Ο π. Αθανάσιος Μηνάς για τον άγιο Αντώνιο

ΑΠΟΜΑΓΝΗΤΟΦΩΝΗΜΕΝΗ ΟΜΙΛΙΑ π. ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΜΗΝΑ

ΠΟΥ ΕΚΦΩΝΗΘΗΚΕ ΤΗΝ ΕΟΡΤΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΑΝΤΩΝΙΟΥ (17-01-2020)

«Μὴ αἰσχυνθείησαν ἐπ΄ ἐμὲ οἱ ὑπομείνοντές Σε, Κύριε, Κύριε τῶν δυνάμεων. Μὴ ἐντραπείησαν ἐπ΄ἐμὲ οἱ ζητοῦντές σε, ὁ Θεὸς τοῦ Ἰσραήλ».

Ἀπευθύνεται στόν Θεό Πατέρα, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί,  ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστός, τό δεύτερο πρόσωπο τῆς Ἁγίας Τριάδος, πού ἐνηνθρώπησε. Καί ἐπειδή ἔλαβε δούλου μορφήν γιά τή σωτηρία μας καί ἐπειδή ἀτιμάσθηκε ἀπό τούς ἀνθρώπους ὅταν βρέθηκε μόνος Του ἀντιμέτωπος μέ ὅλους, ἐν τούτοις ὡς Θεός παντοδύναμος καί προγνώστης καί παντογνώστης, ἐγνώριζε ὅτι κάποιοι ἄνθρωποι καί ἀπό τούς Ἐθνικούς καί ἀπό τούς Ἰουδαίους θά αἰσχύνοντο καί θά ἔνιωθαν ἐντροπή ἐπειδή δέν θά εἶχαν ὀρθή γνῶσιν τοῦ μυστηρίου τῆς Ἀτιμίας πού πέρασε ὁ Ἴδιος, ἐπιθυμώντας νά δώσει τιμή καί δόξα σέ κάθε ἄνθρωπο πού τόν δέχεται ὡς Σωτήρα, νά τόν ἁγιάσει καί νά τόν ἐπαναφέρει εἰς τόν τόπον ἀπό τόν ὁποῖο ἐξέπεσεν.

Ὁ  Ἅγιος Ἀντώνιος πού ἑορτάζουμε σήμερα καί ὁ Ἅγιος νέος ὅσιος Ἀντώνιος ὁ θαυματουργός καί ὁ νεομάρτυς Γεώργιος ὁ ἐν Ἰωαννίνοις καί οἱ τρεῖς αὐτοί Ἅγιοι, ὅπως καί ὅλοι οἱ Ἅγιοι τῆς ὀρθοδόξου ἐκκλησίας μας, ὄχι μόνον δέν ἐντράπηκαν καί δέν αἰσχύνθηκαν τόν Σταυρό τοῦ Χριστοῦ καί τά φρικτά βασανιστήρια πού ἔπαθε ὁ Κύριος, ἀλλά ἀπεναντίας φρόντισαν σέ ὅλη τους τή ζωή νά Τόν ἀκολουθήσουν στό Γολγοθᾶ καί πιό πρίν, στόν τόπο τῆς προδοσίας, δηλαδή ἀπό τή Γεθσημανῆ, νά τόν ἀκολουθήσουν στό Πραιτώριο, νά εἶναι μαζί Του μπροστά στόν Πιλᾶτο, νά τόν συνοδεύσουν στό δρόμο τοῦ Μαρτυρίου, νά μείνουν μαζί Του στή Σταύρωση καί νά βιώσουν τήν λαμπροφόρο Ἀνάσταση, τήν Ἀνάληψη, τήν ἁγία Πεντηκοστή. Δηλαδή, ὄχι μόνο δέν ἐντράπηκαν οἱ Ἅγιοι, ὁ Ἅγιος Ἀντώνιος, ἀλλά προσπάθησαν μέ ὅλες τους τίς δυνάμεις πνευματικές καί σωματικές, νά σηκώσουν ἀκριβῶς αὐτό τόν Σταυρό καί νά συμμετάσχουν μέ καύχημα, σ΄αὐτήν τήν αἰσχύνη καί σ΄αὐτή τήν ἐντροπή τοῦ Χριστοῦ, διότι ἐκεῖ ἔβλεπαν φωτισμένοι ἀπό τήν Ἄκτιστον Χάριν, ὅλη τή σοφία, ὅλη τήν ἀγαθότητα, ὅλη τή φιλανθρωπία, καθώς καί τήν ἄφατη ἀγάπη τοῦ Θεανθρώπου Ἰησοῦ γιά τό ἀνθρώπινο γένος, γιά τή δημιουργία Του.

