"Η υγιής και η νόθος πνευματικότης" - Μέρος Α΄ - Συνέντευξη με τον Αρχιμ. Αρσένιο Κατερέλο

«Η ΥΓΙΗΣ ΚΑΙ Η ΝΟΘΟΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΤΗΣ» - ΜΕΡΟΣ Α΄

ΡΑΔΙΟΦΩΝΙΚΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΙΣ ΕΙΣ ΤΟΝ ΡΑΔΙΟΦΩΝΙΚΟΝ ΣΤΑΘΜΟΝ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ ΚΟΝΙΤΣΗΣ

(Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία)

ΜΕΡΟΣ Α´

Π. ΙΩΗΛ: Ἀγαπητοί ἀκροαταί, χαίρετε.

Σήμερα ἔχομε καί πάλι τήν χαρά καί τήν εὐλογία νά εὑρίσκεται εἰς τόν ραδιοφωνικό μας σταθμό - Ράδιο Δρυινούπολις - ὁ Πανοσιολογιώτατος Ἀρχιμανδρίτης Ἀρσένιος Κατερέλος, ἡγούμενος τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἁγίου Νικολάου Δίβρης Φθιώτιδος.

Σέ ὅλους μας εἶναι γνωστός ὁ π. Ἀρσένιος, τόσο ἀπό τά κείμενά του, τίς ὁμιλίες του, πού δημοσιεύονται πολύ συχνά στά θρησκευτικά sites, στίς ἱστοσελίδες δηλαδή, ὅσο καί ἀπό τίς ὁμιλίες του πού μεταφέρομε, μέσῳ τοῦ ραδιοφωνικοῦ σταθμοῦ. Ἰδίως ὅμως ἀπό τήν συνέντευξι πού ἀκριβῶς πρίν ἕνα χρόνο μᾶς εἶχε παραχωρήσει στήν ἴδια αὐτή ἐκπομπή γιά τόν Γέροντα Παΐσιο καί τόν Γέροντά του, π. Ἰσαάκ τόν Λιβανέζο.

Σήμερα λοιπόν ἔχομε τήν εὐλογία καί τήν εὐκαιρία ὁ π. Ἀρσένιος νά εὐαρεστηθῆ ὥστε νά ἀγγίξωμε ἕνα μεγάλο θέμα πού ὀνομάζεται ''Ὑγιής καί νόθος πνευματικότης''.

Ἔτσι, ''ἐπί πτερύγων ἀνέμων'', οἱ ἀπαντήσεις του στίς ἐρωτήσεις πού θά τοῦ ὑποβάλωμε θά μεταφερθοῦν στά ὦτα τῶν εὐσεβῶν ἀκροατῶν, καί ὄχι μόνον.

Μέσα ἀπό αὐτήν τήν συνέντευξι εὐελπιστοῦμε ὅτι  θά κατανοήσωμε ποιά εἶναι ἡ ὀρθή καί ὑγιής πνευματικότης πού θά πρέπη νά διέπη τήν ζωή μας καί πού θά πρέπη νά καλλιεργοῦμε καί ποιά ὄχι.

Π. Ἀρσένιε, σᾶς καλωσορίζομε καί σᾶς παρακαλοῦμε, μέ κάθε ἄνεσι χρόνου, νά μᾶς πῆτε ὅ,τι ἀγαθόν ἐκ τοῦ περισσεύματος τῆς καρδίας σας στό ἐπίμαχο αὐτό θέμα.

Π. ΙΩΗΛ - ΕΡΩΤΗΣΙΣ ΠΡΩΤΗ: Μέ τόν ὅρο ''ὑγιής πνευματικότης'' ὑπονοεῖται ὅτι ὑπάρχει καί ἡ ἀρρωστημένη, πλανεμένη καί νοθευμένη πνευματικότης. Θά μπορούσατε νά μᾶς περιγράψετε καί νά μᾶς δώσετε, εἰ δυνατόν, τά ὅρια, τόσον τῆς ὑγιοῦς, ὅσον καί τῆς νοθευμένης πνευματικότητος;

Π. ΑΡΣΕΝΙΟΣ: Ἐν πρώτοις, σεβαστέ μου π. Ἰωήλ, αἰσθάνομαι τήν ἀνάγκη νά εὐχαριστήσω τὀν Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Δρυινουπόλεως, Πωγωνιανῆς καί Κονίτσης κ. κ. Ἀνδρέαν γιά τήν εὐλογία πού μᾶς παρεῖχε γι᾽ αὐτήν τήν συνέντευξι καί μάλιστα γιά τήν πρόσκλησί του νά συμμετάσχω στίς ἐκδηλώσεις γιά τόν Γέροντα Παΐσιο ὡς ὁμιλητής. Οἴκοθεν ἐννοεῖται ὅτι ἐπικαλοῦμαι ἐκ τῆς θέσεως ταύτης τίς εὐχές του.

Ἐπειδή τό θέμα τῆς συζητήσεως εἶναι γενικό, καυτό, δύσκολο καί ἔχει πάρα πολλές ἀνεξάντλητες πτυχές, θἀ προσπαθήσωμε νά ἀπαντήσωμε σέ γενικό ἐπίπεδο, τό ὁποῖο θέλει προσοχή καί διάκρισι στήν ἐξατομικευμένη ἐφαρμογή.

Λοιπόν, ὅταν μᾶς τονίζη συνεχῶς ἡ Μία, Ἁγία Ὀρθόδοξος καί ὄντως Καθολική Ἐκκλησία μας ὅτι πρέπει νά γίνωμε πνευματικοί ἄνθρωποι, δέν ἐννοεῖ ἄλλο παρά τό ὅτι πρέπει νά ἀγωνισθοῦμε γιά νά λάβωμε στήν πνευματική μας καρδία τήν ἐνεργό καί δρῶσα Χάρι τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.

Δέν πρέπει βεβαίως νά ξεχνᾶμε ὅτι ὁ ἔσχατος καί τελικός σκοπός τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ Θεοῦ Λόγου ἦτο ἡ ἐκ νέου ἀποστολή τῆς ἐνεργείας τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.

Γιά νά ἠμπορέση τώρα ὁ πιστός νά μετάσχη ὀντολογικά καί ὑπαρξιακά στήν Ὀρθόδοξη πνευματικότητα θά πρέπη νά διακατέχεται ἀπό Ὀρθοδοξία καί ὀρθοπραξία.

Ἀπαιτοῦνται ἡ ὀρθή πίστις στά δόγματα, πού εἶναι οἱ ἀποκεκαλυμμένες περί Θεοῦ ἀλήθειες, καί ἡ Ἐφηρμοσμένη Δογματική, πού εἶναι ἡ διά βίου ἀσκητική θεραπευτική ἀγωγή, σύμφωνα μέ τήν διαχρονική διδασκαλία τῶν Ἁγίων καί Θεοφόρων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας μας.  

