Ηλίας Μπάκος, Οι κατ᾽ επίφαση καί κατ᾽ ευφημισμόν “Ἐμπειρογνώμονες γιά την ἐκπόνηση νέου Προγράμματος Σπουδών στα Θρησκευτικά Δημοτικού καί Γυμνασίου” (1ον)

ΟΙ ΚΑΤ’ ΕΠΙΦΑΣΙΝ ΚΑΙ ΚΑΤ’ ΕΥΦΗΜΙΣΜΟΝ «ΕΜΠΕΙΡΟΓΝΩΜΟΝΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΝΕΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΣΤΑ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΚΑΙ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ»

Τοῦ κ. Ἠλία Μπάκου, Δρ. Θεολογίας–Φιλολόγου

(1ον)

Προτοῦ ἀναφερθοῦμε σέ ὅ,τιδήποτε σχετικά μέ τό νέο Πρόγραμμα Σπουδῶν γιά τά Θρησκευτικά γιά τό Δημοτικό καί τό Γυμνάσιο εἶναι ἀναγκαῖο νά προτάξουμε τήν ἔννοια καί σημασία τοῦ ὅρου “Ἐμπειρογνώμων (-ονες)” καί μάλιστα σέ σχέση σημαίνοντος καί σημαινομένου. Τόν ὅρο ἐμπειρογνώμων (-ονες) προσοικειώνονται οἱ συνάδελφοι θεολόγοι καί ὑπό τήν ἰδιότητα αὐτή ἀναλαμβάνουν τήν ὑποχρέωση καί τό καθῆκον νά ἀσχοληθοῦν μέ τά Προγράμματα Σπουδῶν. Ὁ ὅρος δηλώνει κατ᾽ ἀπόλυτο καί κατηγορηματικό τρόπο ὅτι τά πρόσωπα αὐτά, ἐν προκειμένῳ, ἔχουν ἐκ προοιμίου ἐμπειρογνωμοσύνη: θεολογική, παιδαγωγική, μεθοδολογική καί εἰδική διδακτική, στοιχεῖα ἀπαραίτητα καί ἀδιαμφισβήτητα γιά τό συγκεκριμένο ἔργο, πού ἀναλαμβάνουν ὡς εἰδικοί πλέον νά συντάξουν καί νά τό φέρουν εἰς πέρας.
Εἶναι δηλαδή Ἐμπειρογνώμονες λόγῳ πείρας καί εἰδικῶν γνώσεων, εἶναι οἱ πλέον, διακριτῶς, κατάλληλοι, γιά νά ἐκφέρουν γνώμη ἔγκυρη καί ἀδιαμφισβήτητη ἐπί εἰδικοῦ θέματος.

Στή συγκεκριμένη περίπτωση οἱ ἐμπειρογνώμονες – θεολόγοι συντάκτες τοῦ νέου ΠΣ – εἶναι οἱ κατ᾽ἐξοχήν γνῶστες τοῦ γνωστικοῦ ἀντικειμένου τοῦ Μαθήματος τῶν Θρησκευτικῶν, τῶν παιδαγωγικῶν ἀρχῶν πού διέπουν καί παρακολουθοῦν τό Περιεχόμενο τοῦ Μαθήματος καί τῆς μεθοδολογίας ἐπιλογῆς καί παρουσιάσεως αὐτοῦ –καί τῆς συγγραφῆς καί τῆς διδασκαλίας κατά τάξη καί βαθμίδα τῆς Ἐκπαιδεύσεως. Δηλαδή οἱ ἐμπειρογνώμονες καί τό ὅλο περιεχόμενο τοῦ ἔργου τους ἔχουν —πρέπει νά ἔχουν— σχέση: σημαίνοντος καί σημαινομένου. Ὅπως προκύπτει, ὅμως, ἀπό ὅλες τίς κριτικές ἀξιολογήσεις πού ἔγιναν, καί διαπιστώνεται καθημερινῶς, στήν προκειμένη περίπτωση σημαῖνον καί σημαινόμενον εὑρίσκονται σέ πλήρη ἀναντιστοιχία, ὅσον ἀφορᾶ δηλαδή τόν ὅρο Ἐμπειρογνώμονες καί τό γνωστικό ἀντικείμενο —περιεχόμενο τοῦ ΜτΘ—. Δέν ἀναφερόμεθα στά πρόσωπα, γιά νά μή παρεξηγηθοῦμε. Τό παραχθέν ἔργο τῶν ἐμπειρογνωμόνων, γιατί ἀπό αὐτό καί μόνον κρίνουμε, δέν ἔχει τά γνωρίσματα τῆς ἀντιστοιχίας σημαίνοντος καί σημαινομένου καί κατ᾽ οὐσίαν καί κατά προσδοκίαν τοῦ ἀναγνώστη. Τό γεγονός αὐτό μᾶς ὑποχρεώνει ὕστερα ἀπό τή μελέτη τοῦ ΠΣ καί τῆς κρίσεως –ἀξιολογήσεως πολλῶν ἐμπείρων θεολόγων καί εἰδικῶν ἐπιστημόνων νά προτάξουμε στόν ὅρο ἐμπειρογνώμονες τά κατ᾽ ἐπίφαση καί κατ᾽ εὐφημισμόν χωρίς βέβαια νά ἀναφερόμαστε σέ πρόσωπα.

