24/2/09

Η Θεωρία της εξέλιξης των ειδών από τη σκοπιά της Ορθόδοξης Θεολογίας

Επειδή εξαιτίας της συμπλήρωσης φέτος 200 χρόνων από τη γέννηση του Δαρβίνου, επανήλθε στο προσκήνιο το ερώτημα σχετικά με τη θέση της Ορθόδοξης θεολογίας απέναντι στη θεωρία της εξέλιξης των ειδών δημοσιεύουμε σήμερα δύο σημαντικές θέσεις που δίνουν το πλαίσιο μέσα στο οποίο μπορεί κανείς να προσεγγίσει ορθόδοξα το όλο ζήτημα. Η πρώτη είναι απόσπασμα άρθρου του Ομοτίμου Καθηγητού της Θεολογικής Σχολής Αθηνών π. Γεωργίου Μεταλληνού και η δεύτερη απόσπασμα διδαχής του αγίου Γέροντος Παϊσίου του Αγιορείτου.
.
Γράφει μεταξύ άλλων στο άρθρο του «Ορθόδοξος Πίστις και φυσικαί επιστήμαι» ο π. Γεώργιος Μεταλληνός:
«...στην πατερική παράδοση της Ανατολής, όχι μό­νο συμπορεύθηκαν επιστήμη και Θεολογία, αλλά και η Θεολογία α­ποδείχθηκε ενισχυτική στην αλη­θινή πρόοδο της Επιστήμης. Αρ­κούν μερικά παραδείγματα από τα έργα του Μεγάλου Βασιλείου (Εις την Εξαήμερον, ΡG, 29,3-208) και του Αγίου Γρηγορίου Νύσσης (Πε­ρί κατασκευής ανθρώπου, ΡG, 44,124-256).
.
Ο Μέγας Βασίλειος δέχεται αρχή του κόσμου και δημιουργό Θεό: «Ει ουν αρχήν έχει ο κόσμος και πεποίηται, ζήτει τις ο την αρ­χήν αυτήν δούς και τις ο ποιητής». Αλλά σ' αυτή την υπόθεση οδηγεί και η θεωρία του Big Bang.
.
Ο Άγιος Γρηγόριος Νύσσης (ΡG 44, 77D) προσδιορίζει την «αρχή»: «Τα πάντα ην εν πρώτη του Θεού περί την κτίσιν ορμή (κί­νηση), οιονεί σπερματικής τινός δυνάμεως προς την του παντός γένεσιν καταβληθείσης, ενεργεία δε τα καθ' έκαστον ούπω ήν». Θα μπορούσε ο Γρηγόριος να ονομασθεί προφήτης της θεωρίας της Μεγάλης Έκρηξης, αφού η «σπερματική δύναμη» μπορεί να ταυτισθεί με την «υπερσυμπυκνωμένη μάζα» της σύγχρονης θεω­ρίας.
.
Ο Μέγας Βασίλειος (ΡG 29.36Β) δέχεται μία εξελικτική πορεία στην κτίση, παρουσιάζοντας την «πρώτη αρχή», «ωδίνουσαν μεν την πάντων γένεσιν, δια την εναποτεθείσαν αύτη παρά του δημι­ουργού δύναμιν», ανέμενε δε «τους καθήκοντας χρόνους(=κα­τάλληλους καιρούς), ίνα τω θείω κελεύσματι προαγάγη εαυτής εις φανερόν τα κινήματα».


Αυτό δε διότι κατά τον Άγιο Γρηγόριο (ΡG 44, 72Β)— «πάντων των όντων τας αφορμάς και τας αιτίας και τας δυνάμεις συλλή­βδην (ταυτόχρονα) ο Θεός εν ακαρεί (ακαριαία) κατεβάλλετο».


Το σύμπαν, εξ άλλου, κατά τον Μέγα Βασίλειο (ΡG 29,1164) έχει ζωή και πάλλει από κίνηση, ανα­πτυσσόμενο και διαμορφούμενο μέσα στον χρόνο. «Η της φύσεως ακολουθία εκ του πρώτου προστάγ­ματος την αρχήν δεξαμενή, προς πάντα τον εφεξής διεξέρχεται χρόνον, μέχρις άν προς την κοινήν συντέλειαν του παντός καταντήση».


