"Δίδυμα" πανεπιστημιακά τμήματα με συναφές γνωστικό αντικείμενο υποψήφια για συγχώνευση

TA KΡΙΤΗΡΙΑ ΓΙΑ ΛΟΥΚΕΤΟ ΣΕ 150 ΤΜΗΜΑΤΑ ΑΕΙ ΚΑΙ ΤΕΙ

Συν «Αθηνά» και... ΑΕΙ κλείνει

Της Χαράς Καλημέρη

Τμήματα «δίδυμα», με μικρό αριθμό φοιτητών/πτυχιούχων, ελάχιστους μόνιμους διδάσκοντες και ενοικιαζόμενες κτιριακές εγκαταστάσεις βρίσκονται στις πρώτες θέσεις της λίστας, με τα τμήματα πανεπιστημίων και ΤΕΙ που θα «σβήσουν» από το χάρτη της ανώτατης εκπαίδευσης.

Από το επόμενο ακαδημαϊκό έτος (2013-14), περίπου 150 τμήματα ΑΕΙ, δηλαδή σχεδόν το 1/3, θα συγχωνευθούν ή θα καταργηθούν

στο πλαίσιο του σχεδίου «Αθηνά» του υπουργείου Παιδείας για την αναδιάρθρωση της ανώτατης εκπαίδευσης. Και παρότι το θέμα εγείρει έντονες αντιδράσεις τόσο στα ΑΕΙ όσο και στις τοπικές κοινωνίες, η οξύτατη οικονομική κρίση αναγκάζει την ηγεσία του υπουργείου να προχωρήσει τις διαδικασίες τάχιστα. Σήμερα, στη σύνοδο των πρυτάνεων, ο υπουργός Παιδείας κ. Κωνσταντίνος Αρβανιτόπουλος αναμένεται να ανοίξει επισήμως τον διάλογο παρουσιάζοντας τους βασικούς άξονες του σχεδίου, ενώ οι τελικές αποφάσεις θα ληφθούν τον Φεβρουάριο για να ετοιμαστούν τα νέα μηχανογραφικά δελτία με λιγότερα τμήματα ΑΕΙ.

Επιτάχυνση

«Όχι μόνο δεν θα χαλαρώσουμε το χρονοδιάγραμμα, αλλά αντιθέτως θα επιταχύνουμε τις διαδικασίες. Έχουμε δύο περιοριστικές ημερομηνίες που αφορούν στον προϋπολογισμό των ιδρυμάτων και στα μηχανογραφικά δελτία. Έτσι, όλες οι αποφάσεις πρέπει να ληφθούν μέσα στους επόμενους δύο μήνες», τονίζουν στην «ΗτΣ» αρμόδια στελέχη. Σύμφωνα με πληροφορίες, αυτό το διάστημα οι αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου Παιδείας έχουν βάλει στο «μικροσκόπιο» όλα τα ποιοτικά και ποσοτικά στοιχεία που αφορούν στα τμήματα των πανεπιστημίων και ΤΕΙ, προκειμένου να διαμορφωθούν τα κριτήρια βάσει των οποίων θα γίνουν οι συγχωνεύσεις και οι καταργήσεις. Το «βάρος» πέφτει στη «φυσιογνωμία» των γνωστικών αντικειμένων, στον αριθμό των φοιτητών, των πτυχιούχων και των μόνιμων διδασκόντων, αλλά και στις κτιριακές εγκαταστάσεις των ιδρυμάτων. «Αν ρίξετε μια ματιά στον ακαδημαϊκό χάρτη της χώρας, δυστυχώς θα δείτε όλων των ειδών τα προγράμματα διπλά, τριπλά, ακόμη και πενταπλά, χωρίς να έχουν ούτε το κατάλληλο προσωπικό, ούτε όμως και τους φοιτητές», αναφέρουν αρμόδια στελέχη.

Με βάση τις ίδιες πηγές, πιο «ευάλωτα» θεωρούνται τμήματα «δίδυμα» -με συναφές, δηλαδή, γνωστικό αντικείμενο με άλλα τμήματα είτε στο ίδιο ίδρυμα είτε σε ιδρύματα γειτονικών πόλεων- τμήματα που λειτουργούν παράλληλα σε επίπεδο πανεπιστημίων και ΤΕΙ, βρίσκονται απομονωμένα από τον «κορμό» του ιδρύματος και κοστίζουν ακριβά στον κρατικό προϋπολογισμό χωρίς, όμως, να έχουν υψηλή ζήτηση.

Το σχέδιο του υπουργείου Παιδείας για την αναδιάρθρωση της ανώτατης εκπαίδευσης αναμένεται να δοθεί προς διαβούλευση μέσα στον Δεκέμβριο.

Επ' αυτού, η Αρχή Διασφάλισης της Ποιότητας της Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΑΔΙΠ) θα κληθεί να καταθέσει τη γνωμοδότησή της και τα ΑΕΙ τις προτάσεις τους. Οι οριστικές αποφάσεις αναμένεται να ληφθούν το αργότερο στο τέλος Φεβρουαρίου, ώστε να τεθούν σε εφαρμογή από την επόμενη ακαδημαϊκή χρονιά (2013-2014).

