Ο Μητροπολίτης Σερρών Θεολόγος για την αργία της Κυριακής

«Η πρώτη κτίσις την αρχήν από Κυριακής λαμβάνει, (δήλον δε από γαρ ταύτης εβδόμη το Σάββατον γίνεται, κατάπαυσις ούσα των έργων), ούτω και η δευτέρα (κτίσις) πάλιν εκ της αυτής άρχηται, πρώτη ούσα των μετ’ αυτήν, και ογδοάς από των προ αυτής, υψηλής υψηλοτέρα, και θαυμασίας θαυμασιωτέρα. Προς γαρ την άνω φέρει κατάστασιν».

 (Αγ. Γρηγορίου του Θεολόγου, Εις την καινήν Κυριακήν, Λόγος ΜΔ’, § Ε’, PG36, στ. 612C).

Η «ομήλιξ του φωτός, αγία Κυριακή, η τη αναστάσει του Κυρίου τετιμημένη» (Μ. Βασίλειος) σύμφωνα με την διδασκαλία της αγίας ορθοδόξου Εκκλησίας μας αλλά και την μακραίωνη εθιμική παράδοση του τόπου μας θεωρείται ημέρα ιερή και σεβασμία.

Είναι η κατ’ εξοχήν ημέρα του Κυρίου, που τιμήθηκε μόνη από όλες τις ημέρες του εβδοματικού χρόνου με αυτό τούτο το όνομα του Κυρίου μας. Είναι η πρώτη ημέρα της εβδομάδος, «η μια των Σαββάτων» αλλά και η ογδόη αυτής, η προεικόνιση της αλήκτου και ανεσπέρου ημέρας του Κυρίου, η προτύπωση του όγδοου και ατελεύτητου αιώνος της Βασιλείας του Θεού. Η Κυριακή ημέρα, κατά τον ιερό Γρηγόριο τον Θεολόγο υπεμφαίνει την πρώτη δημιουργία του κόσμου αλλά και την δια της Αναστάσεως του Χριστού αναδημιουργία και ανάπλασή του. Η αγία αυτή ημέρα μυσταγωγεί στον κόσμο το θαύμα της εβδομαδιαίας λειτουργικής αναμνήσεως του θείου Πάσχα, την τελείωση και την πλήρωση του μυστηρίου της αγίας Αναστάσεως.

Η αγία του Χριστού Εκκλησία, από του πρώτου ακόμα αιώνος (Αποκ. α’, 10), προέκρινε την ημέρα της Κυριακής από τις υπόλοιπες της εβδομάδος και την αφιέρωσε λειτουργικώς και εορτολογικώς στο υπερφυές και φιλανθρωπότατο μυστήριο της πανενδόξου Αναστάσεως του Κυρίου μας, από της οποίας «το αείζωον, η αφθαρσία τε και το αθάνατον επήγασεν» (Μητροπολίτου Φιλαδελφείας Μακαρίου Χρυσοκεφάλου (1336-1382), λόγος θ’, Εις τας Μυροφόρους).

Η αγία ημέρα της Κυριακής καθώς είναι η πρώτη και μεγαλύτερη από όλες τις δεσποτικές εορτές του χρόνου, ωραΐζεται και μεγαλύνεται με τα προνόμια, κατά τον άγιο Νικόδημο τον Αγιορείτη, της θείας Αναστάσεως του Σωτήρος, και καθώς υπηρετεί βαθύτατους συμβολισμούς και νοήματα υψηλά, τιμήθηκε υπερβαλλόντως από την συνείδηση του Ευχαριστιακού Σώματος με λειτουργική, ιστορική, πνευματική και ηθική περιωπή και δόξα. Η κατ’ εξοχήν αυτή πανσεβάσμιος ημέρα των λειτουργικών συνάξεων του Κυριακού Σώματος, η αείροος πηγή της ορθοδόξου θεολογίας, η τετιμημένη ημέρα της καταπαύσεως και του αγιασμού, η έμπνευσις των θεοφόρων Πατέρων μας, η αγία ημέρα της Αναστάσεως, «η ύπατος πασών των ημερών», εισοδεύει την ζωή των πιστών στην κατόπτευση των αιωνίων αγαθών και χειραγωγεί προς την «του Θεού ανάνευσιν» και θεωρία.

