Γιώργος Παπαθανασόπουλος, Η Ορθοδοξία το 2018 (Β΄)

Η Ορθοδοξία το 2018  

ΜΕΡΟΣ Β΄

Του Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

Συνεχίζεται η περιγραφή της κατάστασης της Ορθόδοξης Εκκλησίας το 2018, με την αναφορά στα μετά το Οικουμενικό Πατριαρχείο Πατριαρχεία και Αυτοκέφαλες Εκκλησίες, κατά τη σειρά  που γράφονται στα Δίπτυχα.

          Το Πατριαρχείο της Αλεξανδρείας έχει υπό τη δικαιοδοσία τους Ορθοδόξους όλης της Αφρικής. Το ανθηρό και πολυπληθές ελληνικό στοιχείο στην Αίγυπτο έχει μαραθεί και λιγοστέψει στο ελάχιστο. Όμως το Πατριαρχείο κάνει υπεράνθρωπες προσπάθειες να διατηρήσει το ελάχιστο ελληνικό στοιχείο, για να λειτουργούν τα ομογενειακά σχολεία και για να συντηρούνται οι εκκλησιές και τα ιδρύματά του. Είναι αληθινός και συγκινητικός ο λόγος του Πατριάρχη Θεοδώρου προς τους Αιγυπτιώτες, που τον επισκέφθηκαν φέτος: « Να ξέρετε ότι οι Εκκλησιές δεν έκλεισαν και οι καμπάνες τους εξακολουθούν να κτυπάνε...».  

Λόγω των αυταρχικών καθεστώτων και των συχνών αιματηρών πραξικοπημάτων στις περισσότερες χώρες της Αφρικής οι περισσότεροι από τους πολυπληθείς Έλληνες, που ζούσαν εκεί, έχουν μετοικήσει στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες. Όσοι ακόμη μένουν συνεργάζονται με το Πατριαρχείο και διατηρούν ανοικτές τις Εκκλησίες. Λίγοι Έλληνες έχουν μείνει και στη Νότια Αφρική και πάντα στηρίζουν τις εκεί κοινότητες, τις εκκλησίες και τα σχολεία τους.

Το μέλλον της Ορθοδοξίας στην Αφρική είναι οι γηγενείς κάτοικοί της.  Συγκινητική είναι η βοήθεια που προσφέρουν στην υπό το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας Ορθόδοξη ιεραποστολή, ανιδιοτελώς και από χριστιανική και μόνο αγάπη προς τους εμπερίστατους κατοίκους της Αφρικής χριστιανικές κινήσεις, ιερές μονές του Αγίου Όρους και άλλες, όπως της Χρυσοπηγής στην Ουγκάντα και ακόμη η Σχολή Χατζήβεη στην πολύπαθη Ρουάντα και στο Μπουρούντι. Πολύτιμη βοήθεια προσφέρουν επίσης το Πατριαρχείο της Μόσχας και οι Εκκλησίες της Ελλάδος και της Κύπρου.

Είναι περίεργο και όμως είναι αλήθεια. Οι πολυπληθείς Χριστιανοί, Κόπτες (Μονοφυσίτες) οι περισσότεροι, Ελληνορθόδοξοι λίγοι και ακόμη λιγότεροι ρωμαιοκαθολικοί και προτεστάντες, περνούν πολύ καλύτερα στην Αίγυπτο υπό το θεωρούμενο αυταρχικό καθεστώς του στρατηγού Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσσι, παρά με εκείνο του δημοκρατικά εκλεγμένου πολιτικού ηγέτη των Αδελφών Μουσουλμάνων  ισλαμιστή Μοχάμεντ Μόρσι. Επί ισλαμικής κυβέρνησης Μόρσι (2012-2013) επιχειρήθηκε να επιβληθεί η Σαρία ως βάση της νομοθεσίας και ήσαν αλλεπάλληλες, βίαιες και αιματηρές οι επιθέσεις οπαδών του κατά Ναών των Χριστιανών Κοπτών. Κατά την Έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας, τον Οκτώβριο του 2013, «Οι Χριστιανοί διώκονταν ως αποδιοπομπαίοι τράγοι». Αντιθέτως ο Αλ Σίσι προστατεύει τους Χριστιανούς στην πράξη. Αυτός είναι ο λόγος που ο Κόπτης Πατριάρχης Θεόδωρος Β΄ υποστηρίζει ανοικτά τον Αλ Σίσι. Συνήθως ο Έλληνας Πατριάρχης Αλεξανδρείας δεν επεμβαίνει στα εσωτερικά της Αιγύπτου, αλλά τηρεί μια στάση συνεργασίας με την εκάστοτε κυβέρνηση. Έτσι κάνει και ο σημερινός Πατριάρχης.