Κατενόησαν οἱ Ἅγιοι ἀκριβῶς ὅτι στό Σταυρό ἐφάνη ὅλη ἡ δύναμις τοῦ παντοδύναμου Τριαδικοῦ Θεοῦ καί τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ, πού συνέτριψε τό θάνατο, τήν ἁμαρτία, τό διάβολο. Ἐπάλεψαν οἱ Ἅγιοι αὐτοί μέ τέτοια πνευματική τέχνη καί κατά Θεόν σοφία ἐναντίον τοῦ σαρκικοῦ φρονήματος, τῶν παθῶν, τῆς ἐπιθυμίας τῶν ὀφθαλμῶν, τῆς ἐπιθυμίας τῆς σαρκός καί τῆς ἀλαζονείας τοῦ βίου, ὥστε νά τρέπονται οἱ δαίμονες εἰς φυγήν, ὅταν καί ὅπου τούς συναντοῦσαν. Ἕως τό τέλος τῆς ζωῆς τους ἡ χαρά τους καί ἡ δόξα τους, ἡ τιμή τους καί τό καύχημά τους, ἦταν ἀκριβῶς αὐτό. Δηλαδή, νά σηκώνουν στούς ὤμους τους τόν Σταυρό τοῦ Χριστοῦ, χωρίς νά αἰσχύνονται ἤ νά ἐντρέπονται. Μίσησαν τήν ἁμαρτία τοῦ κόσμου καί τό κοσμικό φρόνημα, πού ὁδηγεῖ τίς ψυχές εἰς τόν Ἅδη.

Ἔτσι καί ὁ Μέγας Ἀντώνιος ἔλαβε ἀπό τήν ὀρθόδοξη ἐκκλησία τόν τίτλο Πατέρας Πατέρων πού εἶναι ἡ μεγαλύτερη τιμή πού δίδεται ἀπό τήν ἐκκλησία σέ Ἅγιο. Ἀντιλαμβάνεται κανείς ἄς ποῦμε τό ὕψος τῆς ἁγιότητος καί τῆς προσφορᾶς αὐτοῦ τοῦ Ἁγίου. Γι΄αὐτό καί τό ἀπολυτίκιό του λέει, ὅτι μέ τίς προσευχές του ἐστήριξε τήν οἰκουμένη καί στηρίζει τόν κόσμο πού φαίνεται ἀπ΄αὐτό ὅτι ὁ Μέγας Ἀντώνιος εἶναι πολύ μεγάλο κεφάλαιο γιά τήν Ὁρθοδοξία μας. Ὁ ἵδιος τόνιζε αὐτό πού ἀκούσαμε στίς μέρες μας ἀπό τό στόμα τοῦ Ἁγ. Πορφυρίου τοῦ Καυσοκαλυβίτου: «Ἀγαπήσατε τὸν Χριστὸν καὶ μηδένα προτιμήσατε τῆς ἀγάπης Αὐτοῦ. Ὁ Χριστὸς εἶναι τὸ πᾶν». Εἰπώθηκε αὐτό πρῶτα ἀπό τόν Μ.Ἀντώνιο πού μᾶς δίδαξε ἐπιπλέον αὐτό τό φοβερό καί σπουδαῖο, ὅτι δηλαδή, γιά νά μπορέσει κανείς νά κατανοήσει τό μυστήριο τοῦ Χριστοῦ, τό μυστήριο τῆς πτωχείας Του καί νά μήν σκανδαλιστεῖ, χρειάζεται νά ἔχει κάποιες πνευματικές προϋποθέσεις καί ὅτι μία πρώτη προϋπόθεση εἶναι ἡ ἀπόλυτη καθαρότητα τῆς ψυχῆς, τῆς καρδίας καί τοῦ σώματος. «Μακάριοι οἱ καθαροὶ τῇ καρδίᾳ ὅτι αὐτοὶ τὸν Θεὸν ὄψονται», λέγει ὁ Κύριος.

