Για «διαφωνίες Ορθοδόξων για το πρωτείο», για «αναγνώριση των μυστηρίων Ορθοδόξων και Ρωμαιοκαθολικών» και άλλα περίεργα μιλάει ο Αρχιεπ. Ιλαρίων

Συνέντευξη του Προέδρου του Τμήματος Εξωτερικών Σχέσεων του Πατριαρχείου Μόσχας Αρχιεπισκόπου Ιλαρίωνος φιλοξενεί το amen.gr. Σε αυτήν διατυπώνονται πολλές θέσεις σχετικά με το Διάλογο Ορθοδόξων – Παπικών που θα πρέπει να μελετηθούν από όλους προσεκτικά.
Για το επίμαχο θέμα του πρωτείου του Πάπα ο Αρχ. Ιλαρίων μιλάει για διαφωνία στο θέμα μεταξύ των Ορθοδόξων! Λέει στη συνέντευξη........

«Ορισμένες φορές η διαφωνία δεν είναι μεταξύ Ορθοδόξων και Ρωμαιοκαθολικών, αλλά και μεταξύ Ορθοδόξων….Για παράδειγμα στο θέμα του πρωτείου, λόγω των ιστορικών γεγονότων, θεωρείται ότι πρώτος είναι ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως. Αυτό είναι πρεσβείο τιμής. Όμως ο Μητροπολίτης Περγάμου Ιωάννης διατείνεται ότι το πρωτείο έχει μια συγκεκριμένη εξουσία, έχει κάποια ιδιαίτερα προνόμια. Αυτή είναι μια διαφωνία μεταξύ μας. Μέσα στην οικογένεια των Ορθοδόξων δεν υπάρχει κοινή αντίληψη για το θέμα του πρωτείου». Αν όντως δεν υπάρχει συμφωνία Ορθοδόξων για το πρωτείο, τότε πως μπορούμε να συζητούμε για αυτό με τους Παπικούς, πριν να συμφωνήσουμε οι Ορθόδοξοι περί του θέματος;

Για τα Ιερά Μυστήρια η άποψη του Αρχ. Ιλαρίωνος αποτελεί δυσάρεστη έκπληξη. Δηλώνει: «Μεταξύ Ρωμαιοκαθολικών και Ορθοδόξων υπάρχει συναντίληψη- αναγνώριση για το θέμα των μυστηρίων.
Αν ένας Ρωμαιοκαθολικός Επίσκοπος θέλει να γίνει Ορθόδοξος υπάρχει δυνατότητα να τον δεχθούμε ως Επίσκοπο. Αναγνωρίζεται η χειροτονία του. Δεν τον ξαναχειροτονούμε. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει αναγνώριση των μυστηρίων, αλλά δεν υπάρχει κοινωνία των μυστηρίων.
Κοινωνία των μυστηρίων σημαίνει μαζί να παίρνουμε τη Θεία Ευχαριστία». Είναι επομένως έγκυρα τα Μυστήρια των Παπικών; Ενεργεί η άκτιστη Θεία Χάρις και στους Παπικούς;

Τέλος ο Αρχιεπίσκοπος Ιλαρίων αποφεύγει να ονομάσει αίρεση τον Παπισμό. Δηλώνει: «Δεν χρησιμοποιούμε τον όρο αίρεση για να μη γίνει ο διάλογος φόρουμ αλληλοκατηγοριών. Πιστεύουμε όμως ότι ορισμένες τοποθετήσεις της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας είναι λανθασμένες και προσπαθούμε να τους το αποδείξουμε». Αλλά ο Παπισμός είναι αίρεση και η αποφυγή αναφορά στη λέξη (αίρεση) δε συμβάλλει στην κατανόηση από μέρους των Παπικών των λαθών τους. Είναι αίρεση το filioque; Είναι αίρεση το πρωτείο και το αλάθητο του Πάπα; Ναι, είναι αίρεση και όχι απλώς «λανθασμένη τοποθέτηση».
______________________________________
Διαβάστε παρακάτω ολόκληρη τη συνέντευξη:
Συνέντευξη στον Αριστείδη Βικέτο

