Ιωάννης Τάτσης, Τελευταίαι εξελίξεις εις το ζήτημα των απαλλαγών από τα Θρησκευτικά

πηγή: Ορθόδοξος Τύπος, 14/8/2009
.

Γράφει ο Ιωάννης Τάτσης, Θεολόγος

Τελευταία εξέλιξη στο ζήτημα των απαλλαγών από το μάθημα των Θρησκευτικών αποτελεί η «Απάντηση σε επιστολή σχετικά με το μάθημα των Θρησκευτικών» που έστειλε το ΥΠΕΠΘ στον θεολόγο κ. Σπυρίδωνα Παπακωστόπουλο (Ορθόδοξος Τύπος, Αρ. Φυλλ. 1791, 10/7/2009)
Επειδή κάθε έγγραφο του ΥΠΕΠΘ μπορεί να δημιουργεί λανθασμένα σε πολλούς την εντύπωση πως το θέμα των απαλλαγών έκλεισε θα προχωρήσουμε στον απαραίτητο σχολιασμό της Επιστολής:
1. Η Επιστολή του ΥΠΕΠΘ προς τον κ. Σπ. Παπακωστόπουλο αποτελεί στο μεγαλύτερο μέρος της επανάληψη της τρίτης εγκυκλίου του ΥΠΕΠΘ που εκδόθηκε πέρυσι το καλοκαίρι σχετικά με την «Απασχόληση των μαθητών» (109744/Γ1/26-08-2008) που παίρνουν απαλλαγή από τα Θρησκευτικά. Μετά από την κατά λέξη παράθεση του περιεχομένου της εγκυκλίου αυτής στην εν λόγω Επιστολή του ΥΠΕΠΘ σημειώνεται ότι «δίνεται η δυνατότητα απαλλαγής στους αλλόθρησκους και ετερόδοξους μαθητές, οι οποίοι για λόγους συνείδησης δεν επιθυμούν να παρακολουθήσουν το εν λόγω μάθημα». Η αναφορά αυτή είναι ίδια με εκείνη της τρίτης εγκυκλίου που αναφέρει: «οι μη Ορθόδοξοι μαθητές, δηλ. οι αλλόθρησκοι ή οι ετερόδοξοι, οι οποίοι απαλλάσσονται από το μάθημα των Θρησκευτικών…».
Ωστόσο, ούτε η περσινή τρίτη εγκύκλιος ούτε η τωρινή Επιστολή του ΥΠΕΠΘ κλείνει οριστικά την πόρτα στους Ορθόδοξους μαθητές για αίτηση απαλλαγής, αφού συνεχίζουν να είναι σε ισχύ και οι εγκύκλιοι 91109/Γ2/10-7-2008 και 104071/Γ2/04-08-2008 που δίνουν δυνατότητα απαλλαγής στους «γονείς των ανήλικων μαθητών ή τους ίδιους τους μαθητές, εάν είναι ενήλικοι, που για λόγους συνείδησης δεν επιθυμούν να παρακολουθήσουν το μάθημα των Θρησκευτικών» και μάλιστα «δεν είναι αναγκαία η αιτιολόγηση της άρνησης στην υπεύθυνη δήλωση που απαιτείται».