Ἐν τούτοις ὁ Ἅγιος λέει καί αὐτό, ὅτι χρειάζεται καθημερινά νά ἀκοῦς καί νά μελετᾶς τό λόγο τοῦ Χριστοῦ. Καί εἶναι φοβερό αὐτό πού τονίζει διότι τότε θά φθάσεις νά μάθεις ἐμπειρικά τί σημαίνει τό: «Μάθετε ἀπ’ἐμοῦ, ὅτι πρᾷός εἰμι καὶ ταπεινὸς τῇ καρδίᾳ καὶ εὑρήσετε ἀνάπαυσιν ταῖς ψυχαῖς ἡμῶν». Τότε καί μόνο τότε θά μπορεῖς νά σηκώσεις ἐπάξια τόν Σταυρό τοῦ Χριστοῦ καί νά κατανοήσεις σέ βάθος καί ὕψος: «Ὅτι ὁ Σταυρός μου εἶναι χρηστὸς καὶ τὸ φορτίο ἐλαφρόν ἐστι». Καταλαβαίνουμε τώρα, ἄς ποῦμε ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, πῶς μπορεῖ κανείς νά φτάσει σ’αὐτές τίς βαθμίδες τῆς ἁγιότητος, οὕτως ὥστε νά ἀντιμετωπίζει τούς δαίμονες νικηφόρα. Ἔφυγε γιά τήν ἔρημο. Ἐκεῖ πέρα συνήντησε τόν ἅγιο Παῦλο τόν Θηβαῖο πού κι’ αὐτός εἶχε τό ἴδιο  μ’αὐτόν ἅγιο φρόνημα καί τούς διακονοῦσαν τά θηρία. Τά ἔδωσε ὅλα ὁ Ἅγιος Ἀντώνιος. Ἦταν πανέξυπνος. Ἦταν σπουδαῖος. Ἦταν βιαστής. Βρῆκε τόν πολύτιμο μαργαρίτη καί ἀκολούθησε τόν Χριστό μέ ὅλη τήν δύναμη τῆς ψυχῆς του, σέ ὅλες τίς φάσεις καί ἐκφάνσεις τῆς ζωῆς του. Ὅταν χρειάστηκε νά βοηθήσει, ἄφησε γιά λίγο τήν ἔρημο καί ἐξῆλθε εἰς τόν κόσμο καί ἔσωσε χιλιάδες ψυχές ἀπό τήν πλάνη. Σπούδασε στήν ἔρημο καί ἔμαθε ὅλες τίς παγίδες τῶν δαιμόνων καί πῶς αὐτές ἀντιμετωπίζονται ἐπιτυχῶς. Μᾶς ἄφησε τήν πνευματική του διαθήκη καί τό μεγαλεῖο τῆς κατά Θεόν γνώσης του, ὅτι ὅλες οἱ παγίδες τοῦ διαβόλου ξεπερνιοῦνται ἀπό τούς ταπεινούς, μέ ὅπλα τήν πραότητα καί τήν ταπείνωση τοῦ Χριστοῦ. Τόν φοβέριζαν οἱ δαίμονες καί ἐνίοτε τόν κτυποῦσαν. Τοῦ ἔλεγαν: «Φύγε, ἀπό ἐδῶ. Δέν σέ θέλουμε. Αὐτός ὁ τόπος εἶναι δικός μας». Καί ὁ Ἅγιος τούς ἀπαντοῦσε: «Ἐσεῖς δέν ἔχετε τόπο. Ὁ δικός σας χῶρος εἶναι ἡ κόλαση, εἶναι ὁ Ἅδης. Ἐκεῖ εἶναι ἡ κατοικία σας. Τοῦ Κυρίου ἡ γῆ καί τό πλήρωμα αὐτῆς».

