«Βιωματική» μέθοδος γιά τά Θρησκευτικά στά Σχολεῖα

«Βιωματική» μέθοδος γιά τά Θρησκευτικά στά Σχολεῖα

Τό μάθημα πού διδάσκεται στά Σχολεῖα λέγεται Θρησκευτικά καί παραπέμπει στήν γνώση τῶν Θρησκειῶν. Δέν λέγεται μάθημα ἐκκλησιολογικό, γιά νά ἀναφέρεται στήν Ἐκκλησία καί τήν διδασκαλία της. Ὑπάρχει δέ διαφορά μεταξύ Ἐκκλησίας καί Θρησκείας, ἀφοῦ ἄλλη ἔννοια ἔχει ἡ λέξη Ἐκκλησία καί ἄλλη ἔννοια ἔχει ἡ λέξη Θρησκεία.

Ἔτσι, ἀπό τήν φύση του τό μάθημα δέν εἶναι κατηχητικό-ὁμολογιακό. Γνωρίζουμε ὅτι ὑπάρχει διαφορά μεταξύ κατήχησης καί θρησκευτικοῦ μαθήματος.

Ἡ πρώτη εἶναι μύηση στήν ζωή καί τήν διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας μέ τά Κατηχητικά Σχολεῖα, πράγμα τό ὁποῖο εἶναι ἔργο καί σκοπός τῆς Ἐκκλησίας, ἐνῶ τό δεύτερο εἶναι γνωσιολογικό μάθημα, πού εἶναι σκοπός τῶν Θρησκευτικῶν στά Σχολεῖα. Ἡ πρώτη εἶναι βίωμα πού δέν βαθμολογεῖται, ἐνῶ τό δεύτερο εἶναι γνώση πού βαθμολογεῖται.

Ἔτσι, τό μάθημα τῶν Θρησκευτικῶν πού διδασκόταν πολλά χρόνια στά Σχολεῖα τῆς Ἑλληνικῆς Ἐπικρατείας εἶχε γνωσιολογικό χαρακτήρα καί δέν εἶχε καμμιά σχέση μέ τήν κατήχηση τῆς Ἐκκλησίας. Καί, ὅμως, τό τελευταῖο διάστημα ἀκουγόταν ἀπό ἐπίσημα χείλη ὅτι πρέπει νά ἀποδεσμευθοῦμε ἀπό τό κατηχητικό-ὁμολογιακό μάθημα πού γινόταν στά Σχολεῖα καί νά πᾶμε στό θρησκειολογικό μάθημα.

Διαβάζοντας τό νέο Πρόγραμμα Σπουδῶν παρατηροῦμε ὅτι διακρίνεται ἀπό τήν θεματική παρουσίαση τῶν θεμάτων καί μέ αὐτόν τόν τρόπο γίνεται σύγχυση μεταξύ τῶν Θρησκειῶν. Εἶναι κυρίως διαθρησκειακό καί μερικοί τό χαρακτηρίζουν καί συγκρητιστικό.

Μέσα σέ αὐτήν τήν προοπτική χρησιμοποιοῦνται δύο μέθοδοι, ἡ μία εἶναι ἡ «διερευνητική» καί ἡ ἄλλη εἶναι ἡ «βιωματική». Ἡ τελευταία μέθοδος, ἡ «βιωματική» εἶναι κάτι πού μᾶς θυμίζει «κατηχητικό» τῶν Θρησκειῶν!

Τί θά πῆ βίωμα; Κατά τόν Μπαμπινιώτη, βίωμα εἶναι «ἡ προσωπική ἐμπειρία ἀπό κάτι καί ἡ ἐπίδρασή της στή ζωή τοῦ ἀνθρώπου καί στή διαμόρφωση τῆς συμπεριφορᾶς του».

Πάντως, ἐνῶ τό προηγούμενο Ἀναλυτικό Πρόγραμμα ἔκανε λόγο γιά γνωσιολογική μέθοδο, δηλαδή προσέφερε γνώσεις, τό νέο Πρόγραμμα Σπουδῶν κάνει λόγο γιά «βιωματική μέθοδο», προσφέροντας βιώματα.

Γιά νά γίνη αὐτό ἀντιληπτό θά χρησιμοποιήσω ἕνα παράδειγμα ἀπό τό πρόγραμμα Σπουδῶν τοῦ Λυκείου: «Μέ ἀφορμή ἕνα κομποσχοίνι καί μιά ἱστορία ἀπό τό γεροντικό (Ἀντώνιος Σουρόζ, 1996), οἱ μαθητές/μαθήτριες μελετοῦν τήν προσευχή ὡς ἐπικοινωνία καί τήν ἀδιάλειπτο προσευχή. Ἄν χρειάζεται, παρέχεται πληροφοριακό ὑλικό (π.χ. λ. «"κομποσχοίνι" στή Βικιπαίδεια, κ.ἄ.)».

Βεβαίως, αὐτό εἶναι σημαντικό, ἀλλά αὐτό θυμίζει τήν κατήχηση πού εἶναι ἔργο τῆς Ἐκκλησίας.

Τελικά τό νέο πρόγραμμα Σπουδῶν ἔχει πολλά μειονεκτήματα. Ἕνα ἀπό αὐτά εἶναι ἡ «βιωματική» μέθοδος, ἡ ὁποία στό θέμα τῶν Θρησκευτικῶν συνίσταται στό «κατηχητικό» τῶν διαφόρων Θρησκειῶν. Χωρίς νά γίνη ἀντιληπτό ἀπό τούς πρωτεργάτες, ἡ ὕλη τοῦ μαθήματος σέ μερικά σημεῖα ἀπό γνωσιολογική γίνεται βιωματική, δηλαδή προσφέρεται ἕνα κατηχητικό μάθημα!

Δέν εἶναι ἀντιφατικό, τό θά θέλης νά ἀποφύγης κάτι καί νά τό ὑποστηρίζης μέ θερμότητα;

Ν.Ι.

Παρέμβασις