Αρχιμ. Παύλος Δημητρακόπουλος, Ερμηνευτικά σχόλια στις Πράξεις των Αποστόλων (13)

Δείτε και Μέρος 1ο, Μέρος 2ο, Μέρος 3ο, Μέρος 4ο, Μέρος 5ο, Μέρος 6ο, Μέρος 7ο,Μέρος 8ο,Μέρος 9ο, Μέρος 10ο, Μέρος 11ο, Μέρος 12ο.

Εν Πειραιεί τη 16η Μαΐου 2015.

ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΑ ΣΧΟΛΙΑ ΣΤΙΣ ΠΡΑΞΕΙΣ ΤΩΝ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ

Ερμηνευτική ανάλυση της αποστολικής περικοπής της Κυριακής του Τυφλού

Αρχ. Παύλου Δημητρακοπούλου

Πρ. Ιερού Ναού Τιμίου Σταυρού Πειραιώς

(13ον)

Συνεχίζοντες την ερμηνευτική ανάλυση της αποστολικής περικοπής της Κυριακής του Τυφλού και σαν συνέχεια των όσων εσημειώσαμε στην προηγούμενη δημοσίευση, προχωρούμε στην ερμηνεία των επομένων στίχων της περικοπής.

24 «Ος παραγγελίαν τοιαύτην ειληφώς έβαλεν αυτούς εις την εσωτέραν φυλακήν και τους πόδας αυτών ησφαλίσατο εις το ξύλον». Ο δεσμοφύλακας, αφού έλαβε τέτοια παραγγελία, τους έβαλε στο πιο βαθύ μέρος της φυλακής, ώστε να είναι αδύνατη η διαφυγή των. Και δεν τους κλείδωσε μόνο μέσα στο μπουντρούμι αυτό, αλλά έκανε και κάτι άλλο, για είναι εν τάξει με την εντολή που πήρε. Τους έδεσε σφιχτά στο λεγόμενο ξύλο, σε μια ξυλοπέδη. Το ξύλο αυτό είχε οπές, μέσα στις οποίες έβαζαν τα πόδια του καταδίκου και τα έδεναν. Έτσι όπως ήταν καταματωμένοι από τις πληγές και δέσμιοι μέσα στη φυλακή, δεν υπήρχε ελπίς να γλυτώσουν τον θάνατο. 

 25 «Κατά δε το μεσονύκτιον Παύλος και Σίλας προσευχόμενοι ύμνουν τον Θεόν, επηκροώντο δε αυτών οι δέσμιοι». Μέσα στην κατάσταση της οδύνης εξ’ αιτίας των μαστιγώσεων στην οποία ευρίσκονται οι απόστολοι, δεν γογγύζουν, δεν υβρίζουν, δεν κλαίνε για το κακό που τους βρήκε, για την αδικία που έγινε εις βάρος τους. Ζούν σε μια άλλη κατάσταση, σε μια άλλη πνευματική ατμόσφαιρα, που δημιουργεί η παρουσία της Χάριτος μέσα τους. Αισθάνονται χαρά, γιατί αξιώθηκαν να ατιμασθούν για την αγάπη του Χριστού. Λες και βρίσκονται σε πανηγύρι, σε μια ευχάριστη δεξίωση, σαν να μην αισθάνονται τους πόνους, ούτε την ανάγκη του ύπνου, ψάλλουν και υμνούν τον Θεό. Προσεύχονται δυνατά, ώστε να ακούν την ψαλμωδία και οι άλλοι φυλακισμένοι, οι οποίοι απορούν και θαυμάζουν, τεντώνουν τα αυτιά τους και αφουγκράζονται. Νομίζουν ότι ακούν αγγελικές μελωδίες, που έρχονται από τον ουρανό και όχι από ανθρώπους, που θεωρήθηκαν κακούργοι και επαναστάτες. Και όλα αυτά καθ’ όν χρόνον έξω από την φυλακή οι εχθροί τους, οι κύριοι της παιδίσκης, θα γλεντούσαν και θα γιόρταζαν την νίκη τους, που κατόρθωσαν και έβαλαν στη φυλακή τους αποστόλους και έτσι τους εκδικήθηκαν.

