πηγή: Ορθόδοξος Τύπος, 16/10/2009.
Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΕΙΝΑΙ Η ΚΕΦΑΛΗ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΚΑΙ ΟΧΙ Ο ΠΑΠΑΣ
.
Τοῦ Πανιερωτάτου Μητροπολίτου Κηρυνείας Παύλου
Στις 8–14 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2007 συνῆλθε στή Ραβέννα τῆς Ἰταλίας ἡ δεκάτη συνεδρίαση τῆς Διεθνοῦς Μικτῆς Ἐπιτροπῆς για τόν Θεολογικό Διάλογο μεταξύ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας καί τῶν Ρωμαιοκαθολικῶν. Στό τέλος τῶν ἐργασιῶν ἐξεδόθη κείμενο, τό ὁποῖο περιλαμβάνει τά συμφωνηθέντα καί εἶναι γνωστό ὡς τό Κείμενο τῆς Ραβέννας..........
Τό Κείμενο τῆς Ραβέννας εἶχε ὡς θέμα: "Ἐκκλησιολογικαί και κανονικαί συνέπειαι τῆς Εὐχαριστιακῆς φύσεως τῆς Ἐκκλησίας. Ἐκκλησιαστική κοινωνία καί αὐθεντία". Τό βασικό λάθος τοῦ κειμένου τῆς Ραβέννας εἶναι ὅτι τά Ὀρθόδοξα μέλη τῆς Μικτῆς Διεθνοῦς Ἐπιτροπῆς Ὀρθοδόξων καί Ρωμαιοκαθολικῶν θεωροῦν τούς ἑτεροδόξους συνομιλητές τους ὡς ἀνήκοντες στήν ἴδια Ἐκκλησία, δίνοντες τήν ἐντύπωση ὅτι μεταξύ τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας καί τοῦ Ρωμαιοκαθολικισμοῦ ὑπάρχει ἐκκλησιολογική ἑνότητα, χωρίς ὅμως νά ὑφίστανται οἱ πρός τοῦτο θεολογικές προϋποθέσεις.
Ἡ προσπάθεια τῶν μελῶν τῆς Ὀρθοδόξου Ἀντιπροσωπείας να παρασιωπήσουν ἤ νά προσπεράσουν ὡς δευτερεῦον ζήτημα τη δογματική διαφοροποίηση μεταξύ Ὀρθοδοξίας καί ἑτεροδοξίας, ὑπονομεύουν τήν αὐτοσυνειδησία τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας ὡς τῆς μόνης ἀληθινῆς Ἐκκλησίας, ἡ ὁποία εἶναι ἡ Μία, Ἁγία, Καθολική καί Ἀποστολική Ἐκκλησία καί δίνουν τήν ἐντύπωση ὅτι οἱ Ρωμαιοκαθολικοί συνιστοῦν ἐπί μέρους τοπική Ὀρθόδοξο Ἐκκλησία. Ἐνῶ ἡ διακοπή τῆς διαμυστηριακῆς κοινωνίας ὀφείλεται στις διαφοροποιήσεις τῶν Ρωμαιοκαθολικῶν ἀπό τήν κοινή πίστη τῶν πρώτων αἰώνων, ἐντούτοις στό κείμενο τῆς Ραβέννας ὁμολογεῖται ἀπό τά Ὀρθόδοξα καί Ρωμαιοκαθολικά μέλη τῆς Μικτῆς Ἐπιτροπῆς ὡς κοινή ἡ πίστη τους. Ἔτσι προβάλλονται πρός συζήτηση καί διευθέτηση ὀργανωτικῶν καί διοικητικῶν ζητημάτων, ὅπως π.χ. τό περί τοῦ πρωτείου τοῦ Πάπα θέμα, ἐνῶ τά θεολογικά τοιαῦτα παρακάμπτονται καί παραμένουν σέ ἐκκρεμότητα. Συνεπείᾳ τούτου, τό κείμενο τῆς Ραβέννας κατέληγε μέ τήν ἀναφορά ὅτι ὁ ρόλος τοῦ Ἐπισκόπου Ρώμης "ἐναπομένει νά μελετηθῇ εἰς μεγαλύτερον βάθος" (Ραβέννα § 45).
Εἶναι λοιπόν ἀνάγκη νά συζητηθοῦν πρῶτα τά σοβαρά δογματικά θέματα καί ἐπί πλέον νά καθορισθεῖ πλαίσιο μέ τίς προϋποθέσεις, οἱ ὁποῖες θά βασίζονται σέ πατερικά κριτήρια, ὥστε νά διασφαλισθεῖ ὅτι ὁ Διάλογος θά διεξάγεται σέ γερά καί ἀσάλευτα δογματικά θεμέλια καί ὄχι σέ σαθρά κοσμικά πλαίσια. Μόνο μέ την ἐμμονή στήν ἀκρίβεια τοῦ Ὀρθοδόξου δόγματος καί στή δογματική διδασκαλία τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας μποροῦμε νά εἴμαστε βέβαιοι ὅτι ἐργαζόμαστε γιά τήν ἐπισυναγωγή τῶν πεπλανημένων στήν Ποίμνη τοῦ Χριστοῦ.
