Πρωτοπρ. Ἰωάννης Φωτόπουλος, Συντονισμένος κανονιοβολισμός ἐναντίον τῶν Ἱερῶν Κανόνων τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ

Μιά ἀδελφική πληροφόρηση: Συντονισμένος κανονιοβολισμός ἐναντίον τῶν Ἱερῶν Κανόνων 

τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ.

Πρωτοπρ. Ἰωάννης Φωτόπουλος

Ἀδελφοί μου ὀρθόδοξοι Χριστιανοί,

Χριστός Ἀνέστη!

Θά ἤθελα μέσα στήν πασχαλινή περίοδο, κατά τήν ὁποία δέν παύει ὁ ἐχθρός τοῦ ἀνθρωπίνου γένους νά βυσσοδομεῖ κατά τῆς Ἐκκλησίας μας   νά σᾶς ἐνημερώσω γιά τά νέα ἀντορθόδοξα σχέδια τῆς Ἀκαδημίας Θεολογικῶν Σπουδῶν.

Οἱ ἐν Βόλῳ ἀνανεωτές μετά τόν καταιγισμό κακοδιδασκαλιῶν σχετικῶν μέ τήν  τῆς ὀρθόδοξη πίστη καί τήν Παράδοση, ἐπιδίδονται τελευταῖα στήν ἐκρίζωση τῶν ἱερῶν Κανόνων ἀπό τόν ἀμπελῶνα τοῦ Κυρίου, τήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μας.

Ἀδελφοί μου,

Πρέπει νά γνωρίζουμε καί πάντοτε νά θυμόμαστε ὅτι οἱ ἅγιοι καί θεοφόροι Πατέρες Πνεύματι Ἁγίῳ συνελθόντες στίς Οἰκουμενικές Συνόδους ὄχι μόνο διετράνωσαν τά ὀρθόδοξα δόγματα, ἀλλά καί ἐρρύθμισαν μέ τούς Ἱερούς Κανόνες ὁλόκληρη τή ζωή τῆς Ἐκκλησίας, ἀλλά καί τήν ἐν Χριστῷ ζωή τοῦ καθενός μας. Φροντίζοντας πατρικῶς γιά τήν μετά τοῦ Χριστοῦ ἕνωσή μας καί γνωρίζοντας τήν ἀσθένειά μας καί τίς πολλαπλές πτώσεις μας μᾶς ἄφησαν αὐτούς τούς ὁδοδεῖκτες, τούς Ἱ. Κανόνες ὡς παρακαταθήκη γιά νά μή χάνουμε ἤ γιά νά ξαναβρίσκουμε τήν Ὁδό, τήν Ἀλήθεια τή Ζωή, δηλ. τόν Χριστό.

Γι΄αὐτό οἱ Πατέρες δεχόμενοι σέ κάθε Οἰκουμενική Σύνοδο μέ χαρά τούς Κανόνες τῶν προγενεστέρων Συνόδων ὡς πλοῦτο τῆς Ἐκκλησίας, τούς ἐπικύρωσαν καί ἀπαγόρευσαν κάθε παραχάραξή τους, ἀθέτησή ἤ διαστροφή τους. Ἔτσι στόν Α΄ Κανόνα τῆς Ζ΄Οἰκουμ. Συνόδου διαβάζουμε τούς ἀκολούθους λόγους τῶν Πατέρων : «...ὅπως κάποιος πού βρίσκει πλούσια λάφυρα, ἔτσι καί ἐμεῖς ἀγαλλόμεθα καί μέ πολλή χαρά ἐναγκαλιζόμαστε τούς θείους Κανόνες...  ....Τό σύνολο τῶν Κανόνων τόσο τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων, ὅσο καί τῶν Τοπικῶν Συνόδων καί τῶν ἁγίων Πατέρων τό ἐπικυρώνουμε», ενῷ στό Β΄τῆς ΣΤ΄ διαβάζουμε :«σέ κανένα δέν ἐπιτρέπεται νά κάνει παραχάραξη τῶν Ἱ. Κανόνων, νά τούς ἀθετήσει ἤ νά βάλει ἄλλους στή θέση τους». Τέλος ἀπείλησαν μέ φρικτά ἐπιτίμια  ὁποιονδήποτε ἐγγίζει τόσο τό γράμμα ὅσο καί τό πνεῦμα τῶν Ἱ. Κανόνων.  

