θαυματουργική χάρη ξαναγύρισε στήν αἴθουσα τῆς ῾Ιερᾶς Συνόδου. Οἱ ἀνακοινώσεις τοῦ Μακαριωτάτου ξαναφώτισαν τόν ὁρίζοντα καί ξανάφεραν τό κλίμα τῆς 4ης Νοεμβρίου. ῾Η πικρία καί ἡ ἀπογοήτευση ξεπεράστηκαν. ῾Η ἱκανοποίηση ἔλαμψε στίς καρδιές καί στίς συζητήσεις.
Στίς 2 Νοεμβρίου ὁ κ. ῾Ιερώνυμος εἶχε βγεῖ βαρύθυμος ἀπό τό γραφεῖο τοῦ πρωθυπουργοῦ, ἀνίκανος ἤ-ἔστω-ἀπρόθυμος νά διατυπώσει, στούς δημοσιογράφους, πού τόν κύκλωσαν, μιά προσωπική ἄποψη καί μιά εἴδηση κυβερνητικῆς εὔνοιας πρός τήν ᾿Εκκλησία.
Στίς 4 Νοεμβρίου ἐνημέρωσε τούς Συνοδικούς (μέ ποιά ἄραγε διαλεκτική;) γιά τίς διαβουλεύσεις, πού εἶχε στό Πρωθυπουργικό γραφεῖο. Καί ἐκεῖνοι ἱκανοποιήθηκαν. Καί ἔσπευσαν νά τόν συγχαροῦν, γιά τήν εὐστροφία του καί γιά τόν τρόπο, μέ τόν ὁποῖο ἔθεσε τά θέματα στόν ἐπίσημο συνομιλητή του. Στίς 5 Νοεμβρίου ξέσπασε ἡ θύελλα καί ὁ ᾿Ιωαννίνων Θεόκλητος, ἔσπευδε νά συναντήσει τόν ὑπουργό τῶν Οἰκονομικῶν, γιά νά διαμαρτυρηθεῖ καί γιά νά καταθέσει τή δήλωσή του, ὅτι δέν εἶναι διατεθειμένη ἡ ἡγεσία τῆς ᾿Εκκλησίας νά πληρώσει τίς ἁμαρτίες τῶν πολιτικῶν, πού ἄδειασαν καί καταχρέωσαν τά δημόσια ταμεῖα και ρεζίλεψαν τή χώρα μας στήν ἑστία τῆς Εὐρωπαϊκῆς ῞Ενωσης καί τῆς οἰκουμένης ὁλόκληρης.
Τήν 1η Δεκεμβρίου ξαναγύρισε ἡ ἄνοιξη. Καί ὁ ᾿Αρχιεπίσκοπος, μέ τίς ἀνακοινώσεις του στό στενό κύκλο τῆς Διαρκοῦς ῾Ιερᾶς Συνόδου, ἔφερε καί πάλι τήν ἀνθοδέσμη τῆς ἐλπίδας. Κατάθεσε τή μαρτυρία του, ὅτι ὅλα θά πᾶνε καλά, ὅτι οἱ ὑποψίες θά διαλυθοῦν καί ὅτι οἱ διακριτοί ρόλοι ᾿Εκκλησίας καί Πολιτείας θά λειτουργήσουν, ἀνενόχλητοι, στήν κανονική τροχιά τους.
Μεταφέρω ἀποσπάσματα ἀπό τό ἐπίσημο δελτίο τῆς ῾Ιερᾶς Συνόδου, τῆς 1ης Δεκεμβρίου 2009.
«...῾Ο Μακαριώτατος Πρόεδρος ἀναφέρθηκε ἀναλυτικῶς στίς συζητήσεις, πού εἶχε μέ τά ἁρμόδια ὄργανα, γιά τή διευθέτηση τῶν θεμάτων, ἀλλά καί στό πλαίσιο διαλόγου, ὅπως αὐτό εἶχε ἀρχικῶς τεθεῖ στίς συζητήσεις του μετά τοῦ ᾿Εξοχωτάτου Προέδρου τῆς ῾Ελληνικῆς Κυβερνήσεως κ. Γεωργίου Παπανδρέου.
Συγκεκριμένα, ὡς πρός τό θέμα τῆς ὑπαγωγῆς τῆς προσλήψεως τῶν ἐκκλησιαστικῶν ὑπαλλήλων στόν ἔλεγχο τοῦ Α.Σ.Ε.Π., ἡ Διαρκής ῾Ιερά Σύνοδος συμφωνεῖ κατ᾿ ἀρχήν μέ τό ἐν λόγῳ Νομοσχέδιο, ὥστε σέ ἁρμονία μέ τόν Καταστατικό Της Χάρτη (Νόμος 590/ 1977), οἱ διαδικασίες ἐπιλογῆς προσωπικοῦ πού θά διενεργοῦν τά ἐκκλησιαστικά Ν.Π.Δ.Δ. νά ὑπόκεινται στόν ἔλεγχο νομιμότητος τοῦ Α.Σ.Ε.Π., ἐφ᾿ ὅσον ἡ μισθοδοσία τους βαρύνει τόν Κρατικό Προϋπολογισμό.