Ἀπό τήν ἐξέταση τοῦ κειμένου τῆς Μικτῆς Συντονιστικῆς Ἐπιτροπῆς γιά τόν θεολογικό Διάλογο μεταξύ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας καί τῶν Ρωμαιοκαθολικῶν, πού ἔγινε στήν Κρήτη τον Ὀκτώβριο 2008, πού εἶχε ὡςτίτλο "Ὁ ρόλος τοῦ Ἐπισκόπου Ρώμης στήν κοινωνία τῆς Ἐκκλησίας κατά τήν πρώτη χιλιετία" και πού μόλις πρόσφατα ἐλάβομε, εἶναι ἐμφανής ἡ προβολή τῶν Ρωμαιοκαθολικῶν θέσεων. Ἡ προβολή τῆς θέσεως ὅτι "ἡ ἀρχή τῆς ποικιλίας ἐν τῇ ἑνότητι ἔγινε κατηγορηματικά δεκτή στή Σύνοδο τῆς Κωνσταντινουπόλεως, πού ἔγινε τό 879-80" (Κρήτη, § 32), ἀποκαλύπτει τούς ἀπώτερους σκοπούς τῶν Ρωμαιοκαθολικῶν. Προετοιμάζουν τό ἔδαφος γιά μιά οὐνιτικοῦ τύπου ἕνωση.
Ὁ Πάπας, τοῦ ὁποίου ἡ Ἕδρα θεωρεῖται στό κείμενο τῆς Κρήτης ὡς ἡ "πηγή τῆς ἐπισκοπικῆς ἑνότητος" (Κρήτη §10), ἐμφανίζεται ὡς ὁ ἀντικαταστάτης τοῦ Χριστοῦ, ἐκ τοῦ ὁποίου ἀπορρέουν τά πάντα, ἀφοῦ κατά τή ρήση τοῦ Πάπα Γελάσιου: "Ἡ πρώτη ἕδρα κρίνεται ἀπό οὐδένα" (Ep. 4, PL 58, 28B, Ep. 13, PL 59, 64A), (Βλ. Κρήτη, § 11). Παρά τήν προσπάθεια πού καταβάλλεται γιά να παρουσιαθεῖ ἡ ἀπόλυτη κυριαρχία τοῦ Πάπα ὡς πρωτεῖο διακονίας, προβάλλοντας αὐτόν "ὡς ὑπηρέτην τῶν ὑπηρετῶν" (Κρήτη, §14), ἐν τούτοις δέν μποροῦν νά ἀποκρυβοῦν οἱ σοβαρές δογματικές διολισθήσεις καί ἡ λανθασμένη προσέγγιση τῶν Ὀρθοδόξων Ἀντιπροσώπων στό θέμα τοῦ πρωτείου τοῦ Πάπα. "Ὤντας Διάδοχος ὁ Πάπας γίνεται ἀποστολικός καί κληρονομεῖ ἐπίσης τό κοινό τῆς ἀδιαιρέτου ἑνότητος μεταξύ Χριστοῦ καί Πέτρου" (Κρήτη, § 17). Πῶς εἶναι δυνατόν νά γίνεται δεκτό ὅτι ὁ Πάπας ἐκφράζει τήν ἑνότητα μεταξύ Χριστοῦ καί Ἀποστόλου Πέτρου;
Οἱ Ρωμαιοκαθολικοί ἐμμένοντες στό πρωτεῖο τοῦ Πέτρου στηριζόμενοι στούς λόγους τοῦ Κυρίου "σύ εἶ Πέτρος, καί ἐπί ταύτῃ τῇ πέτρᾳ οἰκοδομήσω μου τήν ἐκκλησίαν" (Ματθ. 16, 18), παρερμηνεύουν τούς λόγους τοῦ Χριστοῦ, ὁ ὁποῖος ἀναφέρεται "τῇ πίστει τῆς ὁμολογίας" (Ἰ. Χρυσοστόμου, Εἰς Ματθαῖον, 54, 2, P.G. 58, 534), καί ὄχι στόν ἴδιο τόν Ἀπόστολο. Ἐξάλλου, πέτρα και ἀκρογωνιαῖος λίθος εἶναι ὁ ἴδιος ὁ Κύριος κατά τούς λόγους Του. (Ματθ. 21, 42).
Ἐνῶ ὁ παπικός θεσμός περιφρονεῖ τήν Ἁγία Γραφή καί τήν Ἱερά Παράδοση καί ἐγκαθιδρύει την ἀπολυταρχία, ἀφοῦ ὁ Πάπας και ὄχι ὁ Χριστός ἐμφανίζεται ὡς ἡ "πηγή τῆς ἐπισκοπικῆς ἑνότητος", (Κρήτη, § 10), εἶναι ἐμφανής ἡ προσπάθεια πού καταβάλλεται ἀπό τούς συντάκτες τοῦ Κειμένου νά παρουσιασθεῖ ὁ Πάπας ὡς ὑπέρμαχος τῆς συνοδικότητος, μέ προφανῆ σκοπό νά διασκεδασθοῦν οἱ φόβοι τῶν Ὀρθοδόξων καί νά προληφθοῦν ἀντιρρήσεις και ἀντιδράσεις.
