Μητροπολίτης Αττικής και Μεγαρίδος Νικόδημος, Θεσμικές μειοδοσίες

πηγή: Ελεύθερη Πληροφόρηση, Τεύχ. 269,15/1/2010

Θεσμικές μειοδοσίες

Γράφει ο Μητροπολίτης Αττικής και Μεγαρίδος Νικόδημος
Μέ κλειστές τίς πόρτες συνεδριάζουν τά δυό, ἀνώτατα, διοικητικά Σώματα τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος. Τό εὐρύτατο Σῶμα τῆς ῾Ιεραρχίας, στό ὁποῖο μετέχουν ὅλοι οἱ ῾Ιεραρχες καί συνέρχεται, σέ τακτική Συνέλευση, μιά φορά τό χρόνο καί, σέ ἔκτακτη, κάθε φορά, πού προκύπτει σοβαρό καί ἐπεῖγον πρόβλημα. Καί τό δεκατριμελές Σῶμα τῆς Διαρκοῦς ῾Ιερᾶς Συνόδου, πού συνεδριάζει κάθε μήνα καί «ἐκτελεῖ ἑκάστοτε τάς ὑπό τῆς Ι.Σ.Ι. εἰδικῶς ἀνατιθεμένας αὐτῇ πράξεις». Θά διερωτηθεῖτε· γιατί αὐτή ἡ μυστικότητα;.......
Γιατί οἱ ποιμένες, ἀσκώντας τό Συνοδικό τους λειτούργημα, νά τυλίγονται στό μανδύα τῆς αἰνιγματικῆς σιωπῆς καί νά ἀποφασίζουν «ἐν κρυπτῷ»; Καί γιατί τό ἐκκλησιαστικό πλήρωμα νά ἀπωθεῖται καί νά ἐγκλωβίζεται στό πηχτό σκοτάδι τῆς ἄγνοιας καί νά μή πληροφορεῖται, ἀπό πρῶτο χέρι, τό ἐνδιαφέρον τῶν ποιμένων του γιά τήν πνευματική ἀναβάθμιση τῆς Εὐχαριστιακῆς του Κοινότητας; Γιατί νά μήν παρακολουθεῖ, βῆμα-βῆμα, τήν ἀνέλιξη τῆς ἐκκλησιολογικῆς διαλεκτικῆς, πού ὁδηγεῖ-ἤ ὑποτίθεται πώς ὁδηγεῖ-στήν ὡρίμανση τῶν προβληματισμῶν καί στήν ἐπιψήφιση τῶν ἀποφάσεων; Πρόκειται, γιά Disciplina arcana (ἀγωγή ἀποσιώπησης); Γιά ἀρχιερατική εὐλάβεια στόν ἱερό θεσμό τῆς Συνοδικότητας, πού τόν προστατεύει ἀπό τίς βέβηλες γλῶσσες τῶν ἀπίστων; ῎Η γιά ἔνοχη ἀπόκρυψη τοῦ ἀτέρμονα πίνακα τῶν δολοπλοκιῶν, πού ἐξυφαίνονται γιά νά ἐπικαλύψουν τόν ἀφόρητο καί ἀποκρουστικό ἠθικό ρύπο τοῦ δεσποτικοῦ ὁμίλου καί γιά νά ἀφήσουν, σέ κοινό θαυμασμό, τό ἐπεξειργασμένο προφίλ μιᾶς πλασματικῆς, φαρισαϊκῆς τελειότητας; Τόν περασμένο ᾿Οκτώβριο συνῆλθε ἡ Σύνοδος τῆς ῾Ιεραρχίας στήν ἐτήσια, τακτική Της Συνέλευση. Πέντε μόνο μέρες κράτησε ὁ Συνοδικός κάματος. Πέντε μόνο μέρες μόχθησαν οἱ στοργικοί ποιμένες, προσπαθώντας νά λύσουν ἐπείγοντα προβλήματα καί νά βελτιώσουν τό σύστημα λειτουργίας ὁλόκληρου τοῦ διοικητικοῦ πλέγματος. ῾Ο Καταστατικός Χάρτης τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος, ἔδινε τό δικαίωμα νά συνεχιστοῦν οἱ διαβουλεύσεις ἴσαμε τήν ἐκπνοή ἀκόμα καί ὁλόκληρου μήνα, ἄν οἱ ἀνάγκες καί ἡ σοβαρότητα τῶν θεμάτων ἐπέβαλλαν τήν παράταση. ῾Ο πρόεδρος, ὅμως, τοῦ Σώματος καί οἱ στενοί συνεργοί του δέν ἔστερξαν στήν περαιτέρω ἐπιβάρυνση τοῦ κοπιαστικοῦ προγράμματός τους(!!). Εἶπαν τό «Δι᾿ εὐχῶν...» καί ἀναχώρησαν. ῾Ο Συνοδικός διάλογος παραπέμφθηκε στό ψυγεῖο τῆς προσμονῆς, γιά νά παραμείνει νωπός ἴσαμε τήν ἑπόμενη Σύγκληση τοῦ Σώματος. Δέν θά καλέσω, τούτη τή στιγμή, τούς ἀγαπητούς ἀναγνῶστες μου, νά παραμερίσουν τά πλασματικά ἐπιχειρήματα τῆς ἀναβολῆς καί νά ἐρευνήσουν τό πονηρό σκηνικό, πού δουλεύει ἀνύστακτα στό Συνοδικό παρασκήνιο. Αὐτό, ὅσοι παρακολουθοῦν ἀπό κοντά τίς ἀτέλειωτες ἴντριγκες, τό ἐπισημαίνουν. Τό ψηλαφοῦν μέ βαρυθυμία. Καί τό ἀποτιμοῦν ὡς σύμπτωμα ἐκφυλιστικό τοῦ ῾Αγιοπνευματικοῦ Συνοδικοῦ Λειτουργήματος. Θά ἀκουμπήσω τό δείκτη τοῦ χεριοῦ μου, μόνο, στό ἔργο, πού ὑποτίθεται ὅτι ἔγινε κατά τήν πενθήμερη διάσκεψη, διοχετεύτηκε, στούς κλάδους τῆς ἐνημέρωσης, ὡς ἔντιμος Συνοδικός μόχθος καί σαλπίστηκε, ὡς ἀνανεωτική ἐπένδυση τῶν πνευματικῶν θησαυρισμάτων τοῦ σημερινοῦ προκαθήμενου τῆς ᾿Εκκλησίας μας, τοῦ ᾿Αρχιεπισκόπου ῾Ιερώνυμου τοῦ δεύτερου καί τοῦ στενοῦ κυκλώματος τῶν ὁμόθυμων καί ὁμότροπων συνεργατῶν του.
