Σαράντος Καργάκος, Υποβάθμιση του μαθήματος τῶν θρησκευτικῶν συνιστᾶ ὑποβάθμιση τῆς παιδείας

Μιά πολυπραγμονοῦσα κυρία

Φίλος ἐκλεκτός, ὀ Γιῶργος Μοῦρτος, μέ τίς «ἀφυπνισμένες» θερινές σκέψεις του, μοῦ θύμισε μιά σοφή συμβουλή τοῦ Κικέρωνος: «quaeso, ut ratio praeveniat risum tuum: nihil enim est foedius risu irrisione dignissimo» (=Πρόσεχε καλά τό δικό σου γέλιο. Διότι δέν ὑπάρχει πιό ταπεινωτικό πρᾶγμα ἀπό ἕνα γέλιο πού σέ κάνει περίγελο). Ἴσως κάποιοι αὐτοπροσδιοριζόμενοι σάν προοδευτικοί στοχαστές και εἰδικοί (τί λόγος!) ἐπιστήμονες ἀποστρέφονται τ’ ἀρχαῖα ἑλληνικά καί λατινικά. Οἱ συγγραφεῖς πού χρησιμοποίησαν τίς γλῶσσες αὐτές ἔγραψαν πράγματα γι’ αὐτούς φαρμακερά.

Ἐπί μιά τετραετία ἡ ἑλληνική κοινωνία ἀσχολεῖται μέ τό τί ἔγραψε, τί εἶπε καί τί ἐξακολουθεῖ νά λέει «συνωστικά» (δέν λέμε συνωμοτικά) μιά κυρία πού ἐκλέχτηκε βουλευτής ἀπό τό λαό τοῦ Πειραιᾶ. Γιά τίς ἱστορικές τις ἀπόψεις ἀπάντησα μέ ἕνα μικρό ἄρθρο ὑπό τόν τίτλο «Πιάτα ἀμαθείας». Διότι βιβλίο της, προοριζόμενο γιά παιδιά τοῦ Δημοτικοῦ, ἔβριθε λαθῶν. Ἡ ἀκαδημία ἐπεσήμανε κάπου 70-75. Ἐγώ εἶχα ἐπισημάνει 112 καί τά εἶχα δύο φορές ὑποδείξει στήν τότε ὑπουργό, πού σκέπασε μέ τίς προστατευτικές της φτεροῦγες τήν ἐπιστημονική νεοσσό.

Ἀλλ’ ἀπό τό θόρυβο ἡ κυρία κέρδισε μιά ἀπρόσμενη δημοσιότητα πού τῆς χάρισε καί βουλευτική ἰδιότητα. Μέ ὅσα ἔχει πεῖ καί ἔχει πράξει ἔχει προσβάλει τήν εὐαισθησία τῶν Ἑλλήνων, τουλάχιστον αὐτῶν πού δέν ντρέπονται νά φέρουν τό ὄνομα αὐτό. Ἀπέφευγα συστηματικά νά ἀσχοληθῶ μαζί της γιά νά μήν τῆς προσφέρω δωρεάν προβολή. Ἄλλωστε εἶναι δυσάρεστο ν΄ ἀνοίγει κανείς διάλογο μέ ἀγραμμάτους. Οἱ τίτλοι σπουδῶν, ὅπως κατάντησαν σήμερα, δέν σέ κάνουν γραμματισμένο· σέ κάνουν – πιθανῶς – πετυχημένο. Ὅταν ὑπάρχει καί πολιτική ὑποστήριξη.

Πρόσφατα ἡ πολύλαλη κυρία –καί μάλιστα ἀπό τοῦ βήματος τῆς Βουλῆς- στράφηκε ἀρχικά κατά τοῦ μαθήματος τῶν θρησκευτικῶν καί ἀκολούθως κατά τῶν ἀρχαίων ἑλληνικῶν καί λατινικῶν. Φυσικά, ὅ,τι εἶχα νά πῶ γιά τίς κλασσικές γλῶσσες, τό εἶπα μέ τά βιβλία μου «Ἀλαλία» (1983) καί «Ἀλεξία» (1996) καί μέ πλῆθος ἄρθρα. Ὡστόσο γιά νά μή νομισθεῖ ὅτι σιωπῶ ἔκανα σέ κάποιους σταθμούς, ἐπειδή μοῦ τό ζήτησαν, κάποιες δηλώσεις. Γιά τά θρησκευτικά εἶπα:

«Ὅποιος κατέχει στοιχειωδῶς τήν ἱστορία τῆς ἑλληνικῆς παιδείας γνωρίζει ὅτι αὐτή ἦταν πάντα στενά συνδεδεμένη μέ τη θρησκεία ἀπό τήν ἀρχαία ἐποχή ὥς τη νεώτερη. Συνεπῶς, ὑποβάθμιση του μαθήματος τῶν θρησκευτικῶν συνιστᾶ ὑποβάθμιση τῆς παιδείας. Ἀπόψεις περί τοῦ ἀντιθέτου συνιστοῦν ὑποβάθμιση τῆς νοημοσύνης μας».