26 «Άφνω δε σεισμός εγένετο μέγας, ώστε σαλευθήναι τα θεμέλια του δεσμωτηρίου, ανεώχθησάν τε παραχρήμα αι θύραι πάσαι και πάντων τα δεσμά ανέθη». Ξαφνικά έγινε μεγάλος σεισμός, τόσο μεγάλος που τα θεμέλια της φυλακής εσαλεύθηκαν, όλες οι πόρτες της φυλακής άνοιξαν αυτομάτως και τα δεσμά όλων των φυλακισμένων ελύθησαν, χωρίς ωστόσο να πληγωθούν τα μέλη τους από το βάρος των δεσμών. Και όταν μιλούμε για πόρτες φυλακής, θα πρέπει να σκεφθούμε πόρτες τεράστιες, σιδερένιες, με βαριές αμπάρες, που για ανοίξουν, χρειάζονταν να τις σπρώχνουν δύο και τρείς δεσμοφύλακες. Όλα αυτά δείχνουν, ότι εδώ δεν πρόκειται για ένα φυσικό σεισμό, αλλά για ένα σεισμό που ήταν προγραμματισμένος από τον Θεό, για μια επέμβαση του Θεού με σκοπό την απελευθέρωση των αποστόλων. Ο Θεός απλώς χρησιμοποιεί τον σεισμό σαν ένα εργαλείο, για να ξεκλειδώσει τα δεσμά και να ανοίξει τις πόρτες της φυλακής. Το ότι εδώ έχουμε θεια επέμβαση, φαίνεται και από την πράξη του δεσμοφύλακα να έλθει και να πέσει στα πόδια των αποστόλων, πράγμα που δείχνει ότι κατάλαβε ότι πρόκειται περί θαύματος και θείας επεμβάσεως.

27 «Έξυπνος δε γενόμενος ο δεσμοφύλαξ και ιδών ανεωγμένας τας θύρας της φυλακής, σπασάμενος μάχαιραν έμελλεν εαυτόν αναιρείν, νομίζων εκπεφευγέναι τους δεσμίους 28 εφώνησε δε φωνή μεγάλη ο Παύλος λέγων, Μηδέν πράξης σεαυτώ κακόν, άπαντες γαρ εσμεν ενθάδε». Αμέσως μετά τον σεισμό ξύπνησε ο δεσμοφύλακας και γεμάτος αγωνία, λόγω της ευθύνης που είχε, τρέχει να δεί τι γίνεται στη φυλακή με τους φυλακισμένους. Και εκεί βλέπει τις πόρτες ορθάνοικτες και τις εξωτερικές και τις εσωτερικές και αμέσως έβγαλε το συμπέρασμα, ότι οι φυλακισμένοι δραπέτευσαν. Κατάλαβε ότι τον περιμένει θάνατος. Πάνω στην απελπισία του λοιπόν έβγαλε το μαχαίρι που είχε πάντα μαζί του,  από τη θήκη για να αυτοκτονήσει. Την εποχή εκείνη οι Ρωμαίοι και γενικότερα οι αρχαίοι θεωρούσαν την αυτοκτονία παλληκαριά και ηρωισμό. Και όμως είναι μια μεγάλη αμαρτία, μια πράξη αντίθετη προς το θέλημα του Θεού, που οφείλεται σε υπέρμετρο εγωϊσμό του αυτοκτονούντος, και  η οποία επειδή δεν αφήνει περιθώρια μετανοίας, οδηγεί τον άνθρωπο στην απώλεια. Η ζωή είναι δώρο Θεού, το οποίο οφείλουμε να σεβασθούμε και δεν έχουμε δικαίωμα να το αφαιρέσουμε ούτε από τον εαυτό μας, ούτε από τους άλλους. Τότε μόνον οφείλουμε να θυσιάζομε την ζωή μας, όταν καλούμεθα να εκλέξουμε μεταξύ αυτής και της ομολογίας της πίστεώς μας στον Χριστό και στο θέλημά του.

Ο Παύλος όταν είδε ότι ο δεσμοφύλακας ετοιμαζόταν να αυτοκτονήσει, φώναξε με μεγάλη φωνή, ώστε να τον ακούσει: Μην κάνεις κανένα κακό στον εαυτό σου, διότι όλοι είμαστε εδώ παρόντες, δεν δραπέτευσε κανείς. Και αυτό πάλι είναι ένα δεύτερο θαύμα μετά το πρώτο. Το ένα θαύμα ο σεισμός που άνοιξε τις πόρτες της φυλακής και έσπασε τα δεσμά χωρίς να θιγούν τα χέρια των δεσμίων. Το δε δεύτερο το ότι οι δέσμιοι κατά ένα θαυμαστό τρόπο παρέμειναν καθηλωμένοι στη θέση τους. Πιθανότατα ο Παύλος έδωσε εντολή σ’ αυτούς να μην φύγει κανείς και ο λόγος του τους κράτησε δεμένους στη θέση τους.  