Ὅσον ἀφορᾶ εἰς τά δόγματα πρέπει νά διασαφηνίσωμε ὅτι ὅταν προσβάλλεται καί διαστρέφεται κάποιο δόγμα, στήν οὐσία ὑβρίζεται ὁ ἴδιος ὁ Θεός, ὁ ὁποῖος ἄλλα μᾶς ἀπεκάλυψε, καί ἐπί πλέον προσβάλλεται ἄμεσα καί ἡ ἰδία μας ἡ σωτηρία.

Γιά παράδειγμα, ἄν ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ εἶναι κτιστή, τότε μοιραίως δέν ἠμπορεῖ ὁ ἄνθρωπος νά θεωθῆ, νά γίνη θεός κατά Χάριν καί νά ξεπεράση τίς συνέπειες τῆς κτιστότητος.

Ἄν τό Ἅγιον Πνεῦμα ἐκπορεύεται καί ἐκ τοῦ Υἱοῦ, τότε εἰσάγονται δύο ὀντολογικές ἀρχές στήν Ἁγία Τριάδα. Τότε θά εἴχαμε διθεΐα καί ὄχι μονοθεΐα. Βέβαια, γιά νά εἴμαστε πιό ἀκριβεῖς, στήν Δύσι δέν ὑπάρχει αὐτό τό πρόβλημα - διότι ἔχουν πολύ μεγαλύτερα - γιατί ἐσφαλμένως στούς Δυτικούς ἡ μονοθεΐα ''ἐξασφαλίζεται'' ἀπό τήν μία κοινή οὐσία τοῦ Θεοῦ. Ἐνῷ κατά τόν Μέγα Βασίλειο, καί ὄχι μόνο, «ἐκ τοῦ ὄντος ἡ οὐσία». Ἄν βγῆ ἀπό τήν μέση ἡ Τριάς, ὁ Θεός δέν ὑπάρχει.

Ἐπί πλέον, ἄν τό Ἅγιον Πνεῦμα ἐκπορεύεται καί ἐκ τοῦ Υἱοῦ, ὁ Υἱός καθίσταται καί αἴτιον καί αἰτιατόν - αἴτιον τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καί αἰτιατόν τοῦ Πατρός -, πρᾶγμα τό ὁποῖον εἶναι ἄτοπον.  Ἀλλά καί γενικώτερα, ἡ ταύτισις οὐσίας καί ἐνεργείας στόν Θεό πού κάνει ἡ Δυτική ''ἐκκλησία'' διαστρέφει καί τό εἶναι τοῦ Θεοῦ. Καί φυσικά αὐτό ἔχει ἄμεσες σωτηριολογικές ἐπιπτώσεις. Ἀλλά, ἄς μήν ἐπεκταθοῦμε...

Μέ αὐτά τά λίγα θέλομε π. Ἰωήλ, νά καταδείξωμε γενικώτερα ὅτι οἱ ἑτερόδοξοι ἔχουν ''πλανεμένη'' πνευματικότητα a priori (ἐκ τῶν προτέρων), ἤγουν ἄχαρι, ἀπνευμάτιστη πνευματικότητα.

Γι᾽ αὐτό καί στά τροπάρια τῶν Ἁγίων Πατέρων τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων, μεταξύ τῶν ἄλλων, ψάλλομε καί τά ἑξῆς: «.... καί θυμόν κινήσαντες (οἱ Ἅγιοι Πατέρες) τόν δικαιότατον ἐνδικώτατα, τούς βαρεῖς ἥλασαν καί λοιμώδεις λύκους (τούς ἑτεροδόξους δηλαδή, κλπ.), τῇ σφενδόνῃ τῇ τοῦ πνεύματος ἐκσφενδονήσαντες...» Καί αὐτά τά τονίζωμε, διότι στίς ἡμέρες μας ὑπάρχει ὠμά πλέον ἡ τάσις καί ἡ προσπάθεια νά ἁπλοποιήσωμε τά δόγματα - ὅτι ὅλοι εἴμαστε τό ἴδιο δῆθεν, ἤ ποιός καταλαβαίνει τά δόγματα...

Π. ΙΩΗΛ: Δυστυχῶς, ἔτσι ἔχουν τά πράγματα.

Π. ΑΡΣΕΝΙΟΣ: Βέβαια, ἀναμφισβήτητα, κάποια δόγματα εἶναι εὐκολονόητα, κάποια δυσνόητα καί κάποια ἀκατανόητα, καθ᾽ ὅτι τό θεῖον «ἀκατάληπτόν ἐστι καί τοῦτο μόνον καταληπτόν, ἡ ἀκαταληψία αὐτοῦ». Μά, ἄν ὁ Θεός ἐκατανοῆτο, δέν θά ἦτο Θεός.

Ὅμως, ἐάν ὁ ἄνθρωπος ἐφαρμόση σωστά - ποιοτικά καί ποσοτικά - ὅλα τά προστάγματα τῆς Ἐκκλησίας μας, «τότε ποταμοί ρεύσουσι ἐκ τῆς κοιλίας αὐτοῦ ὕδατος ζῶντος» (Ἰωάν. ζ´, 38). Αὐτό σημαίνει ὅτι, διά τῆς ἐμπειρίας του, μέ ὅλο του τό εἶναι ὁ ἄνθρωπος θά γνωρίζη ὁλοένα καί περισσότερο τά μυστήρια τῆς πνευματικῆς ζωῆς, τῆς Ὀρθοδόξου πνευματικότητος.

Αὐτή ἡ κατάστασις θά τοῦ δημιουργῆ ἕναν συνεχῶς αὐξανόμενο ''ἀκόρεστο κορεσμό'', πού ἀπό τήν μία θά ἀπολαμβάνη τήν ἄκτιστη θεία ἡδονή καί τά σύν αὐτῇ, ἀπό τήν ἄλλη ὅμως δέν θά ἠμπορῆ νά ἑρμηνεύση μέ τόν νοῦ του ἐκεῖνα στά ὁποῖα μετέχει.

Ἔτσι, ὄχι μόνον ἐντελῶς ἐξοστρακίζεται ὁ ὄφις τοῦ ὀρθολογισμοῦ, ἀλλά φθάνει ὁ ἄνθρωπος νά μήν ἀπορῆ καθόλου τελικά μέ τά ἀκατανόητα δόγματα καί τά μυστήρια τοῦ Θεοῦ, μέ τήν ἔννοια ὅτι αὐτά πού ζεῖ καί ἀπολαμβάνει - τά ὑπέρ πᾶσαν αἴσθησιν καί νόησιν - εἶναι τόσο ἰσχυρά πού πλέον δέν ἀπορεῖ γιά τά περί Θεοῦ ἀκατάληπτα.

