"Αφιέρωμα: Η Ανάσταση της Θεσσαλονίκης!" από την εφημερίδα Μακεδονία

Συνέντευξη

Ευάγγελος Χεκίμογλου

Κείμενα

Αντώνης Ευ. Κωφού 

Βασίλειος Νικόλτσιος

Επιμέλεια αφιερώματος, συνεντεύξεις, εισαγωγή: 

Στέλιος Κούκος

skoukos@makthes.gr 

Η διπλή πασχαλιά του 1912, ο σπάνιος δηλαδή συνεορτασμός του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου και της Ανάστασης του Κυρίου, πραγματικά έφερε την απελευθέρωση. Αυτό το είχε προφητέψει ο φωτιστής των σκλάβων Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός (1714-1779): “Το ποθούμενο θα έλθει όταν θα 'ρθουν δυο πασχαλιές μαζί”! 

Αλλά και η γιορτή του πολιούχου της Θεσσαλονίκης, του Αγίου Δημητρίου, χαρακτηρίζεται και ως Πάσχα του φθινοπώρου. Μάλιστα πιο παλιά οι Θεσσαλονικείς συνήθιζαν να κρατούν και σαρανταήμερη νηστεία, δηλαδή μια κανονική σαρακοστή, που άρχιζε από του Σταυρού στις 14 Σεπτεμβρίου, ημέρα αυστηρής νηστείας. Και ακόμη οι Θεσσαλονικείς τελούσαν τη λατρευτική Μεγάλη Εβδομάδα του Αγίου Δημητρίου, με περιεχόμενο αντίστοιχο της κατανυκτικής Μεγάλης Εβδομάδας του Πάσχα. Δεν ξέρω αν αυτή η Μεγάλη Εβδομάδα του πολιούχου της πόλης συμβόλιζε τα περίπου 500 χρόνια σκλαβιάς στους Οθωμανούς... Πάντως μετά το πέρας της εβδομάδας αυτής ποτέ δεν εύχονταν μεταξύ τους «Χριστός Ανέστη» και ποτέ δεν έβαφαν κόκκινα αυγά. 

Και να όμως που σ' αυτό το Πάσχα του φθινοπώρου του 1912, το οποίο έφερε την Ανάσταση του γένους, ο λαός της Θεσσαλονίκης υποδέχτηκε τους απελευθερωτές του με αγκαλιές και ασπασμούς (δείγμα κι αυτό της Διακαινησίμου, πασχαλινής ευφρόσυνης περιόδου στην οποία έμπαινε ο ελληνισμός) και βέβαια με τον αναστάσιμο πασχαλινό χαιρετισμό Χριστός Ανέστη! 

"Σήμερον εμείς έχουμε Πάσχα”! "Ανάστασιν έχουμε"! "Χριστός Ανέστη αδελφάκια μας"! έλεγαν, και κάποιοι τους έδιναν και κόκκινα αυγά... 

Αλλά η Παρασκευή της 26ης Οκτωβρίου του 1912, ανήμερα του πολιούχου της πόλης, έμοιαζε να είναι περισσότερο Μεγάλη Παρασκευή παρά Πάσχα. Και όπως την κανονική Μεγάλη Παρασκευή, με τον Χριστό στον Τάφο και την ελπίδα στον Άδη –“Πού έδυ σου το κάλλος;”- δεν περνά η ώρα για να ξημερώσει μεγάλο Σάββατο και να ακουστεί το πρωί στις εκκλησιές το “Ανάστα ο Θεός...", έτσι και ο Ταξίν πασάς αργοπορούσε να απαντήσει ότι αποδέχεται την άνευ όρων παράδοση της πόλης. 

Την Παρασκευή 26 Οκτωβρίου του 1912 λοιπόν η χαρμολύπη διακατείχε έντονα τον πληθυσμό της πόλης. Όπως διαβάζουμε σε ενθυμήσεις της εποχής, «Όλοι οι εορτάζοντες τότε ηρώτων ανήσυχοι τον κάθε επισκέπτην των: ‘Τι νέα έχομεν;’ ενώ μυστικά όλοι εψιθύριζον το μέγα δι' ημάς τους Έλληνας χριστιανούς, το μέγα και αλησμόνητον 'Χριστός Ανέστη'»! 

Για να διαβάσετε το αφιέρωμα σε μορφή pdf πατήστε εδώ

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