Περαιτέρω ἀναφέρεται στό κείμενο τῆς Κρήτης ὅτι "ἡ ἑνότητα τῆς Ἐπισκοπῆς καί τῆς Ἐκκλησίας συμβολίζονται στό πρόσωπο τοῦ Πέτρου" (Κρήτη, § 10) καί ὅτι "ὁ Πέτρος μιλᾶ μέσῳ τοῦ Ἐπισκόπου Ρώμης" (Κρήτη, § 19). Γιατί ἡ κανονικότητα τῆς Ἐκκλησίας νά ἐξαρτᾶται ἀπό τή σχέση πού ἔχει πρός τόν Πάπα; Γιατί εἶναι ἀναγκαῖο νά συμφωνεῖ κάθε τοπική Ἐκκλησία μέ τήν Ἐκκλησία τῆς Ρώμης καί ὄχι νά συμφωνοῦν ὅλες ὡς ἕνα Σῶμα; Ἡ τριπλή τοῦ Κυρίου ἐρώτηση πρός τόν Ἀπόστολο Πέτρο δέν ἔγινε γιά τήν ἀπονομή τοῦ ἀνύπαρκτου πρωτείου, γιά τό ὁποῖο θά ἔπρεπε να χαιρόταν, ἀλλά γιά τή θεραπεία τῆς τριπλῆς ἀρνήσεώς του, γιά την ὁποία ἄς σημειωθεῖ "ἐλυπήθη" (Ἰωάν. 21, 17). "Τό τριπλοῦν τῆς ἀρνήσεως τῷ τριπλῷ τῆς συγκαταθέσεως ὁ ἀγαθός ἰατήρ ἐξωστράκισε", σημειώνει ὁ Ἅγιος Ἰσίδωρος Πηλουσιώτης (+435). (Ἐπιστολή 1, 103, P.G. 48, 632).
Τό ἀντισυνοδικό πνεῦμα τῶν Ρωμαιοκαθολικῶν δέν ἔχει ἱστορικά ἐρείσματα. Ἡ ἀρχαία Ἐκκλησία ἔχει ὡς ἀνωτάτη ἀρχή την Οἰκουμενική Σύνοδο καί ὄχι τόν Πάπα. Αἱ Οἰκουμενικαί Σύνοδοι δέν συνεκαλοῦντο ἀπό τούς Πάπες, οἱ ὁποῖοι ἄς σημειωθεῖ οὔτε προήδρευαν ὅλων τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων, οὔτε ἐξέδιδαν δογματικές ἀποφάσεις γιά ὅλη τήν Ἐκκλησία, ἀλλά ἐπικυρώνονταν ἀπό ὅλες τίς τοπικές Ἐκκλησίες. Ἐν τούτοις, ὅταν γιά πρώτη φορά τέθηκε τό παπικό σύστημα θεωρητικά, ὁ Πάπας Γρηγόριος ὁ Μεγάλος (590 - 604) τό ἀπέκρουσε. (Ἰ. Καρμίρη, Ὀρθοδοξία και Παλαιοκαθολικισμός, Β΄, Ἀθῆναι 1967, σ. 69). Καί ὅμως, στό κείμενο τῆς Κρήτης ἀναφέρεται ὅτι "καμμία Σύνοδος δέν ἀναγνωριζόταν ὡς Οἰκουμενική χωρίς αὐτή νά ἔχει τή συγκατάθεση τοῦ Πάπα" (Κρήτη § 12).
Ἡ κατάληξη τοῦ κειμένου τῆς Κρήτης ὅτι "Ἡ πρώτη χιλιετία, ἡ ὁποία ἔχει ἐξετασθεῖ σʼαὐτό τό στάδιο τοῦ διαλόγου μας, εἶναι ἡ κοινή παράδοση ἀμφοτέρων τῶν ʼΕκκλησιῶν μας, καί ὅτι "στίς βασικές θεολογικές καί ἐκκλησιολογικές ἀρχές οἱ ὁποῖες ἔχουν συνταυτισθεῖ ἐδῶ, αὐτή ἡ κοινή παράδοση θά πρέπει να ὑπηρετεῖ ὡς πρότυπο γιά τήν ἀποκατάσταση τῆς πλήρους κοινωνίας", (Κρήτη, § 32), μᾶς ἐμβάζουν σέ ἀνησυχίες ὅτι τά Ὀρθόδοξα μέλη τῆς Ἐπιτροπῆς προτρέχουν.
Ἐδῶ ἀξίζει νά ὑπογραμμισθεῖ ὅτι ἡ διαχείριση τῶν Ἐκκλησιαστικῶν θεμάτων, πολύ δέ περισσότερο αὐτῶν πού ἀφοροῦν στην Ὀρθόδοξο Πίστη, δέν μπορεῖ νά ἀφήνεται στά χέρια διορισμένων Καθηγητῶν, ἤ ἔστω Ἐπισκόπων, οἱ ὁποῖοι βεβαίως ἐκπροσωποῦν τυπικῶς τίς κατά τόπους Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες, αὐτενεργοῦν ὅμως ἐκφράζοντας τίς δικές τους προσωπικές ἀπόψεις λόγῳ μη χάραξης Συνοδικῆς στρατηγικῆς ἐκ μέρους τῆς τοπικῆς τους Ἐκκλησίας.
Ἡ ἀποφυγή σύγκλησης Συνόδων, ἤ ἐν περιπτώσει συγκλήσεως, ἡ ἀφαίρεση τῆς δυνατότητος ἀπό τούς συγκροτοῦντες αὐτές να ἐκφράσουν ἐλεύθερα τίς ἀπόψεις καί θέσεις τους, ἤ ἡ μή ἔγκαιρη ἐνημέρωση τῶν ὑπευθύνων τῶν εἰδικῶν Ἐπιτροπῶν γιά τήν ἑτοιμασία διαφόρων εἰσηγήσεων πρός τήν Ἱερά Σύνοδο πρός λήψη σχετικῶν ἀποφάσεων, συνιστᾶ ἐκτροπή ἀπό τό συνοδικό σύστημα διοικήσεως τῆς Ἐκκλησίας καί δέν διασφαλίζει τή διαμόρφωση Ὀρθοδόξων θέσεων. Περαιτέρω, ἡ προσπάθεια ἐπιβολῆς ἔξωθεν διαμορφωθείσης γραμμῆς ὑπονομεύει τήν ἐκκλησιατική τάξη. Ἡ προσπάθεια τῶν θεολόγων πού ἐκπροσωποῦν τήν Ὀρθόδοξο Ἐκκλησία νά χαρακτηρίζουν τό Ρωμαικαθολικισμό ὡς Ἐκκλησία, προκαλεῖ τό Ὀρθόδοξο αἴσθημα.