29 «Αιτήσας δε φώτα εισεπήδησε, και έντρομος γενόμενος προσέπεσε τω Παύλω και τω Σίλα, 30 και προαγαγών αυτούς έξω έφη. Κύριοι, τι με δει ποιείν ίνα σωθώ;» Ο δεσμοφύλακας, αφού ζήτησε φώτα, δηλαδή λαμπάδες, από τους υπηρέτες του, που εν τω μεταξύ είχαν έρθει εκεί επί τόπου, ήρθε και έπεσε έντρομος στα πόδια του Παύλου και του Σίλα, διότι αντελήφθη ότι αυτοί ήταν οι αυτουργοί του θαύματος. Ότι ήταν άνθρωποι με θεία εξουσία και δύναμη, πραγματικοί δούλοι του Θεού και όχι κακούργοι, όπως νόμιζε προηγουμένως, προς τους οποίους συμπεριφέρθηκε με τόση σκληρότητα. Και αφού τους έβγαλε έξω από την φυλακή, τους είπε: Τι πρέπει να κάνω για να σωθώ; Από το ερώτημα συμπεραίνουμε ότι η Χάρις του Θεού είχε αρχίσει να επιδρά μέσα στην ψυχή του και να φέρνει μια σωτήρια μεταστροφή. Είχε ανοίξει τους ψυχικούς του οφθαλμούς, ώστε να συνειδητοποιήσει, αυτό που πάνω από όλα έχει ανάγκη η ψυχή του, την σωτηρία. Και ότι εκείνοι που μπορούσαν να τον βοηθήσουν να βρει την σωτηρία του, ήταν ακριβώς οι απόστολοι. Ίσως δε να απορήσει κανείς, γιατί και οι άλλοι δέσμιοι δεν έθεσαν το ίδιο ερώτημα: Τι πρέπει να κάνουμε για να σωθούμε και εμείς; Διότι και αυτοί είχαν την ίδια εμπειρία του θαύματος. Δεν είχαν οι ψυχές τους την κατάλληλη δεκτικότητα, για να επιδράσει και σ’ αυτούς η Χάρις και να επιφέρει  την σωτήρια μεταστροφή.

Το πρώτο επείγον θέμα στη ζωή του ανθρώπου είναι, πρέπει να είναι,  η σωτηρία. Ωστόσο δυστυχώς κατορθώνει ο διάβολος να παραπλανά τον άνθρωπο, ώστε να δίνει σημασία σε άλλα θέματα στο δε θέμα της σωτηρίας του να μην δίνει αξία ούτε μια δεκάρα. Όλα τα άλλα θέματα της παρούσης ζωής γίνονται πρωτεύοντα, ενώ το θέμα της σωτηρίας τελευταίο. Για όλα έχει χρόνο ο άνθρωπος και για όλα μπορεί να διαθέσει και δυνάμεις και χρήμα,  μόνο για την σωτηρία του δεν βρίσκει χρόνο. Ας αναφέρουμε ένα παράδειγμα: Έστω ότι κάποιος κινδυνεύει να πνιγεί και φωνάζει βοήθεια. Και εμείς αντί να του δώσουμε σωσίβιο και να κάνουμε ό,τι μπορούμε να τον σώσουμε, του προσφέρουμε λουλούδια, ωραία γλυκίσματα, χρηματικά ποσά κ.λ.π. Τι να τα κάνει όλα αυτά; Του είναι άχρηστα. Μπορεί μ’ αυτά να σωθεί; Όχι βέβαια.