Στα διορθόδοξα ζητήματα ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας επιχειρεί να ισορροπεί μεταξύ των Πατριαρχείων Κωνσταντινουπόλεως και  Μόσχας και διακηρύττει ότι είναι παράγων ενότητας της Ορθοδοξίας... Στις 28 Μαΐου 2018, σε γράμμα του προς τον Μητροπολίτη Μαυροβουνίου Αμφιλόχιο, με την ευκαιρία των εκεί εκδηλώσεων για τους Νεομάρτυρες της Τσαρικής οικογενείας του Νικολάου Β΄, του Ρομανόφ,  σημείωσε μεταξύ άλλων: « Η Εκκλησία της Αλεξανδρείας διακονεί πάντοτε την ορατή Διορθόδοξη ενότητα». Για την ενότητα ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας μίλησε και στη Μόσχα, τον Δεκέμβριο του 2017, παρουσία Πατριαρχών, Προκαθημένων και εκπροσώπων όλων των Ορθοδόξων Εκκλησιών, πλην των Κωνσταντινουπόλεως και Αθηνών...

Στο Ουκρανικό πάντως ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας θα υποχρεωθεί να αποφασίσει αν είναι με το Φανάρι ή με την Μόσχα. Με βάση τη λογική και το ότι είναι ενταγμένος να εξυπηρετεί τα πολιτικά συμφέροντα της Δύσης και της Ελλάδος υπολογίζεται ότι θα είναι με την πλευρά του Φαναρίου. Αυτό πιθανότατα σημαίνει  ρήξη με το Πατριαρχείο της Μόσχας, συμβολή στη διάσπαση της ενότητας της Ορθοδοξίας, διακοπή της σημαντικής ενίσχυσης που προσφέρει η Ρωσική Εκκλησία στην ιεραποστολή και κλείσιμο του μετοχίου στην Ερυθρά Πλατεία της Μόσχας και της εκεί Εξαρχίας. Φαναριώτες Αρχιερείς υποστηρίζουν ότι τίποτε από αυτά δεν θα συμβεί. Όμως η διακύβευση είναι μεγάλη, γιατί το θέμα για τους Ρώσους είναι εξαιρετικά φορτισμένο εκκλησιαστικά και εθνικά.  

Το Πατριαρχείο της Μόσχας εξαντλεί κάθε δυνατότητα να διατηρεί τη σχέση του θερμή με το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας. Λόγω της ψυχρότητας, που αντιμετωπίζει από το Φανάρι και της αρνήσεώς του να συμμετέχει στις πανορθόδοξες και άλλες σημαντικές εκδηλώσεις που διοργανώνει, το Πατριαρχείο της Μόσχας επιδιώκει σ’ αυτές  να είναι παρών ο Αλεξανδρείας, δεύτερος στα πρεσβεία τιμής. Μετά από αυτήν του Δεκεμβρίου, που προαναφέρθηκε, και μετά από πρόσκληση του κ. Κυρίλλου, ο Αλεξανδρείας παρέστη στην εκδήλωση στη Μόσχα για τα 1030 χρόνια από την βάπτιση των Ρως στο Κίεβο και στον Δνείπερο ποταμό από τον πρίγκιπα Βλαδίμηρο, άγιο και ισαπόστολο για τη ρωσική Εκκλησία.