῞Οσον ἀφορᾶ στό θέμα τῶν ὀχημάτων τῶν ῾Ιερῶν Μητροπόλεων, ἡ Διαρκής ῾Ιερά Σύνοδος καλύφθηκε πλήρως ἀπό τίς διατάξεις τῆς ῾Υπουργικῆς ᾿Αποφάσεως, ὑπό τόν ὅρο ὅτι ἀφορᾶ ὅσα ὀχήματα ἡ προμήθειά τους βαρύνει τόν Κρατικό Προϋπολογισμό.
Σχετικά μέ τό θέμα τῆς φορολογήσεως τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἀκίνητης περιουσίας, ἡ Διαρκής ῾Ιερά Σύνοδος ἐνημερώθηκε ἀπό τόν Μακαριώτατο Πρόεδρό Της γιά τήν ἐπιστολή πού ἔλαβε ἀπό τόν ᾿Εξοχώτατο ῾Υπουργό Οἰκονομικῶν κ. Γ. Παπακωνσταντίνου, στίς 30 Νοεμβρίου ἐ.ἔ....
῾Η Διαρκής ῾Ιερά Σύνοδος ἀποφασίζει ὅπως γιά τό ἔτος 2009 καί μόνο, ἡ ᾿Εκκλησία τῆς ῾Ελλάδος, συνεισφέρει μέ τό ἀναλογοῦν σέ Αὐτήν ποσόν γιά τά ἀκίνητα πού ἀποφέρουν εἰσοδήματα σύμφωνα μέ τά ὡς ἄνω ἐκτεθέντα».
***
Μετά ἀπό αὐτή τήν αἰνιγματική ἀλλαγή, ὁ δημοσιογράφος Ν. Παπαδημητρίου ἀνάρτησε στό διαδίκτυο ἐνημέρωση, μέ τόν τίτλο «᾿Αλλαγή κλίματος στίς σχέσεις ᾿Εκκλησίας-Πολιτείας». Καί γράφει·
«῎Αρδην ἄλλαξε τό κλίμα στίς σχέσεις Κυβέρνησης καί ᾿Εκκλησίας, μετά τίς διευκρινίσεις πού παρεῖχε ὁ ὑπουργός Οἰκονομικῶν κ. Γεώργιος Παπακωνσταντίνου στήν ἐπιστολή πού ἀπέστειλε στόν ᾿Αρχιεπίσκοπο ῾Ιερώνυμο.
Συγκεκριμένα, ὁ ὑπουργός στήν ἐπιστολή του μεταξύ ἄλλων ἀναφέρει· “ Στό πλαίσιο αὐτό, ἐκ μέρους τοῦ ῾Υπουργείου Οἰκονομικῶν θά θέλαμε νά προχωρήσουμε στή σύσταση μιᾶς διμεροῦς ᾿Επιτροπῆς πού θά ἐξετάσει ζητήματα ἀναφορικά μέ τή φορολογική ἀντιμετώπιση τῆς ἐκκλησιαστικῆς περιουσίας. Θά ἤθελα συνεπῶς νά Σᾶς ζητήσω νά προχωρήσετε ἀπό πλευρά Σας στόν ὁρισμό τῶν ἐκπροσώπων Σας στήν ᾿Επιτροπή αὐτή, προκειμένου νά ἀρχίσουν σέ σύντομο χρονικό διάστημα οἱ ἐργασίες της”».
Εἶναι σαφές, ὅτι ἡ ὑπουργική ἐπιστολή δέν ἀκυρώνει τήν πρόθεση τῆς πολιτικῆς ἐξουσίας νά ἐπιβάλει φορολογία στήν ᾿Εκκλησία, ἀλλά στοχεύει στήν ἐξασφάλιση τῆς Συνοδικῆς κατάφασης γιά τήν κατάργηση τοῦ προνομίου τῆς ἐξαίρεσης καί τήν καθιέρωση μονίμου συστήματος φορολογίας.
Πῶς αὐτή τήν ὑπουργική κίνηση τήν ἑρμήνευσε ὡς εὐεργεσία ὁ ᾿Αρχιεπίσκοπος καί πῶς διανοήθηκε νά τήν ἐμφανίσει στούς Συνοδικούς συνεργάτες του ὡς θετική πρόοδο, δέν εἶναι εὔκολο νά τό συλλάβει ὁ «κοινός νοῦς». Θά μείνει, στόν ἐκκλησιαστικό περίβολο, ὡς αἴνιγμα ἤ ὡς πονηρό τέχνασμα.
