Γιώργος Παπαθανασόπουλος, Εκκλησιολογική αταξία από Μητροπολίτες

Εκκλησιολογική αταξία από Μητροπολίτες

Του Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

Εκκλησιαστική αταξία και κανονικό ατόπημα αποτελεί η εκ μέρους Μητροπολιτών της Εκκλησίας της Ελλάδος μνημόνευση του Οικουμενικού Πατριάρχου, ή ( των «Νέων Χωρών») μόνο του Οικουμενικού Πατριάρχου κατά τα πολυαρχιερατικά συλλείτουργα της Κοζάνης και της Καστοριάς. Ιδιαίτερα προκλητικό, ως προς την Ορθόδοξη εκκλησιολογία, ήταν το κανονικό ατόπημα στην Καστοριά, το οποίο διαπράχθηκε ενώπιον του συλλειτουργούντος Προέδρου της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος, Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερωνύμου!

Κατά τις πληροφορίες μας το γεγονός συζητήθηκε στη Διαρκή Ιερά Σύνοδο, όπου ο Αρχιεπίσκοπος εξέφρασε τη δυσφορία του για το γεγονός. Δεν αποκλείεται να υπάρξει Συνοδική Εγκύκλιος, η οποία να βάζει τα πράγματα στη θέση τους από εκκλησιαστική και κανονική άποψη. Σημειώνεται ότι μεταξύ των Μητροπολιτών της Εκκλησίας της Ελλάδος που συμμετέσχον στο κανονικό ατόπημα ήσαν ορισμένοι με τίτλους καθηγητού Πανεπιστημίου και άλλοι που θεωρούνται ειδικοί στα θέματα της εκκλησιολογίας.

Κατά την Ορθόδοξη εκκλησιολογία και κατά τον Τόμο του 1850 οι Μητροπολίτες της Εκκλησίας της Ελλάδος μνημονεύουν « Εν πρώτοις μνήσθητι Κύριε της Ιεράς ημών Συνόδου» χωρίς παρεκκλίσεις και αστερίσκους. Ο Τόμος εξεδόθη από το Οικουμενικό Πατριαρχείο και πριν από λίγα χρόνια χαρακτηρίστηκε από το ίδιο και από ορισμένους Μητροπολίτες της Εκκλησίας της Ελλάδος «Κανών της Εκκλησίας»... Επίσης είναι σαφής η σχετική διάταξη του Νόμου περί του Καταστατικού Χάρτου της Εκκλησίας της Ελλάδος, στη σύνταξη του οποίου συμμετέσχε, μεταξύ των άλλων, ο καθηγητής και στενός συνεργάτης του Οικουμενικού Πατριάρχου κ. Βλ. Φειδάς. Κατ’ αυτήν οι Μητροπολίτες της Εκκλησίας της Ελλάδος μνημονεύουν «Της Ιεράς Συνόδου» και αυτοί των «Νέων Χωρών» μνημονεύουν «Του Οικουμενικού Πατριάρχου και της Ιεράς Συνόδου», πάλι χωρίς να αναφέρεται οποιαδήποτε εξαίρεση. Το 2006 και μετά από απαίτηση του Φαναρίου η Εκκλησία της Ελλάδος, χωρίς να ζητήσει από την Πολιτεία αλλαγή στη σχετική διάταξη του Νόμου, αποφάσισε οι Μητροπολίτες των «Νέων Χωρών» να μνημονεύουν «Του Αρχιεπισκόπου και Πατριάρχου ... και της Ιεράς Συνόδου». Δηλαδή άλλα επιτάσσει ο Καταστατικός Χάρτης και άλλα εφαρμόζονται για να ικανοποιηθεί το Φανάρι... Αλλά πάλι δεν αναφέρεται οποιαδήποτε παρέκκλιση στην περίπτωση που προεξάρχει της πολυαρχιερατικής συνάξεως ο Πατριάρχης της Κωνσταντινουπόλεως. Οι Μητροπολίτες της Εκκλησίας της Ελλάδος παρέβησαν και την Ομολογία Πίστεως που έδωσαν κατά τη χειροτονία τους εις Επισκόπους. Κατ’ αυτήν αναγνωρίζουν ως «Ανωτάτη Αρχή» τους την Εκκλησία της Ελλάδος και ενώπιον Θεού και ανθρώπων υπόσχονται ότι « θα σέβονται και θα τηρούν τα προνόμια που της έχουν δοθεί». Ουδένα σεβασμό επέδειξαν.