Ὅλοι ὅμως οἱ ἐμπλεκόμενοι στόν Οἰκουμενισμό βλέπουν τούς Ἱ. Κανόνες, αὐτό τό θεοΐδρυτο τεῖχος πού ἀσφαλίζει τούς πιστούς ἀπό κάθε ἔκπτωση στήν πίστη καί τήν ἐν Χριστῷ ζωή, ὡς ἐμπόδιο γιά τήν παγκοσμιοποίηση, τήν προώθηση ἑνός «παγκοσμίου ψυχισμοῦ»  καί τήν ἄμβλυνση τῆς δογματικῆς καί ἠθικῆς συνειδήσεως τῶν ἀνθρώπων.

Ἡ λεγόμενη Ἀκαδημία Θεολογικῶν Σπουδῶν, ἐμπροσθοφυλακή τῶν άντορθοδόξων πρωτοβουλιῶν, συστράτευσε σχεδόν ὅλα τά μέλη τοῦ Δ.Σ. της καί μέρος τοῦ οἰκουμενιστικοῦ δυναμικοῦ τῶν Θεολογικῶν Σχολῶν, τοῦ περιοδικοῦ «Σύναξη», τοῦ «Καιροῦ» καί ἄλλους ἐντός καί ἐκτός εἰσαγωγικῶν διανοουμένους γιά νά συμμετάσχουν σέ τετραήμερο διεθνές συνέδριο (8-11 Μαΐου) στό Συνεδριακό Κέντρο Θεσσαλίας μέ θέμα «Κανόνες τῆς Ἐκκλησίας καί σύγχρονες προκλήσεις».

Παραθέτουμε λίγα δικά μας σχόλια  στά ὅσα ἐγράφησαν στήν ἱστοσελίδα τῆς Ἀκαδημίας γιά νά ἀντιληφθοῦμε τί κακοποίηση τῶν Ἱερῶν Κανόνων θά ἀκολουθήσει.

Στό σημεῖο αὐτό θά ἤθελα λόγῳ τῆς σοβαρότητος τοῦ ζητήματος τήν αὐξημένη προσοχή σας.

Α΄Θέση τῆς Ἀκαδημίας: Ὅπως κάθε πατερικό κείμενο που αποτελεί στοιχείο της εκκλησιαστικής παράδοσης, έτσι και ο κάθε κανόνας προέρχεται από μια συγκεκριμένη εποχή και απηχεί, εκτός από τη διαχρονική σωτηριώδη εμπειρία της Εκκλησίας, και τα συγχρονικά χαρακτηριστικά του τόπου και χρόνου διαμόρφωσής του.

Σχόλιο : Κάθε Ἱερός Κανόνας εἶναι ἕνα ὁποιοδήποτε πατερικό  κείμενο; Πλήρης σύγχυση τῶν μεταπατερικῶν σοφιστῶν!  Ὁ κάθε Κανόνας ὡς συγγραφείς μέ τήν ἐπιστασία τοῦ Αγίου Πνεύματος ἔχει πρωταρχικά περιεχόμενο ἁγιοπνευματικό, ὅπως καί τά πατερικά κείμενα, ἀλλά ἐπιπλέον, λόγῳ τῆς φύσεώς του εἶναι ρυθμιστικοῦ χαρακτήρα καί ἔχει στἠ συνείδηση τῆς Ἐκκλησίας καθολική καί ὑποχρεωτική ἰσχύ γιά κάθε συλλογική ἔκφραση τῆς Ἐκκλησίας καί γιά κάθε μέλος  της.  Ἀκόμη κι ἄν χωρεῖ οἰκονομία στήν ἐφαρμογή κάποιου Κανόνος, ἐφόσον αὐτός «ἀπηχεῖ τή διαχρονική ἐμπειρία τῆς Ἐκκλησίας» ἡ διαχρονική ἀξία καί ἐφαρμογή του παραμένει ἀδιαμφισβήτητη καί ἀμετακίνητη.  Ὅσο γιά τάσυγχρονιστικά χαρακτηριστικάεἶναι εὔκολα ἀναγνωρίσιμα καί δέν ἐπηρεάζουν τό πνεῦμα καί τό μήνυμα τοῦ  Κανόνος.  Ὅταν ὁ κάθε πιστός, λαϊκός ἤ κληρικός καί κάθε τοπική Ἐκκλησία ἔχει βαθύ σεβασμό στόν κάθε Κανόνα, ὡς ἐμπνεόμενο ἀπό τήν θεία Χάρη, θά κατανοήσει μέ τήν βοήθεια αὐτῆς ταύτης τῆς Χάριτος τί ζητεῖ ὁ Χριστός μέσα ἀπό τόν συγκεκριμένο Κανόνα καί δέν θά θελήσει νά «διορθώσει» τόν Χριστό καί τούς θεράποντές του Ἁγίους Πατέρες.