᾿Από τήν πτέρυγα τῶν Μητροπολιτῶν, κάποιοι (ἴσως ἀφελεῖς, ἴσως ἀνενημέρωτοι) χειροκρότησαν τήν καινούργια ἀναλαμπή τῆς ἐλπίδας. Πίστεψαν, πώς ὁ πρόεδρος τῆς Συνόδου ἔκανε τίμια καί διάφανη ἐξιστόρηση τῶν ἐξελίξεων. Καί σιώπησαν. ῾Ωστόσο, οἱ πολλοί, αὐτοί, πού εἶχαν, κατά καιρούς, ἀνάμιξη στίς σχετικές διεργασίες καί διαβουλεύσεις καί αὐτοί, πού στούς χώρους τῆς Μητροπολιτικῆς τους εὐθύνης, δέ διαθέτουν, παρά μικρές καί περιορισμένης ἀπόδοσης ἰδιοκτησίες, ἀντέδρασαν ἔντονα στό σχεδιασμό τῆς φορολογικῆς ἀφαίμαξης καί ἐξέφρασαν, μέ δυναμικές ἀποκρίσεις, τή διαφωνία τους καί τήν ἀπογοήτευσή τους.
***
Μετάφερα ἐδῶ τίς μελαγχολικές ἀντιδράσεις δυό Μητροπολιτῶν. Μιά ἑνός νέου καί δυναμικοῦ ποιμένα. Καί μιά ἑνός «παλαιοῦ πολεμιστή». Δέν εἶναι, ὡστόσο, οἱ μόνοι, πού προβληματίστηκαν καί πού θεώρησαν ὑποχρέωσή τους νά μεταφέρουν τήν ἀγωνία τους καί τόν προβληματισμό τους στήν εὐρύτατη Εὐχαριστιακή Κοινότητα. Καί ἄλλοι πολλοί, με γραπτές δηλώσεις, ἔσπευσαν νά ἐνημερώσουν τό ἐκκλησιαστικό πλήρωμα, γιά ὅσα μεθοδεύονται καί ἀποφασίζονται στίς μυστικές στοές τῆς ἀρχιεπισκοπικῆς αὐλῆς καί νά ζητήσουν τίς ἱκεσίες του, γιά ἀλλαγή τοῦ κλίματος καί γιά ἐπάνοδο στήν ἀξιοπρεπή διαφάνεια.
῾Ο Μητροπολίτης ᾿Αλεξανδρουπόλεως ῎Ανθιμος, ἕνας νέος, ἔντιμος καί ἀκούραστος ῾Ιεράρχης, μέ φορτισμένη τήν ψυχή του, ἀλλά καί μέ προσεκτικά ὑφασμένη τήν ἐπιχειρηματολογία του, διαμαρτύρεται στή Συνοδική Διοίκηση, γιά τήν παλινωδία της καί γιά τήν ἐπιπόλαιη ὑπέρβαση τοῦ ὁροθεσίου τῶν εὐθυνῶν της. ῾Ο ᾿Αρχιεπίσκοπος καί ὅλα τά μέλη τῆς ᾿Ιερᾶς Συνόδου, μέ τό «πήγαινε-ἔλα» τῶν ἐκτιμήσεών τους καί τῶν ἀποφάσεών τους, δέσμευσαν ὅλες τίς Μητροπόλεις καί ὅλους τούς Μητροπολίτες τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος, δίχως νά τούς καλέσουν σέ Συνοδική διάσκεψη καί δίχως νά λάβουν ὑπόψη τους τίς ποικίλες δυσκολίες, πού ἀντιμετωπίζουν κατά τήν ἐνάσκηση τῆς πολυσχιδοῦς κοινωνικῆς διακονίας στίς περιοχές τῆς εὐθύνης τους. «Εἴμαστε σέ μεγάλη ἀπορία ἀπό προχθές, πού πληροφορηθήκαμε αὐτή τήν ἀπόφαση τῆς Διαρκοῦς ῾Ιερᾶς Συνόδου, (γράφει ὁ Μητροπολίτης ῎Ανθιμος), καί ἀπορῶ πῶς μέ τόση εὐκολία ἐλήφθη μιά ἀπόφαση, πού ἀφορᾶ στίς 80 Μητροπόλεις, ὅταν οἱ ῾Ιεράρχες πού μετέχουν στή ΔΙΣ γνωρίζουν πολύ καλά, ὅτι ὑπάρχουν Μητροπόλεις, πού ἀδυνατοῦν νά πληρώσουν αὐτό τό ποσοστό τοῦ 3 τοῖς χιλίοις. ᾿Αποροῦμε λοιπόν, ὅλοι, καί ὑπάρχει μιά ἀναστάτωση σήμερα σέ ὁλόκληρο τόν ἐκκλησιαστικό χῶρο μας, πῶς ἐλήφθη μιά τέτοια ἀπόφαση, πού εἶναι ἀδύνατο νά ἐφαρμοστεῖ ἐκτός ἄν ἀρχίσουμε νά ἐκποιοῦμε μέ πολύ γρήγορο τρόπο προκειμένου νά ἀποδώσουμε αὐτό τό ὁποῖο ἡ Σύνοδος νομίζω ὅτι τόσο ἀβασάνιστα ἀποφάσισε νά δώσουμε».
