Επειδή ως γνωστό το νέο βιβλίο θρησκευτικών της Γ΄ Γυμνασίου δεν περιέχει καμία αναφορά στον Άγιο Γρηγόριο το Θεολόγο και τον Άγιο Ιωάννη το Χρυσόστομο, παραθέτουμε σήμερα τις ενότητες που αναφέρονταν στους δύο Αγίους από το παλιό βιβλίο των θρησκευτικών με ελάχιστες διορθώσεις. Όσοι συνάδελφοι θεολόγοι έχουν τα παλιά βιβλία μπορούν να φωτοτυπήσουν από αυτά και να δώσουν στους μαθητές. Όσοι πάλι δεν τα έχουν μπορούν να τα αντιγράψουν από εδώ και να τα εκτυπώσουν. Οι δύο άγιοι, καθώς και η αναφορά στους Τρεις Ιεράρχες μπορεί να διδαχτεί αμέσως μετά την 16η ενότητα του νέου βιβλίου που αναφέρεται στο Μέγα Βασίλειο.
.
Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος (Ναζιανζηνός)
.
.
Τα πρώτα χρόνια
Ο Γρηγόριος γεννήθηκε το 329 στη Ναζιανζό της Καππαδοκίας. Ο πατέρας του Γρηγόριος με την επιμονή και τις προσευχές της ευσεβούς συζύγου του Νόννας προσελκύστηκε στο Χριστιανισμό και αναδείχτηκε σε επίσκοπο της Ναζιανζού. Την εποχή αυτή εκλέγονταν, σύμφωνα με την παράδοση της Εκκλησίας, και έγγαμοι επίσκοποι. Ο Γρηγόριος μεγάλωσε στη Ναζιανζό, όπου και έμαθε τα πρώτα γράμματα κάτω από την επίβλεψη της μητέρας του μέσα σ' ένα εκκλησιαστικό περιβάλλον.
Σπουδές
Σπουδές
Φοίτησε στις σχολές της Καισαρείας της Καππαδοκίας, της Καισαρείας της Παλαιστίνης, της Αλεξάνδρειας και της Αθήνας. Σπούδασε φιλολογία, φιλοσοφία, νομικά, αριθμητική, γεωμετρία και μουσική. Του προσφέρθηκε καθηγητική έδρα στην Αθήνα, όπου και δίδαξε ένα χρόνο.
Στην Αθήνα ήταν συμμαθητής με τον Βασίλειο, τον οποίο είχε γνωρίσει στην Καππαδοκία. Η φιλία τους υπήρξε υποδειγματική. Στην ίδια πόλη γνώρισε και τον Ιουλιανό τον Παραβάτη, τον μετέπειτα αυτοκράτορα.
Δράση
Στην Αθήνα ήταν συμμαθητής με τον Βασίλειο, τον οποίο είχε γνωρίσει στην Καππαδοκία. Η φιλία τους υπήρξε υποδειγματική. Στην ίδια πόλη γνώρισε και τον Ιουλιανό τον Παραβάτη, τον μετέπειτα αυτοκράτορα.
Δράση
Όταν επέστρεψε στην πατρίδα του προβληματιζόταν ανάμεσα στη μοναχική ζωή και στην κοινωνική δράση. Ενδοστρεφής χαρακτήρας, με πόθο για το Θεό, αγαπούσε την ασκητική ζωή, την αυτοσυγκέντρωση, τη μελέτη και την προσευχή. Ασκήτεψε μαζί με το Βασίλειο για ένα έτος και έπειτα ο πατέρας του τον χειροτόνησε πρεσβύτερο, για να τον βοηθάει στο ποιμαντικό του έργο.
Ο Βασίλειος, που είχε γίνει ήδη αρχιεπίσκοπος Καισαρείας, τον χειροτόνησε επίσκοπο Σασίμων, μιας ασήμαντης κωμόπολης, στην οποία ποτέ δεν πήγε ο Γρηγόριος.
Το 379 σύνοδος ορθοδόξων επισκόπων, στην Αντιόχεια της Συρίας, του ζητά να μεταβεί και να ενισχύσει τον αγώνα των ορθοδόξων κατά των αρειανών στην Κωνσταντινούπολη. Σ' ένα μικρό ναό της Κων/πολης ο Γρηγόριος κηρύττει και αμέτρητα πλήθη συγκεντρώνονται, για να ακούσουν το λόγο του καταπληκτικού εκκλησιαστικού ρήτορα.
Οι αιρετικοί οργάνωσαν βίαιες επιθέσεις εναντίον του, στις οποίες τραυματίστηκε και ο ίδιος ο Γρηγόριος. Αντιμετώπισε τις προκλήσεις με μακρο-θυμία, πραότητα και επιείκεια, χωρίς φανατισμό. Οι πέντε θεολογικοί του λόγοι ανασκεύασαν και κατέδειξαν σε βάθος και πλάτος τις πλάνες των αιρετικών.
Το Νοέμβριο του 380 ο Γρηγόριος αναδείχτηκε Αρχιεπίσκοπος της Κωνσταντινούπολης. Όταν κάποιοι επίσκοποι, κατόπιν, αμφισβήτησαν την εκλογή του για λόγους καθαρά τυπικούς, ο ειρηνοποιός Γρηγόριος παραιτήθηκε για να ειρηνεύσει η Εκκλησία.