Ἐπίσης, ἡ μεγάλη του προσφορά καί παρακαταθήκη πού μᾶς ἄφησε εἶναι ἡ ὀρθόδοξη πίστη, τό ὀρθόδοξο φρόνημα, ἡ ὀρθόδοξη παράδοση. Σέ ἀπόλυτη κοινωνία καί ἁρμονία μέ τόν Μ.Ἀθανάσιο, πού ἑορτάζει αὔριο, μᾶς δίδαξαν τό μυστήριο τῆς Ἁγίας Τριάδος καθώς ἐπίσης καί τό μυστήριο τῆς θεολογίας τῆς ἐν Χριστῷ θείας Σαρκώσεως.

Ὁ Θεός εἶναι ἕνας στήν οὐσία, ἀλλά τριαδικός στά πρόσωπα. Ὁ Ἕνας τῆς Τριάδος, ὁ Θεός Λόγος, ἐνηνθρώπησε καί ἔγινε τέλειος ἄνθρωπος μέ ψυχή ξέχωρη τῆς θεότητος γιά νά γίνει ὁ ἄνθρωπος Θεός κατά Χάριν. Ξέρετε, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, εἶναι φοβερό αὐτό πού πρόσεχαν ἕως κεραίας καί δίδασκαν οἱ Ἅγιοί μας, κατεξοχήν ὁ Μ. Ἀντώνιος. Τόν ἔνοιαζε καί τόν πονοῦσε καί ἀγωνιζόταν νά μήν ζημιωθεῖ οὔτε κεραία ἡ ὀρθόδοξη πίστη καί ἡ ὀρθόδοξη παράδοση. Αὐτό τό πρόσεχαν. Σ’αὐτήν τή διδασκαλία ἐπέμεναν ὅλοι οἱ Ἅγιοι, ἰδιαιτέρως ὅμως ὁ Ἁγ.Ἀντώνιος καί ὁ πνευματικός του υἱός ὁ Μ.Ἀθανάσιος, ὁ ὁποῖος ἔγραψε καί τόν βίο του. Νά μήν ζημιωθεῖ ἡ Πίστις καί ἡ ὀρθόδοξη Παράδοση, οὔτε κατ’ ἐλάχιστον. Γι’αὐτό ζητοῦσε τήν καθαρότητα τῶν μελῶν τῆς ὀρθοδόξου ἐκκλησίας, τῆς ψυχῆς, τῆς καρδιᾶς καί τοῦ σώματος καί τήν τήρηση τῶν ἐντολῶν τοῦ Χριστοῦ. Κοντά σ’αὐτά, τήν καθημερινή ἀκρόαση τῶν λόγων τοῦ Λόγου.

Ὁ Ἅγιος Ἀντώνιος τόνιζε ἐπίσης ὅτι εἶναι δικαιολογίες τελείως ἀβάσιμες καί ὅτι κάνουν λάθος αὐτοί πού ἰσχυρίζονται καί ζητοῦν νά διαψεύσουν τόν Τριαδικό Θεό καί τόν Χριστό, ὅταν λένε ὅτι οἱ ἐντολές τοῦ Χριστοῦ εἶναι ἀκατόρθωτες καί ὅτι εἶναι ἀπραγματοποίητες στίς ἡμέρες μας. Αὐτό εἶναι βλασφημία, διότι παρουσιάζουν τό Θεό νά ζητάει πράγματα ἀδύνατα γιά τούς ἀνθρώπους καί ἔτσι φαίνεται στά μάτια τους ὅτι ὁ Θεός εἶναι σκληρός καί ἀδυσώπητος, ἀφοῦ δίνει ἐντολές πού δέν  μποροῦν νά πραγματοποιηθοῦν καί ὁδηγοῦνται οἱ ἄνθρωποι στήν καταδίκη. Ἄπαγε τῆς βλασφημίας. Μή γένοιτο Κύριε. Ὁ Χριστός τούς διαψεύδει. Αὐτοί εἶναι ἄ-χρηστοι καί ψεῦτες. Ὁ Θεός εἶναι ἀληθής καί θέλει πάντας ἀνθρώπους σωθῆναι καί εἰς ἐπίγνωσιν ἀληθείας ἐλθεῖν. Ἀλλά γιά νά σωθοῦμε καί νά φτάσουμε στό ὕψος, στό μέτρον ἡλικίας τοῦ πληρώματος τοῦ Χριστοῦ, αὐτό κατορθώνεται μόνο μέ τήν τήρηση τῶν ἐντολῶν καί αὐτές εἶναι χρηστές καί τό φορτίον ἐλαφρόν ἐστι.

