Γιώργος Παπαθανασόπουλος, Στον απόηχο της Ιεραρχίας για το Ουκρανικό (Γ΄)

Στον απόηχο της Ιεραρχίας για το Ουκρανικό

Του Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

ΜΕΡΟΣ Γ΄

Μύδροι κατά της Ρωσικής Εκκλησίας

Μύδρους εξαπέλυσαν κατά της Ρωσικής Εκκλησίας οι Μητροπολίτες της Εκκλησίας της Ελλάδος, κατά τη συνεδρίαση της 12^ης Οκτωβρίου για το Ουκρανικό ζήτημα. Εξέφρασαν μίσος και αντιπάθεια για τους Ρώσους εν Χριστώ αδελφούς τους, αισθήματα που βεβαίως δεν έχουν σχέση με τον Χριστό. Οι γεμάτοι χολή λόγοι των περισσοτέρων ήσαν άσχετοι προς το  συζήτηση θέμα. 

Τι έχουν κάνει και τι κάνουν οι Ρώσοι κατά του Ελληνισμού είναι γνωστά στους επαΐοντας. Πώς σκέφτονταν για την «τρίτη Ρώμη» επίσης. Είναι γνωστή η σκέψη του Ντοστογιέφσκι στο «Ημερολόγιο του συγγραφέα» που έγραψε. Το κεφάλαιο του Μαρτίου 1877 έχει τίτλο «Μια φορά, αργά ή γρήγορα η Κωνσταντινούπολη θα καταστεί δική μας». Ο μεγάλος ρώσος συγγραφέας εξέφρασε την επιθυμία η Ρωσία να απελευθερώσει την Κωνσταντινούπολη από τους Τούρκους, να καταστεί προστάτιδα  των Ορθοδόξων και να είναι «η μητέρα Ελλήνων και Σλάβων και όχι η ηγεμονίδα τους». (Dostoiefski “Journal d’ un ecrivain”, Gallimard, 11e edition, 1951, p. 476-482).

Ο πανσλαβισμός έχει την εξήγησή του. Τα χρόνια εκείνα (1877 – 1878) διεξήχθη ο Ρωσο - τουρκικός πόλεμος και είχε προηγηθεί ο Κριμαϊκός πόλεμος (1853-1856), όπως επίσης η πολιτική διαμάχη Γαλλίας και Ρωσίας (1851) για την προώθηση των συμφερόντων των Λατίνων ή των Ορθοδόξων αντιστοίχως στους Αγίους Τόπους. Στη διαμάχη απεδείχθη το δίκαιο των Ορθοδόξων και το 1852 εκδόθηκε διάταγμα υπέρ του ελληνορθόδοξου Πατριαρχείου Ιεροσολύμων, που κατοχυρώθηκε από το Συνέδριο του Βερολίνου, το 1878.

Από τα μέσα έως το τέλος του 19^ου αιώνα  ήταν η εποχή του ρεύματος του ρωσικού μεσσιανισμού και πανσλαβισμού, που είχε ως εκκλησιαστική εκδήλωση την φιλοδοξία η Ρωσία να απελευθερώσει την Κωνσταντινούπολη από τους Οθωμανούς και να έχει λόγο στα του Πατριαρχείου, όπως επίσης να έχει ανάμειξη στα εκκλησιαστικά των Ιεροσολύμων πράγματα.