***
Πρίν ἐπικαλεστῶ τά σχετικά δημοσιεύματα τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ καί τοῦ κοσμικοῦ τύπου, πού ἰχνογραφοῦν τήν ἀπερίσκεπτη πλαστογράφηση καί τό στραγγαλισμό τῆς Συνοδικότητας, θεωρῶ ἀναγκαῖο νά καταθέσω μιά διασάφηση. ῾Η ῾Ιερά Σύνοδος τῆς ῾Ιεραρχίας εἶναι τό ᾿Ανώτατο Διοικητικό Σῶμα τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος. ᾿Ασχολεῖται μέ τά ἰδιαιτέρως σοβαρά θέματα τῆς ἐπικαιρότητας. ᾿Εκφέρει τήν ὁριστική καί ἀμετάκλητη κρίση, ἐπί τῶν θεμάτων, πού ἔχουν συζητηθεῖ στή Διαρκή ῾Ιερά Σύνοδο καί σέ ὅλα τά σώματα μελέτης καί κρίσης, θεμελιωμένη πάντοτε στούς ῾Ιερούς Κανόνες καί στήν καταξιωμένη παράδοση τῶν ἁγίων Πατέρων μας. Καί, μέ τήν ψῆφο Της, καθιστᾶ καθολικά ὑποχρεωτική τήν ἀπόφασή Της. Τό ἄρθρο 4 τοῦ Καταστατικοῦ Χάρτη τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος, τοῦ Νομοθετήματος, πού ἔχει συνταχτεῖ, μέ συνεργασία ἐκκλησιαστικῶν καί πολιτειακῶν παραγόντων καί ψηφιστεῖ ἀπό τή Βουλή τῶν ῾Ελλήνων, καθορίζει, μέ σαφήνεια, τίς ἀποκλειστικές ἁρμοδιότητες τοῦ ᾿Ανωτάτου ῾Ιεραρχικοῦ Σώματος καί τά πλαίσια, μέσα στά ὁποῖα εἶναι ὑποχρεωμένη νά κινεῖται ἡ κάθε Συνέλευση. Κάτω ἀπό τήν ῾Ιεραρχία καί ὑπό τόν ἔλεγχό Της, λειτουργοῦν, κλιμακωτά, ἡ Διαρκής ῾Ιερά Σύνοδος τῆς ᾿Εκκλησίας καί μιά σειρά ὁλόκληρη Συνοδικῶν ᾿Επιτροπῶν. ῾Η Διαρκής ῾Ιερά Σύνοδος ὑλοποιεῖ, στήν καθημερινότητα, τίς ὁδηγίες καί τίς ἀποφάσεις τῆς Συνόδου τῆς ῾Ιεραρχίας καί ἀντιμετωπίζει κάθε πρόβλημα, πού ἀνακύπτει. Οἱ Συνοδικές ᾿Επιτροπές, ὄργανα μελέτης καί ἐπεξεργασίας τῶν ποικίλων θεμάτων, καταθέτουν τό ἀπόσταγμα τῆς μελέτης τους στή Διαρκή ῾Ιερά Σύνοδο καί ἐκείνη, εἴτε ἀξιοποιεῖ τίς εἰσηγήσεις κατά τή διαχείριση τῶν δικῶν Της ἁρμοδιοτήτων, εἴτε τίς προωθεῖ στή Σύνοδο τῆς ῾Ιεραρχίας, γιά νά τύχουν πρόσθετης μελέτης, νά τεθοῦν σέ ψηφοφορία καί νά περιβληθοῦν μέ ἀπαραβίαστο κύρος. Μετά ἀπό αὐτή τήν ἀπαραίτητη ἐνημέρωση τῶν ἀναγνωστῶν μου, θά περάσω στήν παρουσίαση τοῦ ἔργου τῆς ῾Ιερᾶς Συνόδου τῆς ῾Ιεραρχίας, πού συντελέστηκε κατά τό πενθήμερο 12-16 ᾿Οκτωβρίου 2009.
