Συνέντευξη με τον Μητροπολίτη Ναυπάκτου Ιερόθεο για τον Διάλογο Εκκλησίας - Πολιτείας

1. Ἐρώτηση: Σεβασμιώτατε, καταρχάς θά πρέπει νά ποῦμε πώς εἴχατε τό τελευταῖο χρονικό διάστημα συναντήσεις τῆς Εἰδικῆς Ἐπιτροπῆς γιά τά κοινά θέματα πού ἀπασχολοῦν Ἐκκλησία καί Πολιτεία. Σέ αὐτή λαμβάνετε μέρος καί ἐσεῖς, μέ ποιό ρόλο;

Ἀπάντηση: Πρόκειται γιά μιά Ἐπιτροπή, ἡ ὁποία διορίσθηκε ἀπό τήν Διαρκῆ Ἱερά Σύνοδο, σέ ὑλοποίηση ἀπόφασης τῆς Ἱεραρχίας τῆς 16ης Νοεμβρίου 2018, καί μοῦ ἀνατέθηκε ἡ Προεδρία. 

Τά ἄλλα μέλη τῆς Ἐπιτροπῆς εἶναι οἱ Μητροπολίτες Πατρῶν Χρυσόστομος καί Κορίνθου Διονύσιος, δύο καθηγητές Θεολογικῶν Σχολῶν, π. Γρηγόριος Παπαθωμᾶς καί π. Βασίλειος Καλλιακμάνης, ὁ Πρόεδρος τοῦ Συνδέσμου Κληρικῶν Ἑλλάδος π. Γεώργιος Σελλῆς καί δύο Νομικοί, δηλαδή ὁ νομικός σύμβουλος τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος Θεόδωρος Παπαγεωργίου καί ὁ καθηγητής τῆς Νομικῆς Σχολῆς Ἀθηνῶν Βασίλειος Κονδύλης. 

Πρέπει νά ὁμολογήσω ὅτι μέ ὅλα τά μέλη τῆς Ἐπιτροπῆς εἴχαμε σύμπνοια, ἄριστη συναντίληψη καί ἀπόλυτη συνεργασία.
Ἡ Ἐπιτροπή μας ἀσχολήθηκε μέ τήν «Πρόθεση συμφωνίας» πού ἔγινε μεταξύ Πρωθυπουργοῦ καί Ἀρχιεπισκόπου, ἡ ὁποία ἀνακοινώθηκε τήν 6η Νοεμβρίου 2018 καί συζητήθηκε στήν Ἱεραρχία τήν 16η Νοεμβρίου 2018, ἀλλά ἀσχολήθηκε καί μέ τό «Προτεινόμενο πλαίσιο Συμφωνίας Πολιτείας καί Ἐκκλησίας», πού μᾶς δόθηκε ἀπό τό Ὑπουργεῖο Παιδείας.

Πρέπει νά διευκρινισθῆ ὅτι ὑπάρχει καί ἄλλη Συνοδική Ἐπιτροπή, στήν ὁποία εἶμαι μέλος, ὑπό τήν προεδρία τοῦ Μητροπολίτου Διδυμοτείχου Δαμασκηνοῦ, ἡ ὁποία συζήτησε τό θέμα τῆς ἀναθεωρήσεως τοῦ Συντάγματος, σέ θέματα πού ἀφοροῦν τήν Ἐκκλησία, καί ἐξεδόθη ἕνα πολύ σημαντικό κείμενο, τό ὁποῖο ἀπεστάλη σέ ὅλα τά μέλη τοῦ Κοινοβουλίου καί δημοσιεύθηκε στόν ἔντυπο καί ἠλεκτρονικό τύπο.

2. Ἐρώτηση: Ἀπό τήν πλευρἀ τῆς Πολιτείας ποιοί συμμετεῖχαν στίς συζητήσεις;

Ἀπάντηση: Ἡ Ἐπιτροπή τῆς Πολιτείας ἀποτελεῖτο ἀπό τόν Ὑπουργό Παιδείας, Ἔρευνας καί Θρησκευμάτων κ. Κωνσταντῖνο Γαβρόγλου, τόν Γενικό Γραμματέα τῆς Ἑλληνικῆς Κυβερνήσεως κ. Ἀκρίτα Καϊδατζῆ, τόν Γενικό Γραμματέα τοῦ Ὑπουργείου Παιδείας κ. Ἠλία Γεωργαντᾶ καί τόν Γενικό Γραμματέα Θρησκευμάτων κ. Γεώργιο Καλαντζῆ.