Στό ἐρώτημα· «Θεωρεῖτε δηλαδή, ὅτι ὑπῆρξε, κατά κάποιο τρόπο, μιά ὑποχώρηση ἀπό τίς ἀρχικές καί αὐστηρές θέσεις τῆς Συνόδου ἔτσι ὅπως αὐτές ἐκφράστηκαν στό συνοδικό γράμμα πρός τόν ὑπουργό Οἰκονομικῶν ἤ στήν ἐπιστολή τοῦ Μακαριωτάτου για τά δύο ἄλλα ζητήματα, γιά τόν ΑΣΕΠ καί τά αὐτοκίνητα;» ἀπάντησε· «῾Οπωσδήποτε ὑπῆρξε μιά ὑποχώρηση καί ἄν θά δοῦμε σήμερα ὁλόκληρο τόν ἔντυπο καί τόν ἠλεκτρονικό τύπο δυσκολεύονται ἀκόμα καί αὐτοί πού δέν ἀγαποῦν τήν ᾿Εκκλησία, νά καταλάβουν ποῦ ὀφείλεται αὐτή ἡ ὑποχώρηση. Καί φτιάχνουν διάφορα σενάρια, τά ὁποῖα τά διαβάζω καί φρίττω, γιά ἀνομολόγητες συμφωνίες, πού δέν θέλω νά τίς πιστέψω. ᾿Αλλά μιά τέτοια ὑποχώρηση, μέ τόση εὐκολία καί μέ τέτοιο ἄτακτο ρυθμό, πραγματικά μᾶς βάζει ὅλους σέ ὑποψία...
Νά πληρώσει τήν φορολογία, πού μέ τόση εὐκολία τήν ἀπεδέχθη, ἡ ῾Ιερά Σύνοδος ἀπό τό δικό της ἀποθεματικό. Στό κάτω-κάτω ἡ ῾Ιερά Σύνοδος δέν εἶναι πνευματικός θεσμός, δέν δικαιοῦται, οὔτε ἀσκεῖ φιλανθρωπία τήν ὁποία ἀσκοῦμε ἐμεῖς στίς Μητροπόλεις-μέ τό αἷμα μας προσπαθοῦμε καί παλεύουμε νά βοηθήσουμε τούς ἀνθρώπους μας-ε... λοιπόν, νά τά δώσει ἀπό τό ἀποθεματικό της καί νά κάνει καί ἄλλη μιά κίνηση... Νά δώσει τίς μετοχές πού ἔχει ἡ ᾿Εκκλησία, τῆς ᾿Εθνικῆς Τράπεζας, στό Κράτος ἄν θέλει νά κάνει φιλανθρωπία στό ῾Ελληνικό Κράτος καί νά ἀνορθώσει τήν οἰκονομία».
***
Περισσότερο ὀξύς κατήγορος τοῦ Προέδρου τῆς Διαρκοῦς ῾Ιερᾶς Σύνόδου καί τῶν μελῶν της, ἐμφανίστηκε ὁ Μητροπολίτης Καλαβρύτων καί Αἰγιαλείας ᾿Αμβρόσιος. Σημειώνω προκαταρκτικά, ὅτι πρόσφατα, κατά τήν τακτική συνεδρίαση τῆς ῾Ιεραρχίας τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος, ὁ ᾿Αρχιεπίσκοπος ῾Ιερώνυμος ἔκανε μιά κίνηση ἰδιαίτερα εὐνοϊκή πρός τόν ᾿Αμβρόσιο, ἐκλέγοντας ἕνα βοηθό ᾿Επίσκοπο γιά τή Μητροπολιτική του περιφέρεια. Καί-παρά ταῦτα-μετά παρέλευση ἑνός καί μόνο μήνα, ψέγει δριμύτατα ὁ ᾿Αμβρόσιος τόν κατά τεκμήριο φίλο του, γιά τίς ὑπόγειες διαπλοκές του, πού ἔφεραν τίς Μητροπόλεις καί τούς Μητροπολίτες σέ ὁριακή ἀπόγνωση.