Μάλιστα, τολμοῦμε νά ποῦμε ὅτι τά μυστήρια τῆς προσωπικῆς πνευματικῆς ζωῆς θά τοῦ προκαλοῦν μεγαλυτέραν ἔκπληξιν ἀπό τά ἐνδοθεϊκά, ''ἐξωθεϊκά'' καί σωτηριολογικά μυστήρια καί σχέδια τοῦ Θεοῦ.

Ὅλα αὐτά πού προαναφέραμε, πού εἶναι βέβαια ἰδιώματα μιᾶς ὑγιοῦς πνευματικότητος, ΜΟΝΟ στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μποροῦν νά βιωθοῦν νομοτελειακῶς.

Ἐδῶ, θά κάνωμε μία παρένθεσι. Βέβαια ὁ Θεός, παρά ταῦτα, ποτέ δέν δεσμεύεται καί εἶναι πάνω ἀπό τόν Νόμο πού ὁ Ἴδιος θεσπίζει. Περιπτώσεις Μεγάλου Κωνσταντίνου, Ἀποστόλου Παύλου, κλπ., πῶς τούς ἐκάλεσε ὁ Θεός; Αὐτές ὅμως εἶναι ἐξαιρέσεις, οἱ ὁποῖες τελικά ἐπιβεβαιώνουν τόν κανόνα. Γι᾽ αὐτό καί ἐμεῖς πού ἐγεννήθημεν Ὀρθόδοξοι πρέπει νά ὑπεραμυνώμεθα πάνω καί πέρα ἀπ᾽ ὅλα τῆς Ὀρθοδοξίας.

Ἡ εὐθύνη μας εἶναι μεγίστη. Ὄχι δέ ἐπειδή ὄντως ''πῦλαι ᾅδου οὐ κατισχύσουσι'' τῆς Ἐκκλησίας (Ματθ. ιστ´, 18), νά μήν ἀγωνιζώμεθα καί τό χειρότερο νά συμβιβαζώμεθα καί νά προδίδωμε τά τῆς πίστεως, εἴτε ἐπειδή δέν θέλομε νά πέσωμε σέ δυσμένεια, εἴτε ἐπειδή δέν θέλομε νά χάσωμε τό τάδε χρηματικό κονδύλι, κλπ.

Βέβαια, σαφῶς ἡ Ἐκκλησία δέν ἔχει ἀνάγκη ἀπό ἐμᾶς. Ἐμεῖς ἔχομε ἀνάγκη τήν Ἐκκλησία. Ὅμως, Η ΚΕΦΑΛΗ, τό ΕΓΩ τῆς Ἐκκλησίας, ὁ Χριστός, θά μᾶς πῆ περίπου τά ἑξῆς ἐν ἡμέρᾳ Κρίσεως - σύμφωνα μέ τό πνεῦμα τῆς Γραφῆς - ἐάν ἀμελήσωμε καί συσχηματιζώμεθα μέ τό πνεῦμα τοῦ κόσμου: ''Γιατί αὐτό τό λίγο πού ἐξηρτᾶτο ἀπό ἐσένα δέν τό ἔκανες, δέν τό εἶπες, δέν τό ὑπερασπίσθηκες; Πονηρέ καί ὀκνηρέ δοῦλε...''! Καταλαβαίνετε...

Νά μέ συγχωρῆτε, π. Ἰωήλ, πού κάπως ἔτσι, ἴσως ἀπροσδόκητα, ἐσκέφθηκα νά ξεκινήσω τήν ἀπάντησι. Καί ἄν τό θέλετε, ὅλα τά προαναφερθέντα ἄς ἐκληφθοῦν ὡς μία γενική εἰσαγωγή γιά τό ἐξεταζόμενο θέμα μας.

Π. ΙΩΗΛ: Πολύ καλά κάνατε καί σᾶς εὐχαριστοῦμε.

Π. ΑΡΣΕΝΙΟΣ: Τώρα, γιά νά γίνω πιό σαφής καί πιό συγκεκριμένος, ἄς ἀσχοληθοῦμε περιληπτικά μέ τά ἐπί μέρους ἐρωτήματα τῆς πρώτης γενικῆς ἐρωτήσεώς σας καί στήν πορεία, ἐάν χρειασθῆ σέ κάποια σημεῖα, μποροῦμε καί νά ἐπεκταθοῦμε.

Π. ΙΩΗΛ: Μάλιστα, σᾶς ἀκοῦμε.

Π. ΑΡΣΕΝΙΟΣ: Ἡ ὑγιής πνευματικότης ἔχει ὡς σκοπό τήν ἀπόκτησι τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Αὐτό γίνεται μόνο μέ τήν ἀπέκδυσι τοῦ παλαιοῦ μας ἀνθρώπου, ὁ ὁποῖος ἔχει ὡς σύμμαχο τόν Διάβολο καί τό ἐν γένει περιρρέον κοσμικό φρόνημα. Ἔτσι, ἀπαιτεῖται νά ''κτυπήσωμε'' τήν φιλαυτία μας σέ διανοητικό καί σαρκικό ἐπίπεδο καί νά θεραπεύσωμε τόν ἐγωκεντρισμό τοῦ πνεύματος καί τῆς σάρκας μας. Εἶναι ἀπαραίτητη ἡ πλήρης ἐφαρμογή ὅλων τῶν προσταγμάτων τῆς Ἐκκλησίας μας μέσῳ τῆς ὑπακοῆς σέ ἕναν διακριτικό καί ἔμπειρο πνευματικό. Πρέπει νά ἐφαρμόζωμε ὅλες τίς ἐντολές - ὄχι ἐπιλεκτικά, ὅ,τι, ὅσο καί ἐάν μᾶς ἀρέση - καί μάλιστα μέ τρόπο χριστοκεντρικό χωρίς προσμίξεις καί ἄλλες νοθευμένες καταστάσεις, αἰτίες, ἀφορμές καί σκοπούς.

Ἄς ἀναφέρωμε τώρα κάποια ἀρνητικά παραδείγματα πού ὁδηγοῦν σέ νοθευμένη πνευματικότητα.