Β΄Θέση:  Το κεντρικό ζήτημα που τίθεται για μια ακόμη φορά είναι εάν υπάρχει η δυνατότητα η Ορθόδοξη θεολογία, όσον αφορά ειδικά στην κανονική της παράδοση, να κατανοηθεί και να λειτουργήσει όχι μόνο ως «παραδοσιακή», μένοντας αμετακίνητα πιστή στο γράμμα μιας υποτιθέμενης «παράδοσης», αλλά και ως συναφειακή, υπερβαίνοντας τις συντεταγμένες ενός προ-νεωτερικού κοσμοειδώλου,το οποίο αποτελεί τελεσίδικα παρελθόν για τον χρόνο της Εκκλησίας.

Σχόλιο : Ζητοῦν ἐδῶ οἱ νεοεποχῆτες σοφιστές μιάν ἄλλη θεολογία πού θά ἀποτελεῖ  ἕνα μεταμοντέρνο ἐργαλεῖο κατεδαφιστικῶν ἀλλαγῶν μέσα στό χῶρο τῆς Ἐκκλησίας. Μιλοῦν μέ περιφρόνηση γιά τήν Παράδοση τῆς Ἐκκλησίας, ἡ ὁποία ὡς τώρα ἀποτελεῖ ἀσφαλῆ βάση ἑρμηνείας τῶν ἱ. Κανόνων, ὀνομάζοντάς την «ὑποτιθέμενη» καί βάζοντας τή λέξη παράδοση καί παραδοσιακή  σέ εἰσαγωγικά.   

Ἐδῶ, ἀδελφοί μου, εἶναι φανερό το ἀντορθόδοξο πνεῦμα τῶν μετανεωτερικῶν παραδοσιομάχων, ἀφοῦ κατά τόν μέγα Βασίλειο ἡ περιφρόνηση τῆς Παραδόσεως, «τό παραιτεῖσθαι»,  ἐγκυμονεῖ τόν κίνδυνο νά ζημιώσουμε «εἰς αὐτά τά καίρια τό Εὐαγγέλιον», δηλ. διατρέχουμε τόν κίνδυνο νά ἀπομακρυνθοῦμε ἀπό τή σωτηρία.

Ἀσφυκτιοῦν μέσα στά στενά, κατ΄αὐτούς, πλαίσια τῆς Παραδόσεως καί στίς χωρο-χρονικές συντεταγμένες τῆς συγγραφῆς τῶν Κανόνων, πού δῆθεν δημιουργοῦν πρόβλημα στήν ἑρμηνεία τους, καί ζητοῦν «συναφειακή»  ἑρμηνεία τῶν Κανόνων.  Δέν μᾶς λένε ἐδῶ μέ ποιούς χώρους, ἀνθρώπους, θρησκεῖες, αἱρέσεις,  ἰδεολογίες, νοιώθουν ὅτι ἔχουν συνάφεια, δηλ. ἐπαφή καί συνείδηση ἐγγύτητος, ὥστε νά ἑρμηνεύσουν ἔτσι τούς Κανόνες καί νά ρίξουν γέφυρες ἐπικοινωνίας καί κοινωνίας μέ ὅλους καί μέ ὅλα.  Ἀπό τήν πρόσκληση πάντως στό Βόλο ποικιλωνύμων αἱρετικῶν, ἀπό τίς ἀπόψεις τῆς Ἀκαδημίας γιά τό μάθημα τῶν Θρησκευτικῶν καί τήν ἐν γένει δράση της ἀντιλαμβάνεται κανείς τί εἴδους συναφειακή ἑρμηνεία τῶν Κανόνων φαντάζονται οἱ μεταπατερικοί ὀνειροπόλοι.

