Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών
Το πλήρες κείμενο της δήλωσής μου σε απάντηση σχετικής ερώτησης της δημοσιογράφου του Ελεύθερου Τύπου Γ. Μανώλη (τύπος της κυριακής, 15/11/09)
Στην συγκεκριμένη περίπτωση, συνυπάρχουν δύο προβλήματα. Το ένα αφορά την ακαδημαϊκή δεοντολογία και πρακτική και το άλλο την νομιμότητα. Είναι κρίμα ότι το πρώτο υποκαθίσταται πλήρως από το δεύτερο. Γιατί η έλλειψη ακαδημαϊκής δεοντολογίας βρίσκεται στην ρίζα των προβλημάτων στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.........
Το Υπουργείο Παιδείας, όμως, μπορεί να παρέμβει μόνο στο τυπικά νομικό κομμάτι ενός τέτοιου προβλήματος. Και φυσικά, το νόμιμο δεν είναι και ηθικό. Εν προκειμένω, το νομότυπο δεν είναι απαραιτήτως και το δέον ακαδημαϊκά.
Αν τα πανεπιστήμια δεν ασχοληθούν με την ίδια την τήρηση της ακαδημαϊκής δεοντολογίας -και όχι μόνο την τήρηση της νομιμότητας- τότε δεν θα έχουμε κάνει ουσιαστικά βήματα προόδου. Δεν αρκεί απλώς να υπάρχει ένας υφυπουργός που έχει την πολιτική βούληση να παρέμβει για να διορθώσει τις παρατυπίες. Στην συγκεκριμένη περίπτωση φαίνεται ότι, πέρα από την δεοντολογία, ενδέχεται να προκύπτει και παράβαση του νόμου. Και εφ’ όσον αυτό συμβαίνει (έχω ζητήσει ενημέρωση), τότε τα πράγματα είναι απλά: θα κάνουμε ό,τι έχουμε υποχρέωση.
Μία τέτοια παρέμβασή μας, πάντως, θα έχει αντιμετωπίσει μόνο το νομότυπο σκέλος της υπόθεσης (δοθέντος ότι υπάρχει τώρα η πολιτική βούληση που δεν ήταν πάντα δεδομένη). Δεν θα έχει επανορθώσει το περί ακαδημαϊκής δεοντολογίας αίσθημα.
Τίθεται επομένως το ερώτημα: Ποιά είναι η ουσιαστική λύση;
Η άποψη μου είναι ότι αντί για περισσότερο εναγκαλισμό από το Υπουργείο ώστε να γίνεται ασφυκτικότερος έλεγχος, αυτό που χρειάζεται είναι περισσότερη αυτονομία. Ουσιαστική όμως αυτονομία. Η ουσιαστική αυτονομία συνεπάγεται και υπευθυνότητα μέσω της αξιολόγησης και της κοινωνικής λογοδοσίας.
Σε ένα πραγματικά αυτόνομο πανεπιστήμιο, ενδέχεται κάποιοι να παραβιάσουν την ακαδημαϊκή δεοντολογία. Τα αποτελέσματα όμως αυτής της εκτροπής δεν θα αργήσουν να φανούν. Εφ’ όσον η βάση της σχέσης κράτους-πανεπιστημίων θα είναι η αξιολόγηση και η κοινωνική λογοδοσία, οι καλές πρακτικές θα επιβραβεύονται ενώ οι κακές θα έχουν κόστος.
Αυτό θα αναγκάσει τα ίδια τα πανεπιστήμια να προσέξουν πολύ περισσότερο το κορυφαίο αυτό ζήτημα αυτό και να μην αποφεύγουν τις ευθύνες τους.
Στην συγκεκριμένη περίπτωση, συνυπάρχουν δύο προβλήματα. Το ένα αφορά την ακαδημαϊκή δεοντολογία και πρακτική και το άλλο την νομιμότητα. Είναι κρίμα ότι το πρώτο υποκαθίσταται πλήρως από το δεύτερο. Γιατί η έλλειψη ακαδημαϊκής δεοντολογίας βρίσκεται στην ρίζα των προβλημάτων στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.........
Το Υπουργείο Παιδείας, όμως, μπορεί να παρέμβει μόνο στο τυπικά νομικό κομμάτι ενός τέτοιου προβλήματος. Και φυσικά, το νόμιμο δεν είναι και ηθικό. Εν προκειμένω, το νομότυπο δεν είναι απαραιτήτως και το δέον ακαδημαϊκά.
Αν τα πανεπιστήμια δεν ασχοληθούν με την ίδια την τήρηση της ακαδημαϊκής δεοντολογίας -και όχι μόνο την τήρηση της νομιμότητας- τότε δεν θα έχουμε κάνει ουσιαστικά βήματα προόδου. Δεν αρκεί απλώς να υπάρχει ένας υφυπουργός που έχει την πολιτική βούληση να παρέμβει για να διορθώσει τις παρατυπίες. Στην συγκεκριμένη περίπτωση φαίνεται ότι, πέρα από την δεοντολογία, ενδέχεται να προκύπτει και παράβαση του νόμου. Και εφ’ όσον αυτό συμβαίνει (έχω ζητήσει ενημέρωση), τότε τα πράγματα είναι απλά: θα κάνουμε ό,τι έχουμε υποχρέωση.
Μία τέτοια παρέμβασή μας, πάντως, θα έχει αντιμετωπίσει μόνο το νομότυπο σκέλος της υπόθεσης (δοθέντος ότι υπάρχει τώρα η πολιτική βούληση που δεν ήταν πάντα δεδομένη). Δεν θα έχει επανορθώσει το περί ακαδημαϊκής δεοντολογίας αίσθημα.
Τίθεται επομένως το ερώτημα: Ποιά είναι η ουσιαστική λύση;
Η άποψη μου είναι ότι αντί για περισσότερο εναγκαλισμό από το Υπουργείο ώστε να γίνεται ασφυκτικότερος έλεγχος, αυτό που χρειάζεται είναι περισσότερη αυτονομία. Ουσιαστική όμως αυτονομία. Η ουσιαστική αυτονομία συνεπάγεται και υπευθυνότητα μέσω της αξιολόγησης και της κοινωνικής λογοδοσίας.
Σε ένα πραγματικά αυτόνομο πανεπιστήμιο, ενδέχεται κάποιοι να παραβιάσουν την ακαδημαϊκή δεοντολογία. Τα αποτελέσματα όμως αυτής της εκτροπής δεν θα αργήσουν να φανούν. Εφ’ όσον η βάση της σχέσης κράτους-πανεπιστημίων θα είναι η αξιολόγηση και η κοινωνική λογοδοσία, οι καλές πρακτικές θα επιβραβεύονται ενώ οι κακές θα έχουν κόστος.
Αυτό θα αναγκάσει τα ίδια τα πανεπιστήμια να προσέξουν πολύ περισσότερο το κορυφαίο αυτό ζήτημα αυτό και να μην αποφεύγουν τις ευθύνες τους.
1 σχόλιο:
Καλά κάνει μακάρι να συνεχίσει έτσι σε ΌΛΑ τα τμήματα των ΑΕΙ που πάσχουν!
Δημοσίευση σχολίου