Μπορεῖ νά εἴμαστε ''νύχτα-μέρα'' στήν ἐκκλησία καί ἄς ὑποθέσωμε ὅτι δέν κάνομε κανένα ''κακό'', στήν οὐσία ὅμως μπορεῖ νά ἐξυπηρετοῦμε μέ τήν α´ ἤ β´ μορφή τήν φιλαυτία μας χωρίς νά τό καταλαβαίνωμε. Ἄρα ὅλην τήν ἡμέρα ἁμαρτάνομε ἀδιαλείπτως. Ὅ,τι δέν εἶναι ἐκ Θεοῦ καί διά τόν Θεόν εἶναι τελικά ἁμαρτία. Ἀντί νά τρεφώμεθα ἀπό τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, καταντᾶμε νά προσπαθοῦμε νά χορτάσωμε ἀπό τά ξυλοκέρατα τῆς ἀγάπης τοῦ ἐμπαθοῦς ἑαυτοῦ μας. Ἔτσι, λιμοκτονοῦμε καί τρωγόμεθα ἀπό τά ποικίλα πάθη μας.

Ἀσφαλῶς καί δυστυχῶς δέν ἔχομε τούς καρπούς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος πού ἀπαριθμεῖ ὁ Ἀπόστολος καί, ἀντί γιά νηφάλια μανία καί ἀκόρεστο κορεσμό, βιώνομε τήν ἀνεπάρκεια τῆς ἁμαρτίας.

Ἔτσι, προσπαθοῦμε νά παρηγορηθοῦμε καί νά ἐπιβιώσωμε ὑπαρξιακά μέ λύσεις ἀπελπισίας-ἀστοχίας, δηλαδή περαιτέρω προσωπικῆς μας ἁμαρτίας, ἡ ὁποία μᾶς ὁδηγεῖ ὁλοταχῶς σέ μεγαλύτερο ὑπαρξιακό κενό μέ ὅλες τίς ἄμεσες ψυχοπνευματικοοργανικές συνέπειες καί παρενέργειες. Βλέπε αὐτοπροβολή, κατάκρισι, φθόνοι, συκοφαντίαι, δολοπλοκίαι, ἰδιοτέλεια, ἀπόκρυψις τοῦ καλοῦ τῶν ἄλλων, κρυφές ἁμαρτίες, ὑποκριτική συμπεριφορά, ἀναζήτησις ἤ προβολή νοθευμένων ἐμπειριῶν, πλᾶνες ἐπί πλανῶν, εἰδωλοποίησις τοῦ ἑαυτοῦ μας, ἄγνοια τῆς τραγικότητός μας, παχεία καί διαρκής ὁμίχλη παθῶν πού μᾶς φαίνεται ὡς φυσική κατάστασις, ''χαλασμένα μυαλά'' κατά τόν Ἀπόστολο Παῦλο, κλπ.

Σέ αὐτήν τήν περίπτωσι, ἀκόμη καί περί ἀρετῆς νά ὁμιλῆ ἤ νά ἀσχολῆται ὁ πνευματικά ἄρρωστος ἄνθρωπος, ἐμπαθῶς θά τό πράττη. Πολλῷ δέ μᾶλλον ὅταν συμβαίνη τό ἀντίθετο καί δέν ὁμιλῆ περί ἀρετῆς...

Ἄλλοι γενικοί πολύ συχνοί κίνδυνοι τῆς μεταλλαγμένης πνευματικότητος εἶναι ἡ ἐκκοσμίκευσις καί ὁ εὐσεβισμός.

Στήν πρώτη περίπτωσι τῆς ἐκκοσμικεύσεως, ὁ πιστός γίνεται ἐχθρός τοῦ Σταυροῦ τοῦ Χριστοῦ. Αὐτός εἶναι ἕνας πολύ βασικός στόχος τῆς Νέας Ἐποχῆς. Ἐπειδή ὅμως δέν τούς συμφέρει ἡ κατά μέτωπον ἐπίθεσις, ἐπιδιώκουν οἱ Νεοεποχῖτες νά ὑπάρχουν μέν ἐκκλησίες γεμᾶτες Χριστιανούς, ἀλλά μέ ἀλλοιωμένο-κοσμικό φρόνημα.

Στήν δεύτερη περίπτωσι, τοῦ εὐσεβισμοῦ, ἡ πνευματικότητα καταντᾶ ''ξύλινη'', καθηκοντολογική καί ἀποσυνδεομένη ἀπό τά δόγματα, καθίσταται ἀσεβής. Σέ αὐτήν τήν περίπτωσι, δέν ἀποκαλύπτεται ὁ Θεός στόν ἄνθρωπο, ἐφ᾽ ὅσον κατ᾽ οὐσίαν οἱ ἐντολές, ἀπό μέσον καθάρσεως καί ἁγιασμοῦ, γίνονται αὐτοσκοπός, αὐταρέσκεια, κλπ.

Τί λέγει ἡ Γραφή; « Μέγα ἐστί τό τῆς εὐσεβείας μυστήριον!», ἀναφωνεῖ ὁ Ἀπόστολος Παῦλος (Α´ Τιμόθ. γ´, 16). Καί πιό κάτω, τί λέγει; Νά εἶστε ἁπλῶς καλοί ἄνθρωποι; Ὄχι. Ἀλλά: «Θεός ἐφανερώθη ἐν σαρκί, ἐδικαιώθη ἐν Πνεύματι, ὤφθη ἀγγέλοις, ἐκηρύχθη ἐν ἔθνεσιν, ἐπιστεύθη ἐν κόσμῳ, ἀνελήφθη ἐν δόξῃ». Καί ἡ προσωπική θεοαποκάλυψις γίνεται μόνον ἐν Πνεύματι Ἁγίῳ.

Ἄλλωστε, τό Ἅγιον Πνεῦμα εἶναι Ἐκεῖνο πού μᾶς φανερώνει τόν Χριστόν, μέ ὅ,τι αὐτό συνεπάγεται.  Γι᾽ αὐτό, ἄς μήν ἐπαναπαυώμεθα, οὔτε στίς κατά φαντασίαν ἀρετές μας, οὔτε στά καλά ἔργα μας, ἀλλά νά διερωτώμεθα ἄν ἔχωμε μέσα μας Ἅγιον Πνεῦμα.

Καί ὅταν ὁ ἄνθρωπος ἀποκτᾶ Ἅγιον Πνεῦμα, ὅσο πιό πολύ τό ἀποκτᾶ, τόσο πιό πολύ ἔχει τήν ἱκανότητα νά βλέπη πόσον μακράν τοῦ Θεοῦ εὑρίσκεται. Ὧδε ἡ Ὀρθόδοξος πνευματικότης. Ὅπως προαναφέραμε ἡ ὑγιής πνευματικότης εἶναι ἕνα μυστήριο πού κανείς δέν τό ἐξηγεῖ μέ τό μυαλό του, ἀλλά τό ζεῖ, τό ἀπολαμβάνει, καί αὐτή ἡ ἐμπειρία εἶναι ἀνωτέρα πάσης γνώσεως καί κατανοήσεως. Καί ἐάν ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος διακατέχεται καί κολυμβᾶ μέσα στό ἀπέραντο πέλαγος τῆς ὑγιοῦς πνευματικότητος δέν ἠμπορεῖ νά τήν ἐξηγήση ὁ ἴδιος ὀρθολογιστικά, πόσῳ μᾶλλον ἀδυνατεῖ νά τήν ἐννοήση ὁ ἐκτός αὐτῆς εὑρισκόμενος.