Αυτά είναι γνωστά. Όμως το θέμα στην Ιεραρχία δεν ήταν  να εξετάσει την Ιστορία των ελληνορωσικών σχέσεων του 19^ου αιώνα, όπως δεν ήταν να εξετάσει τις αδικίες που έχουν γίνει σε βάρος της Ελλαδικής Εκκλησίας από το Οικουμενικό Πατριαρχείο, ή την εκ μέρους του εκμετάλλευση της αδυναμίας της ρωσικής Εκκλησίας επί του ρωσικού εμφυλίου πολέμου, το 1917 και κατόπιν. Η Ιεραρχία συνεκλήθη  τον περασμένο  Οκτώβριο για να κρίνει αν ήταν σύμφωνη με τους Ιερούς Κανόνες η ενέργεια του Οικουμενικού Πατριαρχείου στην αναγνώριση των σχισματικών της Ουκρανίας. Δεν στήθηκε δικαστήριο ιστορικό για τις φιλοδοξίες της ρωσικής Εκκλησίας σε βάρος των Πατριαρχείων Κωνσταντινουπόλεως  και Ιεροσολύμων, όπως δεν έχει στηθεί για τις στο πέρασμα των χρόνων αδικίες σε βάρος του Ελληνισμού εκ μέρους της Τουρκίας, της Γερμανίας, της Ιταλίας, ή του Ηνωμένου Βασιλείου.

Στην κρίση των Μητροπολιτών δεν θα έπρεπε να χωρούσαν ανθρώπινες αδυναμίες και πάθη, όπως κακίες, κουτσομπολιά, εθνοφυλετισμοί, πικρίες, κοσμικού χαρακτήρα ανταγωνισμοί. Οι Μητροπολίτες της Εκκλησίας της Ελλάδος δεν ήσαν υπεύθυνοι για το τι έπραξαν αι Σύνοδοι της Κωνσταντινουπόλεως και της Μόσχας στην Ουκρανία. Η ευθύνη τους ήταν να κρίνουν κατά την Επισκοπική τους  συνείδηση την ενέργεια του Οικ. Πατριαρχείου στην Εκκλησία της  Ουκρανίας. Και δεν το έπραξαν.

Πιο συγκεκριμένα ο Μητροπολίτης Νέας Ιωνίας είπε ότι γίνεται εκ μέρους της Ρωσικής Εκκλησίας μια προσπάθεια πανσλαβισμού εναντίον της ρωμιοσύνης, που πορεύεται με ταπείνωση και προσευχή. Εννοούσε προφανώς το Φανάρι... Επίσης μίλησε για εκκοσμίκευση της Ρωσικής Εκκλησίας και το δικαιολόγησε με το ότι σε Συνέδριο των Ρωμαιοκαθολικών στην Ισπανία, στο οποίο ο ίδιος συμμετέσχε, ο εκπρόσωπος της Ρωσικής Εκκλησίας, Μητροπολίτης Βολοκολάμσκ Ιλαρίων κάθισε κοντά σε αλλοθρήσκους και όχι στους Ορθοδόξους!..

Ο Σεβ. Γουμενίσσης αναφέρθηκε σε «ιστορικά λάθη των Ρώσων», αλλά και στο ιστορικό λάθος του Φαναρίου, που κατέταξε τη Ρωσική Εκκλησία στην πέμπτη θέση στα πρεσβεία τιμής και έτσι, κατά την άποψή του,  φούντωσε η μεγάλη ιδέα των Ρώσων, οι οποίοι από την Άλωση και μετά λένε ότι δεν υπάρχει Ελληνισμός.... Προφανώς ο Σεβ. κάπου το έχει ακούσει, ή το έχει διαβάσει...  

Ο Σεβ. Ναυπάκτου σημείωσε ότι μετά την Άλωση οι Ρώσοι σχεδόν όλα τα χρόνια ισχυρίζονται ότι η Μόσχα είναι η τρίτη Ρώμη. Δεν στενοχωρήθηκαν καθόλου οι Ρώσοι, όπως ανέφερε, με την Άλωση, αλλά ήσαν πολύ χαρούμενοι γιατί έτσι θα επιδίωκαν η Μόσχα να γίνει η «τρίτη Ρώμη». Κάπου και ο Σεβ. Ναυπάκτου το διάβασε στο πρωτότυπο...