«Εμείς (οι Ορθόδοξοι) δεν θα συμβιβαστούμε με τους Ρωμαιοκαθολικούς. Ο διάλογος γίνεται για να τους βοηθήσουμε να αντιληφθούν το λανθασμένο των θέσεων τους», τονίζει ο αρχιεπίσκοπος Βολοκολάμσκ Ιλαρίων, πρόεδρος του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων του Πατριαρχείου Μόσχας (διαδέχθηκε στη θέση αυτή τον Πατριάρχη Κύριλλο) σε συνέντευξη στο Amen.gr
Ο αρχιεπίσκοπος Ιλαρίων, ο οποίος είναι μέλος της Μικτής Επιτροπής Θεολογικού Διαλόγου Ορθόδοξης και Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, δηλώνει ότι η επανένωση των δύο Εκκλησιών θα γίνει πραγματικότητα μόνο, αν οι Ρωμαιοκαθολικοί διορθώσουν τα λάθη τους.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η θέση του Ρώσου Ιεράρχη ότι «μεταξύ Ρωμαιοκαθολικών και Ορθοδόξων υπάρχει συναντίληψη- αναγνώριση για το θέμα των μυστηρίων. Αναγνωρίζουμε στην Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία την Αποστολική διαδοχή». Επίσης, χαρακτηρίζει «δημαγωγική» την προσέγγιση ότι η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία αναγνωρίζει ως κεφαλή της τον Πάπα και όχι τον Χριστό.
Σημειώνουμε ότι ο Αρχιεπίσκοπος Ιλαρίων είναι διδάκτωρ Θεολογίας, έχει συγγράψει πολλά θεολογικά βιβλία και διδάξει σε πανεπιστήμια στη Μόσχα και στο εξωτερικό. Επιπλέον είναι συνθέτης μιας σειράς μουσικών έργων συμπεριλαμβανομένων και της «Θείας Λειτουργίας» και «Αγρυπνίας» για χορωδία χωρίς συνοδεία, των «Παθών κατά Ματθαίον» για σολίστ, χορωδία και ορχήστρα, του «Χριστουγεννιάτικου ορατόριου» για σολίστ, χορωδία αγοριών, μεικτής χορωδίας και συμφωνικής ορχήστρας. Διαθέτει προσωπική ιστοσελίδα.

ΕΡ: Ποια είναι η εκτίμηση σας για την πρόσφατη συνάντηση στην Πάφο, η οποία είχε ως θέμα το πρωτείο του Επισκόπου Ρώμης κατά την πρώτη χιλιετία της αδιαίρετης Εκκλησίας;

ΑΠ: Συζητήσαμε σχέδιο κειμένου, αλλά δεν ολοκληρώσαμε την εξέταση του. Γι αυτό είναι πολύ νωρίς να μιλήσουμε για συγκεκριμένο αποτέλεσμα. Θα συνεχίσουμε στην επόμενη συνάντηση ,του χρόνου στη Βιέννη. Πιστεύω ότι η ατμόσφαιρα των συζητήσεων ήταν πάρα πολύ καλή. Υπάρχει επιθυμία και από τις δύο πλευρές για αλληλοκατανόηση, παρόλο ότι υφίστανται πολλές διαφωνίες. Μελετούμε τις ίδιες πηγές, αλλά ερχόμαστε στις πηγές αυτές από διαφορετικούς δρόμους και καταλήγουμε σε διαφορετικά συμπεράσματα. Ορισμένες φορές η διαφωνία δεν είναι μεταξύ Ορθοδόξων και Ρωμαιοκαθολικών, αλλά και μεταξύ Ορθοδόξων.

ΕΡ: Μπορείτε να αναφερθείτε σε αυτές τις διαφορές;

ΑΠ: Για παράδειγμα στο θέμα του πρωτείου, λόγω των ιστορικών γεγονότων, θεωρείται ότι πρώτος είναι ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως. Αυτό είναι πρεσβείο τιμής. Όμως ο Μητροπολίτης Περγάμου Ιωάννης διατείνεται ότι το πρωτείο έχει μια συγκεκριμένη εξουσία, έχει κάποια ιδιαίτερα προνόμια. Αυτή είναι μια διαφωνία μεταξύ μας. Μέσα στην οικογένεια των Ορθοδόξων δεν υπάρχει κοινή αντίληψη για το θέμα του πρωτείου.