Αὐτά τά ὀλίγα γιά τήν πρώτη γενική ἐρώτησί σας. Δέν ξέρω ἄν τελικά σέ κάτι διεφώτισα τούς ἀκροατές, ἤ τούς ἐμπέρδεψα περισσότερο. Πάντως, νά μή ξεχνᾶμε ὅτι ὅταν π.χ. γίνεται μία ἰατρική ἐγχείρησις, πρῶτα γίνεται ἡ τομή καί ὕστερα ἡ ἐπέμβασις... Ὅταν θέλωμε νά ἐπισκευάσωμε ἕνα αὐτοκίνητο ἤ ἕνα ὁποιοδήποτε μηχάνημα, πρῶτα στό σημεῖο τῆς βλάβης τό κάνομε ''βίδες'', κατά τό κοινῶς λεγόμενο, ὕστερα τό ἐπισκευάζομε καί στό τέλος τό ξανασυναρμολογοῦμε.  Καί ἐμεῖς κάπως ἔτσι ἐνεργήσαμε....

Ὑποσχόμεθα ὅμως ὅτι στίς ἑπόμενες ἐρωτήσεις θά εἴμαστε πιό συγκεκριμένοι καί πρακτικοί γιά νά βγαίνη ἕνα πιό σαφές συμπέρασμα. Καί ἄν χρειασθῆ, θά βάλωμε τό μαχαίρι στό κόκκαλο...! Αὐτό βέβαια ἐξαρτᾶται καί ἀπό ἐσᾶς, π. Ἰωήλ.

Π. ΙΩΗΛ - ΔΕΥΤΕΡΗ ΕΡΩΤΗΣΙΣ: Χαίρω πού μέ διευκολύνετε, π. Ἀρσένιε, νά θέσω τήν ἑξῆς δεύτερη καυτή ἐρώτησι. Ὑπάρχει περίπτωσις κάποιος ὑπεύθυνος στά πνευματικά ζητήματα κληρικός, πνευματικός ἤ διάφοροι θεολόγοι ἐπισήμως νά δίνουν κατευθύνσεις τῆς πνευματικῆς ζωῆς σέ ἐντελῶς λανθασμένες βάσεις;

Π. ΑΡΣΕΝΙΟΣ: Δυστυχῶς, κάποιες φορές, καί ἐπισήμως καί ἀνεπισήμως μπορεῖ νά συμβῆ καί αὐτό, καί ἀπό κληρικούς καί ἀπό λαϊκούς.

Κατ᾽ ἀρχάς, νά κάνωμε μία ἀπαραίτητη διευκρίνησι καί νά διασαφηνίσωμε ὅτι τό νά θίξωμε καί νά ἐντοπίσωμε τά κακῶς κείμενα, μέ διακριτικό φυσικά τρόπο, ὄχι μόνον δέν εἶναι κατάκρισις ἤ ἱεροκατηγορία, ἀλλά εἶναι ἀπαραίτητη καί φυσική ἀπόρροια τῆς ποιμαντικῆς εὐθύνης πού ἔχομε ἐνώπιον τῶν λογικῶν προβάτων. Ὁ μόνος στόχος μας εἶναι νά ἑδραιωθῆ ἔτι καί ἔτι ἡ «ὑγιαίνουσα διδασκαλία», κατά τόν Ἀπόστολο Παῦλο (Β´ Τιμόθ. δ´, 3), διότι αὐτή εἶναι ἡ μόνη σώζουσα καί θεώνουσα τόν ἄνθρωπο.

Ἀπαραίτητη δέ προϋπόθεσις αὐτοῦ εἶναι ἡ στηλίτευσις τῆς νοθευμένης-μεταλλαγμένης διδασκαλίας, ἡ ὁποία μέ τήν α´ ἤ β´ μορφή ὁδηγεῖ τόν ἄνθρωπο σέ πνευματική ὀπισθοχώρησι, πού πολλές φορές φθάνει ἕως καί τήν αἰώνια ἀπώλεια, τῆς ὁποίας ἀπωλείας οὔκ ἐστι μέτρον. Αὐτό δέ καθ᾽ ὅτι ''πάτος'' ''πάτου'' διαφέρει ἐν ἀθλιότητι καί ὀδύνη ὀδύνης διαφέρει ἐν μεγέθει...

Γι᾽ αὐτό καί ὅλος ὁ τιτάνιος καί ὑπεράνθρωπος ἀγώνας ὅλων τῶν Ἁγίων Πατέρων, πού ἠγωνίσθησαν κατά τῶν αἱρετικῶν - πού πλεῖστοι ἐξ αὐτῶν ἦσαν δυστυχῶς κληρικοί -, κατά τῆς πεπλανημένης πνευματικότητος καί ἐναντίον τῶν διαφόρων παρανομιῶν καί παραβάσεων, ἐλογίσθη εἰς ὅλους ἐκείνους τούς μακαρίους ἀγωνιστάς τῆς Ὀρθοδοξίας καί τῆς ὀρθοπραξίας εἰς ἀρετήν-ἔπαινον καί ὡς σημαντική παράμετρος τῆς ἁγιότητός των.

Π. ΙΩΗΛ: Μάλιστα.

Π. ΑΡΣΕΝΙΟΣ: Ἁπλῶς, εἰς τιμήν καί μνήμην των, ἄς ἀναφέρωμε μόνον, ὀνομαστικά, κάποια ἐλάχιστα ὀνόματα ἀνάμεσα στά ἀμέτρητα πού ὑπάρχουν: Μέγας Ἀθανάσιος, Μέγας Βασίλειος, Ἱερός Χρυσόστομος, Ἅγιος Μάξιμος Ὁμολογητής, Ἅγιος Γρηγόριοα Παλαμᾶς, Ἅγιος Θεόδωρος Στουδίτης, κλπ. Μάρτυρες, Ἀπολογηταί, Ὁμολογηταί, Ὅσιοι Ἀσκηταί, Ἐρημῖται, κλπ.

