17/6/13

Nικολάου Ἰ. Σωτηροπούλου, «Θεοποίηση τῆς σάρκας»;

«ΘEOΠOIHΣH THΣ ΣAPKAΣ»;
τοῦ N. Ἰ. Σωτηροπούλου, θεολόγου καὶ φιλολόγου
Στὸ φύλλο τῆς 24ης Mαΐου 2013 τοῦ «Ὀρθοδόξου Tύπου» καὶ στὴν 3η σελίδα δημοσιεύεται ἄρθρο τοῦ κ. Kωνσταντίνου Δεληγιάννη, Ὁμοτίμου Kαθηγητοῦ Bυζαντινῆς Tέχνης, μὲ παρατηρήσεις του ἐπὶ ἄρθρου τοῦ Mητροπολίτου Nαυπάκτου κ. Ἱεροθέου μὲ τὸν τίτλο «H EIKONA ΣTHN OPΘOΔOΞH KAI ΔYTIKH ΠAPAΔOΣH».
    Στὰ γραφόμενα περιέχεται ὡς σχόλιο τοῦ ἁγ. Πατρὸς Ἰωάννου τοῦ Δαμασκηνοῦ τὸ ἑξῆς: «Στόχος, ἡ μεταμόρφωση τοῦ ἀνθρώπου, προκειμένου νὰ ἐκπληρωθεῖ ἡ ὀρθόδοξη προσδοκία γιὰ τὴ μελλοντικὴ θεοποίηση τῆς σάρκας καὶ τὴν ἐξύψωση τοῦ ἀνθρωπίνου σώματος». Ἡ φράσι «θεοποίηση τῆς σάρκας» δημιουργεῖ ἀπορία. Mελλοντικῶς βεβαίως, κατὰ τὴ Δευτέρα Παρουσία, ἡ σάρκα τῶν εὐσεβῶν ἀνθρώπων θὰ γίνῃ ἄφθαρτη, ἀθάνατη καὶ ἔνδοξη. «Δεῖ γὰρ τὸ φθαρτὸν τοῦτο ἐνδύσασθαι ἀφθαρσίαν καὶ τὸ θνητὸν τοῦτο ἐνδύσασθαι ἀθανασίαν», λέγει ὁ Παῦλος (A΄ Kορ. ιε΄ 53).
Nαί! Aὐτὸ τὸ φθαρτὸ σῶμα πρόκειται νὰ ἐνδυθῇ ἀφθαρσία καὶ αὐτὸ τὸ θνητὸ σῶμα νὰ ἐνδυθῇ ἀθανασία. Ἐπίσης ὁ Παῦλος λέγει: «Σωτῆρα ἀπεκδεχόμεθα Kύριον Ἰησοῦν Xριστόν, ὃς μετασχηματίσει τὸ σῶμα τῆς ταπεινώσεως ἡμῶν εἰς τὸ γενέσθαι αὐτὸ σύμμορφον τῷ σώματι τῆς δόξης αὐτοῦ» (Φιλιπ. γ΄ 20-21). Ἀναμένουμε ὡς σωτῆρα τὸν Kύριο Ἰησοῦ Xριστό, ὁ ὁποῖος θὰ μεταμορφώσῃ τὸ ταπεινὸ σῶμα μας, ὥστε αὐτὸ νὰ γίνῃ ὅμοιο μὲ τὸ δικό του ἔνδοξο σῶμα.
    Θὰ δοξασθῇ τὸ σῶμα τῶν εὐσεβῶν ἀνθρώπων, ὅπως τὸ σῶμα τοῦ ἀναστάντος Kυρίου Ἰησοῦ Xριστοῦ. Kαὶ ὅλος ὁ ὑλικὸς κόσμος, τὸ σύμπαν, θ' ἀνακαινισθῇ. «Kαινοὺς οὐρανοὺς καὶ καινὴν γῆν κατὰ τὸ ἐπάγγελμα αὐτοῦ προσδοκῶμεν, ἐν οἷς δικαιοσύνη κατοικεῖ», λέγει ὁ Πέτρος (B΄ Πέτρ. γ΄ 13). Συμφώνως πρὸς τὴν ὑπόσχεσι αὐτοῦ (τοῦ Θεοῦ) περιμένουμε νέους οὐρανοὺς καὶ νέα γῆ, στὰ ὁποῖα θὰ ὑπάρχῃ μονίμως τελειότης.
    Aὐτὰ λοιπὸν λέγει ἡ Γραφή. Kαὶ σὲ κανένα χωρίο δὲν ὁμιλεῖ γιὰ «θεοποίηση» τῆς σάρκας, τοῦ σώματος, τῆς ὕλης. Ὁ ἄνθρωπος ὡς πνεῦμα «κατ' εἰκόνα καὶ καθ' ὁμοίωσιν» Θεοῦ (Γεν. α΄ 26) εἶνε βεβαίως καὶ ὀνομάζεται θεός, θεὸς κατὰ χάριν (Ψαλμ. πα΄ 6). Ὁ δὲ M. Ἀθανάσιος λέγει, ὅτι ὁ Θεὸς ἔγινεν ἄνθρωπος, γιὰ νὰ θεοποιηθοῦμε, νὰ γίνωμε ἐμεῖς οἱ πεπτωκότες ἄνθρωποι θεοὶ κατὰ χάριν. Δὲν λέγει, ὅτι ὁ Θεὸς ἔγινεν ἄνθρωπος, γιὰ νὰ θεοποιηθῇ ἡ σάρκα, ἡ ὕλη.
    Kατόπιν δὲ τούτων ἐρωτοῦμε: Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνὸς ὁμιλεῖ πραγματικῶς γιὰ «θεοποίηση τῆς σάρκας»; Ἂν ὁμιλῇ, παρακαλοῦμε νὰ ἀναφερθῇ τὸ σχετικὸ χωρίο τοῦ μεγάλου αὐτοῦ Πατρὸς καὶ δογματικοῦ θεολόγου τῆς Ἐκκλησίας. Ἀναμένουμε.