3. Ἐρώτηση: Πῶς ἦταν ἡ ἀτμόσφαιρα στίς Συνεδριάσεις; 

Ἀπάντηση: Νομίζω ὅτι ἦταν κοινή πεποίθηση ὅλων ὅτι ἡ ἀτμόσφαιρα πού ἐπικρατοῦσε στίς Συνεδριάσεις ἦταν ἐξαιρετική. Μεταξύ τῶν μελῶν τῆς Ἐπιτροπῆς μας ὑπῆρχε ἀπόλυτη σύμπνοια καί θαυμαστή συνεργασία. Ὅταν συζητούσαμε μέ τόν Ὑπουργό Παιδείας καί τούς Γενικούς Γραμματεῖς, διατυπώνονταν ἑκατέρωθεν τά ἐπιχειρήματα καί αὐτό γινόταν μέ σαφῆ γνώση τῶν πραγμάτων καί μέ εὐγένεια. 

Εἶμαι ὑποχρεωμένος νά πῶ ὅτι ὁ Ὑπουργός Παιδείας κ. Κωνσταντῖνος Γαβρόγλου ἦταν εὐγενής καί καλός συζητητής, μέσα στά πλαίσια τῆς ἐξουσιοδοτήσεως πού εἶχε λάβει καί ἐκεῖνος, καταλάβαινε δέ καί τήν ἐντολή πού ἐμεῖς εἴχαμε λάβει ἀπό τήν Ἱεραρχία. 

Ἐμεῖς περισσότερο ζητούσαμε ἐξηγήσεις καί διευκρινίσεις καί κινηθήκαμε μέσα στά πλαίσια καί τούς ὅρους πού μᾶς ἔθεσε ἡ Ἱεραρχία. Αὐτό ἀποτυπώθηκε καί στά Δελτία Τύπου πού ἐκδώσαμε καί φαίνεται καθαρά στά Πρακτικά πού κρατήθηκαν.

4. Ἐρώτηση: Βάση συζήτησης, τῶν συγκεκριμένων συναντήσεων, ἀποτελεῖ τό προτεινόμενο Πλαίσιο Συμφωνίας τῶν δύο μερῶν. Πεῖτε μας λίγο τί προβλέπει αὐτό;

Ἀπάντηση: Τό προτεινόμενο πλαίσιο στό ὁποῖο ἀναφέρεσθε μᾶς δόθηκε ἀπό τόν Ὑπουργό Παιδείας, Ἔρευνας καί Θρησκευμάτων τήν 12η Φεβρουαρίου 2019, τό ὁποῖο καί μελετήσαμε διεξοδικῶς, καί τήν ἡμέρα ἐκείνη καί στήν ἑπόμενη Συνεδρίαση τήν 14η Φεβρουαρίου. 

Αὐτό τό κείμενο δέν ἦταν καρπός συμφωνίας μεταξύ τῶν δύο Ἐπιτροπῶν, ὅπως μερικοί τό ἑρμήνευσαν, ἀλλά πρόταση τῆς Πολιτείας πρός τήν Ἐκκλησία ὡς ὑλοποίηση τῆς Συμφωνίας μεταξύ Ἀρχιεπισκόπου καί Πρωθυπουργοῦ τῆς 6ης Νοεμβρίου 2018, ἡ ὁποία ὅμως ὑπέστη κριτική στήν Ἱεραρχία τῆς 16ης Νοεμβρίου 2018.

