«Ποίοις πνευματικοίς άσμασιν επαινέσωμεν Πέτρον και Παύλον;»

«Ποίοις πνευματικοίς άσμασιν επαινέσωμεν Πέτρον και Παύλον;»

Αρχ. Παύλου Δημητρακοπούλου

Θεολόγου -Συγγραφέως

Πρ. Ιερού Ναού Τιμίου Σταυρού Πειραιώς

 Εν Πειραιεί τη 28^η Ιουνίου 2020

Εορτάζει και πανηγυρίζει αγαπητοί μου αδελφοί, η αγία μας Εκκλησία σήμερα την μνήμη δύο μεγάλων και κορυφαίων αποστόλων, των αγίων ενδόξων πρωτοκορυφαίων αποστόλων Πέτρου και Παύλου, τους οποίους ο υμνογράφος στο μεν απολυτίκιο της εορτής χαρακτηρίζει ως «πρωτοθρόνους των αποστόλων και διδασκάλους της οικούμενης», σε ένα δε από τα στιχηρά ιδιόμελα του εσπερινού εκφράζει την απορία του και δεν βρίσκει λόγια και εγκώμια αντάξια, για να τους εγκωμιάσει και να τους τιμήσει: «Ποίοις πνευματικοίς άσμασιν επαινέσωμεν Πέτρον και Παύλον;» Το χαρμόσυνο γεγονός της παρούσης εορτής  μας δίδει την αφορμή να στρέψουμε την προσοχή μας για μια ακόμη φορά χρεωστικώς προς τους μεγάλους αυτούς φωστήρας και να αναφερθούμε σ’ αυτούς, δανειζόμενοι την θεοφώτιστη γλώσσα του κορυφαίου Πατρός της Εκκλησίας μας, του αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου. 

Ο μεγάλος αυτός και οικουμενικός διδάσκαλος της Εκκλησίας μας έχει εκφωνίσει έναν υπέροχο εγκωμιαστικό λόγο προς τους δύο αυτούς αποστόλους, από τον οποίο θα παραθέσουμε ορισμένα αποσπάσματα προς δόξαν και τιμήν των σήμερα εορταζομένων αγίων και προς ωφέλεια πνευματική όλων μας. Λέγει λοιπόν μεταξύ άλλων τα εξής ο άγιος: «Τί γαρ ερούμεν προς τους διδασκάλους της άνω και της κάτω κτίσεως; Ουχ ευρίσκω γαρ λόγον άξιον εγκωμιάσαι τους εγκωμιάσαντας το γένος ημών. Τι γαρ Πέτρου μείζον; τι δε Παύλου ίσον; οίτινες τω έργω και τω λόγω πάσαν την εν ουρανοίς και επί γης κτίσιν ενίκησαν. Οι τω πηλώ του σώματος συμπεπλεγμένοι και αμείνους αγγέλων ευρεθέντες». Δηλαδή, τι μπορούμε να πούμε και με ποιά λόγια να εγκωμιάσουμε αυτούς, που αναδείχθηκαν διδάσκαλοι της άνω και της κάτω κτίσεως, μύστες και χειραγωγοί της ανθρωπότητος στα επίγεια και τα επουράνια μυστήρια της Βασιλείας των Ουρανών; Δεν βρίσκω λόγια να εγκωμιάσω αυτούς, που εγκωμίασαν το γένος μας. Διότι τί μεγαλύτερον από τον Πέτρον, ή τί ίσον με τον Παύλον μπορεί να υπάρξει; Aυτοί με τα έργα και την διδασκαλία τους ενίκησαν όλη την κτίση, την ορατή και αόρατη και παρά το ότι έφεραν γήινο ανθρώπινο σώμα, υπερέβησαν ακόμη και την φύση των αγγέλων.