***
1. Τό θέμα, πού, κυριολεκτικά, ἔκλεψε τό ἐνδιαφέρον καί μετακίνησε ἀπό τήν ἀδράνεια τό σύνολο τῶν Συνοδικῶν Μητροπολιτῶν, ἦταν ἡ ἐκλογή ἑνός μάτσου βοηθῶν ᾿Επισκόπων. ῾Ο θεσμός τῶν βοηθῶν ᾿Επισκόπων εἶναι νεόκοπος. Δέ θεσμοθετεῖται ἀπό τούς ῾Ιερούς Κανόνες τῆς ᾿Εκκλησίας μας. Καί δέν ἐναρμονίζεται μέ τήν ὁριοθέτηση τοῦ ἐπισκοπικοῦ ἀξιώματος, πού λειτουργεῖ-ἐπί αἰῶνες τώρα-στήν ᾿Ορθόδοξη ᾿Εκκλησία μας. ῾Ο ᾿Επίσκοπος, ἀπό τή στιγμή πού ἐκλέγεται καί χειροτονεῖται, ἀναδεικνύεται πατέρας καί ποιμένας. Μέ δικαίωμα ὀργανωτικῆς ἀναδιάταξης. Καί μέ εὐθῦνες, γιά τήν πνευματική τροφοδοσία τῆς ποίμνης του. Δέν εἶναι ἐπιτρεπτό, οὔτε καί ἀνεκτό, νά ὑποβιβάζεται σέ ἐξαρτημένο συνεργό. Νά καλεῖται καί νά ὑποχρεώνεται νά ἀσκήσει βοηθητική ποιμαντική ἀπασχόληση ἤ τελετουργικό λειτούργημα στά ὅρια μιᾶς ξένης Μητροπολιτικῆς περιφέρειας. Νά ἀντικαθιστᾶ-προσωρινά καί κατά περίπτωση-τόν κυριάρχη ποιμένα καί νά συνεισφέρει στόν ἐμπλουτισμό τοῦ βαρυφορτωμένου πορτοφολίου του. ᾿Αδελφές ᾿Ορθόδοξες ᾿Εκκλησίες, πιστές στίς προδιαγραφές τῶν ῾Ιερῶν Κανόνων, κρατοῦν σέ ἰσχύ τό ἀρχαῖο σύστημα διοίκησης. ῎Εχουν Μητροπολίτες, ᾿Αρχιεπισκόπους καί ᾿Επισκόπους. ῞Ολοι ποιμαίνουν ἐπαρχίες. Μεγαλύτερες ἤ μικρότερες. Κανένας, ὅμως, δέ λειτουργεῖ ὡς διακοσμητικό στοιχεῖο καί ὡς ἀχθοφόρος δόξας ἤ περιττοῦ πλούτου στήν καθέδρα τοῦ προϊσταμένου του. ῾Ο ᾿Αρχιεπίσκοπος ῾Ιερώνυμος, κατά τήν πρώτη συνεδρία τῆς τελευταίας ῾Ιεραρχίας, ὑπέμνησε τό χρέος σεβασμοῦ καί πειθαρχίας στούς ῾Ιερούς Κανόνες. Εἶπε· «῾Η ᾿Εκκλησιαστική μας πραγματικότητα ἔχει δείξει ὅτι πρέπει νά ἐπανεξετάσουμε τόν τρόπο διοργανώσεως καί διοικήσεως τῶν ἐκκλησιαστικῶν μας πραγμάτων, μέ γνώμονα πάντοτε τούς ἱερούς κανόνες, τήν γνήσια παράδοσή μας, τίς ἐμπειρίες μας καί τίς κείμενες διατάξεις “δίχα ἔξωθεν ἐπεμβάσεων”». ᾿Απροσδόκητη καί τεκμήριο τραγικότητας εἶναι ἡ παρασπονδία τοῦ κ. ῾Ιερωνύμου. ᾿Αμέσως μετά τήν ἔκκληση γιά σεβασμό στούς ῾Ιερούς Κανόνες, κάλεσε τό Σῶμα τῆς ῾Ιεραρχίας νά τούς καταπατήσει καί νά προχωρήσει στήν ἀνάδειξη βοηθῶν ᾿Επισκόπων. Λεκτικά, οἱ ῾Ιεροί Κανόνες ἔγιναν σεβαστοί. Καί, πρακτικά, ἀποδιοπομπαῖοι. Θά διερωτᾶσθε· γιατί αὐτό; Σᾶς ἀπαντῶ· Γιατί ὑπῆρχε μιά σκοτεινή σκοπιμότητα. ῾Ο προκαθήμενος ῾Ιερώνυμος πάτησε τά σκαλοπάτια τοῦ διακριτοῦ ἀρχιεπισκοπικοῦ θρόνου, ἀλλά νοιώθει τραγικά μόνος. ῎Εχει φίλους, ἀλλά δέν ἔχει ὑποστηρικτές. ῎Εχει εἰσηγητές ἰδιοτελῶν σχεδιασμῶν, ἀλλά δέν ἔχει συνοδοιπόρους ῾Ιεράρχες, ἕτοιμους νά ἐπικροτήσουν τίς δικές του ἐπιλογές καί νά τίς ἐπιβάλουν μέ τήν ψῆφο τους. ᾿Ανησυχώντας γιά τήν ἐπικίνδυνη μοναξιά του, ἐπιδίωξε, μέ τό φιλοδώρημα