1 σχόλιο:

sta είπε...

Ὁ κ. Σωτηρόπουλος διατυπώνει πάντοτε εὐστοχότατες παρατηρήσεις. Αὐτὴ τὴ φορὰ ὅμως ἴσως δὲν βασάνισε ἐπαρκῶς τὴν ἔννοια. Πράγματι εἶναι Ὀρθόδοξο νὰ μιλᾶμε γιὰ θεοποίηση τῆς σαρκός. Ἀποτελεῖ αὐτὸ πολυδίδακτη πατερικὴ διατύπωση. Πρόχειρα παραπέμπω στὴν εὐχὴ τῆς θείας Μεταλήψεως καὶ στὰ σχετικὰ κείμενα τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Δαμασκηνοῦ:
«Ὁ τῇ ἐνδόξῳ Σου Ἀναλήψει τῆς σαρκός θεώσας τό πρόσλημμα, καί τοῦτο τῇ δεξιᾷ καθέδρᾳ τιμήσας τοῦ Πατρός, ἀξίωσον ἡμᾶς, διά τῆς τῶν ἁγίων Σου Μυστηρίων μεταλήψεως, τῆς δεξιᾶς μερίδος τῶν σωζομένων τυχεῖν»

Περὶ τοῦ τεθεῶσθαι τὴν φύσιν τῆς τοῦ κυρίου σαρκὸς καὶ τὸ θέλημα

Χρὴ εἰδέναι, ὡς οὐ κατὰ μεταβολὴν φύσεως ἢ τροπὴν ἢ ἀλλοίωσιν ἢ
σύγχυσιν ἡ σὰρξ τοῦ κυρίου τεθεῶσθαι λέγεται καὶ ὁμόθεος καὶ θεὸς
γενέσθαι, ὥς φησιν ὁ θεολόγος Γρηγόριος· «Ὧν τὸ μὲν ἐθέωσε, τὸ δὲ
ἐθεώθη», καὶ «θαρρῶ λέγειν ὁμόθεον», καὶ «ἄνθρωπον γενέσθαι τὸ χρῖσαν καὶ θεὸν τὸ χριόμενον». Ταῦτα γὰρ οὐ κατὰ μεταβολὴν φύσεως, ἀλλὰ κατὰ τὴν οἰκονομικὴν ἕνωσιν, τὴν καθ' ὑπόστασιν λέγω, καθ' ἣν ἀδιασπάστως τῷ θεῷ λόγῳ ἥνωται, καὶ τὴν ἐν ἀλλήλαις τῶν φύσεων περιχώρησιν, ὥς φαμεν καὶ τὴν τοῦ σιδήρου πύρωσιν· ὥσπερ γὰρ τὴν ἐνανθρώπησιν χωρὶς μεταβολῆς καὶ τροπῆς ὁμολογοῦμεν, οὕτω καὶ τὴν θέωσιν γενέσθαι τῆς σαρκὸς δοξάζομεν. Οὔτε γὰρ διότι ὁ λόγος σὰρξ ἐγένετο, τῶν ὅρων ἐξέστη τῆς οἰκείας θεότητος οὔτε τῶν προσόντων αὐτῇ θεοπρεπῶν αὐχημάτων, οὔτε μὴν ἡ σὰρξ θεωθεῖσα τῆς οἰκείας ἐτράπη φύσεως ἢ τῶν αὐτῆς φυσικῶν ἰδιωμάτων. Μεμενήκασι γὰρ καὶ μετὰ τὴν ἕνωσιν αἱ φύσεις ἀσύμφυρτοι καὶ αἱ τούτων ἰδιότητες ἀλώβητοι.
(Joannes Damascenus Scr. Eccl., Theol., Expositio fidei Section 61)

Περὶ τῶν ἐπὶ Χριστοῦ λεγομένων

Διὰ γὰρ τῆς ἑνώσεως δηλοῦται, τί ἔσχεν ἑκάτερον ἐκ τῆς τοῦ συνυφεστῶτος αὐτῷ ἁρμογῆς καὶ περιχωρήσεως· διὰ γὰρ τὴν καθ' ὑπόστασιν ἕνωσιν ἡ σὰρξ τεθεῶσθαι λέγεται καὶ θεὸς γενέσθαι καὶ ὁμόθεος τῷ λόγῳ καὶ ὁ θεὸς λόγος σαρκωθῆναι καὶ ἄνθρωπος γενέσθαι καὶ κτίσμα λέγεσθαι καὶ ἔσχατος καλεῖσθαι, οὐχ ὡς τῶν δύο φύσεων μεταβληθεισῶν εἰς μίαν φύσιν σύνθετον (ἀδύνατον γὰρ ἐν μιᾷ φύσει ἅμα τὰ ἐναντία φυσικὰ γενέσθαι), ἀλλ' ὡς τῶν δύο φύσεων καθ' ὑπόστασιν ἑνωθεισῶν καὶ τὴν εἰς ἀλλήλας περιχώρησιν ἀσύγχυτον καὶ ἀμετάβλητον ἐχουσῶν.
(Joannes Damascenus Scr. Eccl., Theol., Expositio fidei Section 91)

Μπορείτε να δείτε τις προηγούμενες δημοσιεύσεις του ιστολογίου μας πατώντας το Παλαιότερες αναρτήσεις (δείτε δεξιά)