Στην Πατριαρχική, Αρχιεπισκοπική και πολυρχιερατική Θεία Λειτουργία συμμετέσχε ο Μητροπολίτης Περγάμου κ. Ιωάννης, ο οποίος έχει κατηγορηματικά ταχθεί κατά οποιασδήποτε εκτροπής από τον Κανόνα, ότι κάθε Μητροπολίτης μνημονεύει την δική του «κεφαλή» και όχι τον προεξάρχοντα, όποιος κι αν είναι, διότι αν το κάνει, όπως τονίζει, είναι σα να αποκόπτεται από την Εκκλησία στην οποία ανήκει και να υποτάσσεται σε άλλη! Γράφει σχετικά ο Μητροπολίτης Περγάμου: « Όταν γίνεται αρχιερατικό συλλείτουργο, πάλι είναι αδιανόητο λειτουργός επίσκοπος να μνημονεύει του τοπικού επισκόπου (οποιοδήποτε αξίωμα και αν έχει αυτός), γιατί αυτό υπονοεί διακοπή του μνημοσύνου της ιδίας «κεφαλής» του, καθώς και υποταγή του επισκόπου σε άλλον, πράγμα που αντίκειται στη θεμελιώδη εκκλησιολογική αρχή της ισότητας των επισκόπων» (Βλ. Σχ. Άρθρο Μητρ. Περγάμου Ιωάννη «Ευχαριστία και Βασιλεία του Θεού», εις περιοδικό «Σύναξη», ( τεύχος 51, β’ μέρος, σελ. 100-101). Στο ίδιο άρθρο ο Μητροπολίτης Περγάμου χαρακτηρίζει σχετικά τον επίσκοπο του κάθε τόπου και, κατ’ επέκταση, την κεφαλή της κάθε τοπικής Εκκλησίας ως «κεφαλή των ζώντων, όπως η Παναγία είναι των κεκοιμημένων» και τονίζει εμφαντικά και απόλυτα: « Οι ζώντες σώζονται μόνο ενωμένοι με τον επίσκοπο τους, έξω δε από αυτόν δεν έχουν σχέση με το σώμα του Χριστού...Όποιος δεν μνημονεύει τον επίσκοπο του την ώρα της Ευχαριστίας αποκόπτει τον εαυτό του από τον κατάλογο των ζώντων». Πιστεύουμε ότι ο κ. Ιωάννης δεν θα αισθάνθηκε καλά με τα όσα τραγικά, από άποψη εκκλησιολογική και κανονική, συνέβησαν στην Κοζάνη και στην Καστοριά.

Το ερώτημα που τίθεται είναι γιατί διέπραξαν το κανονικό ατόπημα τόσοι Μητροπολίτες της Εκκλησίας της Ελλάδος. Το απαίτησε ο Πατριάρχης και τον υπάκουσαν τυφλά; Είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι ο Πατριάρχης, που θεωρείται και πρέπει να είναι ο εγγυητής των Κανόνων και της εκκλησιαστικής τάξης, προέτρεψε σε τέτοιο ολίσθημα τόσους Μητροπολίτες. Μήπως οι Μητροπολίτες είναι «μαλιστάνθρωποι» και μπροστά από τους Κανόνες, την εκκλησιολογία και την τάξη βάζουν το χάϊδεμα των αυτιών των ισχυρών της ημέρας; Άπαγε της βλασφημίας. Αυτοί που είναι σε τύπο και τόπο Χριστού και κατέχουν το υπούργημα που λάμπρυναν ο Μέγας Βασίλειος, ο Μεδιολάνων Άγιος Αμβρόσιος, ο Μέγας Φώτιος, ο Μάρκος ο Ευγενικός και ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς δεν είναι δυνατό να είναι «μαλιστάνθρωποι». Γνωρίζουν πολύ καλά ότι στην εκκλησιαστική τάξη δεν υπάρχουν ευγένειες, ούτε δουλοπρέπειες. Δεν είναι δυνατό επίσης να είχαν ταπεινά κριτήρια, όπως ιδιοτέλεια, που αναφέρουν ορισμένοι από τα ενδότερα των εκκλησιαστικών πραγμάτων. Ότι λόγου χάρη ορισμένοι διέπραξαν το ατόπημα και παρέσυραν και τους άλλους επειδή επιζητούν την εύνοια του Φαναρίου για να τους βοηθήσει στην ανάδειξη τους στον Αρχιεπισκοπικό θρόνο της Εκκλησίας της Ελλάδος, τον οποίο επιθυμούν διακαώς, ή ότι άλλοι θέλουν να κάμψουν την αντίθεση του Φαναρίου στις μεταθέσεις Αρχιερέων των «Νέων Χωρών», γιατί οι ίδιοι επιθυμούν να μετατεθούν.... Δίκη προθέσεων δεν κάνουμε, ούτε μπορούμε να καταλογίσουμε ρυπαρές σκέψεις στους Επισκόπους του κανονικού ατοπήματος. Παραμένουμε μόνο στο τραγικό γεγονός της, έστω και προσωρινής, αποκοπής τους από την κεφαλή της Εκκλησίας τους, που κάποιοι το αποκάλεσαν «εκκλησιαστική προδοσία». Δυστυχώς το αναμφισβήτητο γεγονός είναι ότι στην Ελλάδα κάποιοι απεργάζονται και κάποιοι υπηρετούν αρρωστημένες εκκλησιολογικά καταστάσεις, όπως είναι να κυριαρχήσει μια μορφή «παπικού πρωτείου». Πέραν του ουτοπικού του πράγματος, όλοι αυτοί να γνωρίζουν ότι «πάπας» στην Ορθοδοξία δεν υπάρχει, ούτε μπορεί να υπάρξει, γιατί αν υπάρξει δεν θα υπάρχει η Ορθοδοξία.