Τό προτεινόμενο πλαίσιο ἀναφέρεται σέ τέσσερα βασικά θέματα. Τό πρῶτον εἶναι ἡ μισθοδοσία τῶν Κληρικῶν, πού γίνεται ὡς ἀποζημίωση λόγῳ τῆς ἀπαλλοτριωθείσης ἀπό τό Κράτος ἐκκλησιαστικῆς περιουσίας πρό τοῦ 1939. Τό δεύτερο εἶναι ὁ ἀριθμός τῶν ὀργανικῶν θέσεων τῶν Κληρικῶν καί τῶν ἐκκλησιαστικῶν ὑπαλλήλων. Τό τρίτον εἶναι ἡ ἀλλαγή τοῦ τρόπου μισθοδοσίας τῶν Κληρικῶν καί τῶν ἐκκλησιαστικῶν ὑπαλλήλων. Τά τρία αὐτά θέματα συνδέονται ἀναπόσπαστα μεταξύ τους. Ὑπάρχει ὅμως καί ἕνα τέταρτο θέμα, δηλαδή ἡ ἀξιοποίηση τῆς ἀμφισβητούμενης ἐκκλησιαστικῆς περιουσίας ἀπό τό 1952 μέχρι σήμερα, πού προβλέπεται νά ἀξιοποιηθῆ γιά κοινωνικούς σκοπούς καί ὄχι γιά τήν μισθοδοσία τῶν Κληρικῶν. 

Καί στά τέσσερα αὐτά ζητήματα χρειάζονται πολλές προσπάθειες γιά τήν καλύτερη ἀντιμετώπισή τους, γιά τήν ὠφέλεια ὅλων. Ἡ σωστή συνεργασία μεταξύ Ἐκκλησίας καί Πολιτείας εἶναι ἀπαραίτητη.

5. Ἐρώτηση: Ὅπως ἔχει γίνει ἤδη γνωστό, μεταξύ τῶν τεσσάρων κεφαλαίων τοῦ συγκεκριμένου πλαισίου, ὑπάρχει κοινός βηματισμός στά τρία, ὅμως ὑπάρχει καί μία διαφωνία στό ἕνα. Μᾶς ἐξηγεῖτε λίγο ποῦ ὑπάρχει σύμπνοια καί ποῦ ὄχι;

Ἀπάντηση: Δέν εἶμαι βέβαιος ὅτι ὑπάρχει πρός τό παρόν κοινός βηματισμός μεταξύ Ἐκκλησίας καί Πολιτείας στά θέματα αὐτά, ἀλλά νομίζω ὅτι ἡ θέληση καί τῶν δύο εἶναι νά βρεθοῦν λύσεις σέ ἐκκρεμοῦντα ζητήματα, πού μερικά ἀπό αὐτά χρονίζουν. Κοινός βηματισμός καί ἀπόλυτη ταύτιση ἀπόψεων ὑπάρχει μεταξύ τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, τῆς Ἐκκλησίας τῆς Κρήτης καί τῶν Κληρικῶν. Ὑπάρχει μιά θαυμαστή ἑνότητα μεταξύ τους. 

Πάντως, εἶναι θετικό τό ὅτι ὁ Πρωθυπουργός δήλωσε ὅτι ἀπό τήν ἀπελευθέρωση τῆς Ἑλλάδος μέχρι τό 1939 τό Ἑλληνικό Δημόσιο «ἀπέκτησε ἐκκλησιαστική περιουσία ἔναντι ἀνταλλάγματος πού ὑπολείπεται τῆς ἀξίας της», καί ὅτι αὐτό θά διατεθῆ γιά τήν μισθοδοσία τῶν Κληρικῶν καί τῶν ἐκκλησιαστικῶν ὑπαλλήλων. 

Ἀκόμη θετικό εἶναι τό ὅτι ὑπάρχει βούληση ἐκ μέρους τῆς Πολιτείας νά νομιμοποιηθοῦν οἱ ὑφιστάμενες ὀργανικές θέσεις τῶν Κληρικῶν καί νά ἀξιοποιηθῆ ἡ ἀμφισβητούμενη ἐκκλησιαστική περιουσία. 

Ἡ βασική μας, ὅμως, διαφορά εἶναι ὅτι μέ τό προτεινόμενο πλαίσιο συμφωνίας προβλέπεται ἡ ἀλλαγή φορέα μισθοδοσίας τῶν Κληρικῶν καί τῶν ἐκκλησιαστικῶν ὑπαλλήλων. Ἐνῶ τώρα φορεύς τῆς μισθοδοσίας εἶναι τό Ὑπουργεῖο Παιδείας, Ἔρευνας καί Θρησκευμάτων, μέ τό προτεινόμενο σχέδιο φορέας τῆς μισθοδοσίας προβλέπεται νά εἶναι ἡ ἴδια ἡ Ἐκκλησία, μέ εἰδικό ταμεῖο τό ὁποῖο θά δημιουργηθῆ, καί, ὅπως γράφεται, θά χρηματοδοτῆται ἀπό τό Κράτος ὡς ἀφηρημένη ἀποζημίωση γιά τήν ἀπαλλοτριωθεῖσα ἀπό τό Κράτος περιουσία τῆς Ἐκκλησίας πρό τοῦ ἔτους 1939, καί αὐτό θά γίνεται μέσα ἀπό τήν Ἑνιαία Ἀρχή Πληρωμῆς. Ἡ Ἐκκλησία δέν συμφωνεῖ μέ αὐτήν τήν ἀλλαγή, γιά πολλούς λόγους.