Για όλους τους παραπάνω λόγους η αγία Εκκλησία μας ενωρίτατα και εκ λόγων φιλανθρωπίας ανέδειξε την αξία της Κυριακής ως ημέρας δοξολογίας, αγιασμού, αναπαύσεως, πνευματικής και σωματικής ανασυγκροτήσεως, οριοθετήσεως του αληθούς νοήματος της ζωής μας, ανακαλύψεως του εαυτού μας, εξόδου μας από την φιλαυτία και φιλαργυρία, συναντήσεώς μας «εν παροξυσμώ αγάπης» μετά του Θεού και της εικόνος Του, του ανθρώπου. Ιδού τι λέγει ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς περί της Κυριακής: «Ταύτην, τοίνυν, την ημέραν (την Κυριακήν) αγιάσεις και βιοτικόν παν έργον ου ποιήσεις, χωρίς των αναγκαίων, και τοις υπό σε και μετά σου πάσιν άνεσιν παρέξεις, ίν’ ομού δοξάσητε τον τω οικείω θανάτω κτησάμενον ημάς και αναστάντα και συναναστήσαντα την ημετέραν φύσιν… Και προσκαρτερήσεις εν αυτή τω του Θεού ναώ και ταις εν αυτώ συνάξεσι παραμενείς και μεταλήψη εν ειλικρινεί πίστει και ακατακρίτω συνειδότι του αγίου σώματος και αίματος του Χριστού και αρχήν ακριβεστέρου βίου άρξη και ανακαινίσεις σεαυτόν και ετοιμάσεις προς υποδοχήν των μελλόντων αιωνίων αγαθών» (Αγ. Γρηγορίου Παλαμά, Δεκάλογος της κατά Χριστόν νομοθεσίας. Φιλοκαλία, τ. Δ’, εκδ. Αστήρ, Αθήνα 1976, σ. 118-119). Στην ίδια πνευματική γραμμή και από την αυτή κοινωνική ευαισθησία, χαρακτηριστικό γνώρισμα του ευρύτατου πνεύματος της Εκκλησίας μας εμφορούμενος, κινείται και ο σοφός Πατριάρχης Αλεξανδρείας Ευσέβιος, τονίζοντας: «Μη παρέλθης την εντολήν του Κυρίου, μη κλέψης την ημέραν αυτού, μη αποστερήσης τοις μισθίοις σου την ανάπαυσιν, μη χωρισθής της ευχής, μη αποστής της Εκκλησίας» (Ευσεβίου Αλεξανδρείας, PG86 A, στ. 421Α).

Η αγία ημέρα του Κυρίου, η σεπτή Κυριακή, το εβδομαδιαίο Πάσχα προβάλλει ενώπιόν μας όχι μόνον ως μία ανθρώπινη αναγκαιότητα για ανάπαυση «από των κόπων της πολυμόχθου σαρκός» και ανασυγκροτήσεως της προσωπικής, οικογενειακής και κοινωνικής ζωής μας, αλλά πρωτίστως ως ένα πνευματικό αίτημα δοξολογίας του αγίου Θεού και αγιασμού της υπάρξεώς μας δια της εμπροϋποθέτου συμμετοχής μας στην ψυχοτρόφο Τράπεζα του Κυρίου μας, αποφυγής της αμαρτίας, ασκήσεως της φιλανθρωπίας και επαναριοθετήσεως σύνολης της ζωής μας στην προοπτική της αιωνιότητος. Η Κυριακή είναι πολύ περισσότερο από μία αργία κοσμική. Είναι πρόγευση της αιωνιότητος, υπόθεση πνευματικής εργασίας, πλησμονή ανναστασίμου χαράς, αφορμή αγιασμού, ευκαιρία μετανοίας, επιλογή ζωής, ευωδία Παραδείσου, πρόσκληση αιωνιότητος, συνάντηση Θεού.

Για τούτο τον λόγο μόνο απορία και βαθύτατο προβληματισμό προκαλεί η επιχειρούμενη τελευταίως σταδιακή κατάργηση της αργίας της Κυριακής ώστε, ως υποστηρίζεται να ανακάμψει οικονομικά η δύστηνος πατρίδα μας. Σε εποχές κρίσεων, όπως σήμερα, είναι τουλάχιστον ακατανόητο να μην ενισχύονται τα πνευματικά και ηθικά θεμέλια της ζωής των ανθρώπων, να περιορίζονται τα όρια της ζωής, να ισοπεδώνεται η ελπίδα, να αφαιρείται η προοπτική, να αποϊεροποιείται ο άνθρωπος, να πλήττεται ο ιερός θεσμός της οικογένειας, να «θεοποιείται» το χρήμα και το κέρδος, να μεταπίπτει ο άνθρωπος σε παραγωγική μηχανή και λογιστική μονάδα. Ευθύνη μας είναι να ανακαλύψουμε την ομορφιά της ημέρας του Κυρίου, να γνωρίσουμε τους υψηλούς πνευματικούς συμβολισμούς και την ατίμητη αξία για την ζωή μας συνολικώς, της σεπτής αυτής ημέρας που λαμπρύνεται με τα ακριβά προνόμια του υπερφυούς μυστηρίου της Αναστάσεως του Κυρίου μας.

Ο ΣΕΡΡΩΝ ΚΑΙ ΝΙΓΡΙΤΗΣ ΘΕΟΛΟΓΟΣ