Ο καθηγητής Δογματικής Θεολογίας του ΑΠΘ Λ. Σιάσος στο "Αγιορείτικο βήμα" για το τμήμα ισλαμικών σπουδών

Συνέντευξη στον Μάνο Χατζηγιάννη 

Για “φτηνιάρικες πολιτικές, ευτελείς ιδιοτέλειες, ιδιοτελείς συμπλεύσεις εκκλησιαστικών με πολιτικούς” κάνει λόγο μεταξύ άλλων στην αποκλειστική του συνέντευξη στο “Αγιορείτικο βήμα” ο καθηγητής Δογματικής Θεολογίας του Αριστοτελείου Πανπιστημίου Θεσσαλονίκης κ. Λάμπρος Σιάσος μιλώντας αναφορικά με το σχέδιο ίδρυσης κατεύθυνσης μουσουλμανικών σπουδών στο τμήμα Θεολογίας του ΑΠΘ.

Συνάμα αναλύει πως φτάσαμε ως εδώ, εξηγεί γιατί επιλέγονται οι θεολογικές σπουδές για τις κάθε λογής πολιτικές αγγαρείες  και σχολιάζει την στάση των Μητροπολιτών απέναντι στο φλέγον αυτό, πρωτίστως εθνικό ζήτημα.

Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη: 

-Κύριε καθηγητά από πέρυσι το Μάρτιο που ο ΓΓ Θρησκευμάτων Γ. Καλαντζής απέστειλε στη διεύθυνση του πανεπιστημίου το πρώτο έγγραφο για τη δημιουργία τμήματος ισλαμικών σπουδών στο ΑΠΘ σήμερα βρεθήκαμε "εν κρυπτώ και παραβύστω" προ τετελεσμένου χωρίς ουσιαστικά να το καταλάβουμε; Αιφνιδιασμός ή συντονισμένο σχέδιο;

“Οιονοί τμήμα ισλαμικών σπουδών μέσα στο τμήμα Θεολογίας ΑΠΘ”. H φράση αυτούσια προέρχεται από e-mail- non paper -ανυπόγραφο έγγραφο του υπ. Παιδείας προς το τμήμα Θεολογίας ΑΠΘ. Το ιστορικό της πολιτικής προτάσεως, η επεξεργασία της από ειδική επιτροπή του τμήματος και η υπερψήφισή της από το τμήμα Θεολογίας, όλα αυτά έχουν γίνει γνωστά, έχουν αποτελεσει αντικείμενο σφοδρής κριτικής. Στα όργανα του τμήματος και δημοσίως στα δίκτυα. Εκείνο που λείπει από τη δημόσια συζήτηση, εκείνο που σκοπίμως παρακάμπτεται εξ αρχής από τους θεσμικούς εκπορευτές, από τους διαχειριστές ή μήπως και διεκπεραιωτές,εκείνο που απεκρύβη επιμελώς είναι κάποιες πολιτικές, αφανείς σκοποθεσίες αυτού του ιταμού τολμήματος.

Η επίκληση των “εθνικών λόγων”, δηλαδή η ανάγκη να εκπαιδευτούν οι Έλληνες μουσουλμάνοι της Θράκης από μετριοπαθείς εκπαιδευτές (χριστιανούς και άλλους, ποίους;) θεολόγους προκειμένου να μην πηγαίνουν και υφίστανται ακραία εκπαίδευση στο εξωτερικό είναι:

α) ψευδεπίγραφος, β)πλασματική, γ) αποπροσανατολιστική και δ)ευθυνώς ιδιοτελής.

Οι “σοσιαλιστικώς” κυβερνήσαντες επί 30 χρόνια τώρα έχουν δώσει αμέτρητα δείγματα για το...ειδικό ενδιαφέορν τους περί τα εθνικά θέματα (σχέδιο Ανάν, πομάκοι, “έξω οι βάσεις”, Οτσαλάν, Ίμια και άλλα τόσα ων ουκ έστι αριθμός).