Ἄρα ἡ διακήρυξη τῶν ἁγίων Πατέρων περί μή παραχαράξεως καί ἀθετήσεως τῶν ἱ. Κανόνων ἀνήκει κατά τούς μετανεωτερικούς θεολογοῦντες σέ μιά προνεωτερική ἀντίληψη τήν ὁποία πρέπει νά ξεπεράσουμε.  Σκέπτονται καί λένε μέ ἄλλα λόγια ὅτι τά σύγχρονα κοσμοθεωριακά δεδομένα  καλοῦν τήν θεολογία και τήν παράδοση, τούς ἱ.

Κανόνες ἐν προκειμένῳ σέ μιά  διαλεκτική σύνθεση. Στήν πραγματικότητα τό ἐπιδιωκόμενο εἶναι μιά μίξη ἀπαράδεκτη τῶν κανονικῶν ἐνταλμάτων τῶν Συνόδων μέ τίς καινούργιες ἰδέες ἀπόψεις καί νοοτροπίες.  Οἱ ἰδέες αὐτές γινόμενες ἀποδεκτές τελικά θά διαστρέψουν καί θά καταστρέψουν τόν ἀκριβό ἁγιοπνευματικό θησαυρό τῆς κανονικῆς παραδόσεως καί θά ὁδηγήσει τούς ὀρθοδόξους σέ σύγχυση καί ἀποστασία ἀπό τό Εὐαγγέλιο.

Ἀλλά μήπως καί ὁ Χριστός, ὁ ὁποῖος εἶναι «χθές καί σήμερον ὁ αὐτός καί είς τούς αἰῶνας» πρέπει καί Αὐτός ὡς ζήσας στό «προ-νεωτερικό κοσμοείδωλο» κατά τό ἀνθρώπινο, νά ἐνταχθεῖ στό σημερινό μετανεωτερικό κοσμοείδωλο καί νά ἑρμηνευθεῖ σύμφωνα μέ αὐτό; Μήπως τό ἴδιο πρέπει νά γίνει καί μέ τή διδασκαλία Του;

Σύμφωνα μ΄αὐτή τήν τοποθέτηση τῆς Ἀκαδημίας τό «προ-νεωτερικό κοσμοείδωλο» καί ἡ συνακόλουθη σήμερα βιουμένη Παράδοσις τῆς Ἐκκλησίας ταυτίζεται μέ τό παρελθόν, ὄχι βέβαια «γιά τό χρόνο τῆς Ἐκκλησίας», ὅπως διατείνονται οἱ μεταπατερικοί ἐρασιτέχνες τοῦ θεολογικοῦ λόγου, ἀλλά γιά τήν κατεδαφιστική τους προοπτική.

Γ΄Θέση: Τίθεται, λοιπόν, το αγωνιώδες ερώτημα κατά πόσο, μέσα στο αναμφισβήτητο κύρος που τους περιβάλλει, οι κανόνες αυτοί διατηρούν την υπαρκτική δυναμική τους, για να ανταποκρίνονται στα αιτήματα του ολοένα και περισσότερο μεταβαλλόμενου κόσμου.

Μέ τά ἀνωτέρω  οἱ κενολογοῦντες μεταπατερικοί  ἰσχυρίζονται ὅτι ἀναγνωρίζουν ὡς ἀναμφισβήτητο τό κῦρος τῶν ἱ. Κανόνων. Κῦρος εδῶ σημαίνει τή σοβαρότητα καί βαρύτητα τοῦ  περιεχομένου τῶν ἱ. Κανόνων πού ἐπιβάλλει στή συνείδηση ὅλων ἕνα σεβασμό πρός αὐτούς, λόγῳ τῆς ἱστορικότητος καί τῆς παλαιότητός τους.

Κῦρος διαθέτουν ὅλα τά μνημεῖα, ὅλες οἱ ἱστορικές πηγές κλπ. καί κανείς ἐχέφρων δέν μπορεῖ νά τό ἀμφισβητήσει.