_____________________________________________
Mitropolitul Pavel de Kirineia
(Arhiepiscopia Ciprului)
Στις 8–14 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2007 συνῆλθε στή Ραβέννα τῆς Ἰταλίας ἡ δεκάτη συνεδρίαση τῆς Διεθνοῦς Μικτῆς Ἐπιτροπῆς για τόν Θεολογικό Διάλογο μεταξύ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας καί τῶν Ρωμαιοκαθολικῶν. Στό τέλος τῶν ἐργασιῶν ἐξεδόθη κείμενο, τό ὁποῖο περιλαμβάνει τά συμφωνηθέντα καί εἶναι γνωστό ὡς τό Κείμενο τῆς Ραβέννας..........
Τό Κείμενο τῆς Ραβέννας εἶχε ὡς θέμα: "Ἐκκλησιολογικαί και κανονικαί συνέπειαι τῆς Εὐχαριστιακῆς φύσεως τῆς Ἐκκλησίας. Ἐκκλησιαστική κοινωνία καί αὐθεντία". Τό βασικό λάθος τοῦ κειμένου τῆς Ραβέννας εἶναι ὅτι τά Ὀρθόδοξα μέλη τῆς Μικτῆς Διεθνοῦς Ἐπιτροπῆς Ὀρθοδόξων καί Ρωμαιοκαθολικῶν θεωροῦν τούς ἑτεροδόξους συνομιλητές τους ὡς ἀνήκοντες στήν ἴδια Ἐκκλησία, δίνοντες τήν ἐντύπωση ὅτι μεταξύ τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας καί τοῦ Ρωμαιοκαθολικισμοῦ ὑπάρχει ἐκκλησιολογική ἑνότητα, χωρίς ὅμως νά ὑφίστανται οἱ πρός τοῦτο θεολογικές προϋποθέσεις.
Ἡ προσπάθεια τῶν μελῶν τῆς Ὀρθοδόξου Ἀντιπροσωπείας να παρασιωπήσουν ἤ νά προσπεράσουν ὡς δευτερεῦον ζήτημα τη δογματική διαφοροποίηση μεταξύ Ὀρθοδοξίας καί ἑτεροδοξίας, ὑπονομεύουν τήν αὐτοσυνειδησία τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας ὡς τῆς μόνης ἀληθινῆς Ἐκκλησίας, ἡ ὁποία εἶναι ἡ Μία, Ἁγία, Καθολική καί Ἀποστολική Ἐκκλησία καί δίνουν τήν ἐντύπωση ὅτι οἱ Ρωμαιοκαθολικοί συνιστοῦν ἐπί μέρους τοπική Ὀρθόδοξο Ἐκκλησία. Ἐνῶ ἡ διακοπή τῆς διαμυστηριακῆς κοινωνίας ὀφείλεται στις διαφοροποιήσεις τῶν Ρωμαιοκαθολικῶν ἀπό τήν κοινή πίστη τῶν πρώτων αἰώνων, ἐντούτοις στό κείμενο τῆς Ραβέννας ὁμολογεῖται ἀπό τά Ὀρθόδοξα καί Ρωμαιοκαθολικά μέλη τῆς Μικτῆς Ἐπιτροπῆς ὡς κοινή ἡ πίστη τους. Ἔτσι προβάλλονται πρός συζήτηση καί διευθέτηση ὀργανωτικῶν καί διοικητικῶν ζητημάτων, ὅπως π.χ. τό περί τοῦ πρωτείου τοῦ Πάπα θέμα, ἐνῶ τά θεολογικά τοιαῦτα παρακάμπτονται καί παραμένουν σέ ἐκκρεμότητα. Συνεπείᾳ τούτου, τό κείμενο τῆς Ραβέννας κατέληγε μέ τήν ἀναφορά ὅτι ὁ ρόλος τοῦ Ἐπισκόπου Ρώμης "ἐναπομένει νά μελετηθῇ εἰς μεγαλύτερον βάθος" (Ραβέννα § 45).
Εἶναι λοιπόν ἀνάγκη νά συζητηθοῦν πρῶτα τά σοβαρά δογματικά θέματα καί ἐπί πλέον νά καθορισθεῖ πλαίσιο μέ τίς προϋποθέσεις, οἱ ὁποῖες θά βασίζονται σέ πατερικά κριτήρια, ὥστε νά διασφαλισθεῖ ὅτι ὁ Διάλογος θά διεξάγεται σέ γερά καί ἀσάλευτα δογματικά θεμέλια καί ὄχι σέ σαθρά κοσμικά πλαίσια. Μόνο μέ την ἐμμονή στήν ἀκρίβεια τοῦ Ὀρθοδόξου δόγματος καί στή δογματική διδασκαλία τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας μποροῦμε νά εἴμαστε βέβαιοι ὅτι ἐργαζόμαστε γιά τήν ἐπισυναγωγή τῶν πεπλανημένων στήν Ποίμνη τοῦ Χριστοῦ.
