Χρήστου Κ. Οἰκονόμου, Ἰσλαμικὲς Σπουδὲς ἢ πρόκληση;

Ἰσλαμικὲς Σπουδὲς ἢ πρόκληση;

Χρήστου Κ. Οἰκονόμου

τ. Κοσμήτορα Θεολογικῆς Σχολῆς Θεσσαλονίκης

τ. Προέδρου τοῦ Τμήματος Ποιμαντικῆς καὶ Κοινωνικῆς Θεολογίας ΑΠΘ

Τὸ θέμα τῶν ἰσλαμικῶν σπουδῶν παίρνει τελείως διαφορετικὴ διάσταση μὲ τὴν ἐκστρατεία στὰ ΜΜΕ τοῦ Προέδρου τοῦ Τμήματος Θεολογίας κ. Χρυσόστομου Σταμούλη καὶ τὴν ἐπιτιμητικὴ ἐπιστολὴ ποὺ οἱ Μουφτῆδες τῆς Θράκης ἀπευθύνουν στὸ Τμῆμα Ποιμαντικῆς καὶ Κοινωνικῆς Θεολογίας.

Ὡστόσο ἡ ἀπάντηση τοῦ Προέδρου τοῦ Τμήματος κ. Θεόδωρου Γιάγκου ἀποκαθιστᾶ τὴν πραγματικὴ ἐπιστημολογικὴ καὶ θεολογικὴ διάσταση τοῦ προβλήματος καὶ ἀποδεικνύει ὅτι ὅλη αὐτὴ ἡ διαδικασία εἶναι μία πρόκληση. Θεωρῶ τὸ θέμα τῆς ἵδρυσης τῶν ἰσλαμικῶν σπουδῶν ἀπὸ τὸ Τμῆμα Θεολογίας ὡς τὸ σοβαρότερο πρόβλημα ποὺ ἔχει νὰ ἀντιμετωπίσει ἡ Θεολογικὴ Σχολὴ Θεσσαλονίκης στὸ παρὸν καὶ στὸ προσεχὲς μέλλον ἐὰν ὑλοποιηθεῖ ἡ ἵδρυσή του. Εἶναι γνωστὸ ποιὸ ὑψηλόβαθμο στέλεχος τοῦ Ὑπουργείου Παιδείας συντονίζει τὸ ὅλο πρόγραμμα τῶν ἰσλαμικῶν σπουδῶν καὶ ἔχει ἐπηρεάσει τὸν Πρόεδρο τοῦ Τμήματος Θεολογίας. Αὐτὴ τὴ στιγμὴ φαίνεται ὅτι ἐνορχηστρώνεται ἕνας ἀγώνας ἀλλοίωσης τῶν θεολογικῶν σπουδῶν τῆς Θεσσαλονίκης καὶ τὴ μεταβολή τους σὲ θρησκειολογικές. Ἐὰν οἱ Μουφτῆδες διαθέτουν τέτοιο πατριωτισμό, ποὺ ἐκφράζουν στὴν ἐπιστολὴ τους πρὸς τὸ Τμῆμα Ποιμαντικῆς καὶ Κοινωνικῆς Θεολογίας, θὰ ἤθελα νὰ τοὺς προτείνω νὰ συνυπογράψουμε ὡς συμπατριῶτες ἕνα ἔγγραφο καταδίκης τῆς τουρκικῆς εἰσβολῆς στὴν Κύπρο καὶ τῆς καταστροφῆς τῆς πολιτιστικῆς κληρονομιᾶς στὴν κατεχόμενη Βόρεια Κύπρο, ποὺ κλείνει ἤδη φέτος σαράντα ὁλόκληρα χρόνια διχοτόμησης. Γίνεται, λοιπόν, ἀντιληπτὸ ὅτι ἡ εὐαισθησία τάχα περὶ δικαιωμάτων τῶν Μουφτήδων ἀποτελεῖ ἕνα πρόσχημα προκειμένου νὰ εἰσβάλει τὸ Ἰσλὰμ στὶς Θεολογικὲς Σχολές. Ἡ πεισματικὴ ὑποστήριξη τοῦ Προέδρου τοῦ Τμήματος Θεολογίας γιὰ τὴν ἵδρυση τῶν ἰσλαμικῶν σπουδῶν ἀποτελεῖ τὴ μεγαλύτερη ἀλλοίωση τῶν θεολογικῶν σπουδῶν στὴ Θεσσαλονίκη στὸ σήμερα καὶ τὸ αὔριο. Ἐπιστημολογικά, ἔχω ἐπισημάνει πολλὲς φορὲς ὅτι τὸ ὅλο πρόγραμμα ἀποτελεῖ μία πρόκληση, διότι ὁ  Πρόεδρος τοῦ Τμήματος Θεολογίας «πουλᾶ» πράγματα τὰ ὁποῖα δὲν ἔχει. Προσπαθεῖ νὰ «πουλήσει» πρόγραμμα ἰσλαμικῶν σπουδῶν, ἐνῶ δὲν τὸ ἔχει, νὰ τὸ ἐπανδρώσει μὲ καθηγητὲς μέλη τοῦ Τμήματός του οἱ ὁποῖοι οὐδεμία σχέση ἔχουν μὲ τὶς ἰσλαμικὲς σπουδές. Ἡ δὲ μία καὶ μόνη καθηγήτρια ποὺ διαθέτει γιὰ τὸ διάλογο Ἰσλὰμ καὶ Θεολογίας, τὸ Κοράνιο ἐκφράζει μία σαφῶς ὑποτιμητική ἄποψη γι’ αὐτὴν ὡς γυναίκα. Ἐξάλλου καὶ ἡ ἵδρυση στὸ χῶρο τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς τμήματος εἰσαγωγῆς ἰσλαμικῶν σπουδῶν θὰ ἀποτελεῖ μόνιμα μιὰ πυριτιδαποθήκη, ἡ ὁποία θὰ ὁδηγήσει σὲ συγκρουσιακὲς καταστάσεις κατ’ ἀποκλειστικότητα ἀπὸ τὴν πλευρὰ τῶν ἰσλαμιστῶν. Αὐτὸ εἶναι γνωστὸ ἀπὸ τὰ καθημερινὰ γεγονότα ποὺ λαμβάνουν χώρα σὲ ὅλες τὶς χῶρες τῆς Εὐρώπης, τῆς Ἀσίας, τῆς Ἀφρικῆς, ὅπου θέλει νὰ πραγματοποιήσει τὸν ἐπεκτατισμὸ του τὸ Ἰσλάμ. Οἱ πρόσφατες δηλώσεις τοῦ Προέδρου τῆς Τουρκίας κ. Ταγὶπ Ἐρντογάν ἐπιβεβαιώνουν τοῦ λόγου τὸ ἀληθές. Δὲν ἔχω καμία ἀντίρρηση τὸ Κράτος νὰ μελετήσει τρόπους λύσεως τοῦ προβλήματος τῶν σπουδῶν τῶν ἑλλήνων μουσουλμάνων στὴν τριτοβάθμια ἐκπαίδευση. Ὑπάρχουν συναφεῖς σπουδὲς ὅπως ἀραβικὲς σπουδές, παιδαγωγικὲς σπουδές, σπουδὲς πολιτισμοῦ κ.τ.λ. καὶ μποροῦσε γιὰ τὴ λύση τοῦ θέματος νὰ γίνει σοβαρὸς ἐπιστημονικὸς καὶ ὑπεύθυνος διάλογος μὲ τὰ δυὸ Τμήματα τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς καὶ μὲ ὅλους τούς ἁρμόδιους φορεῖς. Ἀσφαλῶς  ὄχι μὲ αὐτὸ τὸν τρόπο ποὺ προωθεῖ τὸ ζήτημα ὁ Πρόεδρος τοῦ Τμήματος Θεολογίας, ὁ ὁποῖος ἀγνοεῖ προκλητικότατα τὶς ἀντίθετες πρὸς αὐτὸν ἀπόψεις τοῦ Τμήματός του καὶ φέρεται μὲ ἐπιδεικτικὰ ὑποτιμητικὸ τρόπο στὸ ἰσότιμο Τμῆμα τῆς Σχολῆς του, ποὺ εἶναι τὸ Τμῆμα Ποιμαντικῆς καὶ Κοινωνικῆς Θεολογίας καὶ ποὺ ἀποφάσισε νὰ ἀπορρίψει τὴν ἵδρυση τμήματος ἰσλαμικῶν σπουδῶν στὴ Θεολογικὴ Σχολὴ Θεσσαλονίκης. Συνεπῶς, ἐὰν ὁ κ. Πρόεδρος τοῦ Τμήματος Θεολογίας σέβεται τὶς δημοκρατικὲς διαδικασίες, ἡ πλειοψηφία τῶν μελῶν τῶν δυὸ τμημάτων ἔχει ἀπορρίψει τὴν πρότασή του. Ὡστόσο, ἐὰν ἡ τελικὴ ἀπόφαση παρθεῖ μόνο ἀπὸ τὰ τρία μέλη τῆς Κοσμητείας, αὐτὸ θὰ ἀποτελεῖ παραβίαση τῶν δημοκρατικῶν διαδικασιῶν καὶ παραποίηση τῆς βούλησης τῆς πλειοψηφίας τῶν δυὸ τμημάτων. Ἐὰν τὸ Κράτος θέλει νὰ ἐφαρμόσει πολιτικὴ διάλυσης τῶν Θεολογικῶν Σχολῶν στὴν Ἑλλάδα, ὁ Πρόεδρος τοῦ Τμήματος Θεολογίας τοῦ ΑΠΘ τοῦ προσφέρει μία χρυσὴ εὐκαιρία. Ὁ ζῆλος τῶν Μητροπολιτῶν Ξάνθης, Κομοτηνῆς, Ἀλεξανδρούπολης καὶ Διδυμοτείχου θὰ μποροῦσε νὰ ἐξαντληθεῖ μὲ δημοκρατικὲς διαδικασίες καὶ σὲ συνεννόηση τῶν δυὸ τμημάτων. Ἐφόσον οἱ παραπάνω Μητροπολίτες ἐνδιαφέρονται τόσο πολὺ γιὰ τὴν ἵδρυση τέτοιων σπουδῶν μποροῦν νὰ τὶς φιλοξενήσουν μὲ ὁποιονδήποτε τίτλο οἱ ἴδιοι ἐπιθυμοῦν στὶς Μητροπόλεις τους. Θεωρῶ τὴν ἐμμονὴ τῶν Μητροπολιτῶν ποὺ προανέφερα ὡς εὔσχημο τρόπο νὰ ἀπαλλαγοῦν ἀπὸ δικό τους πρόβλημα καὶ μὲ εὐκολία νὰ ἐμπλέξουν ἄλλους. Εἶναι χαρακτηριστικὸ τὸ γεγονὸς ὅτι ἀγνοεῖται καὶ προκαλεῖται ὁ οἰκεῖος Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης κ. Ἄνθιμος καθὼς ἐπίσης ἀποσιωπεῖται ἡ ἄποψη τοῦ Μακαριωτάτου Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν καὶ πάσης Ἑλλάδος κ.κ. Ἱερωνύμου καὶ τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος. Ἀσφαλῶς εἶναι σαφῆ τὰ διοικητικὰ ὅρια καὶ οἱ ἁρμοδιότητες τῆς διοικοῦσας Ἐκκλησίας καὶ τῶν Θεολογικῶν Σχολῶν ὡς Πανεπιστημιακῶν μονάδων. Ὅμως θεωρῶ τὸ παιχνίδι συμπόρευσης μόνο τεσσάρων Μητροπολιτῶν τῆς Ἑλλαδικῆς Ἐκκλησίας μὲ τὸν Πρόεδρο τοῦ Τμήματος Θεολογίας ὡς ἀνεξαρτητοποίηση τῆς Θεολογίας ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία. Στὴ δική μου θεολογικὴ σκέψη Θεολογία ἐκτὸς τῆς Ἐκκλησίας δὲν ὑπάρχει καὶ Ἐκκλησία χωρὶς Θεολογία δὲ νοεῖται. Διά ταῦτα, ἡ ἄποψή μου εἶναι νὰ χαραχθοῦν δυὸ κόκκινες γραμμές. Στὴν πρώτη, σὲ καμία περίπτωση δὲν πρέπει νὰ ἐνταχθοῦν οἱ ἰσλαμικὲς σπουδές, συνολικά, στὴ Θεολογικὴ Σχολὴ Θεσσαλονίκης. Στὴ  δεύτερη, σὲ καμία περίπτωση δὲν πρέπει στὸ χῶρο ποὺ στεγάζεται ἡ Θεολογικὴ Σχολὴ Θεσσαλονίκης νὰ λειτουργήσουν καὶ οἱ ἰσλαμικὲς σπουδές. Τὸ ἐπιχείρημα τοῦ κ. Σταμούλη  ὅτι ἂν δὲν πετύχει τὸ πρόγραμμα τὸ διαλύουμε, ἀποτελεῖ τουλάχιστον ἄστοχη τοποθέτηση. Τὸ Ἰσλὰμ ὅ,τι καταλαμβάνει δὲν τὸ ἐπαναφέρει ποτὲ στὴν ἀρχική του κατάσταση. Κάθε εἴδους σκοπιμότητες δὲν πρέπει νὰ ὑπερκερνοῦν τὰ θέματα τῆς Ἐπιστήμης, πολὺ δὲ περισσότερο τῆς Θεολογίας.

ΠΕΘ