ΕΡ: Τι εισηγείστε;

ΑΠ: Το θέμα δεν θα λυθεί σύντομα. Πρέπει να είμαστε προσεκτικοί στον διάλογο για να μην θεωρηθεί ότι αποδεχόμαστε ένα μοντέλο εκκλησιαστικής διοίκησης, το οποίο θεωρείται ξένο στην Ορθόδοξη Εκκλησία. Οι Ρωμαιοκαθολικοί θέλουν να αποδεχτούμε ένα συγκεντρωτικό μοντέλο εκκλησιαστικής διοίκησης, που θα πηγάζει από ένα κέντρο. Και στη Ρώμη και στην Κωνσταντινούπολη υπάρχουν συγκεκριμένα συμφέροντα για το θέμα.

Οι σχέσεις Φαναρίου – Μόσχας

ΕΡ: Πέρσι στο Φανάρι ο μακαριστός Πατριάρχης Αλέξιος δέχτηκε ότι ο Κωνσταντινουπόλεως έχει συντονιστικό ρόλο για την Πανορθόδοξη ενότητα;

ΑΠ: Αναγνωρίζουμε ότι ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως είναι πρώτος μεταξύ ίσων και ότι διεκπεραιώνει ένα συντονιστικό έργο. Για παράδειγμα αυτός καλεί τις Πανορθόδοξες Διασκέψεις και αυτός θα συγκαλέσει, όταν έλθει η κατάλληλη ώρα, την Αγία και Μεγάλη Σύνοδο της Ορθόδοξης Εκκλησίας.

ΕΡ: Ποιες είναι σήμερα οι σχέσεις Κωνστναντινουπόλεως- Μόσχας;

ΑΠ: Μετά την επίσκεψη τον Ιούλιο του Πατριάρχη Μόσχας Κύριλλου στο Φανάρι άνοιξε μια καινούργια σελίδα στις σχέσεις των δύο Εκκλησιών. Εμείς επιθυμούμε να οικοδομήσουμε τις σχέσεις μας με αλληλοεμπιστοσύνη και αλληλοκατανόηση. Δεν θέλομε διαμάχη. Όλα τα ζητήματα πρέπει να αντιμετωπίζονται σε πνεύμα αδελφικής συνεργασίας.

ΕΡ: Ποια είναι τα πιο δύσκολα σημεία του σχεδίου, που αρχίσατε να συζητάτε στην Πάφο;

ΑΠ: Κατανοούμε και οι δύο πλευρές ότι μέχρι το σχίσμα 1054 οι χριστιανοί σε Ανατολή και Δύση αναγνώριζαν το πρωτείο του Επισκόπου της Ρώμης. Από την εποχή του Ιουστινιανού και της δεύτερης Οικουμενικής Συνόδου υπήρχε η Πενταρχία των Πατριαρχείων, Ρώμης, Κωνσταντινούπολης, Αλεξανδρείας, Αντιοχείας και Ιεροσολύμων. Ο διάλογος προσπαθεί να απαντήσει στο ερώτημα ,αν το πρωτείο του Ρώμης ήταν πρωτείο τιμής, ή είχε και κάποια εξουσία. Αισθάνομαι ότι στο τέλος το συμπέρασμα θα είναι ότι ο Επίσκοπος Ρώμης ήταν ο πατριάρχης της Δύσης, ενώ στην Ανατολή υπήρχαν τέσσερις πατριάρχες.

ΕΡ: Πως συνδυάζεται το πρωτείο με την συνοδικότητα;

ΑΠ: Στον 34ο Αποστολικό Κανόνα αναφέρεται ότι σε κάθε Eπαρχία υπάρχει ο «πρώτος» και ότι αυτός δεν μπορεί να κάνει τίποτε χωρίς τη συμφωνία των υπολοίπων Επισκόπων, όπως και αυτοί δεν μπορούν να κάνουν τίποτε χωρίς τον πρώτο. Εδώ βρίσκεται η ουσία της συνοδικότητας. Ο πρώτος είναι «πριμους ιντερ παρες». Στην Ορθοδοξία δεν υπάρχει κανόνας , ο οποίος να μιλά για καθολική αντίληψη αυτού του φαινομένου.