6. Ἐρώτηση: Ἡ Ἱεραρχία σᾶς ἔδωσε ἐντολή νά ἐμμείνετε στό ὑφιστάμενο καθεστώς μισθοδοσίας τῶν Κληρικῶν. Νά ὑποθέσω ὅτι δέν κάνατε διάλογο μέ τό Ὑπουργεῖο;

Ἀπάντηση: Βεβαίως κάναμε διάλογο, μέχρι τό σημεῖο πού εἴχαμε ἐξουσιοδότηση ἀπό τήν Ἱεραρχία. Μέ τούς ἐκπροσώπους τοῦ Ὑπουργεἰου συναντηθήκαμε τρεῖς φορές καί κάθε φορά συζητήσαμε περίπου τρεῖς ὧρες. 

Ὅμως εἴχαμε νά ἀντιμετωπίσουμε δύο μεθοδολογικά προβλήματα. Τό πρῶτον ὅτι ἡ Πολιτεία προσέφερε λύση «πακέτο», δηλαδή, ἔπρεπε νά γίνη ἀποδεκτή ἡ πρότασή της στό σύνολό της, ἔστω μέ κάποιες τεχνικῆς φύσεως διορθώσεις. Τό δεύτερο ὅτι ἐμεῖς εἴχαμε ἐντολή ἀπό τήν Ἱεραρχία νά κάνουμε διάλογο στά ἄλλα θέματα, ἀλλά νά μείνουμε στό ὑφιστάμενο καθεστώς μισθοδοσίας, δηλαδή ὑπῆρχε «κόκκινη γραμμή» σέ αὐτό τό θέμα. Ὅμως τά τρία ἀπό τά θέματα αὐτά ἦταν ἀλληλένδετα συνδεδεμένα μεταξύ τους καί δέν μποροῦσαν νά χωρισθοῦν.

Παρά ταῦτα, κατά τήν πορεία τῆς συζητήσεως, μιλήσαμε γιά τήν δυνατότητα τῆς ἀποζημίωσης, γιά τίς ὀργανικές θέσεις τῶν Κληρικῶν, γιά τήν ἀξιοποίηση τῆς ἐκκλησιαστικῆς περιουσίας, ὡς πρός τήν κυριότητά της καί τήν δυνατότητα ἐκμετάλλευσής της. Γιά τόν τρόπο μισθοδοσίας ὑποβάλαμε ἐρωτήσεις, ζητήσαμε ἐξηγήσεις γιά νά καταλάβουμε πῶς προβλέπεται νά γίνη καί δέν προχωρήσαμε σέ κατάθεση τῶν ἀπόψεών μας, γιατί δέν εἴχαμε ἐξουσιοδότηση ἀπό τήν Ἱεραρχία.

7. Ἐρώτηση: Γιά νά γίνη καί πιό κατανοητό στόν κόσμο, μπορεῖτε νά μᾶς ἐξηγήσετε τί ἰσχύει σήμερα γιά τήν μισθοδοσία τῶν Κληρικῶν καί τί θά ἴσχυε τήν ἑπόμενη ἡμέρα, ἐάν προχωροῦσε ἡ συμφωνία σέ αὐτή τήν βάση;

Ἀπάντηση: Πρέπει κατ' ἀρχάς νά γίνη κατανοητό ὅτι ἀπό τό 1833 μέχρι σήμερα ἡ μέν Πολιτεία ἀπαλλοτρίωσε μεγάλο μέρος τῆς ἐκκλησιαστικῆς περιουσίας χωρίς νά δοθῆ ἀποζημίωση στήν Ἐκκλησία, ἡ δέ Ἐκκλησία παρεχώρησε μεγάλα τμήματα ἀπό τήν περιουσία της, προκειμένου νά ἀνοικοδομηθοῦν νοσοκομεῖα, σχολεῖα, πνευματικά ἱδρύματα κλπ. Ὅλα τά μεγάλα Ἱδρύματα καί Νοσοκομεῖα στήν περιοχή τῆς Ἀθήνας ἔχουν ἀνοικοδομηθῆ πάνω σέ παραχωρήσεις τῆς Ἐκκλησίας. 