Ἀπό τήν ἐξέταση τοῦ κειμένου τῆς Μικτῆς Συντονιστικῆς Ἐπιτροπῆς γιά τόν θεολογικό Διάλογο μεταξύ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας καί τῶν Ρωμαιοκαθολικῶν, πού ἔγινε στήν Κρήτη τον Ὀκτώβριο 2008, πού εἶχε ὡςτίτλο "Ὁ ρόλος τοῦ Ἐπισκόπου Ρώμης στήν κοινωνία τῆς Ἐκκλησίας κατά τήν πρώτη χιλιετία" και πού μόλις πρόσφατα ἐλάβομε, εἶναι ἐμφανής ἡ προβολή τῶν Ρωμαιοκαθολικῶν θέσεων. Ἡ προβολή τῆς θέσεως ὅτι "ἡ ἀρχή τῆς ποικιλίας ἐν τῇ ἑνότητι ἔγινε κατηγορηματικά δεκτή στή Σύνοδο τῆς Κωνσταντινουπόλεως, πού ἔγινε τό 879-80" (Κρήτη, § 32), ἀποκαλύπτει τούς ἀπώτερους σκοπούς τῶν Ρωμαιοκαθολικῶν. Προετοιμάζουν τό ἔδαφος γιά μιά οὐνιτικοῦ τύπου ἕνωση.
Ὁ Πάπας, τοῦ ὁποίου ἡ Ἕδρα θεωρεῖται στό κείμενο τῆς Κρήτης ὡς ἡ "πηγή τῆς ἐπισκοπικῆς ἑνότητος" (Κρήτη §10), ἐμφανίζεται ὡς ὁ ἀντικαταστάτης τοῦ Χριστοῦ, ἐκ τοῦ ὁποίου ἀπορρέουν τά πάντα, ἀφοῦ κατά τή ρήση τοῦ Πάπα Γελάσιου: "Ἡ πρώτη ἕδρα κρίνεται ἀπό οὐδένα" (Ep. 4, PL 58, 28B, Ep. 13, PL 59, 64A), (Βλ. Κρήτη, § 11). Παρά τήν προσπάθεια πού καταβάλλεται γιά να παρουσιαθεῖ ἡ ἀπόλυτη κυριαρχία τοῦ Πάπα ὡς πρωτεῖο διακονίας, προβάλλοντας αὐτόν "ὡς ὑπηρέτην τῶν ὑπηρετῶν" (Κρήτη, §14), ἐν τούτοις δέν μποροῦν νά ἀποκρυβοῦν οἱ σοβαρές δογματικές διολισθήσεις καί ἡ λανθασμένη προσέγγιση τῶν Ὀρθοδόξων Ἀντιπροσώπων στό θέμα τοῦ πρωτείου τοῦ Πάπα. "Ὤντας Διάδοχος ὁ Πάπας γίνεται ἀποστολικός καί κληρονομεῖ ἐπίσης τό κοινό τῆς ἀδιαιρέτου ἑνότητος μεταξύ Χριστοῦ καί Πέτρου" (Κρήτη, § 17). Πῶς εἶναι δυνατόν νά γίνεται δεκτό ὅτι ὁ Πάπας ἐκφράζει τήν ἑνότητα μεταξύ Χριστοῦ καί Ἀποστόλου Πέτρου;
Οἱ Ρωμαιοκαθολικοί ἐμμένοντες στό πρωτεῖο τοῦ Πέτρου στηριζόμενοι στούς λόγους τοῦ Κυρίου "σύ εἶ Πέτρος, καί ἐπί ταύτῃ τῇ πέτρᾳ οἰκοδομήσω μου τήν ἐκκλησίαν" (Ματθ. 16, 18), παρερμηνεύουν τούς λόγους τοῦ Χριστοῦ, ὁ ὁποῖος ἀναφέρεται "τῇ πίστει τῆς ὁμολογίας" (Ἰ. Χρυσοστόμου, Εἰς Ματθαῖον, 54, 2, P.G. 58, 534), καί ὄχι στόν ἴδιο τόν Ἀπόστολο. Ἐξάλλου, πέτρα και ἀκρογωνιαῖος λίθος εἶναι ὁ ἴδιος ὁ Κύριος κατά τούς λόγους Του. (Ματθ. 21, 42).
Ἐνῶ ὁ παπικός θεσμός περιφρονεῖ τήν Ἁγία Γραφή καί τήν Ἱερά Παράδοση καί ἐγκαθιδρύει την ἀπολυταρχία, ἀφοῦ ὁ Πάπας και ὄχι ὁ Χριστός ἐμφανίζεται ὡς ἡ "πηγή τῆς ἐπισκοπικῆς ἑνότητος", (Κρήτη, § 10), εἶναι ἐμφανής ἡ προσπάθεια πού καταβάλλεται ἀπό τούς συντάκτες τοῦ Κειμένου νά παρουσιασθεῖ ὁ Πάπας ὡς ὑπέρμαχος τῆς συνοδικότητος, μέ προφανῆ σκοπό νά διασκεδασθοῦν οἱ φόβοι τῶν Ὀρθοδόξων καί νά προληφθοῦν ἀντιρρήσεις και ἀντιδράσεις.
