Γιώργος Παπαθανασόπουλος, Τα Χριστούγεννα του 1940

Τα Χριστούγεννα του 1940

Του Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

Τα Χριστούγεννα του 1940 ήσαν μέσα στον πόλεμο. Τότε που οι Έλληνες βίωσαν τη σε βάρος τους ύπουλη επίθεση των φασιστών της Ιταλίας. Τότε που το άδικο γιγάντωσε τη  θέληση τους και ανέτρεψε τη λογική της στρατιωτικής ισχύος. Τότε μέσα σε δυσκολίες, ταλαιπωρίες και στερήσεις οι Έλληνες έκαμαν Χριστούγεννα με Χριστό. Έγραψε η «Εστία» στις 24 Δεκεμβρίου 1940, στο πρωτοσέλιδο κύριο άρθρο της:

   «Η εορτή των Χριστουγέννων, μεγάλη του Χριστιανισμού εορτή, ημέρα της ειρήνης, της ελπίδος και της χαράς, ευρίσκει τον κόσμον, σχεδόν ολόκληρον, βυθισμένον εις την φρίκην, το πένθος και την οδύνην μιας τρομερής ανθρωποσφαγής...Ούτως, αύριον η μεγάλη της Χριστιανωσύνης εορτή, η ημέρα της γεννήσεως του ειρηνοποιού Θεανθρώπου, θα εορτασθή και εις την ιδικήν μας Πατρίδα με την σκέψιν όλων εστραμμένην προς τους αγωνιζομένους  και διακινδυνεύοντας και ταλαιπωρουμένους αδελφούς, με την ψυχήν όλων συνεχομένην από την συνείδησιν όλης της θυσίας, του πένθους, του πόνου, που συνεπάγεται μαζή με τους θριάμβους και τους ηρωισμούς του ο πόλεμος....

  Με την βοήθειαν της Παναγίας, δια την δόξαν του Παντοδυνάμου Θεού και δια την πλήρη επικράτησιν των κηρυγμάτων του μονογενούς Του Υιού, μάχονται, θυσιάζονται, υποφέρουν οι Έλληνες πολεμισταί. Και έχουν όλοι την ακράδαντον πεποίθησιν, ότι οι κόποι, οι μόχθοι, οι κίνδυνοι και αι θυσίαι των θα συντελέσουν, ώστε να ανατείλη το ταχύτερον η νέα πανένδοξος και ευτυχισμένη ημέρα της ειρήνης και της χαράς, καθ’ ήν στρατιαί ουρανίων θα αινούν τον Κύριον και θα ψάλλουν <Δόξα εν Υψίστοις Θεώ και επί γης ειρήνη εν ανθρώποις ευδοκία>».

          Σαν από θαύμα τις ημέρες εκείνες του Δεκεμβρίου 1940 έριχνε τόσο χιόνι, που σταμάτησε αναγκαστικά ο πόλεμος στην Πίνδο. Ο Άγγελος Τερζάκης γράφει σχετικά: « Στη ζώνη του Β΄ Σώματος Στρατού, όπου οι επιχειρήσεις από τις 24 Δεκεμβρίου είχαν ανασταλεί εξ αιτίας της βαρυχειμωνιάς, ξανάρχισαν μόλις ο καιρός έπιασε κάπως να καλλιτερεύει, δηλαδή στις 30 Δεκεμβρίου...» (Βλ. σχ. Αγγ. Τερζάκη «Ελληνική Εποποιΐα 1940-1941», ΓΕΣ, Έκδοση 2^η, 1990, σελ. 150).

          Σ’ αυτές τις  βαρύτατες καιρικές συνθήκες ο υπαξιωματικός Κωνσταντίνος Τσελέκας περιγράφει το πώς πέρασαν οι φαντάροι τα Χριστούγεννα του 1940. Καθισμένοι σκυφτοί μέσα σ’ έναν αχυρώνα σκοτεινό, ενώ έξω το σκοτάδι με την χιονοθύελλα αγριεύουν περισσότερο τη νύχτα, αναζήτησαν να γιορτάσουν με κάποιο τρόπο τα Χριστούγεννα. Ένας στρατιώτης βρήκε στο γυλιό του ένα περιοδικό με εξώφυλλο μιαν εικόνα της βρεφοκρατούσας Παναγίας. Μπροστά της έφτιαξαν ένα αυτοσχέδιο καντήλι –ένα κονσερβοκούτι που τούβαλαν λίγο λάδι και με φυτίλι από μπαμπάκι ατομικού επιδέσμου – και κάθισαν γύρω της όλοι και άρχισαν να ψέλνουν όποιους ύμνους ήξεραν για τα Χριστούγεννα. Όταν τέλειωσαν δεν ένιωσαν χορτάτοι πνευματικά και συμφώνησαν να ξυπνήσουν στις 3 μετά τα μεσάνυχτα και να ξαναψάλουν. Δεν ήξεραν και τι τους περίμενε όταν ξημέρωνε....  

          « Αι! παιδιά ώρα είναι!» ακούστηκε μέσα στον ύπνο τους μια φωνή, που τους έκανε να πεταχτούν επάνω. Έριξαν στην πλάτη τους  τη χλαίνη και μπροστά στο εικόνισμα και στο λιγοστό φως του καντηλιού άρχισαν πάλι να ψέλνουν ό, τι θυμόνταν για τη Γέννηση του Χριστού. Και σημειώνει ο υπαξιωματικός Κων. Τσελέκας:

          «Ουδέποτε στη ζωή μας νοιώσαμε τέτοια θρησκευτική κατάνυξη, όση εκείνη τη βραδιά μέσα στον αχυρώνα... Με μια χειραψία και με μιαν ευχή στα χείλη <και του χρόνου με τη νίκη, παιδιά, στα σπίτια μας>, τελειώσαμε την προσευχή μας. Βωβοί μέσα στην κουβέρτα ενώ κυλούσε από τα μάτια ένα δάκρυ αναμνήσεων ορκιζόμαστε ακόμη μια φορά να θυσιαστούμε για την Πίστη του Χριστού και για την τιμή της Πατρίδας μας... Αξέχαστα θα μας μείνουν τα Χριστούγεννα του 1940». ( Από Εφημ. «Εκκλησία», Αρ. 3, 1941. Αναδημ. εις Τόμο Κ. Ν. Χατζηπατέρα και Μαρ. Φαφαλιού «Μαρτυρίες 40-41», Κέδρος, Αθήνα, 4^η Έκδ., 2005).

          Τα Χριστούγεννα του 1940 έμειναν αλησμόνητα στους πολεμιστές - ήρωες του ελληνοϊταλικού πολέμου. Τα έζησαν με την ψυχή τους γεμάτη Χριστό. Εμείς λησμονήσαμε τα Χριστούγεννα του 1940 και τον Χριστό. Μόνο το όνομα της εορτής έχει μείνει, γιατί έχει καταντήσει σήμα εμπορικό, που το διατηρεί η αγορά...Στα Χριστούγεννα του 1940 μεγαλουργούσαμε και όλοι μιλούσαν επαινετικά για εμάς. Στα Χριστούγεννα του 2015 είμαστε βυθισμένοι στην παρακμή και όλοι μας οικτίρουν ή μας ειρωνεύονται...Καιρός είναι να αντιμετωπίσουμε τις αντιξοότητες με ήθος, αξιοπρέπεια και γενναιότητα. Έτσι θα γίνουμε πάλι αντάξιοι της Ιστορίας μας.