Τροποποίηση του ακυρωθέντος Προγράμματος Σπουδών και διδασκαλία τμημάτων των Φακέλων Μαθήματος, προτείνει ως άμεση λύση για τα Θρησκευτικά ο Σύμβουλος του ΙΕΠ Ευστράτιος Ψάλτου

Ευστράτιος Ψάλτου

O Ευστράτιος Ψάλτου είναι σύμβουλος Θρησκευτικών του ΙΕΠ. Στην πάντα φιλόξενη για θεολόγους του ΚΑΙΡΟΥ εφημερίδα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ δημοσιεύεται σήμερα άρθρο του,

το οποίο αναφέρεται στις πρόσφατες αποφάσεις του ΣτΕ για τα Θρησκευτικά. Ο κ. Ψάλτου αφού περιγράφει το τέλος των Προγραμμάτων Σπουδών που ακυρώθηκαν από το ΣτΕ, προτείνει ως άμεση λύση για φέτος, όχι την επαναφορά των Αναλυτικών Προγραμμάτων και των βιβλίων Θρησκευτικών που ίσχυαν προ του 2016 αλλά μια τροποποίηση του ακυρωθέντος Προγράμματος και τη συνέχιση της διδασκαλίας με αποσπάσματα από τους Φακέλους Μαθήματος! Γράφει επί λέξει: «Ως προς την άμεση αντιμετώπιση του ζητήματος θεωρώ ότι για το σχολικό έτος που διανύουμε μία λύση είναι η τροποποίηση του σύμφωνα με τις αποφάσεις του ΣτΕ και η διδασκαλία μόνο τμημάτων από τους αντίστοιχους φακέλους του μαθήματος». Υπογράφει μάλιστα το άρθρο με την ιδιότητά του ως «Σύμβουλος Θρησκευτικών του ΙΕΠ»!

Κάθε μέρα που περνάει γίνεται όλο και πιο ξεκάθαρο ότι οι ακυρωτικές αποφάσεις του ΣτΕ για τα Θρησκευτικά θα πρέπει άμεσα να συνοδευτούν από τις παραιτήσεις των σχετιζόμενων με το ζήτημα προσώπων του Υπουργείου και του ΙΕΠ, οι οποίοι πρωταγωνίστησαν στην συγγραφή, προώθηση και εφαρμογή των ακυρωθέντων Προγραμμάτων. Και καθόσον μέχρι στιγμής οι ίδιοι δεν δείχνουν πρόθυμοι να παραιτηθούν για λόγους ευθιξίας διευκολύνοντας την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου, θα πρέπει πλέον η ίδια η ηγεσία του Υπουργείου να ζητήσει τις παραιτήσεις τους. Σε διαφορετική περίπτωση η κ. Κεραμέως θα γίνει η τρίτη διαδοχικά Υπουργός Παιδείας που θα έχει στο ιστορικό της καταδικαστική απόφαση του ΣτΕ που θα σχετίζεται με το μάθημα των Θρησκευτικών.

ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΤΟΥ ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΥ ΨΑΛΤΟΥ (Η ΦΩΤΟ ΤΟΥ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟΥ)

Angelus Novus

Η Εκκλησία ως θεσμικός συνομιλητής

Ανάγκη να συγκροτηθεί μία επιστημονική ομάδα έργου η οποία θα χαράξει το γενικό πλαίσιο και θα έχει την ευθύνη της παραγωγής από ομάδες εμπειρογνωμόνων

Του ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΥ ΨΑΛΤΟΥ*

Υπάρχει ένας πίνακας του Klee που ονομάζεται “Angelus Novus”. Απεικονίζει έναν άγγελο που μοιάζει έτοιμος να απομακρυνθεί από κάτι στο οποίο έχει στυλώσει το βλέμμα του (Walter Benjamin, «Θέσεις πάνω στη Φιλοσοφία της Ιστορίας», 1940). Μέσα σε θριαμβολογίες και θρηνολογίες, αντιλογίες και φόβους, ήρθε n ώρα να αποχαιρετήσουμε την υπάρχουσα μορφή του προγράμματος σπουδών των Θρησκευτικών.