τῶν βοηθῶν ᾿Επισκόπων, νά ἀναδείξει τήν ψυχρή φιλία σέ στενό, εὐγνώμονα σύνδεσμο καί σέ συνοδοιπορία κατά τίς κρίσιμες στιγμές τῶν μεγάλων ἀποφάσεων. ῎Εδωσε γιά νά πάρει. ῎Αλλωστε, πρό πολλοῦ εἶχε διαρρεύσει ἡ μυστική πρόκληση δύο Μητροπολιτῶν. Εἶχαν διαμηνύσει στόν ᾿Αρχιεπίσκοπο, ὅτι ἄν θέλει νά τούς ἔχει στό πλευρό του, θά πρέπει νά ἱκανοποιήσει τό αἴτημά τους. Νά προωθήσει στό βαθμό τοῦ ᾿Επισκόπου τά πρόσωπα τῆς εὔνοιάς τους καί τῆς ἐπιλογῆς τους. Καί ὁ ᾿Αρχιεπίσκοπος ῾Ιερώνυμος ὑπέκυψε. Πόσο θά κρατήσει αὐτή ἡ συμφωνία καί αὐτή ἡ συνεργασία, εἶναι ἀπροσδιόριστο. Τά κύματα τῶν προσωπικῶν συμφερόντων, πού κλονίζουν αὐτή τή στιγμή τό σκάφος τῆς ἐκκλησιαστικῆς διοίκησης, εἶναι τόσο διογκωμένα, πού δέν ἐγγυῶνται τήν ἐπανάπαυση. ῎Αλλωστε-καί αὐτό τό γνωρίζει πολύ καλά ὁ κ. ῾Ιερώνυμος-ἔχουν ἤδη προκύψει οἱ φυσιογνωμίες τῶν διαδόχων του καί ἔχουν συγκροτηθεῖ οἱ ὁμάδες τῶν ὑποστηρικτῶν τους. Καί ὅλοι αὐτοί-ἤρεμα, ἀλλά σταθερά-μεθοδεύουν τήν ἀνατροπή του.
***
2. Τό ἑπόμενο θέμα, πού ἀπασχόλησε τήν ῾Ιερά Σύνοδο τῆς ῾Ιεραρχίας, ἦταν ἡ ἀνάγκη ἀνανέωσης τοῦ Νόμου περί τῆς ᾿Εκκλησιαστικῆς Δικαιοσύνης. Εἶναι χρήσιμο νά ἐπισημανθεῖ, ὅτι ὁ σχετικός Νόμος, πού ἰσχύει ἴσαμε σήμερα, εἶναι παλαιότατος. ᾿Εκδόθηκε τό 1932. Πρίν ἀπό 78 ὁλόκληρα χρόνια. ῾Η ἀνάγκη σύνταξης νέου Νόμου ἔχει κατατεθεῖ, ὄχι λίγες φορές, στήν τράπεζα διαβουλεύσεων τοῦ ᾿Ανώτατου Συνοδικοῦ ᾿Οργάνου, τῆς ῾Ιερᾶς Συνόδου τῆς ῾Ιεραρχίας. Καί, ἐπανειλημμένα, συντάχθηκαν σχέδια νέου Νόμου, χωρίς, ὅμως, νά προωθηθοῦν στήν πολιτική ἡγεσία γιά ἐπιψήφισή τους ἀπό τή Βουλή τῶν ῾Ελλήνων. ῎Εμειναν ὡς σχέδια, στά συρτάρια τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος καί τῶν ἁρμόδιων ῾Υπουργείων. Γιά πολλοστή φορά τό πρόβλημα ἦρθε πρός συζήτηση στήν ῾Ιεραρχία τοῦ περασμένου ᾿Οκτωβρίου. Οἱ Συνοδικοί ῾Ιεράρχες ξανάνοιξαν τά σκονισμένα τεφτέρια τοῦ ἀρχειοθετημένου ὑλικοῦ. Μελέτησαν τίς ἀπόψεις καί τίς προτάσεις τῶν προκατόχων τους. Καί πρόσθεσαν τίς δικές τους. ᾿Αλλά... δέν ἀποτόλμησαν νά προσυπογράψουν τά ἑπόμενα βήματά τους. Μετά ἀπό τή μακρά συζήτηση, ξανάστειλαν τό φάκελλο στή Διαρκή ῾Ιερά Σύνοδο. Μεταφέρω αὐτούσια τήν ἀνακοίνωση τῆς ῾Ιεραρχίας· «῾Η ῾Ιερά Σύνοδος τῆς ῾Ιεραρχίας ἀποφάσισε νά ἐξουσιοδοτηθεῖ ἡ Διαρκής ῾Ιερά Σύνοδος, ὥστε νά συγκροτήσει μία ᾿Επιτροπή, γιά τήν μελέτη τοῦ τρόπου ἀπονομῆς τῆς δικαιοσύνης στούς Κληρικούς καί Μοναχούς, μέσα στά πλαίσια πού χαράσσουν οἱ ῾Ιεροί Κανόνες καί οἱ Νόμοι τῆς Πολιτείας». Τό θέμα κατάντησε μπαλάκι τοῦ πίνγκ-πόνγκ. ᾿Από τή Διαρκή ῾Ιερά Σύνοδο στήν ῾Ιεραρχία. Καί ἀπό τήν ῾Ιεραρχία στή Διαρκή ῾Ιερά Σύνοδο.