Ὕστερα ἀπό τή διασαφήνιση τοῦ ὅρου “Ἐμπειρογνώμων (-ονες)”καταχωρίζουμε καί τά σχετικά περί τῆς Ἐπιτροπῆς τῶν συντακτῶν τοῦ ΠΣ.

* * *

Οἱ κατ᾽ ἐπίφαση καί κατ᾽ εὐφημισμόν “Ἐμπειρογνώμονες γιά τήν ἐκπόνηση νέου Προγράμματος Σπουδῶν στά Θρησκευτικά Δημοτικοῦ καί Γυμνασίου”:

“Ἐμπειρογνώμων ἐπιστημονικῆς Ἐποπτείας γιά τό θεματικό πεδίο: Θρησκευτικά, εἶναι ὁ Σταῦρος Γιαγκάζογλου, Σύμβουλος Θρησκευτικῶν τοῦ Παιδαγωγικοῦ Ἰνστιτούτου (νῦν Ἰνστιτοῦτο Ἐκπαιδευτικῆς Πολιτικῆς), ΚΑΙ στενός συνεργάτης τοῦ Μακαριωτάτου Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν κ. Ἱερωνύμου, ὡς Διευθυντής τοῦ Περιοδικοῦ “Θεολογία”.

Μέ τήν ἰδιότητα τοῦ Συμβούλου τοῦ προσφάτως καταργηθέντος Παιδαγωγικοῦ Ἰνστιτούτου, στίς 4 Ἀπριλίου τοῦ 2012, λίγες ἡμέρες παθῶν τοῦ Κυρίου, ἀπευθύνεται μέ ἔγγραφο στήν Πανελλήνια Ἕνωση Θεολόγων ὡς ἐξῆς:

“Ἀγαπητοί συνάδελφοι, στό πλαίσιο τῆς εὐρύτερης συζήτησης μεταξύ τῶν ὑπευθύνων φορέων γιά τό περιεχόμενο καί τούς στόχους τοῦ νέου ΠΣ Θρησκευτικῶν Δημοτικοῦ – Γυμνασίου καί μέ στόχο τήν διευκόλυνση ὅλων γιά τήν ὀρθή ἀνάγνωσή του, θεωροῦμε ἀπαραίτητη τήν κατάθεση τῆς γνώμης μας γιά τήν μέχρι τώρα ἀσκηθεῖσα κριτική… τοῦτο δε, ἔχοντας διαπιστώσει σέ δημοσιευμένα κείμενά σας ἐλλιπεῖς προσεγγίσεις, πού ὁδηγοῦν σέ διαστρεβλώσεις καί παρανοήσεις, καθώς καί ἀναφορές, πού θίγουν τή θεολογική καί ἐπιστημονική ὑπόληψη τῶν μελῶν τῆς Ἐπιτροπῆς…”.

