Ι.Κογκούλης, Προς τον Υπ. Παιδείας

Επιστολή προς τον Υπ. Παιδείας και Θρησκευμάτων,

του Κοσμήτορα της Θεολογικής του ΑΠΘ,
καθηγητή Παιδαγωγικών του Τμήματος Θεολογίας
κ. Ιωάννη Β. Κογκούλη

26.8.2008

Προς
τον Υπουργό Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτωνκ. Ευριπίδη Στυλιανίδη
Αθήνα

Κύριε Υπουργέ,
Με οδύνη πληροφορήθηκα για τη νέα εγκύκλιο, την οποία εκδώσατε εν μέσω καλοκαιριού!!! και που αφορά στη διδασκαλία του πολύπαθου μαθήματος των Θρησκευτικών. Και χαρακτηρίζω το εν λόγω μάθημα πολύπαθο, αφού στον ελλαδικό χώρο, μετά τη σύσταση του νέου ελληνικού κράτους, πολλοί στην αρχή θρησκευτικοί μισσιονάριοι και σημαντικός αριθμός νεότερων και μάλιστα νεοεποχιτών μισσιοναρίων, στο όνομα του «εκσυγχρονισμού» φαίνεται να αγωνίστηκαν και να αγωνίζονται για την απορθοδοξοποίηση και την μετάλλαξη της ταυτότητας και ιδιοπροσωπίας των απογόνων των ηρωικών ραγιάδων, ημών των σύγχρονων Eλλήνων. Συνεχίζεται έτσι, κατά ένα παράδοξο τρόπο, το έργο της τουρκοκρατίας. Το έργο αυτό, με βάση διαμαρτυρίες γονέων και όχι μόνο, φαίνεται να υλοποιούν στο χώρο της Πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης αρκετοί δάσκαλοι, «εκσυγχρονιστές» -κατά την άποψή μου «της όπισθεν»-, οι οποίοι διδάσκουν στην ώρα του μαθήματος των Θρησκευτικών άλλα μαθήματα, κατά την κρίση τους «σπουδαιότερα».
Εξ αιτίας της εν λόγω εγκυκλίου σας ως Κοσμήτορας της Θεολογικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και ως Πανεπιστημιακός δάσκαλος που πάνω από τριάντα τέσσερα χρόνια υπηρετώ στο Τμήμα Θεολογίας το γνωστικό αντικείμενο της Παιδαγωγικής δέχθηκα σωρεία διαμαρτυριών. Δυστυχώς, κύριε Υπουργέ, με την εγκύκλιο αυτή ανοίξατε «τον ασκό του Αιόλου». Συγκεκριμένα:1. Το Υπουργείο σας με την εγκύκλιο αυτή ενισχύει την προσπάθεια όλων εκείνων που επιδιώκουν να παραγνωρίζονται, να αποσιωπούνται ή να διαστρεβλώνονται οι θυσίες και η προσφορά της Ορθόδοξης Καθολικής Εκκλησίας στο Γένος, ενώ παράλληλα στα πλαίσια της ιδεολογικής υποδούλωσης και μετάλλαξης της πατρίδος μας και στο όνομα του «εξευρωπαϊσμού» μας, επιχειρούν να επηρεάσουν τη σκέψη και τη συνείδηση των παιδιών μας. Ασφαλώς μέχρι σήμερα έχουν τη δυνατότητα τα παιδιά των άλλων θρησκευτικών μειονοτήτων να εξαιρεθούν από το μάθημα των Θρησκευτικών, αν το επιθυμούν οι γονείς τους, αν και σε τι θα ενοχλούσε και τα παιδιά αυτά να αποκτήσουν κάποιες γνώσεις, σχετικές με την παράδοση του τόπου, στο οποίο ζουν, όπως άλλωστε συμβαίνει και με το μάθημα της Ιστορίας και όχι μόνο.
Αλήθεια, Κύριε Υπουργέ:
Ø Γιατί όλοι οι μαθητές να διδάσκονται μόνο κείμενα των αρχαίων κλασικών συγγραφέων και μάλιστα φιλοσόφων, γιατί να είναι υποχρεωμένοι να μαθαίνουν τη θεολογία τους, αφού, ως γνωστό, όλοι τους θεολογούν, και να μη διδάσκονται και ανάλογα κείμενα των ελλήνων Πατέρων της Εκκλησίας, οι οποίοι, σ’ αντίθεση με τους λατίνους Πατέρες, παρεμπόδισαν τον εκλατινισμό του Γένους μας; Παρενθετικά σας αναφέρω ότι στα «Μαθηματάρια» που κυκλοφόρησαν κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας τα κείμενα όλων των παραπάνω βρίσκονται σε αρμονία.