Ἔτσι, ἡ Ἐκκλησία ἔχασε τό 96% τῆς περιουσίας της, τῆς ἔχει ἀπομείνει μόνον τό 4%, ἀπό τό ὁποῖο τό 3% εἶναι δεσμευμένο. Ἑπομένως, τώρα διαχειρίζεται τό 1% τῆς ἀρχικῆς περιουσίας της. Πολλοί στό παρελθόν διατύπωναν τήν πρόταση νά ἐπιστραφῆ στήν Ἐκκλησία ὅλη αὐτή ἡ περιουσία γιά νά ρυθμίζη μόνη της τίς ἀνάγκες της καί τήν μισθοδοσία τῶν Κληρικῶν.

Κατά καιρούς τό Κράτος ἀνεγνώριζε ἀφ' ἑνός μέν τήν ἀδικία πού ἔγινε σέ βάρος τῆς Ἐκκλησίας, ἀφ' ἑτέρου δέ τήν προσφορά τῆς Ἐκκλησίας στήν κοινωνία. Ἀπό τό ἔτος 1945 ἀνέλαβε κατ' ἀρχάς ἕνα μέρος τῆς μισθοδοσίας τῶν Κληρικῶν καί τά τελευταῖα χρόνια ἐνέταξε τούς Κληρικούς στό ἑνιαῖο μισθολόγιο (2011) καί στήν Ἑνιαία Ἀρχή Πληρωμῆς (2013). 

Ὅμως, μέ τό «προτεινόμενο πλαίσιο συμφωνίας» παύει νά εἶναι φορεύς τῆς μισθοδοσίας τό Ὑπουργεῖο Παιδείας καί γίνεται ἡ Ἐκκλησία, μέ τήν πρόθεση τῆς Πολιτείας νά ὑπογράψη σύμβαση μέ τήν Ἐκκλησία, ἡ ὁποία θά κυρωθῆ νομοθετικά γιά νά συνεχίση νά καταβάλη τό ποσόν πού καταβάλη ἕως σήμερα στό νέο ταμεῖο. Αὐτό εἶναι τό βασικό σημεῖο τῆς προτάσεως τῆς Κυβέρνησης, πού οἱ Ἐκκλησίες καί οἱ Κληρικοί διαφωνοῦν.

8. Ἐρώτηση: Τί εἶναι αὐτό πού κάνει τούς ἀνθρώπους τῆς Ἐκκλησίας νά ἀντιδροῦν σέ αὐτή τήν πρόταση; Ὑπάρχει κάτι πού φοβοῦνται;

Ἀπάντηση: Φαίνεται ὅτι ὑπάρχει μιά κοινή πικρή πείρα ὅτι μέχρι σήμερα ἔχουν γίνει πολλές Συμβάσεις καί Συμφωνίες μεταξύ Πολιτείας καί Ἐκκλησίας καί δέν ἔχουν τηρηθῆ ἐπακριβῶς καί ὅτι ἐνδεχομένως αὐτό νά ἐπαναληφθῆ. 

Ἔπειτα, πολλοί συνδέουν τήν ἀλλαγή τοῦ τρόπου τῆς μισθοδοσίας μέ τήν πρόταση τῆς Κυβερνήσεως γιά ἀλλαγή τοῦ 3ου ἄρθρου τοῦ Συντάγματος ὅτι «ἡ Ἑλληνική Πολιτεία εἶναι θρησκευτικά οὐδέτερη» μέ «ὅ,τι αὐτό συνεπάγεται κανονιστικά καί πρακτικά», πράγμα τό ὁποῖο θά ἔχη συνέπειες σέ πολλά θέματα, ἴσως καί στήν μισθοδοσία. 