***
3. Τό ἑπόμενο θέμα, ἰδιαίτερα σοβαρό, ἦταν «῾Η λειτουργία τοῦ Συνοδικοῦ Πολιτεύματος στήν ᾿Εκκλησία τῆς ῾Ελλάδος». ῎Αν ἀναδιφήσει κανείς τή μακρά καί πολυκύμαντη ἱστορία τῆς Συνοδικότητας, ἀπό τήν ἀπελευθέρωση τοῦ 1821 καί τήν ἀνακήρυξη τῆς Αὐτοκεφαλίας τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος, θά σκοντάψει, πολλές φορές, στά ἀλλοτριωτικά σχήματα, πού ἐπινοήθηκαν καί στίς στρεβλωτικές διαχειρίσεις τῶν ῾Ιερῶν Κανόνων, πού ἔριξαν τό ἱερό σκάφος στίς κακοτοπιές καί τή Συνοδικότητα στή φτηνή ἐκκοσμίκευση. ῾Η ἀνάγκη ἐπανόδου στήν Πατερική πιστότητα καί ἀξιοπρέπεια εἶναι ἐπιτακτική. Καί ἡ καταγραφή τῆς σχετικῆς πρόθεσης στήν ῾Ημερήσια Διάταξη τῆς ῾Ιεραρχίας ἄφησε νά φανεῖ στόν ὁρίζοντα ἡ ἐλπίδα. Ποιά, ὅμως, ἦταν ἡ ἐξέλιξη; ὁ Εἰσηγητής, ὁ Ναυπάκτου ῾Ιερόθεος, «ἐξέτασε τό συνοδικό καί ἱεραρχικό πολίτευμα τῆς ᾿Εκκλησίας κατά τήν λειτουργία τῆς ῾Ιεραρχίας, τῆς Διαρκοῦς ᾿Ιερᾶς Συνόδου καί τῶν ἄλλων Συνοδικῶν ᾿Οργάνων. ᾿Εντόπισε τίς παρατηρούμενες δυσλειτουργίες στά Συνοδικά αὐτά ῎Οργανα καί ἐπρότεινε τρόπους γιά τήν καλύτερη λειτουργία τους, σύμφωνα μέ τό συνοδικό καί ἱεραρχικό πολίτευμα τῆς ᾿Εκκλησίας».
῾Η συζήτηση-σύμφωνα καί πάλι μέ τίς ἐπίσημες Συνοδικές ἀνακοινώσεις-ἦταν μακρότατη καί ἐνδιαφέρουσα. Πολλοί μίλησαν καί πολλά πρότειναν. Καί ἡ ἀπόφαση; ῾Η ὑπέρβαση τῶν σφαλμάτων καί τῶν σκόπιμων στρεβλώσεων, πῶς δρομολογήθηκε; Καί ἡ σεβαστική ἐπιστροφή στήν Πατερικότητα καί στήν Κανονικότητα, πῶς ἐξασφαλίστηκε; Μέ πολύ ἁπλό τρόπο. Δούλεψε καί πάλι τό πίνγκ-πόνγκ. ῾Η ῾Ιεραρχία, τό ᾿Ανώτατο Διοικητικό Σῶμα, πού ἔχει τό δικαίωμα καί τήν ὑποχρέωση νά διατυπώνει τόν τελικό λόγο καί νά ἐπικυρώνει τήν ἀπόφασή Του μέ τήν ψῆφο Του, ξαναγύρισε τό φάκελλο στό «ἔλασσον» Σῶμα, στή Διαρκή ῾Ι. Σύνοδο. «῾Η ῾Ιερά Σύνοδος τῆς ῾Ιεραρχίας, ἀποφάσισε νά ἐξουσιοδοτηθεῖ ἡ Διαρκής ῾Ιερά Σύνοδος, ὥστε νά συγκροτήσει μία ᾿Επιτροπή γιά τήν μελέτη τῶν θεμάτων σέ πρακτική βάση, γιά τήν καλύτερη ὀργάνωση καί λειτουργία, σύμφωνα μέ τό συνοδικό καί ἱεραρχικό πολίτευμα τῆς ᾿Εκκλησίας, τῆς ῾Ιερᾶς Συνόδου τῆς ῾Ιεραρχίας, τῆς Διαρκοῦς ῾Ιερᾶς Συνόδου, τῶν Συνοδικῶν ᾿Επιτροπῶν καί τῶν ἄλλων Συνοδικῶν ᾿Οργάνων». Τό περίεργο εἶναι, ὅτι ἡ ἀπόφαση αὐτή δέν προσδιορίζει καί δέν ἐνημερώνει, ἄν μετά τήν ἐπεξεργασία, πού θά κάνει ἡ Διαρκής ῾Ιερά Σύνοδος, θά ξαναγυρίσει ὁ φάκελλος στήν ῾Ιεραρχία, γιά τελική ἔγκριση καί ἐπιψήφιση. Τό θέμα, κρίσιμο καί κατεπεῖγον, ὄχι μόνο ἐξακοντίστηκε «πέρα-δῶθε», ἀλλά, μετά τήν περιπέτεια τοῦ ἐξακοντισμοῦ του, ἔμεινε καί μετέωρο.