Ὁ Μέγας Ἀντώνιος, ἐπί παραδείγματι, δύο φορές ἄφησε γι᾽ αὐτόν τόν λόγο τό ἀσκητήριό του, τήν πρώτη φορά γιά νά ἀντιμετωπισθῆ ὁ ἐξωτερικός ἐχθρός, ἡ εἰδωλολατρεία, καί τήν δεύτερη ὁ ἐσωτερικός ἐχθρός, ὁ Ἀρειανισμός. Κάτι ἀνάλογο ἔπραξε καί ὁ Γέρων Παΐσιος ὁ Ἁγιορείτης, ὁ ''Μέγας Ἀντώνιος'' τῆς ἐποχῆς μας...

  Ἐπειδή ὅμως ἡ θέσις μας εἶναι λεπτή, ἡ διάκρισίς μας σχεδόν ἀνύπαρκτη, ἐπί πλέον δέ οἱ λογισμοί τῶν ἀνθρώπων τῆς ἐποχῆς μας εὐαίσθητοι, ἔτι δέ ὁ μέγας τεχνήτης Διάβολος μᾶς κοιμίζει μέ διαφόρους τρόπους, ἄς ἀνατρέξωμε στήν Ἁγία Γραφή ἀναφέροντας λίγα παραδείγματα, τά ὁποῖα ταυτοχρόνως θά ἀποτελέσουν μία πρώτη ἀδιαμφισβήτητη ἀπάντησι στό ἐρώτημά σας καί ἐπιβεβαίωσι τῶν λεγομένων μας.

Π. ΙΩΗΛ: Θά ἦταν ὅ,τι τό καλύτερο. Σᾶς ἀκοῦμε μέ ἐνδιαφέρον.

Π. ΑΡΣΕΝΙΟΣ: Τήν ὕπαρξι κακῶν γεωργῶν καί ἀναξίων ἐκπροσώπων στό γεώργιον τοῦ Θεοῦ ἐπισημαίνει πάνω καί πέρα ἀπ᾽ ὅλα ὁ ἴδιος ὁ Χριστός σέ πολλές συνάφειες καί περιστατικά, ὅπως στήν παραβολή τῶν κακῶν γεωργῶν (Κυριακή ΙΓ´ Ματθαίου), ἡ ὁποία διαβάζεται καί στόν ὄρθρο τῆς Μεγάλης Δευτέρας (Ματθ. κα´, 33-42).

Ἐπίσης, πόσες φορές ὁ Χριστός στηλιτεύει τούς Γραμματεῖς καί τούς Φαρισαίους μέ ἀποκορύφωμα τά φοβερά ὀκτώ ''οὐαί'' πού ἐξεστόμισε ἐναντίον τους; (Ματθ. κγ´, 1-39). Ἀκόμη καί γιά τούς ἐπισκόπους κάποιων πόλεων τῆς Μικρᾶς Ἀσίας τί λέγει ἡ Ἀποκάλυψις στό Β´ καί Γ´ Κεφάλαιο; Μόνον ὁ ἐπίσκοπος Σμύρνης δέν ἐλέγχεται. Εἰς δέ τόν Λαοδικείας λέγει ἐκεῖνο τό φρικτό ''μέλλω σε ἐμμέσαι ἐκ τοῦ στόματός μου...'' -  δηλαδή ''θά σέ ξεράσω γιατί εἶσαι χλιαρός'' (Ἀποκάλ., γ´, 16).

Ἄς ἀνατρέξωμε ὅμως δειγματοληπτικά καί στόν χῶρο τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης.

Λέγει ὁ Προφήτης Ἱερεμίας ἐξ ὀνόματος τοῦ Θεοῦ Λόγου: «Ποιμένες πολλοί διέφθειραν τόν ἀμπελῶνα μου, ἐμόλυναν τήν μερίδα μου...» (Ἱερεμ. ιβ´, 10). Δηλαδή, ὄχι λίγοι, ἀλλά πολλοί κακοί ποιμένες κατέστρεψαν τόν λαόν μου καί ἐμόλυναν τό ἐκλεκτό μερίδιό μου - φοβερός λόγος.

Ἀκόμη πιό συγκλονιστικό εἶναι τό ἑξῆς: Ὁ ἴδιος ὁ Θεός ἀποκαλύπτει στόν Προφήτη Ἰεζεκιήλ ὅτι ἀνάμεσα στούς πρεσβυτέρους τῶν Ἰσραηλιτῶν ὑπῆρχαν κάποιοι πού εἰδωλολατροῦσαν. Μάλιστα δέ, ἀναφέρει συγκεκριμένα ἑβδομήντα ἄνδρες ἐκ τῶν πρεσβυτέρων καί ἰδιαίτερα ὀνοματίζει κάποιον Ἰεζωνίαν, υἱόν τοῦ Σαφάν.

Λέγει ὁ Θεός στόν Προφήτη Του (σέ ἐλεύθερη ἀπόδοσι): «Βλέπεις ἄνθρωπε τί κάνουν οἱ πρεσβύτεροι τοῦ Ἰουδαϊκοῦ λαοῦ, ἕκαστος ἐντός τοῦ ἀποκρύφου κοιτῶνος του;» Ἐνῷ δηλαδή στήν κοινή-φανερή λατρεία προσέφεραν κανονικώτατα θυσία στόν ἀληθινό Θεό, στήν προσωπική τους λατρεία - πού ἐτελεῖτο κρυφά καί ἀντικατώπτριζε τό βαθύ καί ἄγνωστο στούς ἔξω πιστεύω τους -, προσέφεραν θυσία στά εἴδωλα. Ὅλα αὐτά ἑπομένως ἐγίνοντο ἐκ προμελέτης, μετά πεποιθήσεως, ἐπιμελείας, σκοπιμότητος καί ἄκρατης ὑποκρισίας.

Σημειωτέον δέ ὅτι, κατά κάποιους ἑρμηνευτάς, αὐτή ἡ συγκλονιστικωτάτη ἀποκάλυψις τοῦ Θεοῦ στόν Προφήτη Ἰεζεκιήλ (ὄγδοο Κεφάλαιο), καί διά τοῦ Προφήτου αὐτοῦ στό διαχρονικό πλήρωμα τῆς Ἐκκλησίας, σύν τοῖς ἄλλοις ἀποτελεῖ καί προφητεία γιά τήν Μασονία...

Ἀκόμη, λέγει χαρακτηριστικά ὁ Ἀπόστολος Παῦλος ὅτι τό Μυστήριον τῆς Ἀνομίας ἤδη ἐνεργεῖται (Β´ Θεσσαλ. β´, 6-7). Καί δέν λαμβάνει χώραν ἁπλῶς ἀπό τήν ἐποχή του, καθ᾽ ὅτι ἡ γενέθλιος ἡμέρα του εἶναι ἀπό τήν ἐποχή τοῦ προπατορικοῦ ἁμαρτήματος. Κατόπιν ἔχομε τόν φόνο τοῦ Κάϊν ἐπί τοῦ δικαίου Ἄβελ καί συνεχίζει μέχρι σήμερα, ὅπως θά ἀναφερθοῦμε καί στήν συνέχεια, καί φθάνει μέχρι τήν ἐποχή τοῦ Ἀντιχρίστου, συνεχῶς αὐξανόμενο. Ἐνεργεῖται δέ καί ἀπ᾽ ἔξω καί ἀπό μέσα ἀπό τήν Ἐκκλησία.