Ἀκόμη, ὑπάρχει ἡ ἔνσταση ὅτι διαχρονικά ἡ Πολιτεία δέν ἀναγνωρίζει στήν πράξη τό μεγάλο ἔργο τό ὁποῖο ἐπιτελοῦν οἱ Κληρικοί στήν κοινωνία καί ταυτίζουν τήν μισθοδοσία μόνον μέ τήν ἀποζημίωση. 

Φυσικά, αὐτό συνδέται καί μέ τό ὅτι σχεδόν ἀμέσως μέ τήν πρόθεση συμφωνίας μεταξύ τοῦ Ἀρχιεπισκόπου καί τοῦ Πρωθυπουργοῦ τήν 6 Νοεμβρίου 2018 γιά τήν ἀλλαγή τῆς μισθοδοσίας τῶν 10.000 περίπου Κληρικῶν, ἀνακοινώθηκε ἡ πρόσληψη ἰσάριθμων ἄλλων ἐνδιαφερομένων στό δημόσιο. 

Αὐτό ἦταν ὑποτιμητικό γιά τήν Ἐκκλησία, γιά τούς Κληρικούς της, ἀλλά καί γιά τόν ἴδιο τόν Ἀρχιεπίσκοπο. Συγχρόνως αὐτό ἔδωσε τήν ἀφορμή γιά πολλές ἑρμηνεῖες καί ἴσως παρερμηνεῖες, κοινωνικοῦ ἤ κομματικοῦ περιεχομένου, καί μάλιστα σέ μιά προεκλογική περίοδο πού βρισκόμαστε. 

Τελικά, θεωρῶ ὅτι ἦταν ἄστοχο νά ἐπιχειρηθῆ ἀπό μερικούς μιά ἐσωτερική καί ὑπόγεια ἀντιπαράθεση τοῦ λαοῦ πρός τούς Κληρικούς, οἱ ὁποῖοι θυσιάζονται συνεχῶς γιά τόν λαό, σάν αὐτοί νά εἶναι ὑπεύθυνοι γιά τήν ἔλλειψη τοῦ ἀναγκαίου προσωπικοῦ στό Δημόσιο. 

Ἀντίθετα, τό ἔργο τῶν Κληρικῶν, ἐκτός τῶν ἄλλων, ἀνήκει στήν πρωτογενῆ, δευτερογενῆ καί τριτογενῆ πρόληψη διαφόρων ἀνθρωπολογικῶν καί κοινωνικῶν προβλημάτων. Τό κύριο ἔργο τους εἶναι μυστηριακό, θεραπευτικό, φιλανθρωπικό καί πολιτιστικό.

9. Ἐρώτηση: Στήν ἀνακοίνωση πού ἐκδόθηκε, μετά καί τίς τελευταῖες συναντήσεις, σχετικά μέ τήν ἀλλαγή τοῦ φορέα μισθοδοσίας, τονίζεται ὅτι πλέον «ἐναπόκειται στήν Ἱερά Σύνοδο τῆς Ἱεραρχίας, ὡς τό μόνο ἁρμόδιο ὄργανο, νά λάβη τίς δέουσες Ἀποφάσεις». Πότε ἀναμένουμε ἐξελίξεις ἐπ’ αὐτοῦ;

Ἀπάντηση: Ἡ Ἐπιτροπή μας εἶχε συγκεκριμένη ἐντολή ἀπό τήν Ἱεραρχία νά συνεχίση τόν διάλογο μέ τήν Πολιτεία στά κοινοῦ ἐνδιαφέροντος θέματα, ὁ καρπός τοῦ διαλόγου νά ἀναφερθῆ στήν Ἱεραρχία, ἀλλά καί νά ἐμμείνη στό ὑφιστάμενο καθεστώς μισθοδοσίας τῶν Κληρικῶν καί ἐκκλησιαστικῶν ὑπαλλήλων. 

Εἶναι λοιπόν ἑπόμενο, ὕστερα ἀπό ἕξι πολύωρες καί ἐξαντλητικές συνεδριάσεις, οἱ τρεῖς ἀπ΄ αὐτές μέ τούς ἐκπροσώπους τῆς Πολιτείας πού προαναφέραμε, νά ἐνημερωθῆ ἡ Ἱεραρχία, προκειμένου, μετά ἀπό σχετική εἰσήγηση πού θά γίνη, νά λάβη τίς δέουσες ἀποφάσεις. 

