Διχάζει τους γιατρούς η «εικαζόμενη συναίνεση» για τη δωρεά οργάνων

πηγή: Το ΒΗΜΑ, 7/4/2011

Άναψαν φωτιές οι μεταμοσχεύσεις

ΡΕΠΟΡΤΑΖ ΕΛΕΝΑ ΦΥΝΤΑΝΙΔΟΥ

Διχάζει την ελληνική κοινωνία το προσχέδιο νόμου του υπουργείου Υγείας για τη δωρεά και μεταμόσχευση οργάνων. Μολονότι η Ελλάδα παραμένει ουραγός στις μεταμοσχεύσεις οργάνων, εν τούτοις οι πολίτες και δη οι επιστήμονες έχουν επιφυλάξεις για το κατά πόσον η «εικαζόμενη συναίνεση» του δότη αποτελεί τη λύση στο πρόβλημα. Οι γιατροί υποστηρίζουν ότι το μέτρο αυτό αν ληφθεί μεμονωμένα δεν θα αλλάξει προς το καλύτερο την πορεία των μεταμοσχεύσεων. Ουδείς συνάδελφός τους, λένε, θα επιχειρήσει την αφαίρεση οργάνων από πτωματικό δότη δίχως τη συγκατάθεση των συγγενών.

Συγκρατημένοι είναι και με ακόμη ένα σημείο του προσχεδίου νόμου, το οποίο αφορά τη διεύρυνση της ομάδας των ατόμων που μπορούν να λάβουν μόσχευμα από ζωντανό δότη... Από την αντίθετη πλευρά, θετικοί, χωρίς δεύτερη σκέψη, με το σχέδιο του υπουργείου Υγείας είναι οι πάσχοντες, οι άνθρωποι δηλαδή που βρέθηκαν ή εξακολουθούν να βρίσκονται σε λίστα περιμένοντας να λάβουν το σωτήριο μόσχευμα. Την ίδια άποψη φαίνεται να συμμερίζονται και όσοι έχουν ζήσει από κοντά την ταλαιπωρία των δικών τους ανθρώπων και την αγωνία της αναμονής.

Διαιρεμένη παρουσιάζεται η επιστημονική κοινότητα. «Η διεύρυνση του κύκλου των ληπτών οργάνων από ζώντα δότη δεν ξέρω πού μπορεί να οδηγήσει και η “εικαζόμενη συναίνεση” δεν θεωρώ ότι είναι η λύση» εκτιμά ο πρόεδρος του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων (ΕΟΜ), καθηγητής κ. Ι. Βλαχογιάννης . Μάλιστα εκφράζει τον κίνδυνο εμπορευματοποίησης των νεφρικών μοσχευμάτων εφόσον «μεγαλώσει» η ομάδα των ληπτών.
Σχετικά με τις πτωματικές μεταμοσχεύσεις, σημειώνει ότι ουδείς γιατρός θα αφαιρέσει όργανα προς μεταμόσχευση χωρίς να ρωτήσει τους συγγενείς γι΄ αυτή την ενέργεια. «Είναι μια πράξη που δεν μπορεί να γίνει απουσία του συγγενικού περιβάλλοντος. Με αυτό το σχέδιο καταργούνται βασικές αξίες όπως η αυτονομία και η αξιοπρέπεια του ατόμου.Η δωρεά οργάνων είναι μία υπόθεση που πρέπει να υιοθετηθεί από την ελληνική κοινωνία και νομίζω ότι σε αυτόν τον τομέα έχουμε επιτύχει αρκετά. Το τελευταίο δίμηνο έχουμε πρωτοφανή αύξηση των δοτών οργάνων προς μεταμόσχευση» τονίζει, ενώ εκφράζει τον φόβο μήπως η διαμάχη πλήξει τον χώρο των μεταμοσχεύσεων. «Οποτε γίνονται ανάλογες συζητήσεις οι μεταμοσχεύσεις κατακρημνίζονται» επισημαίνει.