Ø Γιατί όλοι οι μαθητές να διδάσκονται μόνο αρχαίες τραγωδίες και όχι τα κείμενα εκείνα που εμείς ονομάζουμε «θείες Λειτουργίες», οι οποίες ακόμη και σήμερα κρατούν ανά την Οικουμένη ζωντανή την ελληνική γλώσσα;
Ø Γιατί όλοι οι μαθητές να μαθαίνουν μόνο τα μνημεία του πολιτισμού των αρχαίων ελλήνων και όχι αυτά της Ρωμαίικης Αυτοκρατορίας (του καλούμενου Βυζαντίου) και της τουρκοκρατίας;
Όμως, γιατί με πρόφαση τα ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα, πρέπει να γίνεται αυτό με μια απλή αίτηση και για τους Έλληνες Ορθόδοξους;
Αυτή η απόφαση φυσικά είναι το δέντρο, το δάσος που κρύβεται από πίσω είναι άλλο! Στο χώρο του σχολείου στόχος τους είναι όχι μόνο να σπείρουν στις ψυχές των μαθητών την αμφιβολία, αλλά να τους απομακρύνουν από την Ορθόδοξη Καθολική Εκκλησία και να τους καταστήσουν εύκολα και απληροφόρητα θύματα σε κάθε προπαγάνδα. Μονοπωλώντας τον «προοδευτισμό» και καταφερόμενοι συστηματικά εναντίον αρχών και θεσμών που εξέθρεψαν και συντήρησαν το Γένος μας ανά τους αιώνες, χωρίζουν τους ασχολούμενους με την Παιδεία και ειδικότερα την εκπαίδευση σε «προοδευτικούς» και «συντηρητικούς», «φωτεινά πνεύματα» και «σκοταδιστές». Οι ίδιοι, ως «προοδευτικοί» -θα επαναλάβω «της όπισθεν»- διεκδικούν για τον εαυτό τους το αποκλειστικό προνόμιο να ασκούν κριτική και να απονέμουν χαρακτηρισμούς.
Υπάρχουμε, κύριε Υπουργέ, ως Γένος, γιατί υπήρξε η Ορθόδοξος Καθολική Εκκλησία, η οποία έσωσε το λήμμα, τους λιγοστούς ηρωικούς ραγιάδες και προπαππούδες μας. Αυτών είμαστε απόγονοι και αυτών τώρα τα κόκαλα τρίζουν με τέτοιου είδους ενέργειές μας. Και αυτό γιατί οι ηρωικοί ραγιάδες πρόγονοί μας προτίμησαν να περάσουν τα πάνδεινα και να μην ακολουθήσουν το εύκολο έργο των περισσοτέρων, οι οποίοι, προτιμώντας την άνετη ζωή, εξισλαμίστηκαν. Ποιες δυνάμεις, κύριε Υπουργέ, θέλουν και εμάς τους απογόνους τους να μας μεταλλάξουν;2. Το Υπουργείο σας με την εγκύκλιο αυτή φαίνεται να βάλλει, έστω και όχι από πρόθεση, κατά της Παιδείας και μάλιστα με την τρισυπόστατη διάστασή της. Η Παιδεία, ούσα πάντοτε προσανατολισμένη προς συγκεκριμένους σκοπούς, νοείται κυρίως μεν ως εκπαίδευση, αλλά παραλλήλως ως μόρφωση και ως καλλιέργεια. Η λέξη «μόρφωση» πλάσθηκε από το ρήμα μορφόω-ω, το οποίο σημαίνει παρέχω μορφή στο χάος, το αδιακόσμητο, το άτακτο, το άμορφο σύνολον του βίου. Η εν λόγω προσπάθεια αποτελεί την καλλιέργεια. Ο όρος Παιδεία, υποδηλώνει την παροχή μορφής και στην άψυχο (ξύλο, μέταλλο, μάρμαρο) και στην έμψυχο ύλη, τον Άνθρωπο. Ως προς τον Άνθρωπο σ’ εμάς επιτυγχάνεται δια του εμφύτου πλαστικού ελληνορθόδοξου πνεύματος με την ανάδειξή του σε μορφή αληθείας, ήθους και κάλλους.