Πρώτη παρατήρηση: Ἡ ΠΕΘ πρό τῆς λήψεως τῆς Ἐπιστολῆς Γιαγκάζογλου δέν ἐγνώριζε τίποτε γιά τό νέο ΠΣ καί ἀσφαλῶς δέν ἀσχολήθηκε μέ αὐτό, ἀλλά οὔτε καί τά μέλη τῆς Ἐπιτροπῆς Ἐμπειρογνωμόνων τοῦ νέου ΠΣ ἐγνώριζε· φαίνεται ὅτι ὁ Σύμβουλος τοῦ ΠΙ ἐνεργεῖ προληπτικῶς, διότι συνειδητοποιεῖ τό παιδαγωγικό ἀτόπημα, πού διαπράττει εἰς βάρος τοῦ Ὀρθοδόξου χριστιανικοῦ μαθήματος τῶν Θρησκευτικῶν καί τῆς μαθητιώσης νεολαίας Πρωτοβάθμιας καί Δευτεροβάθμιας, Ἐκπαίδευσης. Προσπαθεῖ διά τοῦ τρόπου αὐτοῦ νά μετριάσει τίς ἀντιδράσεις. Πρός ἐνίσχυση τοῦ σκοποῦ του ὑπογράφει τό ἔγγραφο καί παραθέτει καί ὅλα τά ὀνόματα τῶν ἐμπειρογνωμόνων:

Μὲ ἐκτίμηση

Σταῦρος Γιαγκάζογλου

Δρ. Θ., Σύμβουλος Παιδαγωγικοῦ

Ἰνστιτούτου

Συντονιστὴς τῆς Ἐπιτροπῆς

Ἐμπειρογνωμόνων

Ἐμμανουὴλ Περσελῆς, Καθηγητὴς Θεολογικῆς Σχολῆς ΕΚΠΑ. Παναγιώτης Ὑφαντῆς, Ἐπίκουρος Καθηγητὴς Θεολογικῆς Σχολῆς ΑΠΘ. Δημήτρης Μόσχος, Λέκτορας Θεολογικῆς Σχολῆς ΕΚΠΑ. Γιῶργος Οἰκονόμου, Σύμβουλος Παιδαγωγικοῦ Ἰνστιτούτου. Ἄγγελος Βαλλιανάτος, Δρ. Θεολογίας, Σχολικὸς Σύμβουλος Θεολόγων. Γιῶργος Στριλιγκᾶς, Σχολικὸς Σύμβουλος Θεολόγων. Παναγιώτης Ταμβάκης, Δρ. Θεολογίας, Σχολικὸς Σύμβουλος Πρωτοβάθμιας Ἐκπαίδευσης. Γιῶργος Στάθης, τ. Πάρεδρος Παιδαγωγικοῦ Ἰνστιτούτου. Ὄλγα Γριζοπούλου, Δρ. Θεολογίας. Κωνσταντῖνος Ζορμπάς, Δρ. Θεολογίας, Κοινωνιολόγος, καθηγητὴς Θεολόγος. Παντελεήμων Καλαϊτζίδης, Δρ. Θεολογίας, τ. Πάρεδρος ἐ.θ. τοῦ Π.Ι., καθηγητὴς Θεολόγος. Ἀθανάσιος Νευροκοπλής, MTh, καθηγητὴς Θεολόγος. Φώτιος Διαμαντής, Δάσκαλος, MEd & Θεολόγος, MTh. Ἀντώνης Παναγάκης, Δάσκαλος καὶ Θεολόγος. ΓιῶργοςΠαπαδόπουλος, καθηγητὴς Θεολόγος. Ζωὴ Πλιάκου, Θεολόγος.

Δέν γνωρίζουμε, ἐάν τό ΠΣ ἔχει καί τή σύμφωνη γνώμη ὅλων τῶν μελῶν τῆς Ἐπιτροπῆς καί δέν ἀμφισβητοῦμε τούς ἰδιαίτερους τίτλους, ὅπου ὑπάρχουν, οὔτε τήν εἰδικότητα κάθε μέλους, ἀλλά οὔτε καί τήν προϋποτιθέμενη ἐμπειρία στό Μάθημα τῶν Θρησκευτικῶν – Θεολογική καί παιδαγωγική, καί ἀσφαλῶς οὔτε καί τίς καλές προθέσεις τῶν συναδέλφων θεολόγων. Θα μιλήσουμε ἀκριβέστερα γιά ὅλα τά παραπάνω, ὅταν λάβου- με γνώση τῶν Πρακτικῶν Ἐργασίας τῆς Ἐπιτροπῆς Ἐμπειρογνωμόνων. Ἐδῶ ἐπισημαίνεται ἡ ἀδυναμία τῶν “Ἐμπειρογνωμόνων τῆς Ἐπιτροπῆς” νά διατυπώσουν Ὀρθόδοξο θεολογικό λόγο ἀποτυπωμένο στό νέο ΠΣ Δημοτικοῦ καί Γυμνασίου, ἀλλά οὔτε καί παιδαγωγικό λόγο ἀρχῶν καί μεθόδων διδασκαλίας τοῦ ΜτΘ. Τόσο στό ἐν λόγῳ ἔγγραφο, ὅσο καί στό περιεχόμενο τοῦ νέου ΠΣ ἐμφανίζονται ὡς ἡ Ἐπιτροπή Ἐμπειρογνωμόνων τοῦ ἑνός ἀνδρός. Καί ἡ ἀπορία ὅλων μας: μέ ποιά θεολογική καί ἐκπαιδευτική συνείδηση συντάχθηκε τό ἐν λόγῳ Πρόγραμμα Σπουδῶν;