Ο Μητροπολίτης Καστορίας είπε πως αν η υπό τον Επιφάνιο «Εκκλησία της Ουκρανίας» μεταδίδει τα Άχραντα Μυστήρια σε Ουνίτες, το ίδιο κάνει και η Ρωσική Εκκλησία! Ανέφερε μια τόσο βαριά κατηγορία σε βάρος της Ρωσικής Εκκλησίας, χωρίς να παραθέσει κάποιο στοιχείο, για να δικαιολογήσει το ανοσιούργημα των σχισματικών. Αντίθετα τα στοιχεία για τη συλλειτουργία σχισματικών Ουκρανών με Ουνίτες είναι πολλά. Τελευταίο, η συμμετοχή, στις 4 Νοεμβρίου 2019, του ιερέως των σχισματικών Βλαντίμιρ Στεφάνκο στη Θεία Λειτουργία των Ουνιτών στο χωριό Γερμάκοβα, της περιφερείας Τερνόπολης.

Ο Σεβ. Φιλίππων κατηγόρησε την Εκκλησία της Ρωσίας ότι προκάλεσε το σχίσμα στην Ορθοδοξία, χωρίς να υπολογίσει τις γνώμες των άλλων Εκκλησιών. Προφανώς είδε το αρνητικό φιλμ των γεγονότων. Το Φανάρι ήταν εκείνο που ενήργησε χωρίς να ερωτήσει καμία Εκκλησία, ισχυριζόμενο μάλιστα ότι είχε το δικαίωμα να πράξει έτσι! Και προφανώς εκείνο προκάλεσε τη ρήξη και το σχίσμα. Η Ρωσική Εκκλησία σήμερα δέχεται επίθεση και αμύνεται.

Κατά την άποψη του Μητροπολίτου Λαγκαδά το πρόβλημα το δημιούργησε η Ρωσική Εκκλησία και αυτή το διατηρεί, αφού δεν δέχεται την ενέργεια του Οικ. Πατριάρχου(!!!). Υποστήριξε επίσης ότι ο πανσλαβισμός ξεκίνησε επί Στάλιν.... Η σταλινική και γενικά η Σοβιετική Ένωση χρησιμοποίησε την αιχμάλωτη Ορθόδοξη Εκκλησία στην προπαγάνδα της, αλλά δεν ξεκίνησε επί των ημερών της ο πανσλαβισμός.

Ο Μητροπολίτης Ιωαννίνων παρότρυνε τους άλλους Μητροπολίτες να υπηρετήσουν την ενότητα που εκφράζει το Οικουμενικό Πατριαρχείο, χωρίς να κάνουν δεκτές τις απειλές και τους εκβιασμούς του Μητροπολίτου Βολοκολάμσκ Ιλαρίωνα. Για τις αιωρούμενες απειλές και τους εκβιασμούς για τις «Νέες Χώρες» από το Φανάρι ουδείς φυσικά λόγος. Ούτε για το σχίσμα, που το Φανάρι προκάλεσε σε όλη την Ορθοδοξία.

Ο Σεβ. Κορίνθου μίλησε ελεύθερα υπέρ του Φαναρίου και απέρριψε τις αόριστες απειλές (Σημ. Προφανώς από τους Ρώσους) διασπάσεως της Εκκλησίας της Ελλάδος, της ήδη διασπασμένης από το Φανάρι σε Αυτοκέφαλη και «Νέες Χώρες» και χωρίς να περιλαμβάνονται ούτε στη μία κατηγορία ούτε στην άλλη η Κρήτη, η Δωδεκάνησος και οι Μονές του Αγίου Όρους... Κατηγόρησε όλους τους Ρώσους ιεράρχες ότι είναι «υπό την μπότα του Στάλιν», χωρίς να εξηγήσει τι εννοούσε. Είναι πάντως γνωστό ότι όλα τα Πατριαρχεία έχουν καθεστώς απόλυτης μοναρχίας, με πρώτο το Φανάρι. Σημείωσε ακόμη ότι ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων σέβεται κάποια πράγματα και υποστήριξε ότι ποτέ ο Πατριάρχης Θεόφιλος δεν αναγνώρισε τον Ονούφριο. Προφανώς δεν έχει πληροφορηθεί τις σχετικές δηλώσεις του. Κατηγόρησε επίσης τους Ουκρανούς της υπό τον Ονούφριο κανονικής Εκκλησίας, που ήσαν πολύ περισσότεροι από τους Έλληνες στα Ιεροσόλυμα για προσκύνημα, ότι την ημέρα της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού είχαν μαζί τους καρφίτσες και τρυπούσαν τους Έλληνες προσκυνητές για να περνούν μπροστά!... Αυτά τα κουτσομπολιά ελέχθησαν σε κρίσιμη συζήτηση για το κανονικό θέμα  της αναγνωρίσεως ή όχι των σχισματικών της Ουκρανίας...