Για να αποτιμήσουμε τις εμφανείς σκοποθεσίες αυτού του πολιτικού τολμήματος μαζί και επιστημονικού εκτρώματος οφείλουμε εν τάχει να υπομνήσουμε την διαχρονική, κυνική χρήση των Θεολογικών σπουδών από την εκάστοτε κεντρική πολιτική εξουσία. Εστιάζουμε την ανάλυσή μας στη Θεσσαλονίκη.

1)Από ιδρύσεως της Θεολογικής Θεσ/νικης οι θεολογικές της σπουδές εδίδαξαν εν αρχή πέραν των γερμανικών κλάδων τον πιο ωμόν αντικομμουνισμόν υπεραμυνόμενες εθνικών λόγων κατεναντίον του εκ Βορρά κινδύνου.

2)Εν συνεχεία οι θεολογικές σπουδές πέραν των άλλων εδίδαξαν (και τα καλοκαίρια) τις επιδόσεις της χούντας. Τότε ανέδειξαν και πολιτικά αναστήματα

3)Οι αυτές σπουδές με μικρές παραλλαγές ενδυμασίας ανέλαβαν την εκλαϊκευση της “πράσινης” αλλαγής μέχρις αντιπροχθες

4)Τα τελευταία χρόνια – μέχρι τη σήμερον του πράσινου και μπλε ΠΑΣΟΚ- οι θεολογικές σπουδές ανέλαβαν σχεδόν εργολαβικώς την εκλαϊκευση, εμπέδωση και διάχυση εν αρχή ευρωπαϊκών και εν συνεχεία υπερ- ατλαντικών σκληρών πολιτικών ιδεολογημάτων (: φεμινισμός, ανθρώπινα και άλλα δικαιώματα, ανθρωπιστικοί πόλεμοι, οικολογίες, πολυπολιτισμό, διαχριστιανικά, διαθησκειακά και άλλα εύηχα και ηχηρά).

Επιλέγονται οι θεολογικές σπουδές για αυτές τις πολιτικές αγγαρείες για τρεις λόγους:

α)Λόγω του χαμηλού κόστους για κάθε πρόγραμμα

β)ευρίσκονται υπηρεσίες χαμηλής επιστημονικής υποστάθμης, άρα ευκόλως χειραγωγούμενες και ευκολότερα ελεγχόμενες λόγω φιλοδοξιών

γ)οι θεολογικές σπουδές στην Ελλάδα συγκινούν ακόμη συντηρητικά ακροατήρια, τα οποία η πολιτική δυσκόλως προσεγίζει και δυσκολότερα διεμβολίζει

Σε πείσμα όλων αυτών των εφαρμογών και αλλοτριώσεων, στην Θεσσαλονίκη ανθούν χρόνια τώρα λαμπρές θεολογικές σπουδές. Που εκαναν τη σχολή γνωστή στα πέρατα του κόσμου. Και ελκύουν αμέτρητους ξένους φοιτητές από Ανατολή και Δύση, ίσως τους περισσότερους αναλογικά από κάθε άλλη σχολή στην Ελλάδα. Παρά τον πολιτικό ετεροκαθορισμό τους οι Θεολογικές σπουδές στη Θεσσαλονίκη ανθίστανται κατά νησίδες σθεναρά στα ξενικά ιδεολογήματα. Τελευταία μάλιστα έφτασαν να τα λοιδωρούν και δημοσία με ονόματα και διευθύνσεις.

Οι δε φοιτητές παρακολουθούν κατά εκατοντάδες στα αμφιθέατρα και όρθιοι μαθήματα ορθόδοξης και εκκλησιαστικής Θεολογίας και μόνο κατά πεντάδες και σε καναπέδες γραφείων εισαγόμενα άλλα μαθήματα.