Ὅλοι μας δώσαμε κάποιους Ὅρκους πίστεως καί ἀφοσιώσεως στό γνωστικό μας ἀντικείμενο τῆς Ὀρθοδόξου θεολογίας καί τοῦ ἐκπαιδευτικοῦ μας λειτουργήματος! Ὅλα τά προαναφερθέντα ἐντάσσονται στό σχεδιασμό τῆς Πολιτείας καί στήν προθυμία τῶν προθύμων θεολόγων νά ὑπηρετήσουν, πιστεύουμε ἄθελα καί ἄκριτα, τά σχέδιά της. Τό ἐρώτημα ὅμως εἶναι τί κάνει ἢ τί θά κάνει ἡ Ποιμαίνουσα Ἐκκλησία. Γιατί, ὅπως ἀποδείχθηκε μέ τήν Συνοδική εἰσήγηση τοῦ Σεβασμιωτάτου Ἀλεξανδρουπόλεως τῆς 4ης Μαΐου 2012 καί μέ τή στάση τοῦ Μακαριωτάτου Ἀρχιεπισκόπου σέ ὅλα ὅσα προανα- φέραμε, παρέχεται στήριξη στό ἔργο τῆς Ἐπιτροπῆς Ἐμπειρογνωμόνων. Ἐάν ἡ ʻΙεραρχία τῆς Ἐκκλησίας τῆς ʻΕλλάδος, ἡ ὁποία συνέρχεται τήν 2α Ὀκτωβρίου ἐ.ἔ δέν λάβει θέση, οἱ ἐξελίξεις θά εἶναι ραγδαῖες καί ἀνεξέλεγκτες γιά τήν Ἐκκλησία, τό Ἔθνος καί τόν πιστό λαό τοῦ Θεοῦ.

Τά πράγματα ὁδεύουν, ἐδῶ καί ἀρκετά χρόνια, ἀκάθεκτα, πρός ἀφελληνισμό καί ἀποχριστιανοποίηση. Τό τελευταῖο ὀχύρωμα εἶναι ἡ Ὀρθοδοξία καί ἡ γλώσσα τῆς λατρείας. “Στῶμεν καλῶς μετά φόβου Θεοῦ”.

Ὕστερα ἀπό τό ἀπαράδεκτο νέο Πρόγραμμα Σπουδῶν, τό ὁποῖο κατά τήν πιλοτική του ἐφαρμογή διαταράσσει τήν εὔρυθμη λειτουργία τῶν Σχολείων, ἐμπλέκει Σχολεῖα, σχολικούς συμβούλους, συναδέλφους, γονεῖς καί κηδεμόνες καί κυρίως τούς μαθητές, ἡ Πολιτική ἡγεσία τοῦ ʻΥπουργείου Παιδείας ὀφείλει νά ἀποσύρει καί νά καταργήσει τό νέο ΠΣ χωρίς καθυστέρηση καί πρίν διογκωθοῦν οἱ πολλές ἄλλες ἀντιδράσεις καί καταστοῦν ἀνεξέλεγκτες, ὅπως συμβαίνει μέ τίς πάσης φύσεως καταλήψεις καί μέ τήν κατάργηση τῆς νομιμότητας.

* * *

Πρίν ὅμως κατακλείσουμε τό σημείωμά μας αὐτό, προληπτικά ἀναφερόμαστε καί στούς “Ἐμπειρογνώμονες γιά τήν ἐκπόνηση τῶν Προγραμμάτων Σπουδῶν τοῦ Γενικοῦ Λυκείου” ὅπου καί ἐδῶ: “γιά τό θεματικό πεδίο: θρησκευτικά, ἐμπειρογνώμων Ἐπιστημονικῆς Ἐποπτείας” εἶναι ὁ Σταῦρος Γιαγκάζογλου, Σύμβουλος Θρησκευτικῶν τοῦ Παιδαγωγικοῦ Ἰνστιτούτου (νῦν Ἰνστιτοῦτο Ἐκπαιδευτικῆς Πολιτικῆς).

