Ο αστέρας της Βηθλεέμ για την Εκκλησία μας

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ

ΓΡΑΦΕΙΟ ΕΠΙ ΤΩΝ ΑΙΡΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΑΘΡΗΣΚΕΙΩΝ

Εν Πειραιεί τη 12η Ιανουαρίου 2015

Ο ΑΣΤΕΡΑΣ ΤΗΣ ΒΗΘΛΕΕΜ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΜΑΣ

Στην εφημερίδα «ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ» (φ.1-12-2014) δημοσιεύτηκε  άρθρο του διευθυντή του «Ευγενίδειου Πλανηταρίου» κ. Διονυσίου Σιμόπουλου, με τίτλο: «Το Άστρο της Βηθλεέμ». Ο διακεκριμένος αυτός επιστήμονας προσπαθεί να δώσει μια επιστημονική απάντηση στο μεγάλο και θαυμαστό γεγονός της εμφανίσεως του μυστηριώδους αστέρα, κατά την Γέννηση του Κυρίου μας Ιησού Χριστού. Είναι αλήθεια ότι η σχετική βιβλική διήγηση από τον ευαγγελιστή Ματθαίο,

αποτέλεσε από τους πρώτους ήδη χριστιανικούς χρόνους αντικείμενο θαυμασμού και μελέτης. Οι άγιοι Πατέρες της Εκκλησίας μαςκαι η χριστιανική υμνογραφία, θεολογούν πάνω στο γεγονός αυτό και το εντάσσουν στο όλο θαύμα της ενανθρωπήσεως του Θεού Λόγου, χωρίς να αρνούνται πολλοί από αυτούς, ότι επρόκειτο για φυσικό μεν γεγονός, αλλά έκτακτο, το οποίο ήρθε να επιβεβαιώσει την υπερφυσική Γέννηση του Σωτήρος.

Κατά τον κ. Δ. Σιμόπουλο «οι “Μάγοι από Ανατολών”, όπως ανακαλύπτουμε σε ιστορικές πηγές, δεν ήταν τίποτε άλλο παρά αστρολόγοι, προερχόμενοι από τη Χαλδαία. Όμως οι αστρολόγοι απ’ όλα τα ουράνια σώματα, ή φαινόμενα, ξεχωρίζουν τους πλανήτες από τις κινήσεις τους ανάμεσα στους δώδεκα αστερισμούς της ζωδιακής ζώνης. Επιπλέον, το κυριότερο είναι, ότι θεωρούν σπουδαίο και αξιοσημείωτο γεγονός τους διάφορους σχηματισμούς των πλανητών μεταξύ τους. Ιδιαίτερα δε τις συνόδους των πλανητών. Κι ένα τέτοιο φαινόμενο εικάζεται πως σχετίζεται με το Άστρο της Βηθλεέμ».Στη συνέχεια μας δίδει αρκετές αστρονομικές πληροφορίες εκλαϊκευμένες, ώστε να είναι κατανοητές από τους μη ειδικούς. Κάνει λόγο για τις κινήσεις των πλανητών, οι οποίοι κινούνται, οι μεν πλησιέστεροι στον Ήλιο με ταχύτερους ρυθμούς, οι δε πλέον απομακρυσμένοι από αυτόν με αργότερους, ώστε σε κάποια χρονικά διαστήματα να έχουμε «συνάντηση» δύο, ή περισσοτέρων πλανητών, η οποία ονομάζεται «σύνοδος πλανητών», χάρις στην οποία παρατηρείται στον ουράνιο θόλο ένα όντως θαυμαστό φαινόμενο και μια έκτακτη λαμπρότητα.

Ο πρώτος που παρατήρησε μια τέτοια σύνοδο πλανητών, σύμφωνα με τον συγγραφέα, ήταν ο διάσημος αστρονόμος Γιόχεν Κέπλερ το 1604, στον οποίο προξένησε μεγάλη εντύπωση. Ο Κέπλερ ερευνώντας «συνόδους πλανητών» του παρελθόντος, ανακάλυψε μία, η οποία συνέβη τον Ιούνιο του 7 π. Χ., όπου έγινε «σύνοδος» των πλανητών Διός και Κρόνου, με προσέγγιση των πλανητών Ερμού, Αφροδίτης και Άρεως. Οι δύο αυτοί γιγάντιοι πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος, προκάλεσαν τον θαυμασμό των τριών μάγων - αστρολόγων της εποχής εκείνης.