Πρέπει δέ καί πάλι νά ἐπαναλάβω ὅτι στό θέμα αὐτό ὑπάρχει ἀπόλυτη ταύτιση μεταξύ τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος καί τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, ὅπως ἔχει ἀνακοινωθῆ δημοσίως, καί μέ τήν Ἐκκλησία τῆς Κρήτης καί τούς Κληρικούς πού ὑπηρετοῦν σέ ὅλες τίς Ἱερές Μητροπόλεις. Αὐτά ἦταν ἀπολύτως δεσμευτικά γιά τήν Ἐπιτροπή μας.

10. Ἐρώτηση: Ἀπ' ὅ,τι γνωρίζω ἡ ἀντιπροσωπεία τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου συναντήθηκε μιά φορά μέ τόν Ὑπουργό καί τούς συνεργάτες του καί ἦταν κάθετη ὅτι δέν ἐπιθυμεῖ τήν ἀλλαγή τοῦ καθεστῶτος τῆς μισθοδοσίας. Ἐσεῖς γιατί συζητούσατε τόσες ὧρες μέ τό Ὑπουργεῖο;

Ἀπάντηση: Ἡ Ἐπιτροπή μας ξεκίνησε μέ ἄλλες προϋποθέσεις. Ὅπως σᾶς εἶπα προηγουμένως, ἔπρεπε νά ἐφαρμόσουμε μιά συγκεκριμένη ἐντολή τῆς Ἱεραρχίας γιά διάλογο μέχρι ἑνός σημείου, καί αὐτό κάναμε μέ γνώση τῶν πραγμάτων, χωρίς φωνασκίες καί ἀντεγκλήσεις.

11. Ἐρώτηση: Ἀπό τήν ἐμπειρία σας, ἀλλά καί λόγῳ τῆς ἐνεργοῦς συμμετοχῆς σας στό θέμα, μπορεῖτε νά κάνετε ἐκτίμηση γιά τό τί θά ἀκολουθήση;

Ἀπάντηση: Ἀπό τήν Ἐπιτροπή μας ἐστάλη στήν Διαρκῆ Ἱερά Σύνοδο ἔγγραφο μέ τό ὁποῖο τήν ἐνημερώνουμε γιά τήν μέχρι τώρα πορεία τῶν συζητήσεων καί ἡ Διαρκής Ἱερά Σύνοδος θά κρίνη ὅποτε αὐτή νομίζει νά συγκαλέση τήν Ἱεραρχία, ἡ ὁποία ἀναμένει νά ἐνημερωθῆ γιά τόν διάλογο αὐτόν καί νά ἀποφασίση ὡς τό ἁρμόδιο ἐκκλησιαστικό ὄργανο. Προφανῶς στήν Ἱεραρχία, ὅποτε συγκληθῆ, θά γίνη εἰσήγηση, ἡ ὁποία, νομίζω, θά εἶναι τεκμηριωμένη καί θά ἀκολουθήση ψηφοφορία. 

Δέν μπορῶ νά προδικάσω τό ἀποτέλεσμα τῆς ψηφοφορίας, ἀλλά οἱ δυνατότητες, ὅπως εἶπε καί ὁ Ἀρχιεπίσκοπος εἶναι τρεῖς, δηλαδή ἡ Ἱεραρχία ἤ νά ἀποδεχθῆ τό πλαίσιο συμφωνίας, ἤ νά τό ἀπορρίψη, ἤ νά τό τροποποιήση. Ἄν ἐπικρατήση ἡ τρίτη περίπτωση, δηλαδή ἡ δυνατότητα τῆς τροποποίησης, τότε θά δώση ἐντολή γιά περαιτέρω συνέχιση τοῦ διαλόγου μέ τίς ἀπαραίτητες προϋποθέσεις. 

Τό σύστημα διοικήσεως τῆς Ἐκκλησίας εἶναι συνοδικό καί αὐτό δέν μπορεῖ νά παρακαμφθῆ.

Δημοσιεύθηκε στὴν Ἐφημερίδα ΕΜΠΡΟΣ Ναυπάκτου τὴν 1η Μαρτίου 2019 -  Παρέμβασις