***
4. ῞Ενα ἀπό τά ἰδιαιτέρως καυτά θέματα, πού ἐμφανίστηκαν στήν ῾Ιεραρχία, ἦταν ἡ κατοχύρωση καί ἡ ἀξιοποίηση τῆς ἐκκλησιαστικῆς περιουσίας. Τό πρόβλημα αὐτό βρίσκεται ἀδιάλειπτα στήν ἐπικαιρότητα. ῾Η κοσμική ἐξουσία προσβλέπει στόν κατασπαραγμό τῆς ἀκίνητης ἰδιοκτησίας τῆς ᾿Εκκλησίας. ῾Η ἀκόρεστη, σέ ἀντιεκκλησιαστική μαχητικότητα, δημοσιογραφία, ἀνεβάζει τούς τόνους καί ἐπικαλύπτει τίς ποικίλες ληστρικές ἐπιδρομές. Καί ὁ λαός, ὁ ἀνενημέρωτος λαός, περνάει στή σκιά τῆς σύγχυσης καί τῶν πολυεπίπεδων ἀμφισβητήσεων. Μέ ἐπίκληση τῶν συγκυριῶν, πού προκαλοῦν ἀνάσχεση τῶν κρατικῶν προγραμμάτων οἰκονομικῆς ἀνέλιξης καί μέ ἀναφορά στίς ἔντονες διαμαρτυρίες τῶν λαϊκῶν μαζῶν, πού βιώνουν τή φτώχεια καί τήν ἀβεβαιότητα, σκηνοθετεῖται, ἀπό τούς διαχειριστές τῆς κοσμικῆς δύναμης, ἡ ἁρπαγή τῆς ἐκκλησιαστικῆς περιουσίας καί ἡ μεταβίβασή της, ὄχι στούς φτωχούς, ἀλλά σέ ἄτομα ἤ σέ ὁμάδες, πού διαπλέκονται στά κρυφά καί θολά οἰκονομικά καί κομματικά συμφέροντα. Θά ἦταν, ὡστόσο, ἀνακριβής καί μεροληπτική ἡ ἐκτίμηση, πώς γιά τήν εὐρύτατη διαρπαγή καί κατασπατάληση τῆς ἐκκλησιαστικῆς περιουσίας εὐθύνονται μονομερῶς οἱ «ἔξωθεν» παράγοντες, ἐκεῖνοι, πού ἐπιθυμοῦν νά ἰσοπεδώσουν τήν ᾿Εκκλησία καί νά νοσφιστοῦν τά οἰκονομικά της ἀποθέ-ματα. Λαθροχειρίες δέν παύουν νά μεθοδεύονται καί στό ἐσώτερο τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ χώρου. Καί, συχνά, οἱ ἐνοχές διολισθαίνουν στή δημοσιογραφική ἀγορά καί σαλπίζονται υςβι ετ οςβι. Γιά τό τεράστιο αὐτό πρόβλημα, μίλησε ὁ ἴδιος ὁ ᾿Αρχιεπίσκοπος ῾Ιερώνυμος. ῾Η εἰσήγησή του ἦταν μακρότατη καί ἐμπεριστατωμένη. ᾿Εκδίπλωσε τήν ἱστορία τοῦ προβλήματος. Τίς διακυμάνσεις του, κατά τό χρονικό διάστημα τῶν δυό περίπου αἰώνων, μετά τήν ἀπελευθέρωση ἀπό τόν Τουρκικό ζυγό. Τίς πιέσεις, πού ἀσκήθηκαν, κατά καιρούς, στήν ἐκκλησιαστική διοίκηση ἀπό τήν κρατική ἐξουσία. Τά περιουσιακά κομμάτια, πού ἁρπάχτηκαν μέ τή βία. Τίς προσφορές, πού ἔκανε, αὐτόβουλα, ἡ ἡγεσία τῆς ᾿Εκκλησίας, γιά νά ἐξυπηρετήσει καί νά καλύψει τίς πολλαπλές ἀνάγκες, τῶν προσφύγων ἀδελφῶν μας, τῶν κατά καιρούς ἐμπερίστατων οἰκογενειῶν καί ὅλων ἐκείνων, πού βρίσκονταν ἤ βρίσκονται λησμονημένοι στά παγωμένα περιθώρια τοῦ βίου, ἐκεῖ, πού προσπερνάει ἡ πολιτισμένη(!!!) μερίδα τῆς κοινωνίας καί ἀφήνει πίσω της τό μαράζι καί τό μῖσος. Τά ἐξέθεσε ὅλα ὁ ᾿Αρχιεπίσκοπος ῾Ιερώνυμος. Καί συμπλήρωσε τό πάζλ ὁ Μητροπολίτης ᾿Ιωαννίνων Θεόκλητος, πού ἀσκεῖ τό ὑπούργημα τοῦ προέδρου τῆς Οἰκονομικῆς ῾Υπηρεσίας τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος. ᾿Αλλά δέν παραχωρήθηκε χρόνος, γιά τή συζήτηση καί τήν ἐπεξεργασία τῶν ἀπόψεων, πού ἀκούστηκαν. ῎Αλλα θέματα ἔκλεψαν τόν ἀναγκαῖο χρόνο. Καί μέ πρόταση τοῦ προέδρου ῾Ιερώνυμου, παραπέμφθηκε ἡ συζήτηση καί ἡ διατύπωση τῶν ἀποφάσεων σέ μελλοντική Συνέλευση τοῦ Σώματος. Τό παιχνίδι τοῦ πίνγκ-πόνγκ παίχτηκε, στό τραπέζι τῶν οἰκονομικῶν προβληματισμῶν, μέ ἄλλο τρόπο καί μέ ἄλλες προεκτάσεις. ᾿Αφέθηκε, μετέωρο, χωρίς καμμιά χρονική ἤ θεματική ὁριοθέτηση, στίς μελλοντικές, καιρικές διασταυρώσεις καί στίς ἱκανότητες τῶν ἑκατέρωθεν παραγόντων ἐκείνης τῆς στιγμῆς.