Γράφει, μεταξύ πολλῶν ἄλλων·
«Τό κακό στήν προκειμένη περίπτωση εἶναι ὅτι ἡ Διοίκηση τῆς ᾿Εκκλησίας παρεδόθη στήν Κυβέρνηση ἀμαχητί! ῾Η ῾Ιερά Σύνοδος, χωρίς νά μᾶς ἐρωτήσει, ἀποδέχθηκε ἤδη τήν ὑπερ-φορολόγηση τῆς ᾿Εκκλησίας δηλ. τῶν Μητροπόλεων καί τῶν ἐκκλησιαστικῶν ῾Ιδρυμάτων! ᾿Απεφάνθη ὅμως ἀναρμοδίως, διότι ἐπί τῶν οἰκονομικῆς φύσεως ζητημάτων τῶν ῾Ιερῶν Μητροπόλεων ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑ! Τά οἰκονομικά μιᾶς Μητροπόλεως ρυθμίζει ὁ ἑκασταχοῦ Μητροπολίτης καί ὄχι βέβαια ἡ Κεντρική ᾿Εκκλησιαστική Διοίκηση, δηλ. ἡ ῾Ιερά Σύνοδος. ᾿Εκφράζω τή βαθειά λύπη μου, διότι ἡ ῾Ιερά Σύνοδος ΔΕΝ ΚΑΤΟΡΘΩΣΕ νά ἀρθρώσει οὔτε μιά ἔστω λέξη ἀντιρρητική, γιά νά ἀντιμετωπίσει τήν Κυβερνητική ἀσπλαχνία! ῾Η μόνη ἁρμοδία γιά νά ἀποφανθῆ ἐπί τοῦ προκειμένου ἦταν καί παραμένει ἡ ῾Ιερά Σύνοδος τῆς ῾Ιεραρχίας, ἡ ὁποία ὤφειλε νά συγκληθῆ ἐκτάκτως καί νά ἀποφανθῆ γιά τήν ἀποδοχή ἤ τήν ἀπόρριψη τοῦ κεφαλικοῦ αὐτοῦ φόρου! Κατά τά ἄλλα τό πολίτευμα τῆς ᾿Εκκλησίας μας εἶναι Συνοδικόν!
...᾿Αλλά ἀπό τόν Μακαριώτατο ᾿Αρχιεπίσκοπό μας καί ἀπό τή Διαρκή ῾Ιερά Σύνοδο τῆς ᾿Εκκλησίας μας θά περιμέναμε νά ἀκούσουμε ἄλλα πράγματα. Θά περιμέναμε νά συστήσει στήν Κυβέρνηση τήν ἀνόρθωση τῆς οἰκονομίας διά τῆς περικοπῆς τῶν δαπανῶν καί τῆς περιστολῆς πολλῶν περιττῶν ἐξόδων. ῾Ο Μακαριώτατος ἔπρεπε νά εἴπη; Ναί! Κύριε ῾Υπουργέ ἐπί τῶν Οἰκονομικῶν, ἀποδεχόμεθα τήν ὑπερ-φορολόγηση τῆς ἐκκλησιαστικῆς περιουσίας ὑπό τούς ἑξῆς ὅρους·
1. Νά περικοπῆ κατά τό ἥμισυ ἡ χρηματοδότηση τῶν Κομμάτων ἀπό τόν Κρατικό Προϋπολογισμό.
2. Νά περικοπῆ ἐπίσης κατά το ἥμισυ ὁ μισθός καί οἱ συντάξεις ὅλων τῶν Βουλευτῶν.
3. Νά περιορισθοῦν οἱ μισθοί τῶν λεγομένων “χρυσῶν παιδιῶν” τῶν γνωστῶν Gorden Boys ὅλων τῶν Κρατικῶν ὑπηρεσιῶν, τῶν Τραπεζῶν, τῶν ΔΕΚΟ κλπ.
4. Νά ἀλλάξει ἡ νομοθεσία περί τῆς συνταξιοδοτήσεως τῶν Βουλευτῶν. Γιατί ἆραγε πρέπει νά πάρει σύνταξη ἕνας Βουλευτής, ὁ ὁποῖος μετέσχε τοῦ Κοινοβουλίου γιά μία ἤ δύο κοινοβουλευτικές περιόδους; ῾Ο ῞Ελληνας πολίτης ἐργάζεται καί φορολογεῖται ἐπί 35 χρόνια καί μόνον τότε θεμελιώνει δικαίωμα συνταξιοδοτήσεως.
5. Νά περιορισθῆ στό ἐλάχιστο ὁ ἀριθμός τῶν Εἰδικῶν Συμβούλων σέ κάθε ῾Υπουργεῖο, διότι μέ τόν τρόπο αὐτό τακτοποιοῦνται καί καλοπληρώνονται κάποιοι “ἡμέτεροι” , κάποιοι παρατρεχάμενοι, κάποιοι “χαραμοφάϊδες”. 6. Νά ἀποδοθῆ ἀμέσως στό Κράτος τό εἰδικό τέλος, φόρος διαφημίσεως ἤ ὅπως ἀλλοιῶς λέγεται, ἀπό τίς ῾Εταιρεῖες τῶν ᾿Εκδοτικῶν Συγκροτημάτων καί τῶν ΜΜΕ, οἱ ὁποῖες ὀφείλουν ἑκατομμύρια Ε στό ἑλληνικό Δημόσιο.
