Προσφώνηση Αρχιεπισκόπου Ιερώνυμου στην έκτακτη σύγκληση της Ιεραρχίας

Προσφώνηση τοῦ Μακαριωτάτου Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος κ. ΙΕΡΩΝΥΜΟΥ στήν Ἔκτακτη Σύγκληση τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἱεραρχίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος (25 Φεβρουαρίου 2014)

Σεβασμιώτατοι καί ἀγαπητοί ἐν Χριστῷ ἅγιοι ἀδελφοί,

Μέ τή Χάρη τοῦ Θεοῦ συνέρχεται σήμερα σέ συνοδική σύνθεση ἡ Ἱεραρχία τῆς Ἐκκλησίας μας. Ὁ θεσμός αὐτός ἔχει καθιερωθεῖ νά λαμβάνει χώρα δύο φορές τόν χρόνο, εἶναι ὅμως ἀπαραίτητο νά καλλιεργεῖται ὅσο συχνότερα γίνεται, ὥστε νά ἐμβαθύνουμε στήν μεταξύ μας ἐπικοινωνία καί νά ἀναπτύσσουμε τούς προβληματισμούς μας ἐπί καιρίων θεμάτων. Μᾶς καλεῖ καί σήμερα νά ἀναβαπτιστοῦμε στή σχέση τῆς μεταξύ μας ἀγάπης καί ἀλληλεγγύης, τῆς ἑνότητος τῆς Ἐκκλησίας καί τοῦ ἐν Χριστῷ ἀδελφικοῦ δεσμοῦ• νά πορευθοῦμε ἐκ νέου καί ἀπό κοινοῦ τήν ὁδό τῆς πίστεως μέ τή γνησιότητα καί τή θέρμη τῆς δημιουργικότητος, ἡ ὁποία κατηύθυνε τίς ψυχές τῶν Ἁγίων Πατέρων μας πού εἰκονίζονται στούς τοίχους αὐτῆς τῆς αἴθουσας.

Στήν ἐποχή μας, τοῦτο τό γεγονός ἀποκτᾶ ἰδιαίτερη σημασία, ὅταν μετά τόσους αἰῶνες αὐτονόητα πνευματικά ἀγαθά καί ἀξίες δοκιμάζονται δεινῶς καί ἀπαξιώνονται.

Ἐπιτρέψτε μου νά σᾶς ἐνημερώσω γιά τά προκείμενα θέματα, τά ὁποῖα ἅπτονται διαφόρων πτυχῶν τῆς ἐκκλησιαστικῆς διακονίας:

Ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Καισαριανῆς, Βύρωνος καί Ὑμηττοῦ κ. Δανιήλ ἔχει ἀναλάβει νά εἰσηγηθεῖ μέ θέμα: «Ἐνημέρωσις περί τοῦ νέου προτεινομένου μεταλυκειακοῦ προγράμματος ἐκπαιδεύσεως εἰς τά Ἐκκλησιαστικά Λύκεια».

Ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ὕδρας, Σπετσῶν καί Αἰγίνης κ. Ἐφραίμ θά ἀναπτύξει τό ζήτημα: «Νέαι δυνατότητες ἀξιοποιήσεως τῆς Ἐκκλησιαστικῆς Περιουσίας ἐν σχέσει πρός τά τῆς δεινῆς οἰκονομικῆς καταστάσεως τῶν εὐαγῶν Ἱδρυμάτων τῆς Ἐκκλησίας ἡμῶν».