Κατά την με την παρουσία χιλιάδων πιστών υπαίθρια Θεία Λειτουργία στη Μόσχα, στις 28 Ιουλίου 2018, στην αντιφώνησή του προς τον Πατριάρχη Μόσχας ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας κ. Θεόδωρος ευχαρίστησε την Ρωσική Εκκλησία για την βοήθειά της στο ιεραποστολικό έργο του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας και σημείωσε κάτι, που δεν θα αρέσει καθόλου στο Φανάρι: «Όλες οι Ορθόδοξες Εκκλησίες αγαπάμε, και ελπίζουμε πάντα στην Αγία Ρωσία». Στη συνέχεια προσέθεσε λόγο ακόμη ενοχλητικότερο για το Φανάρι: «Εμείς Αγιώτατε, προσευχόμαστε για εσάς και πρωτίστως για την ειρήνη στον Ουκρανικό λαό. Είσθε ένας λαός, από μιαν κολυμβήθρα, που ήρθε η Ορθοδοξία». Τα όσα είπε ο κ. Θεόδωρος στη Μόσχα ασφαλώς ικανοποίησαν το εκεί Πατριαρχείο. Όμως ουδέν σημαίνει για την τελική στάση του στο Ουκρανικό. Το Φανάρι έχει τους τρόπους του να τον κρατήσει με το μέρος του...... 

Στο Μακεδονικό ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας ακολουθεί την πολιτική του Φαναρίου, που την χαρακτηρίζει η αφωνία. Στο τέλος Ιουνίου 2018 βρέθηκε στη Βέροια για τα Παύλεια και δεν βρήκε ούτε μία λέξη να πει για τη Μακεδονία στην οποία βρισκόταν...

Επίσης ο κ. Θεόδωρος ακολουθεί το Φανάρι στις διαχριστιανικές σχέσεις. Στις 7 Ιουλίου 2018 ήταν, μαζί με τον Οικουμενικό Πατριάρχη, στο Μπάρι και στην κοινή προσευχή, που διοργάνωσε το Βατικανό, για να μιλήσει ο Πάπας περί της ειρήνης στη Μέση Ανατολή, με την  παρουσία Προκαθημένων διαφόρων Δογμάτων, αφώνων κομπάρσων δίπλα του. Αισθάνεται κανείς ντροπή για τους Κωνσταντινουπόλεως και Αλεξανδρείας να δέχονται να έχουν αυτό το ρόλο και να προσυπογράφουν κείμενο, στο οποίο αναγράφεται, μετά από τόσα χρόνια και την σχεδόν πλήρη εξόντωση των Χριστιανών της Μέσης Ανατολής, ότι τώρα «οι εκκλησιαστικοί ηγέτες θα προσπαθήσουν να βρουν τρόπους επικοινωνίας και ανταλλαγής χρησίμων ιδεών και σκέψεων για την ουσιαστική στήριξη της ειρήνης...». Τώρα θα προσπαθήσουν να βρουν τρόπους επικοινωνίας και να ανταλλάξουν ιδέες για την στήριξη της ειρήνης...Αν είναι δυνατόν να γράφονται και να υπογράφονται τέτοια κείμενα από χριστιανούς ηγέτες. Μα έστω και αν αντήλλασσαν ιδέες και κατέληγαν κάπου, ΠΩΣ θα κατοχύρωναν την ειρήνη; Μόνο δημαγωγοί πολιτικοί προς αφελείς ιδιώτες θα μπορούσαν – δύσκολα αλλά τίποτε δεν αποκλείεται – να παρουσιάσουν ένα τέτοιο κείμενο.-