Ἄς μή ξεχνᾶμε ὅτι ἕνας κύριος σταυρός καί μία κορυφαία ψυχική ὀδύνη τοῦ Ἀποστόλου Παύλου ἦτο ὅτι κάποιοι, σκοπίμως καί πλαστῶς, ἐχρησιμοποιοῦσαν τό ὄνομά του προκειμένου νά προωθήσουν αἱρετικές καί πλανεμένες διδασκαλίες. Ὅπως μέ πόνο ἀναφέρει, μεταξύ τῶν ἄλλων, χαρακτηριστικά ὁ ἴδιος ὁ Ἀπόστολος στήν Β´ Πρός Κορινθίους Ἐπιστολή του «... κινδύνοις ἐν ψευδαδέλφοις...» (Β´ Κορινθ. ια´, 26).   

Ἐδῶ εἶναι ἀναγκαία μία παρένθεσις.

Πόσοι καί πόσοι, στίς ἡμέρες μας, ὄχι μόνον λαϊκοί, ἀλλά καί πνευματικοί-ἐξομολόγοι, ἱερομόναχοι καί μοναχοί, κυρίως μετά τήν κοίμησί των, δέν διαδίδουν φράσεις καί διδαχές πού δῆθεν τίς εἶχε πῆ ὁ Ἅγιος Πορφύριος ὁ Καυσοκαλυβίτης, ὁ Γέρων Παΐσιος ὁ Ἁγιορείτης, κλπ.; Καί αὐτό τό κάνουν, εἴτε γιά νά δημιουργήσουν ἐντυπωσιασμούς, εἴτε, τό ἀκόμη χειρότερο, γιά νά ἑδραιώσουν καί νά διαδώσουν δικές τους ἀπαράδεκτες καί διεστραμμένες θέσεις. Ἐπί πλέον δέ ἀποκρύπτουν μετά πονηρᾶς ἐπιμελείας ρήσεις καί γεγονότα, ἐκ τῶν ὁποίων αὐτομάτως ἀπορρέουν οἱ καθαρῶς Ὀρθόδοξες καί πατερικές θέσεις τῶν συγχρόνων αὐτῶν ὁσίων Γεροντάδων.

Π. ΙΩΗΛ: Αὐτό κι ἄν εἶναι φοβερό καί ὀλέθριο!

Π. ΑΡΣΕΝΙΟΣ: Καί ὅμως...! Ἄν ἦτο π.χ. ποτέ δυνατόν ὁ ὀρθοδοξώτατος Ἅγιος Πορφύριος νά ἦτο οἰκουμενιστής ἤ φιλο-οικουμενιστής! Ὁ Ἅγιος αὐτός Γέροντας συνεχῶς ἀποκαλοῦσε τήν Ἐκκλησία ''ἄκτιστη'', μάλιστα παρώτρυνε νά ἀγωνισθοῦμε γιά νά εἰσέλθωμε ἀπό τώρα στήν Ἄκτιστη Ἐπίγεια Ἐκκλησία, πού καί μόνο μέ αὐτήν τήν φρᾶσι κατακεραυνώνει τούς Δυτικούς πού θεωροῦν τήν Χάρι κτιστή. Ἄλλωστε, ὁ Γέροντας αὐτός, κατά γενική ὁμολογία, κολυμποῦσε μέσα στό θεῖον Φῶς καί ἐγνώριζε ἐμπειρικά καί μετέδιδε, μέ τά ὑπερφυσικά του χαρίσματα, τίς θεῖες ἐνέργειες χωρίς κἄν μερικές φορές νά τό ἐπιδιώκη. Ἐγνώριζε τόν Θεό, δέν ἐπίστευε ἁπλῶς, γι᾽ αὐτό καί ὅ,τι ἔκανε ἤ ἔπραττε, ἄν εἶχε κάποιος στοιχειώδη πνευματική αἴσθησι καί δεκτικότητα, ὡδηγεῖτο στόν Θεό.  

Ἔτσι ἐξηγεῖται καί σέ μᾶς προσωπικά, ἀλλά καί στά ἀναρίθμητα πλήθη τῶν πιστῶν τό γεγονός ὅτι ἔμεναν ἀξέχαστες οἱ προσωπικές ἐπισκέψεις καί ἐπαφές μέ τούς Γέροντες Πορφύριο, Ἰάκωβο Τσαλίκη, Ἐφραίμ Κατουνακιώτη, κλπ.

Κλείνοντας αὐτήν τήν παρένθεσι λέγομε ὅτι ὅλοι αὐτοί οἱ σύγχρονοι ἁγιασμένοι Γεροντάδες εἶναι ἡ ζωντανή, σύγχρονη καί διαχρονική φανέρωσις-ἀποκάλυψις τῆς ὑγιοῦς Ὀρθοδόξου Πνευματικότητος. Ἦσαν ἕνα ἀνοικτό βιβλίο. Μιᾶς πνευματικότητος γεμάτη θεῖο ἔρωτα καί ἀγάπη, ἀγάπη ἀνιδιοτελῆ πού φθάνει ἕως καί τούς ἐχθρούς, καῦσι καρδίας ὑπέρ ὅλης τῆς κτίσεως, εἰρήνη τήν πάντα νοῦν ὑπερέχουσα, ἔνθεη ταπείνωσι, γνῶσι τοῦ ἑαυτοῦ τους καί ἕνα σωρό ἄλλα χαρίσματα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Αὐτοί οἱ Γεροντάδες εἶχαν τό ἀκόμη ἀνώτερο, ἔβλεπαν τόν ἑαυτό τους κάτω ἀπό ὅλην τήν κτίσι.