7. Νά περιοριστοῦν στό ἐλάχιστο οἱ δαπάνες τοῦ ῾Ελληνικοῦ Δημοσίου γιά Διαφήμιση! Δέν καταλαβαίνω γιατί πρέπει νά πληρώνει π.χ. τό ΥΠΕΧΩΔΕ ὁλοσέλιδες διαφημίσεις στίς ᾿Εφημερίδες ᾿Αθηνῶν καί ᾿Επαρχίας προκειμένου νά μᾶς γνωστοποιήσει τό γεγονός, ὅτι ἕνα ἀκόμη κομμάτι τῆς ᾿Εγνατίας ὁδοῦ παραδόθηκε στήν κυκλοφορία. Θά ἦταν ἀρκετό ἕνα δελτίο Τύπου καί τίποτε περισσότερο.
8. Νά περιορισθῆ στό ἐλάχιστο ἡ ἀπόσπαση ἀστυνομικῶν ἀσφαλείας σέ πολιτικά πρόσωπα. Γιατί ἆραγε κάθε Βουλευτής δικαιωματικά παίρνει δύο τουλάχιστον ἀστυνομικούς ὡς προσωπική του ἀσφάλεια; Γιατί ἆραγε κάποιοι “τηλεοπτικοί ἀστέρες”, οἱ ὁποῖοι χρυσοπληρώνονται, γιατί λέγω νά ἔχουν πολυμελή ἀστυνομική φρουρά ἐπί 24ώρου βάσεως σέ βάρος τοῦ Κρατικοῦ Προϋπολογισμοῦ; ῎Αν θέλουν προστασία, ἄς καταφύγουν στίς ἰδιωτικές ῾Εταιρεῖες Security!
9. Νά περιορισθῆ εἰς τά μόλις ἀναγκαῖα ἔξοδα τό σκέλος τῶν Δαπανῶν τοῦ Κράτους γιά Δεξιώσεις, ῾Εορτές, Γεύματα πολυτελείας, πολυμελεῖς ἀποστολές στό ᾿Εξωτερικό, ἄσκοπες μετακινήσεις κλπ. Κάμετε λοιπόν αὐτά καί πολλά ἄλλα ἀκόμη, Κύριε ῾Υπουργέ, γιά νά πεισθῶ ὅτι ἡ Πατρίδα μας διέρχεται μεγάλη οἰκονομική κρίση καί τότε θά παρακαλέσω τούς Μητροπολίτες νά προβοῦν σέ ἐκποίηση τῶν ῾Ιερῶν Σκευῶν καί τῶν τιμαλφῶν τῶν ἱερῶν Μονῶν, ὅπως τό ἔπραξε ἡ Μητέρα ᾿Εκκλησία καί στό παρελθόν!
Αὐτά καί ἄλλα παρόμοια θά ἀνέμενα νά λεχθοῦν ἀπό τήν ῾Ιερά Σύνοδο καί ἀπό τόν Μακαριώτατο κ. ῾Ιερώνυμο καί ὄχι τό γνωστό “σφάξε με ᾿Αγά, νά ἁγιάσω”! Διαμαρτύρομαι μεγαλοφώνως καί φρονῶ ταπεινά, ὅτι πρέπει νά συνέλθει ἀμέσως ἡ ῾Ιερά Σύνοδος τῆς ῾Ιεραρχίας γιά νά ἀποφασίσει κυριαρχικά καί τελεσίδικα. ῾Η ᾿Εκκλησία βάλλεται καί προσβάλλεται! Καίσαρα ἐπικαλοῦμαι!...».
Τό δικό μου σχόλιο· ᾿Αδελφέ ᾿Αμβρόσιε, μπές στόν κόπο νά ἀνασκαλέψεις τό ἀρχεῖο σου. Θά συναντήσεις κάποια δικά σου σχόλια καί κάποιες δικές σου ἐπιστολές πρός τόν κ. ῾Ιερώνυμο, πού ἐπισημαίνουν καί προσδιορίζουν, μέ θαυμαστή ἀκρίβεια, τίς ὑπόγειες διαδρομές τοῦ χτεσινοῦ Μητροπολίτη Θηβῶν καί σημερινοῦ ᾿Αρχιεπισκόπου. Τό θάρρος προϋποθέτει ἀρετή καί ἡ ἀρετή συντονίζεται μέ τό θάρρος. Οἱ δικές σου ἐπισημάνσεις εἶναι σωστές καί δίκαιες. ᾿Αλλά συνταιριάζονται μέ ἄλλη ποιότητα ἤθους καί μέ ἄλλη ἐξάρτηση θάρρους.
***
῎Αν ληφθεῖ ὑπόψη, ὅτι τό αὐταρχικό πνεῦμα τῶν τελευταίων δεκαετιῶν ἔχει πνίξει τήν ἐλευθερία τοῦ λόγου, πού κατά τή ροή τῶν εἴκοσι αἰώνων ἀποτελοῦσε τό προνόμιο καί τό χάρισμα τῶν Συνοδικῶν Μητροπολιτῶν, ἡ ἐξέγερση πλειάδας προβληματισμένων ἡγετικῶν στελεχῶν τῆς ᾿Εκκλησίας, τούτη τήν ὥρα, ἀποτελεῖ δεῖγμα ἀνάνηψης καί ἐξέγερσης.