Ο Μητροπολίτης Ιερισσού πήγε μακρύτερα το θέμα. Διεκτραγώδησε τι άσχημα πέρασαν οι Ελλαδίτες Μητροπολίτες κατά την Σύνοδο στο Κολυμπάρι (Σημ. Το 2016) από τους Μητροπολίτες της... Σερβίας! Αυτό τι σχέση έχει με το κανονικό πρόβλημα της Ουκρανίας μόνον ο ίδιος γνωρίζει. Επίσης παραπονέθηκε ότι οι σλαβικές Εκκλησίες της Σερβίας και της Βουλγαρίας ουδέποτε μνημονεύουν τον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως ως Οικουμενικό...

Τι σχέση έχει το πώς ονομάζουν κάποιοι τον Κωνσταντινουπόλεως με το Ουκρανικό;... Καμία. Το μόνο που εξέφραζε  ο Ιερισσού και οι άλλοι Μητροπολίτες ήταν η έλλειψη επιχειρημάτων για το θέμα. Αυτή αναπληρώθηκε με αοριστίες για το πόσο κακοί είναι οι Ρώσοι απέναντί των Ελλήνων  και με μιαν αντίληψη  ότι τώρα το Φανάρι εφαρμόζει  στη Μόσχα το ιουδαϊκό «οδόντα αντί οδόντος».

Για το αίτημα του Πατριάρχου Μόσχας προς τον μακαριστό Αρχιεπίσκοπο Χριστόδουλο να αποκτήσει Ναό στην Αθήνα η Ρωσική Εκκλησία μίλησε ο Μητροπολίτης Πατρών.  Είναι αληθής ο λόγος του, αλλά πάντα ισχύει το ποια σχέση έχει το εν λόγω θέμα με το Ουκρανικό.

Ο Μητροπολίτης Περιστερίου έφτασε στην Βαυαροκρατία, που υπήρξε στην Ελλάδα. Είπε ότι η Ρωσική Εκκλησία είχε ευθύνη για την  επί των ημερών της εκκλησιαστική κατάσταση στην Ελλάδα, γιατί οι Βαυαροί αντέγραψαν τη ρωσική διοίκηση της Εκκλησίας!!! (Σημ. Εννοούσε επί Τσάρου Μεγάλου Πέτρου).  Επίσης κατηγόρησε τους Ρώσους ότι με τους Βαυαρούς προσπάθησαν να αποκόψουν την Εκκλησία της Ελλάδος από το Οικουμενικό Πατριαρχείο!.... Επίσης κατηγόρησε την Ρωσική Εκκλησία, ότι αυτά που κάνει (Σημ. Δεν είπε ποιά) είναι από κίνητρα πονηρά και καθόλου εκκλησιαστικά και χριστιανικά.... Είναι γνωστό ότι οι αρχιτέκτονες της ντε φάκτο Αυτοκεφαλίας της Εκκλησίας του νεοσύστατου Κράτους της Ελλάδος ήσαν ο Κοραής και ο αρχιμανδρίτης Θεόκλητος Φαρμακίδης. Και οι δύο δεν ήσαν ρωσόφιλοι. Κάθε άλλο.  Αντίθετα είναι βέβαιο ότι ο άσπονδος εχθρός τους και αναφανδόν υπέρ του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντίνος Οικονόμος ο εξ Οικονόμων ήταν εκ των φανατικών οπαδών της Ρωσίας και της Ρωσικής Εκκλησίας.  