Ἀλλά τί γνώμη ἔχουν οἱ μεταπατερικοί ταχυδακτυλουργοί γιά τήν, ἐδῶ καί τώρα, «ὑπαρκτική δυναμική» τῶν Κανόνων, δηλ. γιά τή  δύναμη πού διαθέτει τό περιεχόμενό τους γιά νά συμβάλει καθοριστικά στήν κυβέρνηση  τῆς Ἐκκλησίας καί τήν κατά Θεόν ρύθμιση  τῆς ὑπάρξεως καί τῆς καθόλου ζωῆς τῶν Χριστιανῶν;

Ἀφοῦ πιστεύουν ὅτι οἱ Κανόνες καί ἡ παραδοσιακή ἑρμηνευτική τους ἀπηχοῦν τό παρελθόν, μέ τό ρητορικό τους ἐρώτημα σαφῶς ὑπονοοῦν ὅτι ἡ ὑπαρκτική δυνατότητα τῶν Κανόνων εἶναι...ἀνύπαρκτη γιατί δέν μποροῦν νά ἐνωτισθοῦν τά ...ἀγωνιώδη ἐρωτήματα τοῦ τρελλά, ἄναρχα καί ἀντίχριστα μεταβαλλόμενου κόσμου.

Ἀδελφοί μου χριστιανοί,

στό σημεῖο αὐτό χρειάζεται να τοποθετηθοῦμε σέ ὀρθόδοξη βάση γιά νά φανοῦν καί οἱ ἀληθινές προθέσεις τῶν ἀκαδημαϊκῶν τοῦ Βόλου.

Ὅσο κι ἄν μεταβάλλεται ὁ κόσμος λόγῳ τῶν τεχνολογικῶν ἐξελιξεων ἤ τῆς ἀλλαγῆς νοοτροπιῶν, ἰδεῶν καί πρακτικῶν ἡ Ἐκκλησία ἔχει τήν πολύτιμη θεολογία της δηλ. τήν εὐαγγελική διδασκαλία, ὅπως ἐξηγεῖται ἀπό τούς Ἁγίους Πατέρες καί τούς Ἱ. Κανόνες, ὡς ἀπάντηση.  

Ὅσο κι ἄν εἶναι ρευστή ἡ ἐπιστήμη, ὅσο κι  ἄν τά ἤθη τοῦ κόσμου μεταβάλλονται, ἡ ἀνθρώπινη φύση δέν μεταβάλλεται καί ὡς ἐκ τούτου ἡ ὀρθόδοξη περί ἀνθρώπου διδασκαλία ἤ ἀλλιῶς ἡ ὀρθόδοξη ἀνθρωπολογία σέ ὅλες τίς ἐκφάνσεις της, ὡς θεόπνευστη, παραμένει ἀμετακίνητη. Τό ἴδιο συμβαίνει καί μέ τούς ἱ. Κανόνες, οἱ ὁποῖοι ὄχι αὐθαιρέτως, νομικῶς καί καιρικῶς, ἀλλά ἅπαξ καί διαπαντός ρυθμίζουν θεοπνεύστως τά τῆς Ἐκκλησίας μέ βάση τήν ὀρθόδοξη διδασκαλία. 

Μήπως ἔπαυσαν τά πάθη νά καταδυναστεύουν τόν ἄνθρωπο καί πρέπει νά καταργηθοῦν τά ὑπό τῶν Κανόνων προβλεπόμενα ἐπιτίμια γιά τά σαρκικά ἁμαρτήματα;

Μήπως ἐπειδή ἡ ἀχαλίνωτη σαρκολατρία κυριαρχεῖ στόν «μεταβαλλόμενο κόσμο», θά  καταργήσουμε τά κωλύματα ἱερωσύνης πού προβλέπουν οἱ ἱεροί Κανόνες;

Μήπως θά ἀνεχθοῦμε ὡς φυσιολογική τήν ὁμοφυλοφιλία, τίς ἐλεύθερες συμβιώσεις ;

Μήπως καί τίς λεσβίες παπαδίνες στά πλαίσια τῆς φεμινιστικῆς λαίλαπας; 

Μἠπως θά πρέπει νά καταργήσουμε ἤ νά μειώσουμε τίς προβλεπόμενες ὑπό τῶν Κανόνων νηστεῖες, ἐπειδή «κανείς δέν νηστεύει», ὅπως εἶπε ἀφελῶς κάποτε στό Σαμπεζύ ἕνας ταλαίπωρος ἐπίσκοπος;

Μήπως ἐπειδή οἱ μεγαλόσχημοι οἰκουμενιστές τρῶνε, πίνουν καί συμπροσεύχονται μέ τούς αἱρετικούς θά καταργήσουμε τήν προβλεπόμενη ὑπό τῶν Κανόνων ἀπαγόρευση τῶν συμπροσευχῶν;

Νομίζω, ἡ ἀπάντηση ὅλων μας ὡς ὀρθοδόξων εἶναι, «ὄχι, βέβαια!»