Περαιτέρω ἀναφέρεται στό κείμενο τῆς Κρήτης ὅτι "ἡ ἑνότητα τῆς Ἐπισκοπῆς καί τῆς Ἐκκλησίας συμβολίζονται στό πρόσωπο τοῦ Πέτρου" (Κρήτη, § 10) καί ὅτι "ὁ Πέτρος μιλᾶ μέσῳ τοῦ Ἐπισκόπου Ρώμης" (Κρήτη, § 19). Γιατί ἡ κανονικότητα τῆς Ἐκκλησίας νά ἐξαρτᾶται ἀπό τή σχέση πού ἔχει πρός τόν Πάπα; Γιατί εἶναι ἀναγκαῖο νά συμφωνεῖ κάθε τοπική Ἐκκλησία μέ τήν Ἐκκλησία τῆς Ρώμης καί ὄχι νά συμφωνοῦν ὅλες ὡς ἕνα Σῶμα; Ἡ τριπλή τοῦ Κυρίου ἐρώτηση πρός τόν Ἀπόστολο Πέτρο δέν ἔγινε γιά τήν ἀπονομή τοῦ ἀνύπαρκτου πρωτείου, γιά τό ὁποῖο θά ἔπρεπε να χαιρόταν, ἀλλά γιά τή θεραπεία τῆς τριπλῆς ἀρνήσεώς του, γιά την ὁποία ἄς σημειωθεῖ "ἐλυπήθη" (Ἰωάν. 21, 17). "Τό τριπλοῦν τῆς ἀρνήσεως τῷ τριπλῷ τῆς συγκαταθέσεως ὁ ἀγαθός ἰατήρ ἐξωστράκισε", σημειώνει ὁ Ἅγιος Ἰσίδωρος Πηλουσιώτης (+435). (Ἐπιστολή 1, 103, P.G. 48, 632).
Τό ἀντισυνοδικό πνεῦμα τῶν Ρωμαιοκαθολικῶν δέν ἔχει ἱστορικά ἐρείσματα. Ἡ ἀρχαία Ἐκκλησία ἔχει ὡς ἀνωτάτη ἀρχή την Οἰκουμενική Σύνοδο καί ὄχι τόν Πάπα. Αἱ Οἰκουμενικαί Σύνοδοι δέν συνεκαλοῦντο ἀπό τούς Πάπες, οἱ ὁποῖοι ἄς σημειωθεῖ οὔτε προήδρευαν ὅλων τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων, οὔτε ἐξέδιδαν δογματικές ἀποφάσεις γιά ὅλη τήν Ἐκκλησία, ἀλλά ἐπικυρώνονταν ἀπό ὅλες τίς τοπικές Ἐκκλησίες. Ἐν τούτοις, ὅταν γιά πρώτη φορά τέθηκε τό παπικό σύστημα θεωρητικά, ὁ Πάπας Γρηγόριος ὁ Μεγάλος (590 - 604) τό ἀπέκρουσε. (Ἰ. Καρμίρη, Ὀρθοδοξία και Παλαιοκαθολικισμός, Β΄, Ἀθῆναι 1967, σ. 69). Καί ὅμως, στό κείμενο τῆς Κρήτης ἀναφέρεται ὅτι "καμμία Σύνοδος δέν ἀναγνωριζόταν ὡς Οἰκουμενική χωρίς αὐτή νά ἔχει τή συγκατάθεση τοῦ Πάπα" (Κρήτη § 12).
Ἡ κατάληξη τοῦ κειμένου τῆς Κρήτης ὅτι "Ἡ πρώτη χιλιετία, ἡ ὁποία ἔχει ἐξετασθεῖ σʼαὐτό τό στάδιο τοῦ διαλόγου μας, εἶναι ἡ κοινή παράδοση ἀμφοτέρων τῶν ʼΕκκλησιῶν μας, καί ὅτι "στίς βασικές θεολογικές καί ἐκκλησιολογικές ἀρχές οἱ ὁποῖες ἔχουν συνταυτισθεῖ ἐδῶ, αὐτή ἡ κοινή παράδοση θά πρέπει να ὑπηρετεῖ ὡς πρότυπο γιά τήν ἀποκατάσταση τῆς πλήρους κοινωνίας", (Κρήτη, § 32), μᾶς ἐμβάζουν σέ ἀνησυχίες ὅτι τά Ὀρθόδοξα μέλη τῆς Ἐπιτροπῆς προτρέχουν.
Ἐδῶ ἀξίζει νά ὑπογραμμισθεῖ ὅτι ἡ διαχείριση τῶν Ἐκκλησιαστικῶν θεμάτων, πολύ δέ περισσότερο αὐτῶν πού ἀφοροῦν στην Ὀρθόδοξο Πίστη, δέν μπορεῖ νά ἀφήνεται στά χέρια διορισμένων Καθηγητῶν, ἤ ἔστω Ἐπισκόπων, οἱ ὁποῖοι βεβαίως ἐκπροσωποῦν τυπικῶς τίς κατά τόπους Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες, αὐτενεργοῦν ὅμως ἐκφράζοντας τίς δικές τους προσωπικές ἀπόψεις λόγῳ μη χάραξης Συνοδικῆς στρατηγικῆς ἐκ μέρους τῆς τοπικῆς τους Ἐκκλησίας.