Ο Μητροπολίτης Κεφαλληνίας ταξίδεψε στη Ραβέννα και κατηγόρησε τους εκπροσώπους της Ρωσικής Εκκλησίας ότι στον Διάλογο με τους Ρωμαιοκαθολικούς συνεργάσθηκαν με τους Γερμανούς Ρωμαιοκαθολικούς για να τον τορπιλίσουν και να τον διακόψουν.... Θα επαναλάβουμε πάλι τι σχέση έχει η Ραβέννα με το Ουκρανικό... Αλλά και αν το έπραξαν οι Ρώσοι καλώς το έπραξαν. Μάλιστα με βοήθεια Ρωμαιοκαθολικών; Καταπληκτικό....Ο Σεβ. θίγει επίσης το θέμα ότι ο κ. Βαρθολομαίος υποστήριξε με επιτυχία τον Πατριάρχη της Μόσχας στις ενέργειές του να μην  καταστεί η Ουκρανική Ουνιτική Εκκλησία  Πατριαρχείο. Πράγματι ο Οικ. Πατριάρχης βοήθησε. Αν πάντως σκεφτόταν μακροπρόθεσμα δεν  ήθελε το ουνιτικό Πατριαρχείο, γιατί όπως διαμόρφωσε ο ίδιος την κατάσταση θα υπήρχε στην Ουκρανία Εκκλησία Ορθόδοξη με απλό Προκαθήμενο  και παράλληλα Ουνίτης Πατριάρχης...

Ο Σεβ. Ύδρας παραπονέθηκε ότι κανένας από όσους  ασχολήθηκαν με το Ουκρανικό θέμα δεν καταδίκασε τα μύρια όσα κακά της Ρωσικής Εκκλησίας.... Και σημείωσε έτσι γενικά τον εθνικισμό της, τον ιμπεριαλισμό της και όλα όσα έκαμε στην ιστορία της...Ανέφερε πάντως και ένα  παράδειγμα, την πικρή εμπειρία από τους Ρώσους στην Κορέα, στην οποία Μητροπολίτης του Οικουμενικού Θρόνου είναι ο  κατά σάρκα αδελφός του. Και τα της Κορέας βεβαίως δεν έχουν σχέση με το Ουκρανικό. Αποτελούν όμως μιαν ακόμη ένδειξη εκδικητικότητας προς τη Ρωσική Εκκλησία.

Ο Μητροπολίτης Μαρωνείας κατηγόρησε τους Ρώσους κληρικούς, ότι όταν την ημέρα της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού στα Ιεροσόλυμα ο Πατριάρχης Θεόφιλος διαπραγματευόταν με τους Αρμενίους, που δεν τον άφηναν να ασκήσει τα δικαιώματά του στο Ναό της Αναστάσεως, δεν προέταξαν τα στήθη τους για να τον υποστηρίξουν, όπως έκαναν οι Έλληνες Επίσκοποι...Ομοίως και αυτό δεν έχει σχέση με το Ουκρανικό...

Από όσα αναφέρθηκαν και ασφαλώς θα υπάρχουν και άλλα που δεν κατέστη δυνατόν να συλλεγούν, ο αναγνώστης αντιλαμβάνεται το επίπεδο στο οποίο έγινε η συζήτηση στην Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδος για το σοβαρό για την ενότητα της Ορθοδοξίας ουκρανικό εκκλησιαστικό ζήτημα. Έπεται η συνέχεια.- 
Διαβάστε και το Μέρος Α΄ και Μέρος Β΄.