 Το πρόβλημα ωστόσο είναι, πως ο Χριστός γεννήθηκε το έτος 1μ.Χ., δηλαδή επτά χρόνια αργότερα. Όπως είναι γνωστό, το ισχύον σύστημα χρονολόγησης είναι λανθασμένο κατά τρία με τέσσερα περίπου χρόνια. Ο δημιουργός του ο Ρωμαίος μοναχός Διονύσιος ο Μικρός, το 532 μ.Χ. έπεσε έξω στους χρονολογικούς του υπολογισμούς, όσον αφορά τη Γέννηση του Χριστού, την οποία και έθεσε ως βάση της νέας χρονολογήσεως. Το σημαντικότερο λάθος του ήταν να ορίσει ως χρονολογία  κτίσεως της Ρώμης το 754 π. Χ. και όχι το 756 και επίσης το έτος της Γεννήσεως το εξέλαβε ως έτος 1 μ. Χ. και όχι ως έτος 0, όπως έπρεπε να θεωρηθεί. Βεβαίως το λάθος αυτό εντοπίστηκε αργότερα, αλλά παραθεωρήθηκε για να μην δημιουργηθεί αναστάτωση στην ιστορία.

Πάντως πέρα από τις όποιες επιστημονικές ερμηνείες του άστρου της Βηθλεέμ, είναι σημαντικό να τονιστεί ότι ο ευαγγελιστής Ματθαίος δεν ενδιαφέρεται να μας δώσει μια εξήγηση του φαινομένου αυτού, αν δηλαδή πρόκειται για ένα σπάνιο φυσικό γεγονός, ή ήταν ένα έκτακτο υπερφυσικό γεγονός.Ο ευαγγελιστής επιθυμεί κυρίως να στρέψει την προσοχή του αναγνώστου όχι προς το άστρο της Βηθλεέμ, αλλά προς το γεγονός της ενανθρωπήσεως του Θεού Λόγου. Απλώς εντάσσει τον θαυμαστό αστέρα στο όλο μυστήριο της ενανθρωπήσεως, που είναι το κεντρικό γεγονός, το γεγονός των γεγονότων, γύρω από το οποίο περιστρέφονται όλα τα άλλα επί μέρους γεγονότα.Επίσης τα κίνητρα, που ώθησαν τους μάγους να αναλάβουν ένα τόσο μεγάλο, κοπιώδες και επικίνδυνο εγχείρημα για την εποχή εκείνη, να πορευτούν για πολλούς μήνες και να βαδίσουν χιλιάδες χιλιόμετρα στο άγνωστο, δεν μπορούν να εξηγηθούν με βάση μόνον τις αστρονομικές τους παρατηρήσεις. Θα μπορούσαν οι μάγοι να θαυμάσουν απλώς τον αστέρα και τίποτε περισσότερο, χωρίς δηλαδή να πάρουν την μεγάλη αυτή απόφαση, να κάνουν ένα τόσο μεγάλο ταξίδι. Η απόφασή τους αυτή είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ερμηνεία, που αυτοί δίδουν στον αστέρα. Οι μάγοι πιστεύουν ότι ο αστέρας δεν εμφανίστηκε τυχαία, αλλά προκειμένου να φανερώσει σ’ αυτούς την γέννηση του Βασιλέως των Ιουδαίων, όπως αυτό φαίνεται από την βιβλική διήγηση: «Πού εστίν ο τεχθείς Βασιλεύς των Ιουδαίων; Είδομεν γαρ αυτού τον αστέρα εν τη ανατολή και ήλθομεν προσκυνήσαι αυτώ» (Ματθ.2,2). Το «γαρ» συνδέει αιτιολογικά την γέννηση του βασιλέως τω Ιουδαίων με τον αστέρα, η δε αντωνυμία «αυτού» δείχνει, ότι το αστέρι φανερώθηκε, κατά την πίστη των μάγων, ειδικά γι’ αυτόν τον μεγάλο Βασιλέα.

