Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα: Η πρώτη Ελληνίδα υποναύαρχος

Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα Η πρώτη Ελληνίδα υποναύαρχος

Του Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

Η Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα είναι η πρώτη Ελληνίδα Υποναύαρχος. Ο βαθμός της απονεμήθηκε μετά θάνατον. Οι Ρώσοι της απένειμαν τον τίτλο της «Ναυάρχου». Είναι η μοναδική φορά στην ιστορία τους, που απονεμήθηκε σε γυναίκα αυτός ο βαθμός.

Η ζωή της Λασκαρίνας ήταν τραγική από την ώρα που γεννήθηκε σε κελί της Τουρκιάς έως την ώρα που την σκότωσαν Έλληνες. Ανάμεσα τους έζησε  διαστήματα πατριωτικής έξαρσης, ηρωικών αγώνων, εντάσεων, φιλονικιών, αντιπαραθέσεων, γάμων, χηρειών, τεκνογονιών. Ελάχιστος ήταν ο καιρός που έζησε σε οικογενειακή ατμόσφαιρα γαλήνης. Ήταν μια χαρισματική ηρωίδα μητέρα και Ελληνίδα, που η ζωή της σκλήρυνε την ψυχή για να μπορέσει να επιβιώσει και να προσφέρει τα πάντα στην ελευθερία της Πατρίδας της.

          Η ίδια δεν άφησε απομνημονεύματα. Σκόρπιες είναι οι αναφορές γι’ αυτήν από τους ιστορικούς της Εποχής. Το 1993 οι εκδόσεις «Κάκτος» εξέδωσαν το ιστορικό μυθιστόρημα του πρίγκιπα Μιχαήλ (Michel de Grece) «Μπουμπουλίνα». Πρόκειται για μιαν εξαιρετική λογοτεχνική εργασία, δοσμένη με ακριβή ιστορική προσέγγιση στα γεγονότα. Για το εγχείρημά του  ο πρίγκιπας συνεργάσθηκε με έγκυρους ιστορικούς και εκλεκτούς ευπατρίδες. Από αυτήν του την εργασία αντλούμε στοιχεία, που αναδεικνύουν την προσωπικότητα της ηρωίδας.

          Έγκυος, κοντά στη γέννα της Λασκαρίνας, η μητέρα της Σκευώ πούλησε τα υπάρχοντά της και μετέβη στην Κωνσταντινούπολη για να προσπαθήσει να απελευθερώσει τον σύζυγό της Σταυριανό Πινότση. Αυτός είχε λάβει μέρος στα Ορλωφικά και τον είχαν προδώσει στους οθωμανούς. Δεν τον πρόλαβε ζωντανό. Είχε πεθάνει μιαν ημέρα πριν, από τα βασανιστήρια και τις κακουχίες.. Ο ισχυρός κλονισμός της Σκευώς από το θέαμα του νεκρού ανδρός της,  προκάλεσε την πρόωρη γέννηση της Μπουμπουλίνας μέσα στο μπουντρούμι, το 1771.

          Η μητέρα της, χήρα και νέα στην ηλικία, γύρισε με το μωρό πάμπτωχη στις Σπέτσες. Πέντε χρόνια μετά παντρεύτηκε τον πλούσιο Δημήτρη Λαζάρου και έτεκε έξι γιούς και δυο κόρες...Η Μπουμπουλίνα ήταν ξένο σώμα στη νέα οικογένεια. Η μητέρα του πατριού της ήταν δυο φορές μητριά και τα ετεροθαλή αδέλφια της την περιφρονούσαν. Η μητέρα της την υπεραγαπούσε αλλά δεν είχε χρόνο, ούτε τρόπο να την υπερασπιστεί. Η κατάστασή της χειροτέρεψε όταν πήγε να επισκεφθεί στην Ύδρα τον θείο, από την μητέρα της, Κουντουριώτη. Η σύζυγός του και η μητέρα της αδελφές. Αυτός δεν την δέχθηκε και ο γιός του, πρώτος της εξάδελφος, Γιώργος Κουντουριώτης, την έδιωξε με βίαιο τρόπο. Στη σκληρότητα που αντιμετώπιζε η ψυχική διέξοδος για την Μπουμπουλίνα ήταν η θάλασσα και ο γάμος. 

          Στα δέκα επτά της χρόνια, το 1788, παντρεύτηκε τον ανδρείο πλοιοκτήτη Δημήτρη Γιάνουζα. Του χάρισε τρία παιδιά, τον Ιωάννη, τον Γεώργιο και τη Μαρία. Κοντά του έμαθε να κυβερνά πλοία στη Μεσόγειο και στη Μαύρη θάλασσα και συμμετέσχε με επιτυχία στις εμπορικές του δραστηριότητες. Στα 1797, ανοικτά της Λιβύης,  σε ενέδρα τούρκων ο Γιάνουζας σκοτώθηκε. Η Λασκαρίνα ήταν 26 ετών, με τρία παιδιά. Τη ζήτησε σε γάμο ο πλούσιος πλοιοκτήτης και επίσης χήρος Μπούμπουλης, που την ήθελε και πριν παντρευτεί τον Γιάνουζα.  Υποχώρησε μετά από τρία χρόνια. Παντρεύτηκαν στα 1801 και του χάρισε τρία παιδιά, την Σκευώ – όνομα της μητέρας της-, την Ελένη και τον Νικόλαο. Αυτός είχε τρία παιδιά από τον πρώτο του γάμο. Το 1811 Αγαρηνοί σκότωσαν τον Μπούμπουλη και η Λασκαρίνα ήταν δυο φορές χήρα με εννέα παιδιά και με πολύ μεγάλη περιουσία. 

