Αρχιμ. Ιωήλ Κωνστάνταρος, Θλίψεις και πειρασμοί - Δόξα και χάρις

Αποστολικό Ανάγνωσμα Κυριακής E' Λουκά

(Β' Κόρ. Ια' 31-ιβ' 9)

Γράφει ο Αρχ. Ιωήλ Κωνστάνταρος,

Ιεροκήρυξ Ι. Μ. Δρ. Πωγ. &Κονίτσης

e-mail: ioil.konitsa@gmail.com

Όταν κανείς μελετά τις επιστολές του Απ. Παύλου, και μέσω αυτών ανακαλύπτει την πολύπτυχη προσωπικότητά του, εκτός των άλλων εκπλήσσεται από τις αντιθέσεις. Τις ευλογημένες αντιθέσεις που περιλαμβάνει η ζωή του και που εκτείνονται από την «υπερβολή των αποκαλύψεων», όσο και αυτόν τον «σκόλωπα τη σαρκί» (Β΄Κορ. Ιβ΄7).

Φυσικά ο Απόστολος των εθνών, πολύ σπάνια έστρεφε τον λόγο στον εαυτό του. Όταν γινόταν αυτό, υφίστατο απόλυτη πνευματική ανάγκη. Όταν δηλ. χρειαζόταν ν' αποδειχθεί η αυθεντικότητα του Αποστολικού του αξιώματος και να κατοχυρωθεί το Αποκαλυπτικό του κήρυγμα.

Αυτό ακριβώς βλέπουμε και στο Αποστολικό μας ανάγνωσμα, στο οποίο «το στόμα του Χριστού», κατόπιν δεκατεσσάρων ολοκλήρων ετών, και κρύπτοντας τον εαυτόν του κάτω από τη φράση «οίδα άνθρωπο εν Χριστώ», αποκαλύπτει αυτά τα οποία συγκλονίζουν τον κάθε πιστό που ακούει και μελετά το ιερό κείμενο.

Αναφέρει λοιπόν μεταξύ των άλλων, ότι «ηρπάγη εις τον Παράδεισον και ήκουσεν άρρητα ρήματα, ά ουκ εξόν ανθρώπω λαλήσαι» (Β' Κορ.ιβ΄4).

Βεβαίως, το να θελήσει κανείς ν' ασχοληθεί με το θέμα αυτό, να εννοήσει δηλ. αυτά που ούτε ο ίδιος ο Παύλος κατορθώνει να μεταφέρει μέσω των ανθρωπίνων παραστάσεων, απλά ματαιοπονεί και ήδη εάν επιμένει, βαδίζει την οδό της πλάνης. Και δυστυχώς, δεν είναι και λίγοι όσοι κατά καιρούς, μέσω της καλπάζουσας πλανεύτρας φαντασίας και του καλυπτόμενου εγωισμού, νόμισαν ότι γνώρισαν τα «α ουκ εξόν ανθρώπω λαλήσαι», με αποτέλεσμα να γίνουν τελικώς παίγνιο των κακούργων δαιμόνων...

Ας μας προστατεύει η χάρις του Θεού από τους λεγόμενους «εκ δεξιών πειρασμούς» οι οποίοι είναι χειρότεροι και περισσότεροι από τους εξ' αριστερών. «Πεσείται εκ του κλίτους σου χιλιάς και μυριάς εκ δεξιών σου» (Ψαλμ. 90, 7).

Να περάσουμε όμως και να σταθούμε στη συνέχεια για να δούμε τις άλλες οδυνηρές εμπειρίες του Αποστόλου, οι οποίες μας «προσγειώνουν» στην πραγματικότητα που όλοι βιώνουμε. Τις εμπειρίες από τους πειρασμούς και τις ασθένειες, για τις οποίες γράφει: «ου καυχήσομαι ει μη εν ταις ασθενείαις μου» (Β΄Κορ. Ιβ΄5).

Έτσι λοιπόν, με την Αποστολική αυτή φράση περνούμε στο μεγάλο κεφάλαιο των πειρασμών και τούτο διότι πολύ την ωφέλεια θα λάβουμε και θα συνειδητοποιήσουμε την μεγάλη πραγματικότητα του «έπαρον τους πειρασμούς και ουδείς ο σωζόμενος», όπως εκήρυσσε και ο καθηγητής της ερήμου, ο μέγας Αντώνιος.