Δεν μπορούμε λοιπόν να εξηγήσουμε με βάση μόνον τις αστρονομικές παρατηρήσεις των μάγων, πως αυτοί έφθασαν στο συμπέρασμα, ότι στην Ιουδαία γεννήθηκε κάποιος Βασιλέας των Ιουδαίων και ότι ό Βασιλέας αυτός είναι τόσο σπουδαίος και μεγάλος, ώστε να αξίζει το κόπο να κάνουν ένα τόσο μεγάλο ταξίδι. Άρα πρέπει να καταλήξουμε στο συμπέρασμα, ότι με θεία έμπνευση και παρακίνηση οι μάγοι ξεκίνησαν αυτό το ταξίδι. Θα πρέπει δε να θεωρήσουμε ως βέβαιο, ότι αφού έφθασαν και προσκύνησαν το Θείο Βρέφος στη συνέχεια πίστεψαν στον Χριστό και επιστρέφοντας πίσω στην πατρίδα τους, μετέφεραν αυτή την πίστη στους ομοεθνείς τους. Τούτο φαίνεται από το γεγονός, ότι στα μαρτυρολόγια και τα συναξάρια των αγίων, οι οποίοι έζησαν, ή μαρτύρησαν στα μέρη της Χαλδαίας, από όπου καταγόταν οι μάγοι, αναφέρονται μαρτυρίες για ύπαρξη ανθρώπων, οι οποίοι γνώριζαν την έλευση του Σωτήρα του κόσμου. Και ότι οι κήρυκες του Ευαγγελίου βρήκαν το κατάλληλο πνευματικό υπόστρωμα, πάνω στο οποίο θεμελίωσαν την Εκκλησία στην Ανατολή. Προφανώς οι μάγοι της Γεννήσεως είχαν προετοιμάσει το έδαφος. Ο δε ευαγγελιστής Ματθαίος, γράφοντας το ευαγγέλιό του προς τους ομοφύλους του εθνικιστές Εβραίους, αναφέρει την προσκύνηση των μάγων, ακριβώς για να δείξει την παγκοσμιότητα της εν Χριστώ Απολυτρώσεως. Ότι ο Χριστός είναι «η προσδοκία των εθνών» (Γεν.49,10) και ότι η σωτηρία που προσέφερε ο Χριστός δεν προορίζεται μόνον για τους Ιουδαίους, αλλά για όλα τα έθνη.

Για την ιστορία αναφέρουμε ότι ορισμένοι Πατέρες της Εκκλησίας μας, μεταξύ αυτών και ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, διατύπωσαν τη γνώμη, ότι ο αστέρας της Βηθλεέμ δεν ήταν φυσικό αστρονομικό γεγονός, αλλά άγγελος Κυρίου, ο οποίος οδηγούσε τους μάγους στον Σωτήρα Χριστό.

Περαίνοντας το σχόλιό μας αυτό, μαζί με την εκτίμησή μας για το πρόσωπο του συγγραφέως, (ο οποίος έδωσε τη δική του ερμηνεία και η οποία είναι καθ’ όλα σεβαστή), προτρέπουμε τους πιστούς μας να μην μένουν προσκολλημένοι σε επιστημονικές θεωρίες, οι οποίες διαρκώς αναθεωρούνται, ή και ανατρέπονται, με βάση κάποια άλλα, νεώτερα επιστημονικά δεδομένα. Αλλά να έχουν πάντοτε στραμμένο το βλέμμα τους στην διδασκαλία της Εκκλησίας μας, η οποία βρίσκεται πέρα από τις πεπερασμένες και σχετικές ανθρώπινες γνώσεις, διότι είναι καρπός φωτισμού του Αγίου Πνεύματος. Να βλέπουν, στα θαυμαστά γεγονότα της Θείας Οικονομίας, την αγάπη του Θεού για τον άνθρωπο, ο Οποίος καταδέχτηκε, να γίνει άνθρωπος, για να γίνει ο άνθρωπος θεός.

Εκ του Γραφείου επί των Αιρέσεων και των Παραθρησκειών