Είναι άχρηστο το σχολείο, κύριε Υπουργέ, που απλά καθιστά τους μαθητές «ρεζερβουάρ» πληροφοριών και δεν προσφέρει σ’ αυτούς Παιδεία με την τρισυπόστατη διάστασή της ως εκπαίδευσης, μόρφωσης και ηθικής καλλιέργειας. Και κάτι ακόμη ως προς αυτό το σημείο. Δεν υπάρχει ουδέτερη γνώση, ενώ παράλληλα η άχρωμη ηθική οδηγεί το νέο σε καταστάσεις ανασφάλειας, απάθειας και απροσάρμοστης συμπεριφοράς.3. Το Υπουργείο σας με την εγκύκλιο αυτή ανοίγει την όρεξη κατάργησης ή μετάλλαξης και άλλων μαθημάτων. Όσοι τώρα στράφηκαν εναντίον του μαθήματος των Θρησκευτικών, επιδιώκοντας εμμέσως πλην σαφώς τη μετάλλαξη της ελληνορθόδοξα προσανατολισμένης Παιδείας, θα ζητήσουν αργότερα την αλλαγή και την μετάλλαξη και άλλων μαθημάτων. Για παράδειγμα:
Ø Γιατί να υποχρεώνονται κάποιοι μαθητές που δε συμφωνούν με το περιεχόμενο του μαθήματος της Ιστορίας να το παρακολουθούν; Τι θα κάνετε, αν γονείς καταθέσουν δηλώσεις απαλλαγής των παιδιών τους από το μάθημα της Ιστορίας, επειδή δε συμφωνούν με τα περιεχόμενα του Αναλυτικού Προγράμματος του εν λόγω μαθήματος;
Ø Γιατί να υποχρεώνονται οι μαθητές να παρακολουθούν τα καλούμενα Μοντέρνα Μαθηματικά που με επίκεντρο τη Γαλλία άρχισαν να μπαίνουν στο χώρο της δικής μας εκπαίδευσης από τη δεκαετία του 60 με πολλές παραλλαγές μέχρι σήμερα και όχι τα παραδοσιακά που διδαχτήκαμε οι παλαιότεροι; Εξάλλου, σε ποιο βαθμό οι μαθητές χρησιμοποιούν στη μελλοντική τους ζωή τις μαθηματικές, φυσικές και άλλες γνώσεις, τις οποίες, καταναλώνοντας πλήθος διδακτικών ωρών, απόκτησαν στο σχολείο;
Ø Γιατί να διδάσκονται στο σχολείο τα μαθήματα στην ελληνική και όχι σε κάποια άλλη γλώσσα και μάλιστα στην Αγγλική, όπως συμβαίνει με αρκετά μαθήματα Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στα ξενόγλωσσα σχολεία της πατρίδας μας; Ποια θα είναι η πολιτική του Υπουργείου σας, αν γονείς σας πουν πως επιθυμούν η υποχρεωτική εκπαίδευση των παιδιών τους να γίνεται λ.χ. στην Αγγλική γλώσσα;4. Το Υπουργείο σας με την εγκύκλιο αυτή διέπραξε σημαντικά εκπαιδευτικά λάθη. Για παράδειγμα:
Ø Δεν έλαβε υπόψη τι θα κάνει ο μαθητής την ώρα που δεν θα παρακολουθεί το μάθημα των Θρησκευτικών. Θα παίζει στην αυλή του σχολείου ή θα επισκέπτεται τη γειτονική προς το σχολείο καφετέρια, παρασύροντας προς τούτο και άλλους μαθητές;
Ø Δεν προετοίμασε για τους μαθητές άλλο μάθημα, το οποίο θα υποχρεωθούν να παρακολουθήσουν, αντί για το μάθημα των Θρησκευτικών, όπως αυτό συμβαίνει σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.5. Το Υπουργείο σας με την εγκύκλιο αυτή αγνόησε το γεγονός ότι μέσα από το μάθημα των Θρησκευτικών πληροφορούμε τους μαθητές για τη δική μας παράδοση και ζωή, προσφέροντάς τους προς τούτο σχετικές εμπειρίες. Στο σημείο αυτό σημειώνω πως προσωπικά αδυνατώ να κατανοήσω γιατί αυτή την πληροφόρηση και την προσφορά εμπειριών να στερηθούν κάποιοι μαθητές.