Πριν όμως εστιάσουμε στο θέμα των ποικίλων πειρασμών που αντιμετωπίζουμε οι άνθρωποι στην ζωή μας, να διευκρινήσουμε κάτι το απολύτως αναγκαίο. Ο Απόστολος Παύλος, έλαβε τον «σκόλωπα τη σαρκί», είχε τον «άγγελο σατάν», να τον κολαφίζει, διότι είχε φθάσει στην κορυφή της αγιότητας. Είχε χριστοποιηθεί απολύτως, γι' αυτό και άλλωστε είχε«αρπαγεί έως τρίτου ουρανού» (Β΄Κορ. Ιβ΄2).

Όπως λοιπόν κατανοούμε, ήταν άλλης ποιότητας οι δικοί του πειρασμοί. Ο Απόστολος εκινείτο σε άλλες σφαίρες, και αποτελεί το ολιγότερον θράσος πνευματικόν το να φέρει κανείς τον εαυτό του στα Αποστολικά επίπεδα όταν αντιμετωπίζει ποικίλους πειρασμούς.

Όχι αδελφοί μου. Σχεδόν όλες τις φορές ο άνθρωπος ο ίδιος είναι η αιτία και επιτρέπει να τον «λικνίσει» ο πειρασμός. Ας μη φορτώνουμε τις απροσεξίες, τα λάθη και τις προσωπικές μας αδυναμίες στον ίδιο το Θεό. Είμαστε άνθρωποι και μάλιστα «πολύ άνθρωποι», αδύναμοι. Και σ' αυτό δεν έχουμε παρά εν ταπεινώσει να αποδεχθούμε την πραγματικότητα και να ζητούμε το έλεος του Θεού, αφού εννοείται κάνουμε κι εμείς οι ίδιοι ό,τι περνάει από το χέρι μας στο πλαίσιο του πνευματικού και καθημερινού μας αγώνα.

Στις περιπτώσεις όμως που όντως η αγάπη του Θεού επιτρέπει θλίψεις, ας δούμε τι μας διδάσκουν οι άγιοι πατέρες της Εκκλησίας μας. Ας δούμε δηλ. ποιοι είναι οι λόγοι για τους οποίους ο Θεός επιτρέπει να περάσουμε το κανάλι των θλίψεων.

Πολύ συνοπτικά, αυτό γίνεται: α) Για να δοκιμαστεί η ελευθερία της θελήσεώς μας. Πιο απλά, αποδεικνύεται στην πράξη εάν υφίσταται η υπακοή και η ευλογημένη πειθαρχία στο σωστικό θέλημα και στις σωτήριες εντολές του Θεού. Διαφαίνεται καθαρά εάν ο πιστός διαθέτει την καρτερία και τη σταθερότητα που πρέπει να δείξει. Αυτή ακριβώς τη στάση που κράτησαν όλοι οι άγιοι οι οποίοι: «ως χρυσός εν χωνευτηρίω δοκιμάστηκαν» (Σοφία Σολ. Γ' 6).

β) Δεύτερος λόγος είναι η μετάνοια.

Πράγματι, πολλές φορές επιτρέπει ο Θεός τις θλίψεις, για να συναισθανθούμε τις αμαρτίες μας και έτσι να δείξουμε ειλικρινή και τέλεια μετάνοια. Ο Προφήτης Ησαϊας, διασαλπίζει αυτήν ακριβώς την αλήθεια από τα βάθη των αιώνων: «Κύριε, εν θλίψει εμνήσθημέν σου» (Ησαϊας ΚΣΤ' 16).

γ) Η ταπεινοφροσύνη. Μερικές φορές, η αγάπη του Θεού, επιτρέπει τις θλίψεις στον άνθρωπο και μάλιστα τον πιστό, για να έχει αυτός πάντοτε αληθινή και ταπεινή, δηλ. αντικειμενική ιδέα για τον εαυτόν του. Και τούτο, για να μην πέσει στο βάραθρο της υπερηφάνειας και αμαρτήσει θανάσιμα. Έτσι, από την άποψη αυτή, οι θλίψεις μας προσφέρουν μεγάλη την ευεργεσία.