Αυτό το ανεξήγητο για πολλούς έχει αποδιοργανώσει μέχρι παραλυσίας τις σχεδιαστικές μηχανές. Για αυτό πρωτίστως θέλουν τώρα να πλήξουν τις θεολογικές σπουδές της Θεσ/νικης με το να φυτεύουν ένα “οιονεί τμήμα ισλαμικών σπουδών” μέσα στο τμήμα Θεολογίας, μέσα στην ευφήμως γνωστή ανά τον κόσμο Θεολογική Σχολή Θεσσαλονίκης. Θέλουν να την τιμωρήσουν για την απείθεια της, θέλουν να την δυσφημίσουν για το μη ελεγχόμενο από αυτούς έργο της.

Βεβαίως πέραν αυτής της σκοποθεσίας υπάρχουν και άλλες φτηνιάρικες πολιτικές, ευτελείς ιδιοτέλειες, ιδιοτελείς συμπλεύσεις εκκλησιαστικών με πολιτικούς.

Επίσης ή κυρίως, υπάρχει και το χρήμα που τραβάει σαν μαγνήτης αβαθείς όλων των χώρων, μειονεκτικούς όλων των ειδών. Φιλοδόξους όλων των αποχρώσεων. Οι οποίοι δια του χρήματος ευελπιστούν ότι θα γεμίσουν την παντοειδή κοινότητά τους.

-Δε θα μπορούσαν οι σπουδές του πολύκροτου πλέον τμήματος ισλαμικών σπουδών της Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ να καλυφθούν από το υπάρχον τμήμα τουρκικών σπουδών του Καποδιστριακού ή από το τμήμα Βαλκανικών-Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας; Γιατί με το ζόρι έπρεπε να βάλουμε φέσι στη Θεολογική Σχολή;

Εμείς ως καθηγητές το έχουμε προτείνει. Υπήρξαν τρεις σχετικες απόπειρες: 

α)ειδική ακαδημία για διδασκάλους Έλληνες μουσουλμάνους,

β)με το νόμο 1920/91 ιδρύθηκε ιερατικό μουσουλμανικό τμήμα στην Ειδική Παιδαγωγική Ακαδημία Θεσσσαλονίκης (ΕΠΑΘ). Το εν λογω τμήμα δε λειτούργησε ποτέ

γ)χρόνια πριν καθηγητές-θεολόγοι είχαν προτείνει τη δημιουργία ινστιτούτου μουσουλμανικών σπουδών στο Πανόραμα αλλά η πρόταση δεν ευοδόθηκε. 

-Πως κρίνετε το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας των καθηγητών;

Το τμήμα μας έχει 39 μέλη ΔΕΠ εκ των οποίων απουσίαζαν περίπου 10. Επί ένα χρόνο οι συζητήσεις στην επιτροπή δεν εκοινοποιούντο στους καθηγητές και όταν ετοιμάστηκε η τελική εισήγηση της επιτροπής ήρθε προς συζήτηση στο τμήμα, εδόθη χρόνος 10 λεπτών στον καθένα και έγινε ψηφοφορία την ίδια μέρα. Καθόλη τη διάρκεια των συζητήσεων επί ένα χρόνο είχαν φροντίσει να έρθουν 2 προγράμματα επιμορφώσεως ιεροδιδασκάλων μουσουλμάνων, το δεύτερο ύψους; 195.000 ευρώ.

-Οι καθηγητές είδαμε τι είπαν...Οι φοιτήτες που τους ζείτε καθημερινά πως αντιμετωπίζουν όλη αυτήν την κατάσταση; 

Εαν οι καθηγητές δεν είχαν τη ενημέρωση και το χρόνο να συζητήσουν διεξοδικά και σε βάθος όλες τις παραμέτρους αυτού του εγχειρήματος, οι φοιτητές δεν είχαν ουδε καν μια ευκαιρία να ενημερωθούν. Και όταν πρωτοβουλία καθηγητών εκ των εν όντων προκάλεσε δημοσία συζήτηση και προσήλθαν παρα πολλοί φοιτητές τότε έγινε προσπάθεια και η εκδήλωση να συκοφαντηθεί και οι φοιτητές να εμφανιστούν ότι υπέστησαν πιέσεις προκειμένου να μετάσχουν στην εκδήλωση. Ωστόσο κυκλοφορεί κείμενο φοιτητών με υπογραφές που είναι εναντίον του εγχειρήματος.