Και ο Άγιος Γρηγόριος (ΡG 44, 148C) δέχεται μια εξελικτική πορεία στην φύση: «Καθάπερ διά βαθμών η φύσις, των της ζωής λέγω ιδιωμά­των, από των μικροτέρων επί το τέλειον ποιείται την άνοδον».


Ο Μέγας Βασίλειος δεν περιμέ­νει από τη Γραφή όλες τις απαντή­σεις, θεωρώντας αναγκαία την επιστημονική έρευνα: «...πολλά απεσιώπησεν (η Γραφή), τον ημέτερον νουν γυμνάζουσα προς εντρέχειαν (διερεύνηση) εξ ολίγων αφορμήν παρεχομένη επιλογίζεσθαι (να συναγάγει)...» (ΕΠΕ 4, 72/4)..... Οι υπάρχουσες διαφορές μεταξύ πατερικής Θεολογίας και επιστήμης δεν οδηγούν σε ρήξεις, διότι η Θε­ολογία αναμένει υπομονετικά την πρόοδο της επιστήμης για την κα­τανόηση των θεολογικών θέσεων....»
______________________________________
Ο Γέροντας Παϊσιος εξάλλου έλεγε σχετικά με τη θεωρία της εξελίξεως των ειδών:
Τι ανοησίες λένε τώρα στα σχολεία με την θεωρία του Δαρβίνου κ.λπ.! Ενώ οι ίδιοι αυτές τις ανοησίες δεν τις πιστεύουν, τις λένε όμως, για να μολύνουν τα παιδιά, να τα απομακρύνουν από την Εκκλησία.

Μου είπε κάποιος: «Αν πούμε ότι το χώμα είχε διάφορα συστατικά, διάφορους οργανισμούς, και ο Θεός πήρε από αυτά και έκανε τον άνθρωπο…» «Δηλαδή, λέω, αν δεν υπήρχαν αυτά, δεν μπορούσε ο Θεός να κάνη τον άνθρωπο; Δύσκολο πράγμα!» «Αν πούμε, μου λέει, ότι πήρε πρώτα από τον πίθηκο και τον τελειοποίησε;» «Καλά, του λέω, δεν μπορούσε ο Θεός να κάνη το τέλειο δημιούργημα, τον άνθρωπο, που διέθεσε γι΄ αυτόν ολόκληρη ημέρα; Έπρεπε να βρη ανταλλακτικά; Διάβασε να δης τι λέει στην Προφητεία του Ιώβ [1], στο Ανάγνωσμα της Μεγάλης Πέμπτης.
Τώρα αυτά για τον πίθηκο ούτε η επιστήμη τα παραδέχεται. Πόσα χρόνια έχει που οι άνθρωποι ανέβηκαν στο φεγγάρι; Οι πίθηκοι τόσα χρόνια δεν εξελίχθηκαν να κάνουν αν όχι ένα ποδήλατο τουλάχιστον ένα πατίνι. Είδες κανέναν πίθηκο με πατίνι; Άλλο, αν πάρης έναν πίθηκο και του μάθης να κάνη πατίνι!...» «Αν πούμε, λέει, εκείνο, αν πούμε εκείνο…;» «Μη λες τίποτε, του λέω, για νάσαι πιο σίγουρος».