δ) Έτερος σπουδαίος λόγος είναι η συμπάθεια σε αυτούς που πάσχουν. Είναι πικρή η αλήθεια ότι πολύ δύσκολα ο άνθρωπος θα συμπονέσει όσους θλίβονται και πάσχουν, όταν αυτός βρίσκεται πάντοτε σε άνεση και χαρά και δεν βιώνει καμμία θλίψη και ουδένα πειρασμό. Για να μην πέσουμε λοιπόν στη σκληροκαρδία και στην αδιαφορία προς τον πόνο του πλησίον μας, αλλά κυρίως για να ανθίζει η αγάπη που καρπό της έχει και τη συμπάθεια, επιτρέπονται διάφορες θλίψεις και ταλαιπωρίες που μας κάνουν να εννοούμε ότι όλοι μας είμαστε «ομοιοπαθείς άνθρωποι».

ε) Άλλος λόγος, για όσους βρίσκονται σε πνευματικά επίπεδα, είναι η δόξα και η τιμή που θ' απολαύσουν για το δίκαιο και το σωστό. Επιτρέπει δηλ. ο Θεός να υποφέρουν μεγάλες θλίψεις και πειρασμούς, αφού αγωνίζονται σθεναρώς, όχι βεβαίως για να ζημιωθούν, αλλ' αντιθέτως για να καταστούν αιωνίως ευτυχισμένοι και μακάριοι. Οι δύο τελευταίοι μακαρισμοί του Κυρίου μας, αυτήν ακριβώς την αλήθεια αποκαλύπτουν και μας διδάσκουν: «Μακάριοι οι δεδιωγμένοι ένεκεν δικαιοσύνης, ότι αυτών εστίν η Βασιλεία των ουρανών. Μακάριοι εστέ όταν ονειδίσωσιν υμάς και διώξωσι και είπωσι παν πονηρόν ρήμα καθ΄ υμών ψευδόμενοι ένεκεν εμού. Χαίρετε και αγαλλιάσθε, ότι ο μισθός υμών πολύς εν τοις ουρανοίς, ούτω γαρ εδίωξαν τους προφήτας τους προ υμών.(Μάτθ. Ε' 10-12).

στ) Αλλά κι ένας άλλος σπουδαιότατος λόγος για τον οποίον οι πιστοί βιώνουμε τις θλίψεις, είναι, για να μην προσκολούμαστε στον κόσμο και στα «ωραία του κόσμου». Στο σημείο αυτό θα έπρεπε να επεκταθούμε και να αναπτύξουμε την παράγραφο αυτή εκτενέστερα, ως θέμα αυτοτελές. Τούτο όμως τώρα σημειώνουμε. Η άνεση, η ευτυχία, η χαρά και η ευφροσύνη του ανθρώπου, δεν υπάρχουν σ' αυτόν τον κόσμο. Οπωσδήποτε, βρίσκονται κάπου αλλού...

Οι θλίψεις και οι πειρασμοί, μας βοηθούν στο να μην προσκολλάται η ψυχή μας ούτε στην ύλη, ούτε σε άνθρωπο, ούτε σε πράγματα και χρήματα, ούτε σε αξιώματα, τιμές και δόξες, ούτε στις ποικίλες ηδονές που ξεγελούν την ψυχή. Αλλά οι θλίψεις, μας βοηθούν να αποβλέπουμε στην μέλλουσα και αιώνια ζωή στην οποία υπάρχει η αληθινή ευτυχία, η χαρά και η ατελεύτητη μακαριότητα. Και φυσικά, οι ταλαιπωρίες και τα βάσανα, φανερώνουν την παντοδυναμία του Θεού και τη μεγαλοσύνη Του. Εννοείται, χωρίς να βλάπτεται επί της ουσίας εκείνος που πάσχει, αλλά αντιθέτως να ωφελείται.

Αδελφοί μου, θέλοντας και μη, αφού «σάρκα φορούμε και εν τω κόσμω οικούμεν», θα αντιμετωπίσουμε θλίψεις, δοκιμασίες και πειρασμούς.

Στο χέρι μας είναι να ωφεληθούμε από όλα αυτά, συνειδητοποιούντες ότι, «δια πολλών θλίψεων δει ημάς εισελθείν εις την βασιλείαν του Θεού» (Πράξ. ΙΔ' 22).

Και ας μη λησμονούμε, ποτέ τον λόγο του ιερού Αυγουστίνου: «Διαφορετικά 'πειράζει' ο Θεός και διαφορετικά 'πειράζει' ο διάβολος. Ο διάβολος για να κολάσει, ο Θεός για να εξαγιάσει και να στεφανώσει». Αμήν.