Γιά πλήρη ἐνημέρωση τῶν συναδέλφων, φίλων, συνεργατῶν καί ἀναγνωστῶν καταχωρίζουμε τό σχετικό πίνακα τῶν μελῶν τῆς Ἐπιτροπῆς:

Τό ΠΙ ἐκδίδει τήν ἀπόφαση 807/20-2-2012, ἡ ὁποία ἔχει ὡς ἀκολούθως:

Ἀποφασίζουμε τὴν ἔγκριση ὁρι-σμοῦ καὶ σύναψης σύμβασης ἀνάθεσης ἔργου σὲ Ἐμπειρογνώμονες Ἐπιστημονικῆς Ἐποπτείας καὶ Ἐμ πειρογνώμονες γιὰ τὴν ἐκπόνηση τῶν Προγραμμάτων Σπουδῶν τοῦ Γενικοῦ Λυκείου, στὸ πλαίσιο τῆς Πράξης “ΝΕΟ ΣΧΟΛΕΙΟ (Σχολεῖο 21ου αἰώνα) -Νέο πρόγραμμα σπουδῶν” στοὺς Ἄξονες Προτεραιότητας 1,2,3, - Ὁριζόντια Πράξη - ΟΠΣ 295450, ποὺ συγχρηματοδοτεῖται ἀπὸ τὴν Ἑλλάδα καὶ τὴν Εὐρωπαϊκὴ Ἕνωση (Ε.Κ.Τ.) ὡς ἑξῆς:

Ἐμπειρογνώμονες γιὰ τὴν ἐκπόνηση τῶν Προγραμμάτων Σπουδῶν τοῦ Γενικοῦ Λυκείου

1. ΜΑΡΙΟΣ ΜΠΕΓΖΟΣ, Καθηγητὴς τοῦ Ἐθνικοῦ καὶ Καποδιστριακοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν. 2. ΠΕΤΡΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗΣ, Καθηγητὴς τοῦ Ἀριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. 3. ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΖΙΑΚΑ, Ἐπίκουρη Καθηγήτρια τοῦ Ἀριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. 4. π. ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΘΕΡΜΟΣ, Ἐπίκουρος Καθηγητὴς στὴν Ἀνωτάτη Ἐκκλησιαστικὴ Ἀκαδημία Ἀθηνῶν. 5. ΑΓΓΕΛΟΣ ΒΑΛΛΙΑΝΑΤΟΣ, Σχολικὸς Σύμβουλος Θεολόγων. 6. ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΤΡΙΛΙΓΚΑΣ, Σχολικὸς Σύμβουλος Θεολόγων. 7. ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΚΑΤΩΠΟΔΗΣ, Σχολικὸς Σύμβουλος Θεολόγων. 8. ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ, Θεολόγος Δευτεροβάθμιας Ἐκπαίδευσης. 9. ΜΑΡΙΟΣ ΚΟΥΚΟΥΝΑΡΑΣ - ΛΙΑΓΚΗΣ, Θεολόγος Δευτεροβάθμιας Ἐκπαίδευσης. 10. ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΒΟΥΛΓΑΡΑΚΗ, Θεολόγος Δευτεροβάθμιας Ἐκπαίδευσης. 11. ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΞΥΔΙΑΣ, Θεολόγος Δευτεροβάθμιας Ἐκπαίδευσης. 12. ΗΛΙΑΣ ΜΑΛΕΒΙΤΗΣ, Θεολόγος Δευ τεροβάθμιας Ἐκπαίδευσης.

Θέλουμε νά ἐλπίζουμε ὅτι οἱ ἐμπειρογνώμονες γιά τήν ἐκπόνηση τῶν Προγραμμάτων Σπουδῶν τοῦ Γενικοῦ Λυκείου, ἐφ᾽ ὅσον προχωρήσουν στή σύνταξη τοῦ ἔργου, πού τούς ἀνατέθηκε, θά λειτουργήσουν μέ κριτήρια Ὀρθοδόξου Χριστιανικῆς Θεολογίας καί παιδαγωγικῶν καί κοινωνικῶν ἀρχῶν.

Ορθόδοξος Τύπος,28/09/2012 από Ακτίνες