Ἡ ἀποφυγή σύγκλησης Συνόδων, ἤ ἐν περιπτώσει συγκλήσεως, ἡ ἀφαίρεση τῆς δυνατότητος ἀπό τούς συγκροτοῦντες αὐτές να ἐκφράσουν ἐλεύθερα τίς ἀπόψεις καί θέσεις τους, ἤ ἡ μή ἔγκαιρη ἐνημέρωση τῶν ὑπευθύνων τῶν εἰδικῶν Ἐπιτροπῶν γιά τήν ἑτοιμασία διαφόρων εἰσηγήσεων πρός τήν Ἱερά Σύνοδο πρός λήψη σχετικῶν ἀποφάσεων, συνιστᾶ ἐκτροπή ἀπό τό συνοδικό σύστημα διοικήσεως τῆς Ἐκκλησίας καί δέν διασφαλίζει τή διαμόρφωση Ὀρθοδόξων θέσεων. Περαιτέρω, ἡ προσπάθεια ἐπιβολῆς ἔξωθεν διαμορφωθείσης γραμμῆς ὑπονομεύει τήν ἐκκλησιατική τάξη. Ἡ προσπάθεια τῶν θεολόγων πού ἐκπροσωποῦν τήν Ὀρθόδοξο Ἐκκλησία νά χαρακτηρίζουν τό Ρωμαικαθολικισμό ὡς Ἐκκλησία, προκαλεῖ τό Ὀρθόδοξο αἴσθημα.
_____________________________________________
Mitropolitul Pavel de Kirineia
(Arhiepiscopia Ciprului)
HRISTOS ESTE CAPUL BISERICII ŞI NU PAPA
Între 8 şi 14 octombrie 2007 s-a întrunit la Ravenna în Italia a X-a Întrunire a Comisiei Mixte Internaţionale pentru Dialogul Teologic dintre Biserica Ortodoxă şi romano-catolici. La sfârşitul lucrărilor s-a emis un text care cuprinde cele hotărâte unanim şi care este cunoscut ca Textul de la Ravenna. Textul de la Ravenna are ca temă: „Consecinţe eclesiologice şi canonice ale naturii euharistice a Bisericii. Comuniune bisericească şi autoritate”. Greşeala de bază a Textului de la Ravenna este că membri ortodocşi ai Comisiei Mixte Internaţionale pentru Dialogul dintre ortodocşi şi romano-catolici consideră că interlocutorii lor non-ortodocşi aparţin aceleiaşi Biserici, dând impresia că între Biserica Ortodoxă şi romano-catolicism există unitate eclesiologică, însă fără a se reclama anumite condiţii teologice pentru aceasta.
Încercarea membrilor Reprezentanţei Ortodoxe de a trece sub tăcere sau de a evita ca pe o chestiune secundară diferenţa dogmatică dintre Ortodoxie şi eterodoxie, subminând conştiinţa de sine a Bisericii Ortodoxe ca unica Biserică adevărată, care este Biserica cea „Una, Sfântă, Sobornicească şi Apostolească” şi crează impresia că romano-catolicii constituie în particular o Biserică Ortodoxă Locală. Deşi întreruperea comuniunii intersacramentale se datorează diferenţierilor romano-catolicilor de credinţa comună a primelor secole, cu toate acestea în Textul de la Ravenna credinţa lor este mărturisită de către membri ortodocşi şi romano-catolici ai Comisiei Mixte drept comună. Astfel se propun spre dezbatere şi clarificare chestiuni organizatorice şi administrative, ca de pildă tema despre primatul papei, dar temele teologice sunt evitate şi rămân în suspans. Ca urmare, Textul de la Ravenna se încheie cu menţiunea că rolul episcopului Romei, urmează să fie studiat într-o profunzime mai mare” (Ravenna, paragraful 45).
Aşadar este necerar să se dezbată mai întâi serioasele teme dogmatice şi în plus să se definească un cadru cu condiţii întemeiate pe criterii patristice, aşa încât să se ofere siguranţa că Dialogul se va desfăşura pe baze dogmatice solide şi neclintite şi nu în şubredul context laic. Doar prin persistenţa în acrivia dogmei ortodoxe şi a învăţăturii dogmatice a Bisericii Ortodoxe putem să fim siguri că lucrăm pentru readucerea celor rătăciţi în Turma lui Hristos.
Din examinarea textului Comisiei Mixte Moderatoare asupra Dialogului Teologic dintre Biserica Ortodoxă şi romano-catolici, care a avut loc în Creta în octombrie 2008, care a avut ca titlu „Rolul episcopului Romei în comuniunea Bisericii în primul mileniu” şi pe care doar recent l-am primit, este evidentă impunerea tezelor romano-catolice. Promovarea tezei că „principiul diversităţii în unitate a fost acceptat categoric în Sinodul de la Constantinopol, care a avut loc între anii 879-880” (Creta, paragraful 32), descoperă scopurile mai îndepărtate ale romano-catolicilor. Pregătesc terenul pentru o unire de tip uniat (greco-catolic).
Papa, al cărui Scaun este considerat în textul din Creta „izvor (cauză) al unităţii episcopale” (Creta, paragraful 10), apare ca un substitut al lui Hristos, din care decurg toate, de vreme ce conform cuvântului Papei Ghelasie: „Întâiul Scaun nu se judecă de niciunul” (Ep. 4, PL 58, 28 M, Ep. 13, PL 59, 64A) (A se vedea Creta, paragraful 11). În ciuda încercării care se face pentru a se prezenta deplina suveranitate (κυριαρχία) a papei ca primat de slujire, impunându-l drept „slujitor al slujitorilor” (Creta, paragraful 14), cu toate acestea nu pot să ascundă gravele derapaje dogmatice şi abordarea greşită a reprezentanţilor ortodocşi în tema primatului papei. „Fiind Succesor, papa devine delegat (ἀποστολικός) şi moşteneşte şi ceea ce este propriu unităţii nedespărţite dintre Hristos şi Petru” (Creta, paragraful 14). Cum este posibil să se accepte că papa exprimă unitatea dintre Hristos şi Apostolul Petru?