Ἄς ξαναγυρίσωμε ὅμως στήν ἐξεταζομένη ἑνότητα καί ἄς ἐπιστρέψωμε στόν Ἀπόστολο Παῦλο πού ἀπό τήν Μίλητο λέγει, ἀπευθυνόμενος στούς πρεσβυτέρους τῆς Ἐφέσου:

«Ἐγώ γάρ οἶδα τοῦτο, ὅτι εἰσελεύσονται μετά τήν ἄφιξί μου λύκοι βαρεῖς εἰς ὑμᾶς μή φειδόμενοι τοῦ ποιμνίου· καί ἐξ ὑμῶν αὐτῶν ἀναστήσονται ἄνδρες λαλοῦντες διεστραμμένα τοῦ ἀποσπᾶν τούς μαθητάς ὀπίσω αὐτῶν» (Πράξ. κ´, 29-30). Σέ μετάφρασι: «Ἐγώ γνωρίζω ὅτι μετά τήν ἀναχώρησί μου θά εἰσβάλουν σέ σᾶς λύκοι ἄγριοι πού δέν θά λυποῦνται τό ποίμνιο. Ἀκόμη καί ἀπό ἐσᾶς τούς ἰδίους θά βγοῦν πρόσωπα πού θά διδάσκουν πλᾶνες γιά νά παρασύρουν τούς πιστούς μέ τό μέρος τους».

Νομίζω π. Ἰωήλ, ὅτι τά συμπεράσματα πλέον εἶναι σαφῆ καί δέν ἐπιδέχονται καμμία ἀμφισβήτησι.

Π. ΙΩΗΛ: Ναί, δέν ἐπιδέχονται ἀμφισβήτησι. Δυστυχῶς, ἐνίοτε συμβαίνουν καί αὐτά πού ἀναφέρατε μέσα στήν Ἐκκλησία, τά ὁποῖα μοιραίως νοθεύουν τήν γνήσια Ὀρθόδοξη πνευματικότητα.

Π. ΑΡΣΕΝΙΟΣ: Καί ἐάν τότε εἴχαμε τέτοιου εἴδους κρούσματα, πολλῷ δέ μᾶλλον, μέ τό πέρασμα τῶν χρόνων, ἔχομε σέ αὐτήν τήν πονηρή ἐποχή πού ζοῦμε. Σύμφωνα μέ τό πνεῦμα τῆς Γραφῆς, ἤδη βιώνομε τό «ψυγήσεται ἡ ἀγάπη τῶν πολλῶν» (Ματθ. κδ´, 12), ὅπως μᾶς λέγει ξεκάθαρα ὁ Κύριος. Καί ἑνός κακοῦ γενομένου, μύρια ἕπονται.

Ὁπότε, τό συμπέρασμά μας εἶναι ὅτι δυστυχῶς πράγματι ὑπάρχει περίπτωσις κάποιος πνευματικά ὑπεύθυνος νά κινῆται σέ ἐντελῶς λανθασμένες βάσεις, καί σέ θέματα πίστεως καί δογμάτων, καί σέ θέματα Ὀρθοδόξου πνευματικότητος.

Τέτοιες ἀποκλίσεις σήμερα δυστυχῶς ἔχομε μέ τήν παραβίασι τοῦ πνεύματος τῶν Ἱερῶν Κανόνων. Καί λέγομε ''τοῦ πνεύματος'', γιατί κατά τόν Γέροντα Παΐσιο, οἱ Ἱεροί Κανόνες δέν εἶναι ''κανόνια''. Τό Πηδάλιο λέγεται ''πηδάλιο'' γιατί κάποιες φορές χρειάζεται καί πρέπει νά τό στρίβης. Ἀλλά καί χωρίς πηδάλιο δέν μπορεῖ τό σκάφος νά προσαράξη στόν εὔδιο λιμένα. Δέν νοεῖται κἄν σκάφος, ἄνευ πηδαλίου. Ὡς ἐκ τούτου, τά συμπεράσματα εἶναι αὐτονόητα.

Ἄλλο καρκίνωμα τῶν ἡμερῶν μας εἶναι ἡ περιθωριοποίησις τῆς διδασκαλίας τῶν Ἁγίων Πατέρων, ἡ Μεταπατερική Θεολογία, ἡ Βαπτισματική Θεολογία, ὅσον ἀφορᾶ στήν θεολογία καί στήν ἐκκλησιολογία.

Ἄλλες ἀπαράδεκτες ἀποκλίσεις ὅσον ἀφορᾶ στήν ζωή τῶν Χριστιανῶν, στίς ὁποῖες ἔχουν ἱκανό μερίδιο εὐθύνης, ἐκτός ἀπό τούς πιστούς, καί οἱ ὑπεύθυνοι-ποιμένες, εἴτε διότι τίς προωθοῦν ἄμεσα-ἔμμεσα, εἴτε διότι δέν ἀντιδροῦν, εἶναι οἱ προγαμιαῖες σχέσεις, ἡ ἀποφυγή τῆς τεκνογονίας, οἱ ἀμβλώσεις, ἡ ἐξωσωματική γονιμοποίησις, ἡ μελετωμένη εὐθανασία, ἡ ἐν γένει καταφυγή σέ ἀντορθόδοξες μεθόδους σέ θέματα βιοηθικῆς. Ἀκόμη δέ ἡ ἄσεμνη καί προκλητική ἐνδυμασία, ἡ νεοεποχήτικη ἐπιχειρούμενη βδελυρά προσπάθεια κατοχυρώσεως τοῦ λεγομένου ἀνυπάρκτου ''τρίτου φύλου'', ἡ ἐπιδιωκόμενη μείωσις καί κατάργησις τῶν νηστειῶν καί τῶν χριστιανικῶν ἑορτῶν καί τῆς ἀργίας τῆς Κυριακῆς, ἡ ἀποτέφρωσις τῶν νεκρῶν. Καί μέ μία φρᾶσι ἡ προώθησις καί παγίωσις ἑνός προτεσταντικοῦ, Ὀρθοδόξου κατά τά ἄλλα, τρόπου σκέψεως καί ζωῆς, ὅπου ὁ κάθε πιστός, ἀκόμη καί κάποιοι ρασοφόροι, γίνονται αὐθεντίες, μικροί πᾶπες. Ὀλέθριο ἀποτέλεσμα δέ ὅλων αὐτῶν εἶναι ἡ ἀμνήστευσις πολλῶν θανασίμων ἁμαρτημάτων, πρᾶγμα τό ὁποῖο δυστυχῶς καί μοιραίως ὁδηγεῖ στήν αἰωνία ἀπώλεια.

Αὐτά πρός τό παρόν ὡς πρός τήν ἐρώτησι αὐτή. 

(Ἀκολουθοῦν τά  Μέρη Β´, Γ´, Δ´, Ε´ καί ΣΤ´)

Ἀρχιμανδρίτης Ἀρσένιος Κατερέλος

Ἡγούμενος Ἱ. Μονῆς Ἁγ. Νικολάου Δίβρης Φθιώτιδος

(Ἡ συνέντευξις ἐδόθη στόν πρωτοσύγγελο π. Ἰωήλ Κωνστάνταρο στόν ραδιοφωνικό σταθμό τῆς Ἱ. Μητροπόλεως Δρυϊνουπόλεως, Πωγωνιανῆς & Κονίτσης τήν 12 - 07-2014)