Παράλληλα πρός τούς δυό Μητροπολίτες, πού ἐπικαλέσθηκα, ἀρκετοί ἄλλοι, ἀπό τό βορρά καί τό νότο, ἀπό τήν ἀνατολή καί τή δύση, ἄφησαν νά ἐκχυθεῖ, στίς γραπτές διαμαρτυρίες τους, ἡ πικρία τους, γιά τή φίμωση τοῦ Σώματος τῆς ῾Ιεραρχίας καί γιά τή διαχείριση αὐτοῦ τοῦ σοβαρότατου θέματος, σέ σκηνικό μυστικῆς διαβούλευσης, ἀπό τόν ᾿Αρχιεπίσκοπο ῾Ιερώνυμο.
Σέ τέτοιες κρίσιμες στιγμές καί σέ τέτοιες κρίσιμες διαβουλεύσεις μέ τίς ταγμένες ἐξουσίες τοῦ κόσμου, ἄν φιμώνεται ἡ συνείδηση καί ἡ φωνή τῶν ὑπεύθυνων μελῶν τοῦ ᾿Ανώτατου Διοικητικοῦ ᾿Εκκλησιαστικοῦ Σώματος, τότε τό χάρισμα τῆς Συνοδικότητας καταπνίγεται καί τό ἐπισκοπικό χάρισμα ἐκπίπτει σέ σατραπικό μονόλογο. ᾿Επιστολή διαμαρτυρίας πρός τήν ῾Ιερά Σύνοδο ἔστειλε καί ὁ Μητροπολίτης Μαρωνείας καί Κομοτινῆς Δαμασκηνός, ὑπογραμμίζοντας· «᾿Εκφράζουμε τήν ἔντονον διαμαρτυρία μας... ἀφοῦ δέν δυνάμεθα νά συντηρήσουμε τά φιλανθρωπικά ἱδρύματά μας, τά συσσίτιά μας, τούς βρεφονηπιακούς σταθμούς μας καί διάφορες ἄλλες φιλανθρωπικές κινήσεις τῆς ῾Ιερᾶς Μητροπόλεώς μας».
Μέ τό ἴδιο πνεῦμα καί μέ φόρτιση ἀγανάκτησης γράφει πρός τήν ῾Ιερά Σύνοδο καί ὁ Μητροπολίτης ᾿Ηλείας Γερμανός· «...Σᾶς ὑποβάλλουμε τόν Κοινωνικό ἀπολογισμό τῆς Μητροπόλεώς μας τοῦ ἔτους 2008 μέ τό συνολικό ποσό κοινωνικῶν δαπανῶν, 8.680. 293.99 Εὐρώ, τό ὁποῖο δημοσιεύσαμε στά Μ.Μ.Ε., ὅπως κάθε χρόνο. ῎Αποψίς μου εἶναι, ὅτι ἡ ῾Ιερά Σύνοδος τῆς ᾿Εκκλησίας μας πρέπει νά ἀντιδράση ἔντονα καί σθεναρῶς μέ ὅλα τά νόμιμα μέσα, ἐν ἀνάγκη δέ νά συγκαλέση καί ἔκτακτον ῾Ιεράν Σύνοδον τῆς ῾Ιεραρχίας, ὥστε ἀπό κοινοῦ νά ἀντιμετωπίσωμε τήν ἐναντίον μας ἄδικον αὐτήν ὑλικήν καί ἠθικήν προσβολήν τῆς ῾Ελληνικῆς Κυβερνήσεως». ῾Ο Μητροπολίτης Σπάρτης Εὐστάθιος, μέ ἐπιστολή, πού τήν ἀπευθύνει στόν ἴδιο τόν Πρωθυπουργό, ἐκθέτει τόν προβληματισμό του, ὅπως τόν ζεῖ κατά τήν ἄσκηση τῶν ποιμαντικῶν καί τῶν ἱδρυματικῶν εὐθυνῶν του στό εὖρος τῆς Μητροπολιτικῆς του ἐπαρχίας·
«᾿Επειδή ὁ νέος φορολογικός νόμος εὑρίσκεται, πρίν ψηφισθεῖ ἤ ἀπορριφθεῖ ἀπό τή Βουλή τῶν ῾Ελλήνων, σέ διαβούλευση, ἐπιτρέψτε καί σέ ἐμένα νά διατυπώσω τήν ταπεινή μου γνώμη, πού μοῦ τήν ὑπαγορεύει ἡ πολυετής ἐμπειρία μου ἡ ἀποκτηθεῖσα ἀπό τήν ἵδρυση καί λειτουργία δώδεκα ἱδρυμάτων στή Μητρόπολή μου. ῾Ο ἀπολογισμός τῶν φιλανθρωπικῶν ἱδρυμάτων τῆς ῾Ιερᾶς Μητροπόλεώς μου γιά τό ἔτος 2008 ἀνῆλθε στό ποσό τῶν 6.365.523.29 Εὐρώ, χωρίς νά ὑπολογίζονται καί τά σέ εἶδος προσφερόμενα ἀγαθά.