31 «Οι δε είπον. Πίστευσον επί τον Κύριον Ιησούν Χριστόν, και σωθήση συ και ο οίκός σου 32 και ελάλησαν αυτώ τον λόγον του Κυρίου και πάσι τοις εν τη οικία αυτού». Στο ερώτημα του δεσμοφύλακος, δεν χάνει την ευκαιρία ο Παύλος να ευαγγελιστεί τον Χριστό και σ’ αυτόν. Παρ’ όλο που ήταν ξάγρυπνος, ταλαιπωρημένος, καταπληγωμένος από τις μαστιγώσεις, δεν αναβάλλει το κήρυγμα για αργότερα, ούτε τον ελέγχει για την θηριώδη συμπεριφορά, που έδειξε προηγουμένως σ’ αυτόν, αλλά τον προσκαλεί να πιστεύσει στον Κύριο Ιησού Χριστό. Με τις τρείς αυτές λέξεις ο Παύλος υποδηλώνει την Θεότητά του, (Κύριος), την ενανθρώπισή του, (Ιησούς) και την μεσσιανική του ιδιότητα, (Χριστός). Η πίστις στον Χριστό είναι η αφετηρία, το θεμέλιο της σωτηρίας του ανθρώπου. Βέβαια ο Παύλος δεν περιορίστηκε απλώς με την φράση αυτή να κηρύξει τον Χριστό στον δεσμοφύλακα. Στη συνέχεια, όπως αναφέρεται στον επόμενο στίχο, ανέπτυξε και σ’ αυτόν και σ’ όλη την οικογένεια του και τους συγγενείς του, όλο το περιεχόμενο  της χριστιανικής πίστεως. Του μίλησε για την διδασκαλία, τα θαύματα, την σταυρική θυσία, την ανάσταση, την ανάληψη του Χριστού και την έλευση του αγίου Πνεύματος την ημέρα της Πεντηκοστής.

33 «Και παραλαβών αυτούς εν εκείνη τη ώρα της νυκτός έλουσεν από των πληγών, και εβαπτίσθη αυτός και οι αυτού πάντες παραχρήμα, 34 αναγαγών τε αυτούς εις τον οίκον αυτού παρέθηκε τράπεζαν, και ηγαλλιάσατο πανοικί πεπιστευκώς τω Θεώ». Την ίδια εκείνη ώρα της νύχτας τους παρέλαβε ο δεσμοφύλακας, τους πήγε στο λουτρό και τους έλουσε . Καθάρισε τις πληγές τους από τα αίματα και τις ακαθαρσίες της φυλακής με τα ίδια του χέρια. Αυτός τους έλουσε στο λουτρό και αυτοί τον έλουσαν με το λουτρό του αγίου βαπτίσματος. Αυτός καθάρισε τις πληγές τους και αυτοί τον καθάρισαν από τις πληγές των αμαρτημάτων του. Ανταλλαγή λοιπόν! Αφού προηγήθηκε η κατήχηση, επακολούθησε κατόπιν το βάπτισμα όχι μόνον αυτού, αλλά και όλης της οικογενείας του, διότι όλοι είχαν πιστεύσει στην διδασκαλία του Παύλου. Ασφαλώς κάπου εκεί κοντά στο σπίτι του δεσμοφύλακα, θα υπήρχε κάποια δεξαμενή, όπου βαπτίστηκαν. Το «παραχρήμα» τονίζει, ότι δεν τηρήθηκε το κανονικό τυπικό μιάς μακροχρόνιας κατήχησης, αλλά όλα έγιναν εν συντομία. Και φυσικά ο Παύλος δεν ενεργεί εδώ αυθαίρετα, συντέμοντας τον χρόνο της κατηχήσεως, αλλά διότι έτσι τον εφώτισε το Πνεύμα το άγιο, ότι έπρεπε να πράξει.

«Αναγαγών τε αυτούς εις τον οίκον αυτού…». Και αφού τους ανέβασε πιό πάνω, ακριβώς εκεί που ήταν το σπίτι του, τους παρέθεσε τράπεζα. Τους έστρωσε τραπέζι για να εκδηλώσει έτσι και μ’ αυτό τον τρόπο την χαρά του, την αγάπη και την ευγνωμοσύνη του προς τους αποστόλους για την μεγάλη ευεργεσία, που δέχθηκε από αυτούς. Η αγάπη και η ευγνωμοσύνη πολλές φορές εκδηλώνεται μ’ αυτό τον τρόπο, με την παράθεση ενός πλουσίου γεύματος. Και οι απόστολοι δεν αρνούνται το τραπέζι με τα υλικά αγαθά, όχι τόσο διότι ήταν πεινασμένοι, αλλά κυρίως για να συμμετάσχουν στην πνευματική χαρά και αγαλλίαση, που αισθάνονταν στις ψυχές τους οι νεοφώτιστοι. Την ίδια στάση βλέπουμε να τηρεί και ο Κύριος σε πολλές περιπτώσεις. Για παράδειγμα στην περίπτωση του Ματθαίου, δέχθηκε με χαρά να συμμετάσχει στο τραπέζι της αγάπης, που του παρέθεσε ο Ματθαίος  μετά την μεταστροφή του. Εξ άλλου και τα υλικά αγαθά είναι αναγκαία, διότι ο άνθρωπος δεν είναι μόνο ψυχή, έχει και σώμα, που έχει ανάγκη να συντηρηθεί.