Ο ακαδημαϊκός «χάρτης» σήμερα

Στον «χάρτη» της ανώτατης εκπαίδευσης της χώρας μας υπάρχουν σήμερα 40 πανεπιστήμια και ΤΕΙ με 479 τμήματα, τα οποία φθάνουν τα 501, εάν προστεθούν και αυτά των στρατιωτικών σχολών.

Από τα 479 Τμήματα, τα 266 ανήκουν σε πανεπιστήμια και τα 213 σε ΤΕΙ. Συνολικά, 65 πόλεις φιλοξενούν τμήματα ΑΕΙ. Από αυτές, οι 19 πόλεις έχουν μόνο τμήματα πανεπιστημίων, οι 28 μόνο ΤΕΙ και οι υπόλοιπες 18 έχουν και από τα δύο. Περισσότερα από 10 τμήματα διαθέτουν 10 πόλεις: η Αθήνα 116, η Θεσσαλονίκη 74, η Πάτρα 32, ο Πειραιάς 21, το Ηράκλειο 19, τα Ιωάννινα 17, η Λάρισα 15, ο Βόλος 12, η Κοζάνη 11 και το Ρέθυμνο 10.

Η λειτουργία νέων τμημάτων στα ΑΕΙ ξεκίνησε προς το τέλος της δεκαετίας του ΄90 με ευρωπαϊκά κονδύλια. Υστερα από λίγα χρόνια, όμως, άρχισαν τα οικονομικά προβλήματα των νέων τμημάτων αλλά και οι έντονες αμφισβητήσεις και για τους ποιοτικούς όρους της λειτουργίας τους. Είναι ενδεικτικό ότι με βάση τα στοιχεία του υπουργείου Παιδείας, υπάρχουν συνολικά 15 τμήματα πανεπιστημίων και ΤΕΙ της περιφέρειας, τα οποία ιδρύθηκαν την τελευταία 15ετία και δεν έχουν κανένα διδάσκοντα σε μόνιμη θέση. Επίσης, 52 τμήματα ΤΕΙ έχουν λιγότερους από πέντε μόνιμους διδάσκοντες, ενώ 9 τμήματα πανεπιστημίων διαθέτουν λιγότερους από επτά μόνιμους διδάσκοντες.

Ζητούν παράταση χρόνου

«Δεν είναι δυνατόν να θέλεις να αναδιαμορφώσεις τον χάρτη της ανώτατης εκπαίδευσης μέσα σε δύο μήνες. Αυτή η χρονική πίεση δημιουργεί πολλούς κινδύνους προχειρότητας», τονίζει στην «ΗτΣ» ο προεδρεύων της Συνόδου Πρυτάνεων, πρύτανης του Πανεπιστημίου Πατρών κ. Γεώργιος Παναγιωτάκης. Και προσθέτει: «Δεν διαφωνούμε με την ανάγκη να γίνουν αλλαγές στον χάρτη της ανώτατης εκπαίδευσης. Όμως ζητάμε να δοθεί περισσότερος χρόνος. Αλλιώς, δεν θα έπρεπε να έχουν το έχουν ονομάσει σχέδιο 'Αθηνά', αλλά σχέδιο 'Προκρούστη'».

Παράλληλα, ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Πατρών εκφράζει την ανησυχία του και για τα κριτήρια βάσει των οποίων θα γίνουν οι συγχωνεύσεις και καταργήσεις τμημάτων, μετά τη φήμη που κυκλοφόρησε πρόσφατα και τάραξε την τοπική κοινωνία για συγχώνευση του τμήματος Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Πατρών με το τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου. «Ελπίζω το κριτήριο να μην είναι από πού κατάγεται ο πρωθυπουργός», τονίζει με νόημα ο κ. Παναγιωτάκης. Έντονες αντιδράσεις εκδηλώνονται και στα υπόλοιπα ΑΕΙ. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα περισσότερα πανεπιστήμια και ΤΕΙ δεν έχουν ακόμη απαντήσει στην πρώτη «πρόσκληση» που απηύθυνε ο υπουργός Παιδείας προς τα ΑΕΙ να καταθέσουν τις προτάσεις τους για το θέμα. Και η προθεσμία εκπνέει σήμερα...

Ο χάρτης της ανώτατης εκπαίδευσης σήμερα

Με βάση στοιχεία για το 2011 από το ηλεκτρονικό σύστημα διανομής συγγραμμάτων «Εύδοξος».

40 πανεπιστήμια και ΤΕΙ σε 65 πόλεις

501 τμήματα

578.479 εγγεγραμμένοι φοιτητές

360.762 ενεργοί φοιτητές και 217.717 «αιώνιοι».

11.682 διδάσκοντες

80% είναι το ποσοστό των πτυχιούχων στα πανεπιστήμια και 42% στα ΤΕΙ.

2% των θέσεων στα πανεπιστήμια είναι κενές και 29% στα ΤΕΙ.

ΗΜΕΡΗΣΙΑ