Τα προγόνια της διεκδίκησαν μέρος της περιουσίας. Έφτασαν στην Πόλη και ζήτησαν από το Πατριαρχείο να την αφορίσει αν δεν τους την έδινε. Το Πατριαρχείο, το 1820, την αφόρισε μέχρις ότου δώσει στα προγόνια της όσα διεκδικούσαν. Η Λασκαρίνα δεν υπάκουσε.  Είχε μυηθεί στη Φιλική Εταιρεία και είχε αποφασίσει όλη η περιουσία της να πάει στον Αγώνα, όπως και πήγε. Το 1820 ναυπήγησε το πολεμικό πλοίο «Αγαμέμνων», 48 πήχεων και με δικά της χρήματα το εξόπλισε με 18 κανόνια και το επάνδρωσε με πολλούς ναυτικούς.. Οι Τούρκοι το ήξεραν... Το όνομα που έδωσε στο πλοίο δείχνει το πόσο τιμούσε την εθνική κληρονομιά της.

Στην έναρξη του Αγώνα ήταν πενήντα ετών, αλλά, όπως έγραψε ο Φιλήμων ήταν «επιβλητική καπετάνισσα, προ της οποίας ο άνανδρος ησχύνετο και ο ανδρείος υπεχώρει». Δια ξηράς και δια θαλάσσης έλαβε μέρος στην άλωση της Μονεμβασίας, της Τριπολιτσάς και του Ναυπλίου. Κατά την πρώτη, αποτυχημένη, πολιορκία του, οι Έλληνες υποχώρησαν και η Μπουμπουλίνα έσπευσε στο Άργος να τους ενθαρρύνει με χρήματα και οπλισμό. Η εμφάνιση της έφιππης Μπουμπουλίνας, που συνοδευόταν από τον γιό της Γιάννη Γιάνουζα και Σπετσιώτες άνδρες, προκάλεσε ενθουσιασμό στους κατοίκους της πόλης. Στη  μάχη με τους Τούρκους σκοτώθηκε ο γιός της, για τον οποίο είπε: «Ο γιός μου είναι νεκρός, αλλά το Άργος σώθηκε...».

Στον εμφύλιο υποστήριξε τον Κολοκοτρώνη, με τον οποίο και συμπεθέρεψε. Η κόρη της Ελένη Μπούμπουλη παντρεύτηκε το 1823 τον πρωτότοκο γιό του Πάνο Κολοκοτρώνη, που σκοτώθηκε  σε εμφύλια πολεμική σύγκρουση το 1824. Παρά τους καλοθελητές και ζηλόφθονους, που πήγαν να δηλητηριάσουν τον δεσμό της Μπουμπουλίνας με τον Κολοκοτρώνη, αυτός έμεινε πάντα ισχυρός. Μετά την άλωση του Ναυπλίου έμεινε εκεί σε οικία που της παραχώρησαν, αλλά κατά την εμφύλια διαμάχη διώχθηκε από αυτήν και αναγκάστηκε να επιστρέψει στις Σπέτσες μαζί με την κόρη της Ελένη.  

Ο φυλακισμένος από τους κυβερνητικούς   σε μοναστήρι της Ύδρας Κολοκοτρώνης απελευθερώθηκε στις 16 Μαΐου 1825. Στο διπλανό νησί, στις Σπέτσες, λίγες ημέρες μετά, στις 22 Μαΐου, η Μπουμπουλίνα σκοτώθηκε στο σπίτι του πρώτου άνδρα της Γιάννη Γιάνουζα. Ο γιός της Γιώργος Γιάνουζας έκλεψε την Ευγενία Κούτση και οι Κουτσαίοι πήγαν να την πάρουν. Πάνω στον καυγά την πυροβόλησαν στο παράθυρο όπου βρισκόταν. Ένα βόλι την πέτυχε ανάμεσα στα μάτια και την έριξε νεκρή. Ο δράστης Γιάννης Κούτσης αθωώθηκε από το δικαστήριο των Σπετσών, αλλά ο Γιώργος Γιάνουζας κράτησε γυναίκα του την Ευγενία  και απέκτησαν πολλά παιδιά. 

Ο «Αγαμέμνων» από τα παιδιά της Μπουμπουλίνας πουλήθηκε στο ελληνικό κράτος και τον έκαψε στον Πόρο ο Μιαούλης, μαζί με τον υπόλοιπο στόλο. Απόγονος της Μπουμπουλίνας ήταν η ηρωίδα  της Εθνικής Αντίστασης Λέλα Καραγιάννη, πού έδωσε το επώνυμο της  στην αντιστασιακή οργάνωση, που συγκρότησε το 1941.-