***
5. Σ᾿ αὐτό τό θολό Συνοδικό κλίμα, πού ὅλα τά ἐρωτήματα μένουν ἀναπάντητα, ὅλες οἱ διαπλοκές διολισθαίνουν ἀδιασάφητες καί ὅλες οἱ ἐνοχές ἀποκρύπτονται, ἐμφανίστηκε, πρός στιγμή, καί τό τραγικό καρκίνωμα τῆς «᾿Αλληλεγγύης», τῆς ἐκκλησιαστικῆς ᾿Οργάνωσης, πού ἱδρύθηκε γιά νά προωθήσει τήν ἀγάπη, τήν ἀδελφική συμπαράσταση καί τήν ὑλική καί πνευματική ἀνακούφιση στό ἐσώτερο τῆς ἑλληνικῆς Πατρίδας καί στίς, ἀνά τήν οἰκουμένη, ἐμπερίστατες χῶρες καί πού κατάντησε μαῦρο γήπεδο ληστρικῶν ἐπιθέσεων καί ἐργαστήριο εἰδεχθῶν σκανδάλων. Τό σκάνδαλο τῆς «᾿Αλληλεγγύης» δέν ἦταν ἄγνωστο στά Συνοδικά μέλη. Εἶχε ἀπασχολήσει πολλές φορές τή Διαρκή ῾Ιερά Σύνοδο. Εἶχε διερευνηθεῖ, σέ βάθος καί πλάτος, ἀπό τίς εἰδικές ᾿Επιτροπές, πού συγκροτήθηκαν, μέ μόνη ἐντολή τόν ἐντοπισμό τῆς κακοδιαχείρισης καί τόν καταλογισμό τῶν εὐθυνῶν. Καί εἶχε προβληθεῖ, γιά πολλές φορές, ὡς ἀνάγνωσμα καί ἀκρόαμα, ἀπό τά μέσα τῆς λαϊκῆς ἐνημέρωσης. Τά στοιχεῖα, πού ὑπάρχουν καί πού ἡ ἴδια ἡ ῾Ιερά Σύνοδος τά ἔσπειρε στή δημοσιότητα, εἶναι συνταρακτικά. Καί θά περίμενε κανείς, ἡ ῾Ιεραρχία νά προχωρήσει, δίχως τήν παραμικρή καθυστέρηση, σέ δραστικές ἀποφάσεις. Νά προωθήσει τήν ἄμεση καί ὁριστική καταδίκη τῶν ἐνόχων. Καί νά μεθοδεύσει τήν παροχή ἔντιμων καί πειστικῶν ἐξηγήσεων στό σκανδαλισμένο ἐκκλησιαστικό πλήρωμα. Αὐτές οἱ κινήσεις, οἱ μόνες ἱκανές νά ἀποκαθάρουν τό κύρος τῶν Συνοδικῶν ῾Ιεραρχῶν, δέν ἔγιναν. Μεταφέρω ἀπό τό ἐπίσημο ἀνακοινωθέν, τό κομμάτι ἐκεῖνο, πού δίνει τό στίγμα τοῦ χειρισμοῦ τοῦ σκανδάλου «᾿Αλληλεγγύη». «Κατά τό δεύτερο μέρος τῆς Συνεδρίας, Παρασκευή 16-10-2009), ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης ᾿Ηλείας κ. Γερμανός ἐνημέρωσε τό Σῶμα τῆς ῾Ιεραρχίας, σχετικά μέ τήν Μ.Κ.Ο. “᾿Αλληλεγγύη” καί ἀποφασίστηκε νά μελετήσει καί νά παρακολουθήσει τήν πορεία τοῦ θέματος ἡ Διαρκής ῾Ιερά Σύνοδος καί νά εἰσηγηθεῖ τά δέοντα στήν ῾Ιεραρχία». Πάλι τό μπαλάκι ἀπό χέρι σέ χέρι. Πάλι ὁ διογκωμένος φάκελλος, ἀπό τραπέζι σέ τραπέζι. Τό δυσῶδες σκάνδαλο, ἀπό ᾿Επιτροπή σέ ᾿Επιτροπή. Καί ἡ δραστική ἀπόφαση, ἡ ἀναμενόμενη ἀπό τό ἁρμόδιο διοικητικό Σῶμα, χαρτί ἄγραφο.