Και αν ακόμη είχαμε δέκα στόματα και δέκα γλώσσες σαν αυτές του ιερού Χρυσοστόμου και πάλι δεν θα μπορούσαμε να παραστήσουμε επάξια το ύψος της αρετής και της αγιότητος των δύο αυτών γιγαντιαίων μορφών, που λάμπουν ως αστέρες πρώτου μεγέθους, εν μέσω όλων των αγίων της Εκκλησίας. Αυτοί βέβαια δεν έχουν ανάγκη από τα δικά μας εγκώμια, διότι έχουν ένα άλλο, ασυγκρίτως ανώτερο εγκώμιο, το εγκώμιο, που έπλεξε ο ίδιος ο Χριστός γιά τον καθέναν από αυτούς. Πράγματι τον μέν απόστολο Πέτρο εμακάρισε με τους λόγους: «Μακάριος εί Σίμων Βαριωνά, ότι σάρξ και αίμα ουκ απεκάλυψέ σοι, αλλ’ ο Πατήρ μου ο εν τοις ουρανοίς. Καγώ δε σοι λέγω, ότι συ εί Πέτρος και επί ταύτη τη Πέτρα οικοδομήσω μου την Εκκλησίαν και πύλαι άδου ού κατισχύσουσιν αυτής. Και δώσω σοι τας κλείς της Βασιλείας των Ουρανών και ό εάν δήσης επί της γής, έσται δεδεμένον εν τοις ουρανοίς και ό εάν λύσης επί της γής έσται λελυμένον εν τοις ουρανοίς» (Ματθ.16,17-19). Τον δε απόστολο Παύλο ονόμασε «σκεύος εκλογής», εκλεκτό όργανό του, που τον έχει προορίσει, να βαστάσει το όνομά του ενώπιον εθνών και βασιλέων και να διαδώσει το ευαγγελικό κήρυγμα σ’ όλους τους λαούς της γής: «σκεύος εκλογής μοι εστίν ούτος, του βαστάσαι το όνομά μου ενώπιον εθνών και βασιλέων υιών τε Ισραήλ» (Πρ.9,15).

Σε άλλη συνάφεια του λόγου του γράφει τα εξής ο ιερός Πατήρ: «Χαίροις Πέτρε της πίστεως η πέτρα. Χαίροις Παύλε της Εκκλησίας το καύχημα. Χαίροις Πέτρε η κρηπίς της Ορθοδοξίας. Χαίροις Παύλε η μέριμνα πασών των Εκκλησιών. Χαίροις Πέτρε το εγκαλλώπισμα της οικουμένης. Χαίροις Παύλε, η είσοδος του παραδείσου. Χαίροις Πέτρε ο χειραγωγός της βασιλείας των ουρανών. Χαίροις Παύλε ο εύδιος λιμήν των χειμαζομένων. Χαίροις Πέτρε, ο πολλών επαίνων υπό του Κυρίου αξιωθείς. Χαίροις Παύλε ο πολλών χαρισμάτων κυβερνήτης υπάρχων. Χαίροις Πέτρε ο θερμός και ζέων τω Πνεύματι τω Αγίω. Χαίροις Παύλε, ο εύτονος δρομεύς. Οι την υφήλιον πάσαν τω κηρύγματι φωτίσαντες, οι μύρια δεινά δι’ αυτήν υπομείναντες. Οι εν φυλακαίς κατακλειόμενοι, υπό Ιουδαίων βδελυττόμενοι, υπό βαρβάρων συρόμενοι, υπό βασιλέων αικιζόμενοι, οι μηδέ αναπνείν συγχωρούμενοι και παύσασθαι της διδασκαλίας μη ανεχόμενοι. Οι μέλος του σώματος κινήσαι μη δυνάμενοι διά το βάρος των δεσμών και πάσαν την οικουμένην, δεδεμένην τη αμαρτία, δι’ επιστολών λύοντες. Των δαιμόνων τας φάλλαγγας υμείς κατετροπώσατε. Δι’ υμών η του αγίου Πνεύματος Χάρις εις την οικουμένην εφήπλωται. Την αχλύν της πλάνης υμείς από της γης συνεστείλατε. Πάσαν ψευδώνυμον λατρείαν υμείς σποδόν εποιήσατε».

Στο παρά πάνω απόσπασμα μας εκπλήσσει το πλήθος των χαρακτηρισμών που αποδίδει ο άγιος σε κάθε έναν από τους δύο αποστόλους. Ο απόστολος Πέτρος είναι η πέτρα της πίστεως, η κρηπίδα, το θεμέλιο, της Ορθοδοξίας, το εγκαλλώπισμα, το στολίδι, της οικουμένης, ο χειραγωγός της βασιλείας των ουρανών, αυτός που αξιώθηκε πολλών επαίνων από τον Κύριο, ο θερμός και ζέων τω Πνεύματι τω Αγίω. Ο δε απόστολος Παύλος είναι το καύχημα της Εκκλησίας, η μέριμνα για την πνευματική προκοπή όλων των Εκκλησιών, η είσοδος του παραδείσου, το γαλήνιο λιμάνι όλων εκείνων που περνούν δοκιμασίες και θλίψεις, ο κυβερνήτης πολλών χαρισμάτων του αγίου Πνεύματος, ο ισχυρός δρομέας της στενής και τεθλιμμένης οδού, που οδηγεί στη βασιλεία των ουρανών. Οι δύο απόστολοι είναι εκείνοι που φώτισαν με το κήρυγμά τους όλη την οικουμένη και υπέμειναν γι’ αυτήν πάμπολλα δεινά. Υπέμειναν φυλακίσεις κατά την διεξαγωγή του ιεραποστολικού των έργου, δέχθηκαν την αποστροφή και τον διωγμό από τους συμπατριώτες των Ιουδαίους, ενώ από τους εθνικούς ειδωλολάτρες έγιναν αντικείμενο βιαίας μεταχειρίσεως. Βασανιστήκαν από βασιλείς μέχρι σημείου να μην μπορούν να αναπνεύσουν, καθ’ ον χρόνον εκείνοι δεν έπαυαν να διδάσκουν. Στις φυλακές, κάτω από το βάρος των δεσμών, δεν μπορούσαν να κινήσουν κανένα μέλος του σώματός των και όμως έλυσαν την οικουμένη από τα δεσμά της αμαρτίας με τις επιστολές των. Κατατρόπωσαν τις φάλαγγες των δαιμόνων, ενώ απλώθηκε παντού η Χάρις του Αγίου Πνεύματος. Περιόρισαν την καταχνιά της πλάνης από τη γη, ενώ έκαναν σκόνη κάθε ψεύτικη λατρεία.  