Τόν κύκλο τῶν εἰσηγήσεων εἶχε ἀρχικῶς προγραμματιστεῖ νά ὁλοκληρώσει ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης κ. Ἄνθιμος, μέ τό θέμα: «Παρουσίασις τῆς προτάσεως τῆς Διαρκοῦς Ἱερᾶς Συνόδου περί ἱδρύσεως προσωποπαγοῦς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Φαρσάλων, ἀποσπωμένης ἐκ τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Θεσσαλιώτιδος καί Φαναριοφερσάλων». Δυστυχῶς, ἔκτακτοι λόγοι ὑγείας δέν τοῦ ἐπέτρεψαν νά προετοιμαστεῖ γιά νά παρουσιάσει τό προτεινόμενο αὐτό ζήτημα. Ἄν συμφωνεῖτε, θά μποροῦσε νά σᾶς τό παρουσιάσει ἡ μετριότης μου καί ἐν συνεχείᾳ νά λάβουμε τίς ἀποφάσεις μας.

Τέλος, τήν τρίτη ἡμέρα τῶν συνεδριάσεων, θά προβοῦμε στήν πλήρωση τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Κίτρους καί Κατερίνης.

Ἡ παροῦσα Σύνοδος τῆς Ἱεραρχίας συνέρχεται σέ περίοδο κρίσεως, ἡ ὁποία χαρακτηρίζεται ἀπό δύο γεγονότα:

Τό πρῶτο εἶναι ἡ ἀνάληψη τῆς Εὐρωπαϊκῆς Προεδρίας ἀπό τή χώρα μας, γιά τέταρτη φορά στήν ἱστορία τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἑνώσεως. Τό γεγονός αὐτό μᾶς παρέχει τήν εὐκαιρία νά προβληματιστοῦμε γιά τήν πορεία τῆς Ἑνωμένης Εὐρώπης καί τόν ρόλο τῆς Ἐκκλησίας. Ἄν προβοῦμε σέ σύγκριση τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἑνώσεως τοῦ χθές καί τοῦ σήμερα, θά διαπιστώσουμε ὅτι ἡ σημερινή εἰκόνα δυστυχῶς δέν θυμίζει σέ πολλά τό ὅραμα καί τίς προσδοκίες τῶν πατέρων της. Στά κείμενα τῶν θεμελιωτῶν αὐτῆς τῆς ἰδέας γίνεται λόγος γιά ἀδελφοσύνη, γιά συνεργασία, γιά ἀλληλεγγύη μεταξύ τῶν κρατῶν μελῶν. Κατά πόσο ὅμως αὐτές οἱ ἀρχές καί τό ἀρχικό ὅραμα τῶν προδρόμων τῆς Ἑνωμένης Εὐρώπης ἀνταποκρίνονται στή σημερινή πραγματικότητα; Οἱ πρῶτοι αὐτοί πολιτικοί ὁραματιστές δέν θά ἀντίκριζαν σήμερα κάποια προσπάθεια πρός τήν ποθητή εὐρωπαϊκή ὁλοκλήρωση, ἀλλά μᾶλλον μία καθαρά οἰκονομική σύνθεση πού πόρρω ἀπέχει ἀπό τό ἀρχικό ὅραμα.

Αὐτό τό μεγάλο δῶρο τοῦ Θεοῦ πού εἶναι ἡ μεταξύ μας ἑνότητα, σήμερα παρατηροῦμε ὅτι κλονίζεται. Τά ὀφέλη πού προσφέρει ἡ Ἑνωμένη Εὐρώπη πλέον ἀμφισβητοῦνται καί τίθεται ἐν ἀμφιβόλῳ ἡ διατήρηση τῆς συνοχῆς της.

Στίς νέες αὐτές προβληματικές συνθῆκες, ὅπου κυριαρχεῖ ἡ ἀμφισβήτηση καί ἡ ἀβεβαιότητα γιά τό αὔριο, δημιουργεῖται ἡ ἀνάγκη νά στραφοῦμε πρός ἄλλα πρότυπα γιά νά πραγματώσουμε πλέον τό εὐρωπαϊκό ἰδεῶδες. Ὑπό αὐτό τό πρίσμα, ἡ Ἐκκλησία μας διατηρεῖ ἰδιαίτερη σημασία καί δυναμική, καθώς ὁ χριστιανισμός ἀντιπροσωπεύει θεμελιώδη πυλώνα στή βάση τοῦ εὐρωπαϊκοῦ οἰκοδομήματος, σέ συνδυασμό μέ τό κλασικό πνεῦμα καί τό ρωμαϊκό δίκαιο. Ἡ κρίση αὐτή μπορεῖ νά ἀποτελέσει τήν ἀφετηρία γιά μία καλύτερη καί πιό ἀνθρώπινη Εὐρώπη, πού δέν θά ἐξαντλεῖται στά οἰκονομικά μεγέθη, ἀλλά θά σέβεται τήν ἀξία τοῦ ἀνθρωπίνου προσώπου, μέ βάση τούς τρεῖς παραπάνω πρωταρχικούς ἀξιακούς γνώμονες. Ἡ Ἐκκλησία μας, συνεπῶς, μπορεῖ νά ἀποτελέσει πολύτιμο παράγοντα σταθερότητας καί νά συνδράμει οὐσιαστικά στό ὅραμα πρός τήν εὐρωπαϊκή ὁλοκλήρωση. Σέ μία Εὐρώπη ἀνεργίας καί λιτότητας, οἱ χριστιανικές Ἐκκλησίες μποροῦν νά διαδραματίσουν ἰδιαιτέρως σημαντικό καί κρίσιμο ρόλο, ὁ ὁποῖος νά ἔχει στόχο τήν ἀξιοποίηση ὅλων τῶν κοινωνικῶν φορέων γιά τήν εὐημερία καί τήν πολυπόθητη διατήρηση τῆς ὁμόνοιας.

Ἡ Ἐκκλησία, βεβαίως, λειτουργεῖ ὡς ἀνθρώπινος ὀργανισμός, χωρίς αὐτό νά ὑποδηλώνει τήν παραθεώρηση τῆς πνευματικῆς της ὑπόστασης. Ἀκόμη πιό σημαντική, συνεπῶς, εἶναι ἡ ἀξιοποίηση τοῦ πνευματικοῦ πλούτου τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἐμπειρίας καί ζωῆς. Στό πλαίσιο αὐτῆς τῆς δυνατότητας, μεγάλη καί οὐσιαστική συμβολή ἔχει ἡ θεολογική μας παράδοση. Συνιστᾶ ἀδαπάνητη πνευματική ζύμη, μέ δυναμικά καί δημιουργικά στοιχεῖα πού, ὅταν χρησιμοποιοῦνται, διεγείρουν καί ζωογονοῦν τίς συνειδήσεις. Ἡ ὀρθόδοξη πνευματικότητα εἶναι τό κοινό παρελθόν ὅλων τῶν Χριστιανῶν, καί στήν ἐπισήμανση αὐτοῦ τοῦ παρελθόντος ἐνυπάρχει ἡ ἐλπίδα γιά τό μέλλον τῆς Εὐρώπης.

Τό δεύτερο σημαντικό γεγονός πού σηματοδοτεῖ αὐτή τήν περίοδο εἶναι ἡ σύγκληση, τήν ἑπομένη ἑβδομάδα, στήν ἕδρα τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, τῆς Συνάξεως τῶν ἀδελφῶν Προκαθημένων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν. Ἡ Διαρκής Ἱερά Σύνοδος ἀνταπεκρίθη θετικῶς στήν πρόσκληση τῆς Αὑτοῦ Θειοτάτης Παναγιότητος καί ἡ Ἐκκλησία μας πρόκειται ἀσμένως νά συμμετάσχει στή σημαίνουσα αὐτή πρωτοβουλία, σέ περίοδο πού χρειάζεται περισσότερο ἀπό ποτέ τήν κοινή μαρτυρία τῶν Ὀρθοδόξων. Εἶναι γεγονός ὅτι ἔχουν ἀναφυεῖ πολλά προβλήματα πού διχάζουν τίς Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες καί ἐπιβάλλεται νά παραμείνουμε ἑνωμένοι. Χρέος μας εἶναι νά ὑπερκεράσουμε τά ἐμπόδια πού ἐνδεχομένως ὀρθώνονται μεταξύ μας καί νά ὑπερβοῦμε ἑνωμένοι τίς δυσκολίες γιά τό καλό τῶν πιστῶν, δίδοντας τήν «καλήν μαρτυρίαν» γιά τό καλό τῆς χώρας μας καί τήν κοινή ὠφέλεια τῆς Ἐκκλησίας. Ἡ ἑνότητα τῶν Ὀρθοδόξων, καί κυρίως ἡ πνευματικότητα πού πηγάζει ἀπό τήν ὀρθόδοξη διδασκαλία, προσφέρει σημαντικό μήνυμα καί δείκτη πορείας πρός τήν εὐρωπαϊκή ὁλοκλήρωση.