***
῎Ετσι ὀργανώθηκε καί ἔτσι ἐξελίχτηκε ἡ Συνέλευση τῆς ῾Ιεραρχίας τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος, κατά τόν περασμένο ᾿Οκτώβριο. Μέ τέτοιας ποιότητας ὡριμότητα συσκέφτηκε τό ἱερό Συνοδικό Σῶμα. Καί μέ τέτοια ἀποφασιστικότητα κατάρτισε καί ψήφισε τίς ἀποφάσεις Του. Κάποιος τολμηρός παρατηρητής, ἀποστασιοποιημένος ἀπό τά ἐκκλησιαστικά δρώμενα, θά τήν ἀποκαλοῦσε μπάχαλο. Κάποιος ἄλλος, ἀπό κείνους, πού παρακολουθοῦν ἀπό κοντά, μέ πόνο γιά τό κατάντημα τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἡγεσίας, θά γονάτιζε μπροστά στό προσκυνητάρι τοῦ σπιτιοῦ του καί θά ἔχυνε δάκρυα. Καί ἴσως ἕνας τρίτος, στέλεχος τῆς λεγεώνας τῶν ἀθέων ἤ χειριστής τοῦ δημοσιογραφικοῦ καλάμου τῆς χολῆς, μέ φορτισμένη διάθεση, θά ἀράδιαζε ἀνέκδοτα καί θά σχολίαζε μέ ἀπαξιωτικές κρίσεις τόν πρόεδρο καί τά μέλη τοῦ ᾿Ανώτατου Συνοδικοῦ ᾿Οργάνου τῆς ᾿Εκκλησίας μας. Δέν μπορῶ καί δέ δικαιοῦμαι νά προσπεράσω καί μιά ἄλλη πτυχή τῆς ὅλης ἐκδίπλωσης τῆς ῾Ιεραρχικῆς Συνέλευσης, πού προσπερνάει τή χρεωστική ἀξιοπρέπεια, δείχνει νά λησμονεῖ τήν τραγικότητα καί ἀποτυπώνει στόν πίνακα τῶν ᾿Οκτωβριανῶν ἐμπειριῶν τά στίγματα τοῦ «φαιδροῦ» καί τοῦ «παράλογου». ῾Ο Μακαριώτατος ῾Ιερώνυμος, ὁ Πρόεδρος τῆς ῾Ιερᾶς Συνόδου τῆς ῾Ιεραρχίας, ὁ ἐμπνευστής καί διαχειριστής τοῦ «μπάχαλου», ἔθεσε στήν κρίση καί στήν ψηφοφορία τῶν Συνοδικῶν μελῶν τήν πρότασή του, νά πραγματοποιεῖται ἡ Συνέλευση τοῦ Σώματος, ὄχι μιά, ἀλλά δυό φορές τό χρόνο. ᾿Αξιοθαύμαστη πρόταση καί «λίαν ὠφέλιμη» πρακτική. ῎Αν, τελικά, γίνει ἀποδεκτή καί μπεῖ σέ ἐφαρμογή, τό Συνοδικό πίνγκ-πόνγκ θά προωθηθεῖ σέ νευρώδη ταχύτητα καί τό ἐνδιαφέρον τῶν παικτῶν ἤ τῶν παρατηρητῶν θά ἰσοσκελιστεῖ μέ τό ἐνδιαφέρον τῶν παικτῶν καί τῶν ἐπισκεπτῶν τῶν ποδοσφαιρικῶν γηπέδων. Κάθε ἑξάμηνο θά βγαίνουν οἱ παλιές προτάσεις ἀπό τά «ἑρμάρια» τοῦ Συνοδικοῦ ᾿Αρχείου, θά κολοβώνονται ἤ θά ἐμπλουτίζονται καί θά γυρίζουν στή ναφθαλίνη, ἴσαμε τήν ἑπόμενη ἐπεξεργασία τους καί ἀνάπλασή τους. ῾Η Σύνοδος θά ἐπαινεῖται καί θά δοξάζεται. Καί οἱ Συνοδικοί θά μποροῦν νά ἀπολαμβάνουν τά προνόμια τοῦ ἀξιώματός τους, δίχως τίς ἐνοχλήσεις τῆς ἀδηφάγου δημοσιογραφίας καί δίχως τά ὑπέρβαρα φορτία τῶν εὐθυνῶν τους. Τίς ὑπόλοιπες «λεπτομέρειες» ἀπό τήν ἡμερήσια Διάταξη δέν εἶχαν τό χρόνο νά τίς συζητήσουν καί τίς ἔστειλαν γιά πολλοστή φορά στίς καλένδες.
Ο ΑΤΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΡΙΔΟΣ
ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