Romano-catolicii, insistând pe primatul lui Petru şi întemeindu-se pe cuvintele Domnului: „Tu eşti Petru, şi pe această piatră voi zidi Biserica Mea” (Matei 16:18), răstălmăcesc cuvintele lui Hristos, care se referă la „credinţa mărturisirii” (Sf. Ioan Gură de Aur, „Comentariu la Matei”, 54, 2, P.G. 58, 534) şi nu la persoana Apostolului. De altfel, potrivit cuvintelor Sale, stânca şi piatra cea din capul unghiului este Însuşi Domnul (Matei 21,42).
De vreme ce instituţia papalităţii dispreţuieşte Sfânta Scriptură şi Sfânta Predanie şi instaurează absolutismul (ἀπολυταρχία), pentru că Papa şi nu Hristos este prezentat ca „izvor al unităţii episcopale” (Creta, paragraful 10), este evidentă încercarea care se face de către redactorii Textului de a-l prezenta pe Papa ca apărător al sinodalităţii, cu scopul clar de a îndepărta temerile ortodocşilor şi de a anticipa şi evita obiecţii şi împotriviri.
Mai departe, în Textul din Creta se menţionează că „unitatea episcopatului şi a Bisericii sunt simbolizate în persoana lui Petru” (Creta, par. 10) şi că Petru „vorbeşte prin episcopul Romei” (Creta, par. 19). De ce canonicitatea Bisericii să depindă de relaţia pe care o are cu Papa? De ce este necesar ca fiecare Biserică Locală conglăsuiască cu Biserica Romei şi să nu conglăsuiască toate într-un singur Trup?
Întreita întrebare a Domnului către Apostolul Petru nu s-a făcut pentru a-i atribui inexistentul primat, pentru care (normal) ar fi trebuit să se bucure, ci pentru vindecarea întreitei sale lepădări, pentru care – de semnalat - „s-a întristat” (Ioan 21:17). „Întreita lepădare, Doctorul cel bun a ostracizat-o prin întreitul pogorământ”, semnalează Sfântul Isidor Pelusiotul (†435) (Epistola I, 103, P.G. 48, 632).
Spiritul antisinodal al romano-catolicilor nu are temeiuri istorice. Biserica Veche are drept conducător suprem Sinodul Ecumenic şi nu pe Papa. Sinoadele Ecumenice nu au fost convocate de către papi, care – important de semnalat - nici nu prezidau toate Sinoadele Ecumenice, nici nu emiteau hotărâri dogmatice pentru toată Biserica, ci acestea erau aprobate de către toate Bisericile Locale. De aceea, când pentru prima oară s-a pus problema sistemului papal teoretic, Papa Grigorie cel Mare (590-604) l-a respins (Ioannis Karmiris, „Ortodoxia şi vechiul catolicism”, II Atena, 1967, p. 69). Şi cu toate acestea, în Textul din Creta se menţionează că „nici un Sinod nu a fost recunoscut drept Ecumenic, fără ca el să aibă consimţământul Papei” (Creta, par.12).
Concluzia Textului din Creta că „primul mileniu, care a fost examinat în acest stadiu al Dialogului nostru, reprezintă tradiţia comună a ambelor noastre Biserici” şi că „pe aceste principii teologice şi eclesiologice de bază care au fost identificate aici, această tradiţie comună va trebui să slujească drept model pentru reabilitarea comuniunii depline” (Creta, parag. 32) ne provoacă nelinişti că membri ortodocşi ai Comisiei o iau înainte.
Aici trebuie să subliniem faptul că administrarea temelor bisericeşti, şi cu atât mai mult a celor care se referă la Credinţa Ortodoxă, nu poate fi lăsată pe mâinile anumitor profesori, fie ei şi episcopi, care cu siguranţă reprezintă Bisericile Ortodoxe Locale, însă acţionează de unii singuri, exprimând propriile opinii, din cauza netrasării unei strategii sinodale de către Bisericile Locale.
Evitarea convocării sinoadelor, ori în cazul convocării, eliminarea posibilităţii ca cei ce le constituie (adică episcopii – n.tr.) să-şi exprime în mod liber opiniile şi tezele lor, ori neinformarea în timp util a responsabililor Comisiilor speciale pentru pregătirea diferitelor referate către Sfântul Sinod pentru luarea unor decizii relevante în legătură cu aceasta, constituie o abatere de la sistemul sinodal de conducere al Bisericii şi nu garantează formularea tezelor ortodoxe. Mai departe, încercarea de impunere din exterior a unei linii deja trasate, subminează ordinea bisericească. Încercarea teologilor care reprezintă Biserica Ortodoxă, să caracterizeze romano-catolicismul drept Biserică, provoacă sensibilitatea ortodoxă.
(traducere din greacă: ierom. Fotie;
sursa: πηγή: Ορθόδοξος Τύπος, 16/10/2009)
1 σχόλιο:
Ορθές οι θέσεις του Σεβασμιότατου. Τον παρακαλούμε θερμά εφεξής να φέρνει τα θέματα αυτά για να συζητούνται έγκαιρα στην ημερήσια διάταξη των εργασιών της συνόδου.
Τόσο η διαθρησκειακή της Λευκωσίας, όσο και οι απαράδεκτες ενέργειες στη Ραβέννα και στην Ελούντα όπως και η πρόσκληση στον πάπα έγιναν με την συγκατάθεση ή ανοχή όλων δυστυχως των επισκόπων της Κύπρου.
Δημοσίευση σχολίου