Ἀδελφοί μου,

Συμβαίνει δυστυχῶς κάποτε νά ζοῦμε σέ κόσμο χωρίς ἀληθινή ἐπικοινωνία, πού ἀπωθεῖ τό θεῖο καί τό ἱερό, πού ἐξομοιώνει καί ὁμογενοποιεῖ τούς ἀνθρώπους. Συμβαίνει συχνά νά νιώθουμε ξένοι μεταξύ μας, μέ ἀποτέλεσμα νά διατυπώνονται λόγοι στό κενό καί τά ζητήματα νά μήν ἐπιλύονται.

Ἀπογοητευόμαστε κάποτε ἀκόμη καί ἀπό τόν ἴδιο μας τόν ἑαυτό. Ἀποτυγχάνει νά σηκώσει ὁ καθένας τόν σταυρό του. Ὅταν λείπει ἡ πίστη, τά λόγια μοιάζουν κενά. Γιατί πίστη σημαίνει ἐμπιστοσύνη στόν Θεό καί ἀγάπη πρός τούς ἀνθρώπους. Ἡ ἀγάπη μᾶς ἑνώνει μέ τό Σῶμα τοῦ Χριστοῦ. Προτιμᾶ πάντα τήν ἀλήθεια, ὅσο κι ἄν στοιχίζει, καί δέν εἶναι ἀγάπη κτητική οὔτε «ζητεῖ τά ἑαυτῆς». Ἡ ἐν Χριστῷ ἀγάπη φανερώνει ὅτι εἴμαστε ζωντανά μέλη τῆς Ἐκκλησίας.

Ὅταν οἱ ἄνθρωποι αἰσθάνονται ἀδελφοί, ὅταν σέβεται καί τιμᾶ ὁ ἕνας τόν ἄλλον, ἐξαφανίζονται οἱ διαφορές, ἀναπτύσσονται χαρίσματα, κοινωνοῦνται ἀγαθά καί γενικά ὁ ἄνθρωπος τελειοποιεῖται. Ὅσο ἐπανερχόμαστε σ’ αὐτή τή μαρτυρία τῆς Ἐκκλησίας μέσα ἀπό τέτοιες συνάξεις, τόσο δυναμώνουμε τίς ψυχές τῶν ἀνθρώπων καί τίς στηρίζουμε, καί τόσο αὐτοί γίνονται ἱκανότεροι νά ὑπερβοῦν τίς δυσκολίες τοῦ ταραγμένου μας κόσμου. Θά ἤθελα λοιπόν νά εὐχαριστήσω τόν Κύριο γιά τά σημαντικά αὐτά δῶρα τῆς μεταξύ μας ἑνότητος στήν ἀγάπη καί τήν πίστη τοῦ Χριστοῦ. Εἶναι εὐλογία Θεοῦ πού τά βιώνουμε ὑπό τίς παροῦσες συνθῆκες καί ἀντλοῦμε ἀπό αὐτά ἐλπίδα καί δύναμη.

Σᾶς εὐχαριστῶ.