Απάντηση στις κατηγορίες

ΕΡ: Ορισμένοι Ορθόδοξοι, που αντιτίθενται στον διάλογο, υποστηρίζουν ότι τα Ορθόδοξα μέλη της Επιτροπής έχετε προβεί σε υποχωρήσεις και ότι θεωρείτε τους ετεροδόξους ως ανήκοντες στην ίδια Εκκλησία με αποτέλεσμα να δίνεται η εντύπωση εκκλησιολογικής ενότητας. Πως το σχολιάζεται αυτό;

ΑΠ: Οι κατηγορίες αυτές είναι αθεμελίωτες, γιατί γνωρίζουμε τις διαφορές μεταξύ Ορθοδόξων- Ρωμαιοκαθολικών και ο διάλογος επικεντρώνεται στις διαφορές αυτές, οι οποίες είναι σημαντικές. Στόχος μας δεν είναι να καλύψουμε τις διαφορές ή να συμβιβαστούμε με αυτές. Δεν είμεθα διατεθειμένοι να υπογράψουμε ένωση τύπου Ουνίας. Θέλουμε να βοηθήσουμε τους Ρωμαιοκαθολικούς να αντιληφθούν ότι την πρώτη χιλιετία ο Πάπας δεν είχε οικουμενική δικαιοδοσία.

ΕΡ: Οι αντιτιθέμενοι σας κατηγορούν ότι διαλέγεστε με τους Ρωμαιοκαθολικούς, οι οποίοι δεν αναγνωρίζουν τον Χριστό ως κεφαλή της Εκκλησίας, αλλά τον Πάπα.

ΑΠ: Πιστεύω ότι αναγνωρίζουν τον Χριστό ως κεφαλή της Εκκλησίας τους. Αυτό που λέγεται είναι δημαγωγική προσέγγιση. Και οι Ρωμαιοκαθολικοί και οι Ορθόδοξοι αναγνωρίζουν τον Χριστό ως κεφαλή και σωτήρα της Εκκλησίας. Μεταξύ Ρωμαιοκαθολικών και Ορθοδόξων υπάρχει συναντίληψη- αναγνώριση για το θέμα των μυστηρίων.

Αν ένας Ρωμαιοκαθολικός Επίσκοπος θέλει να γίνει Ορθόδοξος υπάρχει δυνατότητα να τον δεχθούμε ως Επίσκοπο. Αναγνωρίζεται η χειροτονία του. Δεν τον ξαναχειροτονούμε. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει αναγνώριση των μυστηρίων, αλλά δεν υπάρχει κοινωνία των μυστηρίων.

Κοινωνία των μυστηρίων σημαίνει μαζί να παίρνουμε τη Θεία Ευχαριστία. Αυτό δεν υπάρχει, γιατί δεν υπάρχει ενότητα στην Εκκλησία μεταξύ των χριστιανών Ανατολής και Δύσης. Τον 11ο αιώνα αυτή ενότητα διερράγη για θεολογικούς και πολιτικούς λόγους. Υπάρχει αναγνώριση των μυστηρίων γιατί αναγνωρίζουμε στην Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία την Αποστολική διαδοχή, αλλά λόγω του σχίσματος διακόπηκε η κοινωνία μεταξύ των μυστηρίων.

Δεν συμμετέχουμε, λόγω του σχίσματος στα μυστήρια. Αυτοί που μας κατηγορούν θεωρούν ότι η συμμετοχή μας στο διάλογο είναι προδοσία της Ορθοδοξίας. Εμείς δεν θα συμβιβαστούμε με τους Ρωμαιοκαθολικούς. Ο διάλογος γίνεται για να τους βοηθήσουμε να αντιληφθούν το λανθασμένο των θέσεων τους. Σκοπός του διαλόγου είναι η επανένωση των Εκκλησιών Ανατολής και Δύσης και θα γίνει πραγματικότητα μόνο, αν διορθώσουν τα λάθη τους.