Τις επιφυλάξεις του δεν κρύβει και ο πρόεδρος του Ωνασείου Καρδιοχειρουργικού Κέντρου, καρδιοχειρουργός και επί σειρά ετών διευθυντής του Τμήματος Μεταμοσχεύσεων Καρδιάς και Πνευμόνων του νοσοκομείου κ. Π.Αλιβιζάτος. «Ανάλογα μέτρα εφαρμόζονται σε αρκετές χώρες.Κι εκεί όμωςοι γιατροί ζητούν τη συγκατάθεση των συγγενών προτού προχωρήσουν στην αφαίρεση οργάνων. Αν η οικογένεια δεν επιθυμεί κάτι τέτοιο,δεν γίνεται.Σε ό,τι αφορά το θέμα διεύρυνσης του κύκλου των ληπτών στις ζώσες μεταμοσχεύσεις, τίθεται και αυτό προς συζήτηση. Το βλέπω θετικά, αρκεί να υπάρχουν κάποια όρια. Να μην το ξανοίξουμε τελείως και γίνει ξέφραγο αμπέλι...».

Ο επίκουρος καθηγητής Χειρουργικής και Μεταμόσχευσης Οργάνων κ. Στ. Αντωνίου τάσσεται υπέρ του προσχεδίου, εκφράζει όμως τον φόβο ότι δεν θα αποδώσει. «Τα μοσχεύματα δεν αυξάνονται μόνο με νόμους. Δεν λύνεται το πρόβλημα των μεταμοσχεύσεων μόνο με την “εικαζόμενη συναίνεση”. Και παλαιότερα διαθέταμε μοσχεύματα, τα οποία όμως έφευγαν στο εξωτερικό. Κι αυτό διότι δεν υπάρχει κατάλληλη υποδομή και υποστήριξη των μονάδων μεταμοσχεύσεων» .

Σύμφωνα με τον κ. Αντωνίου, το πρόβλημα θα λυθεί μόνο εάν αλλάξει όλο το σύστημα οργάνωσης των μεταμοσχεύσεων. «Στην Ισπανία, που ισχύει η “εικαζόμενη συναίνεση”, έγιναν παράλληλα και άλλες ενέργειες. Αυξήθηκαν οι Μονάδες Εντατικής Θεραπείας και οι κλίνες τους, ορίστηκε συντονιστής των μεταμοσχεύσεων ένας από τους γιατρούς κάθε ΜΕΘ, ο ισπανικός Οργανισμός Μεταμοσχεύσεων οργανώθηκε σε ηλεκτρονική βάση με πολλά παρακλάδια σε όλη την Ισπανία και μεγάλο αριθμό προσωπικού, οργανώθηκαν σωστά οι μονάδες μεταμοσχεύσεων. Σήμερα η Ισπανία έχει 35 δότες ανά εκατομμύριο πληθυσμού όταν η Ελλάδα έχει μόλις έξι».

Με θετικό μάτι βλέπει το προσχέδιο νόμου του υπουργείου Υγείας και ο διευθυντής του Νεφρολογικού Τμήματος, υπεύθυνος νεφρολόγος της Μονάδας Μεταμόσχευσης Νεφρού του Λαϊκού Νοσοκομείου κ. Ι.Μπολέτης. Δηλώνει ότι συμφωνεί με τη διεύρυνση της ομάδας των ληπτών στη δωρεά οργάνων, πλην όμως- σημειώνει χρειάζονται περισσότερες ασφαλιστικές δικλίδες.

«Τη μεγάλη διαμάχη», συνεχίζει, «προκαλεί το μέτρο της “εικαζόμενης συναίνεσης”. Εκεί ο κόσμος είναι μοιρασμένος. Η γνώμη μου είναι ότι κανείς γιατρός δεν πρόκειται να κάνει λήψη οργάνων εάν δεν έχει συμφωνήσει το οικείο περιβάλλον του αποβιώσαντος. Επομένως, δεν είμαι σίγουρος αν με την εφαρμογή του μέτρου θα αλλάξει κάτι στην πράξη. Ωστόσο, φοβάμαι ότι οι αντιθέσεις που υπάρχουν σε αυτό το θέμα θα δημιουργήσουν αρνητικό κλίμα στον χώρο των μεταμοσχεύσεων.Το χειρότερο κακό στη μεταμόσχευση είναι η γκρίνια. Γι΄ αυτό χρειάζονται ήρεμη συζήτηση και συναινετικές λύσεις».