Ἡ Ἀλήθεια, ὁ Χριστός, κρύβεται μέσα στίς ἐντολές Του καί πουθενά ἀλλοῦ καί αὐτές οἱ ἐντολές ξετυλίγονται, φαίνονται καί διδάσκονται μέσα στήν Ἁγία Του ὀρθόδοξη ἐκκλησία, μέ τή ζωή καί τά θαύματα τῶν Ἁγίων. Ἀρκεῖ νά ἀγαπήσουμε πραγματικά τόν Τριαδικό Θεό καί τόν Σωτήρα Χριστό καί νά Τόν ἀκολουθήσουμε μέ ὅλη τήν ἰσχύν καί τήν διάνοια καί τήν καρδιά μας. Ἡ τρυφερότητα καί ἡ ἀγάπη τοῦ Ἰησοῦ φαίνεται καθαρά στά λόγια πού ἀναφερθήκαμε: «Μὴ αἰσχυνθείησαν ἐπ’ ἐμὲ οἱ ὑπομείνοντές Σε, Κύριε, Κύριε τῶν δυνάμεων. Μὴ ἐντραπείησαν ἐπ’ἐμὲ οἱ ζητοῦντές σε, ὁ Θεὸς τοῦ Ἰσραήλ». Ζητάει νά προφυλάξει τό πλάσμα του, ἀπό τήν πλάνη ἐξαιτίας τῆς ὁδύνης τοῦ μαρτυρίου Του στό Σταυρό, διότι ἄν παρακολουθήσουμε σέ ὅλους τούς αἰῶνες, ὅλους τούς διῶκτες, ὅσους πολέμησαν καί πολεμοῦν τήν Θεότητα καί τήν ἐνανθρώπιση τοῦ Θεοῦ Λόγου, αὐτό ἀκριβῶς ἰσχυρίζονται, ἐκεῖ προσκόπτουν, στόν Σταυρό τοῦ Χριστοῦ καί τόν θάνατό Του. Σκανδαλίζονται καί σήμερα ὅλοι ὅσοι βρίσκονται ἔξω ἀπό τήν ὀρθόδοξη Παράδοση, ἔξω ἀπό τούς ἀγῶνες πού θά πρέπει κανείς μέ χαρά καί μέ δύναμη ψυχῆς καί μέ εὐλογία καί μέ πνευματική ἡδονή καί μέ ἀγάπη, νά προσφέρει στό Χριστό μας. Αὐτοί προτιμοῦν νά καλλιεργοῦν τά πάθη τους. Ἀρνοῦνται τόν Υἱόν τοῦ Θεοῦ, τόν εὐεργέτη τοῦ ἀνθρωπίνου γένους, πού ἡ ἀγάπη Του γιά τόν κόσμο, τόν ἔστησε στόν Σταυρό. Ἀντ’ αὐτοῦ οἱ ἄνθρωποι τόν ἀτίμασαν καί τόν ἀτιμάζουν καί ἀντί τοῦ Μάννα τοῦ προσφέρουν χολή.