Αυτήν την θεωρία δίδασκε και ένας καθηγητής του Πανεπιστημίου. Του είπα μια φορά: «Σιγά-σιγά, με την περιποίηση, η φασολιά θα γίνη καλύτερη φασολιά, η μελιτζανιά καλύτερη μελιτζανιά. Ο πίθηκος, άμα τον ταΐσης, άμα τον περιποιηθής, θα γίνη καλύτερος πίθηκος· δεν μπορεί να γίνη άνθρωπος. Αν ένας μαύρος είναι σε ψυχρό κλίμα και δεν βγαίνη στον ήλιο, λιγάκι θα διορθωθή το δέρμα του· δεν θα πάψη όμως να είναι μαύρος». Και ύστερα, αν σκεφθής ότι από άνθρωπο, την Παναγία μας, γεννήθηκε ο Χριστός! Δηλαδή πρόγονος του Χριστού ήταν ο πίθηκος; Τι βλασφημία! Και δεν το καταλαβαίνουν ότι βλασφημούν. Ρίχνουν μια πέτρα και δεν κοιτούν πόσα κεφάλια θα σπάση. Σου λέει: «Εγώ την έρριξα πιο μακριά από τον άλλον». Αυτό κάνουν σήμερα· θαυμάζουν ποιος θα πετάξη πιο μακριά την πέτρα. Πόσα κεφάλια θα σπάση από αυτούς που περνάνε εκεί κάτω, δεν το σκέφτονται.
____________
[1] Ιώβ 38, 14: «Η συ λαβών γην πηλόν έπλασας ζώον και λαλητόν αυτόν έθου επί γης;».

6 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Απ' ότι βλέπετε ο π.Μεταλληνός προσπαθεί -ανεπιτυχώς- να στηρίξει την θεωρία της εξελίξεως στους Πατέρες. Αντίθετα ο σύγχρονος άγιος Γέροντας π.Παϊσιος την απορρίπτει.

Απορώ γιατί τις βάλατε μαζί αυτές τις δύο απόψεις; Για να προκαλούν σύγχυση;

Ανώνυμος είπε...

ένας "Ορθόδοξος" προωθεί το blog σας...

http://thriskeftika.blogspot.com/2009/02/blog-post_24.html

Ανώνυμος είπε...

http://thriskeftika.blogspot.com/2009/02/blog-post_6711.html

Βασίλης είπε...

Στην Ορθοδοξία δεν χωράνε δύο εκ δια μέτρου αντίθετες απόψεις. Γιατί; Διότι η Αλήθεια είναι ΜΙΑ = Αυτή που εκφράζει η Αγία Γραφή, την οποία ασπάζεται η επίσημη Ορθόδοξη Εκκλησία μας! Πως; Ιδού:
ΚΑΜΙΑ ΕΓΚΕΚΡΙΜΕΝΗ από την επίσημη Ορθόδοξη Εκκλησία ερμηνεία της Αγίας Γραφής, δεν αφήνει το ελάχιστο περιθώριο σε κανέναν, ώστε να υποθέσει ότι δεν αποδίδει ΑΚΡΙΒΩΣ την περιγραφή της δημιουργίας των πρωτόπλαστων και γενικά των πάντων, απ’ ευθείας από το Θεό.
Οπότε, η επίσημη Ορθόδοξη Εκκλησία, σιωπηρά, όχι μόνο επικριτική είναι στη θεωρία της εξέλιξης, αλλά ΠΑΝΤΕΛΩΣ την ΑΠΟΡΡΙΠΤΕΙ.
Αυτό έλειπε να δεχόταν την ΤΕΛΕΙΩΣ αστήρικτη θεωρία της εξέλιξης.
Η επίσημη Ορθόδοξη Εκκλησία, είναι απορριπτική, γενικά, σε κατασκευασμένα μυθεύματα, πόσο μάλλον σε αυτό της εξέλιξης.

Αλλά ας παρατεθεί και η θέση του Ασύγκριτου Μεγάλου Βασιλείου, η οποία είναι σαφέστατη. Για το ΠΩΣ, ο Θεός, και σε πόσο χρόνο δημιούργησε το σύμπαν και τη ζωή. Γράφει χαρακτηριστικά: «επεχείρησαν (=μερικοί) να προσδώσουν εις το κείμενο (της Γραφής) κάποιαν δήθεν «σοβαρότητα» προερχομένη από την διάνοιάν των, και να χρησιμοποιήσουν σειράς παραγωγικών αποδείξεων και αλληγορικάς ερμηνείας. Αλλ’ αυτό σημαίνει ότι θεωρεί κανείς τον εαυτόν του σοφώτερον από τα λόγια του Πνεύματος, και με το πρόσχημα της εξηγήσεως παρεισάγει τας δικάς του αντιλήψεις. Επομένως να εννοούνται όπως εγράφησαν». (Εξαήμερος, τόμος 4ος, Θ΄4. Μετάφραση Στέργιου Σάκκου).