Η μορφή αυτή εγκαινιάστηκε πιλοτικά την περίοδο 2011-2013 και εφαρμόστηκε στα σχολεία από το 2016 και τροποποιημένη από το 2017. Το πρόγραμμα αυτό ήταν κυρίως προσανατολισμένο προς τη χριστιανική, ορθόδοξη παράδοση. Ωστόσο, επιχειρώντας να υπερβεί τη μονοφωνία, περιελάμβανε με κριτικό τρόπο και στοιχεία από άλλες χριστιανικές, θρησκευτικές και φιλοσοφικές παραδόσεις. Ταυτόχρονα επιχειρούσε να εγκαταλειφθεί το δασκαλοκεντρικό μοντέλο και ο εκπαιδευτικός καλείτο να λειτουργήσει περισσότερο ως συντονιστής βιωματικών και διερευνητικών δραστηριοτήτων των μαθητών παρά ως ex cathedra αυθεντία.

Το γεγονός ότι το περιεχόμενο του προγράμματος δεν αποτελείτο αποκλειστικά και αμιγώς από στοιχεία της ορθόδοξης χριστιανικής διδασκαλίας εκλήφθηκε από θρησκευτικούς κύκλους, τελικώς και από την πλειοψηφία του ΣτΕ, με το νόημα ότι δεν αποβλέπει στην ανάπτυξη της θρησκευτικής συνείδησης των ορθόδοξων μαθητών. Λες και ο διάλογος με την πολιτισμική ετερότητα δεν μπορεί να αποτελεί στοιχείο της ορθόδοξης, χριστιανικής συνείδησης.

Ύστερα από τις πρόσφατες ακυρωτικές αποφάσεις του ΣτΕ πρέπει να αποχαιρετήσουμε την υπάρχουσα μορφή του προγράμματος καθώς αυτή δεν έχει πια την απαιτούμενη νομιμοποίηση. Ως προς την άμεση αντιμετώπιση του ζητήματος θεωρώ ότι για το σχολικό έτος που διανύουμε μία λύση είναι η τροποποίηση του σύμφωνα με τις αποφάσεις του ΣτΕ και η διδασκαλία μόνο τμημάτων από τους αντίστοιχους φακέλους του μαθήματος.

Ωστόσο, η τροποποίηση αυτή θα πρέπει να συνδυαστεί με την έναρξη διαδικασιών εκπόνησης νέου προγράμματος σπουδών και βιβλίων. Για τον σκοπό αυτό είναι ανάγκη να συγκροτηθεί μία επιστημονική ομάδα έργου, η οποία θα χαράξει το γενικό πλαίσιο και θα έχει την ευθύνη της παραγωγής από ομάδες εμπειρογνωμόνων, οι οποίες θα συσταθούν γι αυτόν τον σκοπό, καθώς και της επικοινωνίας με την Εκκλησία, η οποία εξαρχής θα πρέπει να θεωρηθεί θεσμικός συνομιλητής

Στη συγκρότηση αυτής της επιστημονικής ομάδας είναι ανάγκη να εκπροσωπηθούν με μετριοπάθεια όλες οι υπάρχουσες τάσεις και απόψεις. Είναι σίγουρο ότι η συνεννόηση μεταξύ των μελών μιας τέτοιας επιτροπής θα είναι δύσκολη, ωστόσο όταν αυτή επιτευχθεί, θα έχει ένα μεγάλης συναίνεσης αποτέλεσμα.

Ο Georg Lukacs παρατηρεί ότι το τέλος μιας μορφής δεν αξίζει τον θρήνο καθώς εντάσσεται μέσα σε μια φυσική και πάντα παρούσα αναγκαιότητα της ζωής (Georg Lukacs, «Η ψυχή και οι μορφές», 1911). Αυτή n πάντα παρούσα αναγκαιότητα θα φέρει μια άλλη μορφή στη θέση της. Αν η νέα μορφή του προγράμματος σπουδών των Θρησκευτικών θα είναι εναρμονισμένη με τη μελωδία της ζωής, ο χρόνος θα το δείξει.

* Ο κ Ευστράτιος Ψάλτου είναι σύμβουλος Θρησκευτικών του ΙΕΠ.