ΕΡ: Ο Ρωμαιοκαθολικισμός είναι αίρεση;

ΑΠ: Η απάντηση σε αυτό δεν είναι απλή. Δεν χρησιμοποιούμε τον όρο αίρεση για να μη γίνει ο διάλογος φόρουμ αλληλοκατηγοριών. Πιστεύουμε όμως ότι ορισμένες τοποθετήσεις της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας είναι λανθασμένες και προσπαθούμε να τους το αποδείξουμε. Οι Ρωμαιοκαθολικοί αναγνωρίζουν τη σωτηρία και μέσα από την Ορθόδοξη Εκκλησία, αλλά θεωρούν ότι ολοκληρωμένη Εκκλησία είναι αυτή που έχει κοινωνία με την Εκκλησία της Ρώμης. Αναγνωρίζουν τα μυστήρια μας την ιεραρχία μας και στις κατηχήσεις τους αναγνωρίζουν την Ορθόδοξη Εκκλησία ως σωτηριολογική.

ΕΡ: Ποια τα άλλα ακανθώδη θέματα;

ΑΠ: Η Ουνία, το θεολογικό ζήτημα της εκπόρευσης του Αγίου Πνεύματος , το αλάθητο του Πάπα και άλλα.

ΕΡ: Η Ουνία μπήκε στο ράφι;

ΑΠ: Όχι δεν εγκαταλείψαμε το θέμα. Φθάσαμε μέχρι εκεί που μπορούσαν να συζητήσουν οι Ρωμαιοκαθολικοί. Συμφώνησαν ότι η Ουνία είναι λάθος μέθοδος. Ο διάλογος θα συνεχιστεί για τις κανονικές και ποιμαντικές προεκτάσεις του ζητήματος.

ΕΡ: Περιορίστηκε ο προσηλυτισμός;

ΑΠ: Το θέμα αυτό θα είναι λεπτό και θα πονά, γιατί για παράδειγμα εκεί που υπάρχει είναι πηγή διαξιφισμών και αιτία διαμάχης. Δεν συμφωνούμε ότι θα ενωθούμε με την Ουνία.

ΕΡ: Τελικός στόχος του διαλόγου είναι η αποκατάσταση της δογματικής και ευχαριστιακής ενότητας;

ΑΠ: Σωστά.

ΕΡ: Όταν μιλάτε για ενότητα εννοείτε αμφότεροι το ίδιο;

ΑΠ: Αυτή τη στιγμή καταλαβαίνουμε διαφορετικά την ενότητα. Γι’ αυτό Μιλάμε για εκείνες τις διαφορές, οι οποίες εμποδίζουν την ενότητα.

Μόσχα – Βατικανό – Κύπρος

ΕΡ: Υπάρχει προοπτική συνάντησης του Πατριάρχη Μόσχας με τον Πάπα;

ΑΠ: Στις σχέσεις μας με Βατικανό δεν έχει αρχίσει νέα σελίδα. Ακόμη συζητούμε τα υφιστάμενα προβλήματα. Συνάντηση Πατριάρχη Μόσχας και Πάπα μπορεί να γίνει, αλλά δεν μπορεί να είναι εθιμοτυπική. Πρέπει να είναι συνάντηση που θα βοηθήσει στην επίλυση των προβλημάτων. Χρειάζεται κατάλληλη προετοιμασία.

ΕΡ: Κατά την παραμονή σας στην Πάφο συναντηθήκατε με τον Αρχιεπίσκοπο Κύπρου. Τι συζητήσατε;

ΑΠ: Με την Εκκλησία της Κύπρου έχουμε πολύ θερμές, αδελφικές σχέσεις. Η συνάντηση με τον Μακαριώτατο έγινε σε κλίμα φιλαδέλφου αλληλοκατανόησης και συζητήθηκαν διάφορα ζητήματα αμοιβαίου ενδιαφέροντος. Όπως η διαποίμανση των Ορθοδόξων Ρώσων, οι οποίοι ζουν στην Κύπρο. Πρότεινα να αποστέλλονται οι υποψήφιοι κληρικοί της Εκκλησίας της Κύπρου στις Θεολογικές σχολές μας, για την εκμάθηση των Ρωσικών και τη γνωριμία με τις παραδόσεις της Ρωσικής Ορθοδοξίας. Επίσης, συζητήθηκε η προοπτική λειτουργίας Μετοχίων των Εκκλησιών μας στη Μόσχα και στην Κύπρο.