Η παράδοση, κύριε Υπουργέ, η οποία ως έννοια ενέχει τη δυναμική του σήμερα που γεννιέται από το χθες και περικλείει σπερματικά το αύριο, στη διδασκαλία της Ορθόδοξης Καθολικής Εκκλησίας λειτουργεί ως ένα continuum, ως μια ζωντανή δυναμική πορεία προσώπων και κοινωνιών. Εδώ το παλαιό δεν αντιμετωπίζεται ως συντήρηση από την οποία απουσιάζει η ζωή. Η παράδοση αποτελεί ένα από τα υποστατικά στοιχεία του κάθε ανθρώπου και της κοινωνικής διαφορετικότητας των μελών μια κοινωνικής ομάδας. Τη γνώση και την εμπειρία αυτής της παράδοσης από τους μαθητές φαίνεται πως διάφοροι ζητούν να εξαφανίσουν από το χώρο του σχολείου. Η παράδοση δίδει το δικό της προσανατολισμό στην Παιδεία κάθε κοινωνίας.
Με βάση τα παραπάνω γίνεται φανερό πως εμείς προσφέρουμε ή μάλλον οφείλουμε να προσφέρουμε στους κατοικούντες στον ελλαδικό τόπο μαθητές την Παιδεία εκείνη, η οποία είναι προσανατολισμένη και ανταποκρίνεται στη δική μας περιρρέουσα ατμόσφαιρα, τη δική μας παράδοση. Μάλιστα για μας η εν λόγω Παιδεία μπορεί αβίαστα να χαρακτηριστεί ως Οικουμενική Παιδεία. Οι θρησκείες χωρίζουν τον κόσμο, αλλά η ορθοδοξία τον ενώνει. Προσφέροντας στους μαθητές την εν λόγω παράδοση, δεν κάνουμε «πλύση εγκεφάλου». Το αν και πότε αυτή η προσφορά πληροφόρησης και εμπειρίας καρποφορήσει είναι έργο Άλλου, ο οποίος σέβεται την αποδοχή ή απόρριψή της από το υποκείμενο της αγωγής, και ασφαλώς όχι του προσφέροντος στους μαθητές την εν λόγω πληροφόρηση και εμπειρία.Και κάποιες, κύριε Υπουργέ, τελευταίες επισημάνσεις. Ενώ επιδιώκετε να καταστήσετε το μάθημα των Θρησκευτικών προαιρετικό, όσο και αν δεν θέλετε να το ομολογήσετε, φανταστήκατε:
Ø Ποια θα ήταν η προσέλευση των μαθητών στα σχολεία της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, αν καταργούνταν το απουσιολόγιο και αν είχαν οι μαθητές τη δυνατότητα να προσέρχονται στο τέλος κάθε τετραμήνου στις εξετάσεις;
Ø Τι θα συνέβαινε, αν όλα τα μαθήματα στο σχολείο ήταν προαιρετικά και δινόταν στον κάθε μαθητή η δυνατότητα να επιλέγει από αυτά κάποιο συγκεκριμένο αριθμό;Προσωπικά, κύριε Υπουργέ, βασιζόμενος στην άρτια ελληνορθόδοξη Παιδεία σας και στην πατριωτική σας ευαισθησία ως ακρίτα, διατηρώ την ελπίδα πως αφουγκραζόμενος τη σιωπηλή κραυγή των ηρωικών ραγιάδων προγόνων μας και όλων ημών των απογόνων τους, οι οποίοι επιθυμούμε να πορευθούμε στα ίχνη τους, θα θεραπεύσετε το ΒΑΡΥ ΤΡΑΥΜΑ που δημιουργείται στη ιδιοπροσωπία του Γένους μας με την παραπάνω Εγκύκλιό σας και πως από τη θέση του Υπουργού Παιδείας θα αγωνισθείτε όχι μόνο να μην είναι τα σχολεία μας απλά μεταπράτες γνώσεων, αλλά να προσφέρουν στα παιδιά μας κατά κύριο λόγο Παιδεία. Παιδεία όμως προσανατολισμένη στη δική μας περιρρέουσα ατμόσφαιρα, τη δική μας παράδοση και ζωή, για να μη γίνουμε ένας λαός άχρωμος, παγκοσμιοποιημένος που δεν θα έχει τίποτε το διαφορετικό από τους άλλους.
Με τιμή
Ο ΚοσμήτοραςΙωάννης Β. ΚογκούληςΚαθηγητής Πανεπιστημίου
* Κοινοποίηση:
Πρωθυπουργό Κυβερνήσεως κ. Κώστα Καραμανλή
Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και Πάσης Ελλάδος
και Διαρκή Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος
Κοσμητεία Θεολογικής Σχολής Αθηνών
Πανελλήνια Ένωση Θεολόγων
Ημερήσιο και Περιοδικό τύπο