Ἐν τούτοις ὁ Μέγας Ἀντώνιος, πού ἑορτάζουμε σήμερα τήν μνήμη του, μᾶς ὑποδεικνύει τόν δρόμο πού ἀκολούθησε ὁ ἴδιος καί μᾶς φωνάζει μέσα ἀπό τόν βίο του καί τά ἀποφθέγματα πού μᾶς ἄφησε, ὅτι ὁ Σταυρός τοῦ Χριστοῦ δέν εἶναι μωρία, οὔτε σκάνδαλο, ἀλλά εἶναι τιμή καί δόξα καί σωτηρία καί παράδεισος. Δυστυχῶς οἱ ἄνθρωποι τῆς Ν. Ἐποχῆς ἔχουν ἐγκλωβιστεῖ στό θέλημά τους, στή μοναξιά τους, στά πάθη τους καί τό πρόβλημα ὅλο καί μεγαλώνει, ὅσο οἱ ἄνθρωποι ἀπομακρύνονται ἀπό τό Εὐαγγέλιο τοῦ Χριστοῦ καί ζητοῦν νά ἐφαρμόσουν ἄλλο εὐαγγέλιο. Τό εὐαγγέλιο τοῦ ψεύδους καί τῆς πλάνης. Γι’ αὐτό μᾶς διδάσκει ὁ Μέγας Ἀντώνιος, ὄχι μόνο νά ἐπιδιώκουμε τήν καθαρότητα τοῦ σώματος καί τῆς ψυχῆς μας, ἀλλά νά ἀκοῦμε καί τό λόγο τοῦ Χριστοῦ καθημερινά, διότι τότε θά μάθουμε στήν πράξη, ὅτι ὁ Σταυρός τοῦ Κυρίου εἶναι χρηστός καί τό φορτίο Του ἐλαφρόν ἐστι. Αὐτό δηλαδή πού ἀποδεικνύεται καί ἀπό τή ζωή τῶν σήμερα ἑορταζομένων Ἁγίων, Ἀντωνίου τοῦ Μεγάλου, Ἀντωνίου τοῦ Νέου καί Γεωργίου τοῦ νεομάρτυρα τοῦ ἐν Ἰωαννίνοις. Οἱ Ἅγιοι αὐτοί τά ἔδωσαν ὅλα γιά τήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ καί ἐν ὀνόματι τοῦ Χριστοῦ μέσα στήν ἁγία Του ἐκκλησία. Ἔπαθαν καί ἔμαθαν τά θεῖα καί μᾶς δίδαξαν καί μᾶς διδάσκουν: «Ζητεῖτε πρῶτον τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ καὶ τὴν δικαιοσύνην αὐτοῦ καὶ ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑμῖν».

Σέ ἀντίθετη περίπτωση, ἄν κάποιοι ἀκολουθοῦν ἤ δέχονται ἄλλο εὐαγγέλιο ἀπ’ αὐτό πού δίδαξαν καί βίωσαν οἱ Ἅγιοί μας θά βρεθοῦν ἐκτεθειμένοι ἐνώπιον τοῦ Χριστοῦ καί ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ θά εἶναι γι’αὐτούς ἀδύνατη. Κάκιστο πρότυπο αὐτῆς τῆς ἀποστασίας ἔχουμε ὡς παράδειγμα τόν Πάπα. Αὐτός ὁ ποντίφηκας τῆς Ρώμης ὄντως κηρύττει ἄλλο εὐαγγέλιο. Ἄς φαίνεται ὅτι ζητάει τώρα μέ δόλο ὅτι δῆθεν θέλει νά ἀκολουθήσει τά βήματα τοῦ Ἁγ. ἀποστόλου Παύλου στήν Ἑλλάδα. Ὁ σκοπός του καί ὁ στόχος του εἶναι ἄλλος καί διαφέρει ἀπό τό ἔργο τῆς ζωῆς καί τήν διδασκαλία τοῦ Ἀπ. Παύλου. Τοῦ λέμε λοιπόν, καί ἄς τό λάβει καλά ὑπ’ὅψιν του καί ὁ ἴδιος καί αὐτοί πού τόν κάλεσαν, ἐάν θέλει νά ἀκολουθήσει κάποια βήματα, τότε ἄς ἀκολουθήσει τή διαδρομή τοῦ Ἰησοῦ καί ξεκινώντας ἀπό τόν Ἰορδάνη, νά περπατήσει στήν ἔρημο, νά φτάσει στό Σαραντάριο, νά ἀνεβεῖ στό πτερύγιο τοῦ ναοῦ, νά καταλήξει σέ ὅρος ὑψηλόν καί τότε, εὐχόμαστε καί προσευχόμαστε ὁ Θεός νά δώσει μετάνοια σέ ἐκεῖνον καί σέ ὅλους ὅσους ὑποφέρουν στόν κόσμο ἐξαιτίας τῆς πλάνης του.

Γένοιτο Κύριε. Ἀμήν.