Κι ἐπειδή εἶχα τήν πληροφορία ὅτι ἡ κυρία εἶναι βουλευτής ἀριστεροῦ κόμματος, πρόσθεσα τήν ἀκόλουθη πληροφορία πού δέν μεταδόθηκε. Ὁ σπουδαῖος μαρξιστής πολιτικός καί φιλόσοφος Ἀντόνιο Γκράμσι (ἱδρυτής τοῦ Ἰταλικοῦ Κομμουνιστικοῦ Κόμματος) εἶχε χαρακτηρίσει τό μάθημα τῶν θρησκευτικῶν βασικό στοιχεῖο τῆς ἰταλικῆς κουλτούρας πού δέν μπορεῖ νά διαγραφεῖ ἤ νἀ ἀλλοιωθεῖ. Πολύ ἀργότερα ὁ Ἐνρίκο Μπερλίνγκουερ εἶχε πεῖ ὅτι τό μάθημα πρέπει νά ἀναβαθμισθεῖ. Δέν εἶναι ἄλλωστε τυχαῖο ὅτι ὅλοι σχεδόν οἱ διαπρέποντες στή Γαλλία πολιτικοί ἔχουν ἀποφοιτήσει ἀπό θρησκευτικά σχολεῖα καί παρά τόν ἀντιθρησκευτισμό τους στέλνουν καί τά παιδιά τους σέ τέτοια σχολεῖα.

Κι ἐπειδή ἡ κυρία ἐπανῆλθε, ἀναγκάσθηκα νά κάνω κι ἄλλη δήλωση: «Κάποιοι ἄνθρωποι διακατέχονται ἀπό Ἡροστράτειο σύνδρομο. Ἐπιζητοῦν, διά τῆς καταστροφῆς ἤ τῆς προσβολῆς ἱερῶν καί ὁσίων, τήν εὐκολη προβολή, τήν ἡροστράτεια δόξα. Τέτοια λόξα!». Δέν θέλησα νά προσθέσω τό «ἔασον αὐτούς θάπτειν τούς ἑαυτῶν νεκρούς», διότι φράση λογία, ἐκκλησιαστική καί ἀρχαία ἔχει γίνει ἀκατάληπτη πλέον ἀπό τό σουλεϊμανομαθές ἑλληνικό κοινό. Αἰσθάνθηκα πάντως νά πῶ, τελειώνοντας τη δήλωσή μου πρός τόν ραδιοφωνικό σταθμό, ὅτι ἡ ἐν λόγω κυρία πολυπραγμονεῖ, ἀδολεσχεῖ καί ἀσημαντολογεῖ. Ὡς ἀνἠκουσα –πιθανῶς προσωρινά- στόν ἀριστερό χῶρο, θά ἔπρεπε νά γνωρίζει ὅτι ὁ Κάρολος Μάρξ, πνευματικός πατέρας ὅλων σχεδόν τῶν ἀριστερῶν κομμάτων, ἔλεγε ὅτι θά ἔδιωχνε μέ τό μαστίγιο ἀπό τό ναό τοῦ πνεύματος ὅλους αὐτούς τούς βαρβάρους πού στρέφουν τούς ἐργάτες ἐναντίον τῆς ἀρχαίας ἑλληνικῆς κληρονομιᾶς.

Καί κάτι πού δέν πρόφθασα νά προσθέσω: ὅταν ὁ Μάρξ ἀντιμετώπιζε κάποιον χοντροκέφαλο συνομιλητή, τοῦ ἔλεγε σαρκαστικά: «Ἄντε, παιδί μου, νά μάθεις ἀρχαῖα ἑλληνικά καί ἔλα ἔπειτα νά μιλᾶς». Τά ἀρχαῖα ἑλληνικά συμβάλλουν στην ἀπόφραξη τοῦ ἐγκεφάλου. Κάποιοι τά πολεμοῦν γιατί θέλουν τή νέα γενιά μέ «περιφραγμένα» μυαλά. Φοβάμαι ὅτι ἡ ἑπόμενη ἄποψη – εἰσήγηση τῆς πολυπραγμονούσας κυρίας θά εἶναι ἡ κατεδάφιση τοῦ Παρθενῶνος. Ὅλα τά περιμένω. Ἡ κυρία ἔχει ἐξελιχθεῖ σέ ἄχθος Ἑλλάδος.

Σαράντος Καργάκος