-Επιτρέπει το Σύνταγμα να διδάσκεται άλλη θρησκεία εκτός της Ορθόδοξης Χριστιανικής σε ελληνικά πανεπιστήμια; Είστε διατεθιμένοι να προσφύγετε στο Στε; 

Αυτό μας απασχόλησε εξ αρχής και για αυτό εζητήσαμε τη γνώμη κορυφαίου ειδικού, του επιτίμου προέδρου του Αρείου Πάγου κ. Βασιλείου Νικοπούλου. Ο οποίος και με κείμενό του στην συζήτηση-εκδήλωση και με συνοπτικότερη εισήγηση προς το τμήμα Θεολογίας απεφάνθη ότι δεν προβλέπεται από το Σύνταγμα η ίδρυση παρομοίου σχήματος. Βεβαίως οι καθηγητές θα σκεφτούμε εν καιρώ τη χρήση των σχετικών μέσων.

-Εντύπωση προκαλεί η διχασμένη Ιεραρχία. Ο εγχώριος μητροπολίτης , ο Θεσσαλονίκης Άνθιμος τοποθετήθηκε κατά της ίδρυσης, ενώ άλλοι Μητροπολίτες συμπεριλαμβανομένων και κάποιων της Θράκης εμφανίζονται θετικοί. Πως εκλαμβάνετε εσείς τις διαφορετικές αυτές στάσεις;

Εμάς μάς συγκινεί ιδιαίτερα και μας στηρίζει ξεχωριστά η σθεναρή στάση του Μητροπολίτου μας, Θεσσαλονίκης κκ Ανθίμου. Ο οποίος και με γραπτά εξεδήλωσε τη σθεναρή αντίθεσή του. Κατανοούμε επίσης το ενδιαφέρον των Επισκόπων που έχουν στις επαρχίες τους Έλληνες μουσουλμάνους. Εκείνο που αδυνατούμε να κατανοήσουμε ως Θεολόγοι και πανεπιστημιακοί λειτουργοί είναι πως δικαιολογούν εκκλησιαστικώς και θεολογικώς αυτοί οι Επίσκοποι την εισπήδησή τους με συγκεκριμένο σχεδιασμό σε άλλη Μητρόπολη. Αναμένομαι μια αιτιολογημένη απάντηση...Για άλλους που δεν έχουν μουσουλμανικό πληθυσμό στις επαρχίες τους απορούμε με ένα ηχηρό μειδίαμα.

-Την προηγούμενη εβδομάδα είχαμε την έντονη αντίδραση του Τμήματος Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας Θεσ/νίκης στην ίδρυση κατεύθυνσης μουσουλμανικών σπουδών. Τι σημαίνει αυτό;

Έχω ήδη δημοσία και στη συνέλευσή του τμήματός μου δηλώσει ότι το αδελφό τμήμα ποιμαντικής έχει ανοίξει εδώ και μερικά χρόνια διασκελισμό τόσο στο επίπεδο των σπουδών όσο και στο επίπεδο της στελέχωσης κα του προσωπικού. Κι από ασθενές αδελφό τμήμα σήμερα λειτουργεί με πιο εύρωστο τρόπο από το δικό μας, συνεπώς πρώτον η ιδέα να ασχοληθεί με το θέμα και δεύτερον να πάρει αυτήν την σχεδόν παμψηφεί απόφασή του επιβεβαιώνει την αναβάθμιση σπουδών και προσωπικού προκειμένου να επανέλθουν οι θεολογικές σπουδές στην αμιγή τους ιθαγενή παράδοση και κοίτη.