Ἀλλά δυστυχῶς οἱ μεταπατερικοί κατεδαφιστές δέν θέλουν νά ἀκολουθοῦν τήν ἐκκλησιαστική ἀλήθεια «σύν πᾶσι τῆς ἁγίοις». Ἔχουν τό ἴδιον θέλημα ὡς δόγμα τους καί τούς δικούς τους ἀνόμους σχεδιασμούς ὡς ἀνεκπλήρωτο ὄνειρο.  Φοβοῦμαι λοιπόν ὄχι ἀβάσιμα, ὅτι  μετά τό Συνέδριο «Κανόνες τῆς Ἐκκλησίας καί σύγχρονες προκλήσεις» θά βρεθοῦμε μπροστά σέ σὐνολο προτεινομένων καινοτομιῶν ἀντιθέτων ὄχι μόνο μέ τό πνεῦμα καί τό γράμμα τῶν ἱερῶν Κανόνων, ἀλλά καί μέ τήν ὀρθόδοξη διδασκαλία.

Ἡ ὑπερβολικά μεγάλη συστράτευση ὁμιλητῶν (27 εἰσηγητές), ἴσως καί ἐν ὄψει τῆς σχεδιαζομένης Πανορθοδόξου Συνόδου, ὀφείλεται  στή σημασία πού δίνουν ἄδηλα καί κρύφια κέντρα στή μελετωμένη παραχάραξη τῶν Ἱ. Κανόνων.  Πιθανόν  ἐπίσης νά ἐπιδιώκονται παρόμοιες συμμαζώξεις ὥστε οἱ συμμετέχοντες νά νοιώθουν ἀσφάλεια μαντρωμένοι στή νοοτροπία καί τούς στόχους  τοῦ ἰσοπεδωτικοῦ Οἰκουμενισμοῦ. Ὁ καθένας πάντως γι΄ αὐτή καθ΄αὑτή τή συμμετοχή του στό Συνέδριο αὐτό καί τίς τυχόν ἀντορθόδοξες ἀπόψεις του διατηρεῖ ἀκέραιες τίς εὐθῦνες του ἐνώπιον τοῦ Χριστοῦ καί τῆς Ἁγίας του Ἐκκλησίας.

Ὅσο γιά μᾶς ἀδελφοί μου,

Ὁ Χριστός πού μένει εἰς τόν αἰῶνα ἔχει δώσει διά τῆς Θείας Του Οἰκονομίας καί τοῦ κηρύγματός Του ἀμετακίνητες καί ἀσφαλεῖς βάσεις στήν πορεία τοῦ Σώματός Του. 

Οἱ ἱεροί Κανόνες εἷναι, ὅπως εἴπαμε, πολύτιμοι ὁδοδεῖκτες γιά τή ζωή τῆς Ἐκκλησίας καί τή ζωή ἑνός ἑκάστου ἡμῶν.

Δέν ἀθετοῦμε, δέν «διορθώνουμε», δέν καταργοῦμε ὅσα οἱ Ἅγιοι Πατέρες ἐθέσπισαν στίς Οἰκουμενικές Συνόδους εἴτε ἀφορᾶ τήν πίστη (Ὅροι) εἴτε ἀφορᾶ τή ζωή καί τό ἦθος τῆς Ἐκκλησίας(Ἱ. Κανόνες;

Ἄς μένουμε ἑδραῖοι στήν Ὀρθόδοξη Πίστη καί Παράδοσή μας καί ἄς παρακαλοῦμε τόν Κύριό μας νά φυλάττει ἀλώβητη τήν Μία Αγία Καθολική Ἐκκλησία Του,  ἀπό κάθε ἐπιβουλή καί πλάνη τῶν ὁρατῶν καί ἀοράτων ἐχθρῶν τοῦ Σταυροῦ.

Όρθρος/Εστία Πατερικών Μελετών