2. Η Επιστολή, όπως και η περσινή τρίτη εγκύκλιος ορίζουν την «Απασχόληση των μαθητών» που παίρνουν απαλλαγή....... και απαιτούν μάλιστα «την πιστή τήρηση και εφαρμογή» των εγκυκλίων από τα στελέχη της εκπαίδευσης. Όντως αυτή η απαίτηση είναι σημαντικότατη αφού η μη απασχόληση των απαλλαγέντων μαθητών, κατά παράβαση της τρίτης εγκυκλίου (γεγονός που συνέβη πολλές φορές φέτος) αποτελεί ισχυρό κίνητρο (τεμπελιάς) για μαθητές που θα επιδιώξουν απαλλαγή από τα Θρησκευτικά. Παρά τη σημαντική αξία που έχει η απασχόληση των μαθητών που απαλλάσσονται, είναι ωστόσο πράγμα διάφορο από αυτό καθεαυτό το ζήτημα των απαλλαγών, που η ουσία του βρίσκεται στο ποιος και με ποια διαδικασία (δηλώνοντας τι στην αίτηση απαλλαγής) μπορεί να πάρει απαλλαγή.
3. Είναι απαραίτητο να ξεχωρίσουμε τρία διαφορετικά πράγματα στο ζήτημα των απαλλαγών.
Α.Υποχρεωτικότητα του ΜτΘ
Το ΜτΘ είναι υποχρεωτικό στα ελληνικά σχολεία. Αυτή η αλήθεια που διαρκώς τονίζεται και από το ΥΠΕΠΘ όταν τίθεται το ζήτημα των απαλλαγών, δεν προσφέρει επί της ουσίας κάτι στο ίδιο το καθεστώς των απαλλαγών. Και τούτο γιατί οι απαλλαγές είναι απαλλαγές από ένα υποχρεωτικό μάθημα.
Β. Απασχόληση μαθητών που παίρνουν απαλλαγή
Όπως ήδη τονίσθηκε το ζήτημα της απασχόλησης των μαθητών που απαλλάσσονται από το ΜτΘ είναι πολύ σημαντικό. Και τούτο γιατί αν με αυστηρότητα εφαρμοστεί στα σχολεία η τρίτη εγκύκλιος που προβλέπει την απασχόληση των μαθητών σε άλλη τάξη και άλλο μάθημα και οι μαθητές πάψουν να απολαμβάνουν ένα ωραίο «κενό» την ώρα που οι συμμαθητές τους διδάσκονται Θρησκευτικά, τότε οπωσδήποτε θα μειωθεί ο αριθμός όσων ζητούν απαλλαγή. Για το ζήτημα αυτό λοιπόν η τελευταία Επιστολή του ΥΠΕΠΘ στον κ. Παπακωστόπουλο είναι ιδιαίτερα σημαντική αφού απαιτεί από τα στελέχη της εκπαίδευσης την εφαρμογή στην πράξη της εγκυκλίου για απασχόληση των απαλλαγέντων μαθητών.
Γ. Απαλλαγή από το ΜτΘ
Δυστυχώς στην ουσία του το ζήτημα των απαλλαγών από το ΜτΘ παραμένει άλυτο. Η τελευταία Επιστολή του ΥΠΕΠΘ στον κ. Παπακωστόπουλο ούτε καταργεί τις δύο πρώτες εγκυκλίους Στυλιανίδη, που άνοιξαν την πόρτα σε Ορθόδοξους μαθητές να πάρουν απαλλαγή από τα Θρησκευτικά, ούτε απαιτεί την επαναφορά μας στο καθεστώς του 2002 ώστε όποιος γονιός ζητάει απαλλαγή να είναι υποχρεωμένος να δηλώνει αρνητικά ότι «δεν είμαι Χριστιανός Ορθόδοξος». Όσο η αίτηση απαλλαγής δεν περιέχει καμία (ούτε αρνητική) δήλωση περί του θρησκεύματος αλλά απλώς κάνει αναφορά σε «λόγους συνείδησης», το θέμα των απαλλαγών θα παραμένει άλυτο και το μάθημα των Θρησκευτικών υποβαθμισμένο.
Και κάτι τελευταίο. Η εντός ολίγων ημερών αναδίπλωση της κυβέρνησης στο ζήτημα των εκκλησιαστικών σχολείων προκείμενου να αποφύγει τη σύγκρουση με τη Διοικούσα Εκκλησία πρέπει να αποτελέσει κίνητρο προς τη Σύνοδο για να θέσει επιτακτικά και πάλι το ζήτημα των απαλλαγών. Αν το ζήτημα τεθεί στην παρούσα συγκυρία πιστεύουμε ότι πολύ εύκολα μπορεί να επιτευχθεί ο στόχος της απόσυρσης των εγκυκλίων Στυλιανίδη για τις απαλλαγές από το μάθημα των Θρησκευτικών.