«Επομένως να εννοούνται όπως εγράφησαν ( = κατά γράμμα)».

Αυτή λοιπόν, είναι η καθαρή και ξάστερη θέση του Μεγάλου Βασιλείου, που επαξίως, όπως αποδεικνύεται, η Εκκλησία του απένειμε τον τίτλο = Μεγάλος. Απορριπτική για κάθε αίολη και αστήρικτη θεωρία, όπως αυτήν της εξέλιξης και φυσικά και για κάθε παρεμφερές παραμύθι που κινείται εκτός της Αποδεδειγμένης περιγραφής της Αγίας Γραφής.

Nuthor είπε...

Είναι απίστευτη η αλαζονεία ορισμένων ανθρώπων. Χωρίς να έχουν διαβάσει να εκφέρουν άποψη για τα πάντα. Η θεωρία της εξέλιξης είναι τοσο βάσιμη όσο και η θεωρία της βαρύτητας. Υπάρχουν χιλιάδες αποδείξεις. Η πιο φανερή είναι στο ανθρώπινο χρωμόσωμα 2. Όποιος θέλει να μάθει μπορεί εύκολα να το κάνει από το διαδίκτυο. Έτσι δε θα γελειοποιείται στα μάτια όσον γνωρίζουν πέντε πράγματα παραπάνω.

Αποστόλης είπε...

Η εξέλιξη είναι γεγονός και στηρίζεται πάνω σε χιλιάδες αποδεικτικά στοιχεία είτε απολιθώματα είτε dna (μιτοχονδρίου dna κτλ) είτε με την βοήθεια της επιστήμης της γεωλογίας. Η θεωρία του Δαρβίνου, που έχει αναθεωρηθεί και βελτιωθεί πολλαπλές φορές, προσπαθεί να αναλύσει το γεγονός της εξέλιξης. Όταν ο Αϊνστάιν απέδειξε την ΘΕΩΡΙΑ της σχετικότητας που απορρίπτει την ΘΕΩΡΙΑ του Νεύτωνα για την βαρύτητα δεν άρχισαν να επιπλέουν και να πετάνε μήλα. Η εξέλιξη υπάρχει είτε σας αρέσει είτε όχι.

Τώρα η θέση της ορθοδοξίας δεν αφορά ότι λέει η βίβλος μόνο, αλλά και αυτά που διατύπωσαν οι πατέρες. Οι οποίοι (πάλι καλά) είχαν επηρεαστεί από την αρχαία ελληνική φιλοσοφία. Για αυτό τον λόγο ενστερνίστηκαν την έννοια τις αλληγορίας (δημιούργημα πάλι των Ελλήνων), και η επεξήγηση τους για την βίβλο είναι πολύ πιο προοδευτική από ότι πιστεύουν οι περισσότεροι. Ένας μορφωμένος ορθόδοξος δηλαδή ξέρει ότι η επιστήμη είναι επιστήμη και πρέπει να χρησιμοποιηθεί για την πρόοδο και την κατανόηση της ανθρωπότητας και του κόσμου και η θρησκεία για την ψυχική και φιλοσοφική επεξήγηση του κόσμου. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να συγκρούονται αυτά διότι η Βίβλος θεωρείτο εξαιρετικά αλληγορική και με πολλά plot holes. Εάν δεν ίσχυε αυτό θα κάναμε σταυροφορίες ακόμα...

Μπορείτε να δείτε τις προηγούμενες δημοσιεύσεις του ιστολογίου μας πατώντας το Παλαιότερες αναρτήσεις (δείτε δεξιά)