Παρά κάτω προσθέτει άλλα, περισσότερα εγκώμια ο ιερός Πατήρ, τα οποία παραθέτουμε σε μετάφραση: «Εσείς είστε το φως του κόσμου. Δυνατότεροι από βασιλείς, ισχυρότεροι από στρατιώτες, πλουσιότεροι από πλουσίους, φιλοσοφότεροι από φιλοσόφους, ευγλωτότεροι από ρήτορες. Οι μη έχοντες κανένα γήϊνο απόκτημα, ενώ κατέχετε τα πάντα. Εσείς είστε των μαρτύρων η υπομονή, των Πατριαρχών το ορθόδοξον, των μοναζόντων η άσκησις, των παρθένων οι στεφανωτές, αυτών που ακολούθησαν τον έγγαμο βίο οι ειρηνοποιοί, των αρπακτών και αδίκων οι χαλινοί, των ακολάστων οι σωφρονιστές, η σκέπη των βασιλέων, τα τείχη των χριστιανών, των βαρβάρων οι αντίπαλοι, αυτοί που αποστομώσατε τους αιρετικούς, οι νεκρούντες τα πάθη των σωμάτων, οι στύλοι της Εκκλησίας, οι μεγάλοι της οικούμενης φωστήρες».

Υπέροχα επίσης και εκπληκτικά είναι και τα όσα προσθέτει στη συνέχεια: «Ποιές ευχαριστίες λοιπόν να ανταποδώσουμε σε σας, οι οποίοι τόσα πολλά κοπιάσατε για μας; Σε ενθυμούμαι Πέτρε και εκπλήσσομαι. Σε φέρνω στη μνήμη μου Παύλε και μένοντας κατάπληκτος, έρχονται δάκρυα στα μάτια μου. Τι να πω και πως να μιλήσω, καθώς παρατηρώ και πάλι τις θλίψεις σας; Δεν ξέρω. Πόσες φυλακές αγιάσατε; Πόσες αλυσίδες ελαμπρύνατε; Πόσα βάσανα υπομείνατε; Τα μέλη σας είναι γεμάτα αίματα διά την Εκκλησία. Κανένας πριν από σας, ή μετά από σας, φάνηκε τέτοιος, όπως εσείς. Ποιός τόλμησε ποτέ από εκείνους που ασκούν διδασκαλικό έργο, να πουν κάτι, χωρίς να καταφύγουν στη διδασκαλία σας;»

 Ποίες τώρα ευχαριστίες να ανταποδώσομε για όλα τα παραπάνω προς τους κοινούς ευεργέτες της ανθρωπότητος; Ιδιαίτερα εμείς οι Έλληνες, με ποιό τρόπο θα μπορέσουμε ποτέ να εξοφλήσουμε το χρέος της οφειλής μας προς τον κατ’ εξοχήν απόστολο της Ελλάδος, τον απόστολο Παύλο; Αν η Ελλάδα σήμερα είναι χριστιανική, το οφείλει στον απόστολο Παύλο. Νομίζω, ότι ο καλύτερος τρόπος ανταποδώσεως είναι η κατά δύναμιν εφαρμογή της προτροπής του: «Παρακαλώ ουν υμάς μιμηταί μου γίνεσθε» (Α΄Κορ.4,16). Ας παρακαλούμε δε αυτούς να πρεσβεύουν αδιαλείπτως υπέρ της σωτηρίας των ψυχών ημών. Αμήν.