...᾿Αντί νά σταθεῖ, ἡ ἑλληνική Πολιτεία κοντά στήν ᾿Εκκλησία καί νά δείξει τή συμπαράστασή της καί τήν κοινωνική της εὐαισθησία, καταβάλλοντας ἔστω συμβολικά ἕνα μέρος τῶν ἐξόδων γιά τή λειτουργία τῶν ἱδρυμάτων της, ἔρχεται μέ τόν περί φορολογίας νόμο νά τιμωρήσει(!) τήν ᾿Εκκλησία, ἀφαιρώντας ἀπό αὐτή πόρους, πού μέ ἱδρώτα καί ἀγωνία ἐξασφαλίζει γιά τά παιδιά της».
***
Μετά ἀπό τό προβληματικό περπάτημα στόν ἀνώμαλο δρόμο, πού τόν χάραξε ἡ σκοτεινή εὑρηματικότητα ἤ ἡ ἀνικανότητα τοῦ «σεπτοῦ»(!!) προκαθήμενου ῾Ιερώνυμου, τί συμπεράσματα βγάζετε; Διαπιστώνετε, πώς λειτουργεῖ ἡ Συνοδικότητα; Διακρίνετε, πώς κυριαρχεῖ ἡ διαφάνεια; Πείθεστε, πώς γίνεται σεβαστή ἡ ἐντολή τοῦ Κυρίου μας· «ἔστω ὁ λόγος ὑμῶν ναί ναί, οὔ οὔ τό δέ περισσόν τούτων ἐκ τοῦ πονηροῦ ἐστιν» (Ματθ. ε΄ 37); Συμπεραίνετε πῶς ἐξασφαλίζεται στό πλήρωμα τῆς ᾿Εκκλησίας ἡ εὐχέρεια νά ἐμπιστεύεται τόν ᾿Αρχιεπίσκοπό του καί νά ἀναπαύεται ἀπόλυτα σέ κάθε του ἀνακοίνωση καί σέ κάθε του πρωτοβουλία; ῾Η φωνή, πού ἀκούγεται, στεντόρεια, ἀπό τίς γραμμές τοῦ πληρώματος, εἶναι ἕνα ὁμόφωνο «ὄχι». ῾Ο ᾿Αρχιεπίσκοπος ῾Ιερώνυμος ἀποδείχτηκε πώς δέν εἶναι ἀξιόπιστος καί ἀξιοσέβαστος ἐκκλησιαστικός ἡγέτης. Δέν ἀναδεικνύει, ὡς χαρισματική ποιότητα, τή διαφάνεια καί δέ δρομολογεῖ τόν ἀνοιχτό διάλογο. Δέ σέβεται τίς προσωπικότητες τῶν Συνοδικῶν Συνέδρων του καί δέν καταθέτει μπροστά τους, ἀπερίτμητη, τήν ἀλήθεια. Οἱ συμπεριφορές του στήνουν ἄλλο σκηνικό τό πρωΐ καί ἄλλο τό βράδυ. ῎Αλλη ἐνημέρωση κάνει στό αὐτί τῶν στενῶν φίλων του καί ἄλλη στήν ἀνοιχτή ὁμήγυρη.
῞Οσοι ἀγαποῦν τήν ᾿Εκκλησία, παρακολουθώντας αὐτές τίς ἐξελίξεις, πονοῦν καί δακρύζουν. Καί καταθέτουν, στή βάση τοῦ σταυροῦ τοῦ Κυρίου μας, τήν ὀδύνη τους καί τήν ἱκεσία τους.
Μαζί τους καί ἐμεῖς, οἱ συντάκτες τοῦ μικροῦ τούτου πληροφοριακοῦ δελτίου, προσευχόμαστε καί ζητᾶμε τήν ἄνοιξη. Τό φῶς. Τήν ἐλπίδα. Τήν καθαρότητα τῆς Συνοδικῆς λειτουργίας. Τή γνησιότητα τῆς ἀγαπητικῆς, ποιμαντικῆς φροντίδας.
Ο ΑΤΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΡΙΔΟΣ
ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ
Αλλο ένα αριστούργημα της πέννας του κανονικού Μητροπολίτη Αττικής και Μεγαρίδος κ. Νικόδημου.
ΑπάντησηΔιαγραφήΔυστυχώς Σεβασμιότατε!
Ο παρατρεχάμενος των κυβερνώντων Ιερώνυμος και η συμμορία του έχουν πάρει ήδη τις αποφάσεις του και σύντομα τα απομεινάρια της Μητροπόλεως σας θα δοθούν σε ευωδιαστά μπουμπούκια.