Επέστρεψε στην Καππαδοκία, όπου πέρασε τα τελευταία χρόνια της ζωής του με αυτοσυγκέντρωση και άσκηση. Πέθανε το 390, αφήνοντας την περιουσία του στους φτωχούς της Ναζιανζού. Η Εκκλησία τιμά τη μνήμη του στις 25 Ιανουαρίου.
.
.
Ο Βασίλειος, που είχε γίνει ήδη αρχιεπίσκοπος Καισαρείας, τον χειροτόνησε επίσκοπο Σασίμων, μιας ασήμαντης κωμόπολης, στην οποία ποτέ δεν πήγε ο Γρηγόριος.
Το 379 σύνοδος ορθοδόξων επισκόπων, στην Αντιόχεια της Συρίας, του ζητά να μεταβεί και να ενισχύσει τον αγώνα των ορθοδόξων κατά των αρειανών στην Κωνσταντινούπολη. Σ' ένα μικρό ναό της Κων/πολης ο Γρηγόριος κηρύττει και αμέτρητα πλήθη συγκεντρώνονται, για να ακούσουν το λόγο του καταπληκτικού εκκλησιαστικού ρήτορα.
Οι αιρετικοί οργάνωσαν βίαιες επιθέσεις εναντίον του, στις οποίες τραυματίστηκε και ο ίδιος ο Γρηγόριος. Αντιμετώπισε τις προκλήσεις με μακρο-θυμία, πραότητα και επιείκεια, χωρίς φανατισμό. Οι πέντε θεολογικοί του λόγοι ανασκεύασαν και κατέδειξαν σε βάθος και πλάτος τις πλάνες των αιρετικών.
Το Νοέμβριο του 380 ο Γρηγόριος αναδείχτηκε Αρχιεπίσκοπος της Κωνσταντινούπολης. Όταν κάποιοι επίσκοποι, κατόπιν, αμφισβήτησαν την εκλογή του για λόγους καθαρά τυπικούς, ο ειρηνοποιός Γρηγόριος παραιτήθηκε για να ειρηνεύσει η Εκκλησία.
Επέστρεψε στην Καππαδοκία, όπου πέρασε τα τελευταία χρόνια της ζωής του με αυτοσυγκέντρωση και άσκηση. Πέθανε το 390, αφήνοντας την περιουσία του στους φτωχούς της Ναζιανζού. Η Εκκλησία τιμά τη μνήμη του στις 25 Ιανουαρίου.
.
.
Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος
.
Τα πρώτα χρόνια -Σπουδές
Ο άγιος Ιωάννης γεννήθηκε στην Αντιόχεια, πιθανότατα το 354. Ως μαθητής του εθνικού ρητοροδιδάσκαλου Λιβάνιου, έδειξε τις ικανότητες του στη ρητορική. Όταν συμπλήρωσε τις φιλολογικές και νομικές του σπουδές εξάσκησε με απόλυτη επιτυχία το δικηγορικό επάγγελμα στην Αντιόχεια.
Με τις παραινέσεις της ενάρετης μητέρας του Ανθούσας και τη δίψα του για την αλήθεια οδηγήθηκε στο πνεύμα του Χριστιανισμού, το οποίο βίωσε και στις σπουδές του στη Θεολογική σχολή της Αντιόχειας. Παραιτήθηκε από το επάγγελμα του συνηγόρου, βαφτίστηκε χριστιανός και αποσύρθηκε στην έρημο για έξι χρόνια, προετοιμαζόμενος με την προσευχή και τη μελέτη να υπηρετήσει το λαό του Θεού ως κληρικός.
Δράση
Με τις παραινέσεις της ενάρετης μητέρας του Ανθούσας και τη δίψα του για την αλήθεια οδηγήθηκε στο πνεύμα του Χριστιανισμού, το οποίο βίωσε και στις σπουδές του στη Θεολογική σχολή της Αντιόχειας. Παραιτήθηκε από το επάγγελμα του συνηγόρου, βαφτίστηκε χριστιανός και αποσύρθηκε στην έρημο για έξι χρόνια, προετοιμαζόμενος με την προσευχή και τη μελέτη να υπηρετήσει το λαό του Θεού ως κληρικός.
Δράση
Το 380 χειροτονήθηκε διάκονος στην Αντιόχεια και το 385 πρεσβύτερος, όπου και έδρασε για έντεκα χρόνια. Η αγάπη του για τους φτωχούς ήταν τόσο μεγάλη, ώστε πούλησε ακόμη και τα αντικείμενα του επισκοπικού μεγάρου και κατάργησε τα επίσημα γεύματα, για να υποστηρίξει τη φτωχολογιά της πόλης.
Το 398, παρά τη θέληση του, έγινε Αρχιεπίσκοπος της Κωνσταντινούπολης. Πρώτο έργο του ήταν να ξεκαθαρίσει τον κλήρο από τα παράσιτα και κατόπιν να στηλιτεύσει τη σπατάλη και την υλοφροσύνη της εξουσίας.
Διδάσκει, παρηγορεί, νουθετεί, υπερασπίζεται αδικημένους, οργανώνει ιεραποστολές στη Σκυθία, στην Περσία και στη Φοινίκη. Η ελεγκτική του γλώσσα, το θάρρος του, τον οδήγησαν σε σύγκρουση με το παλάτι, τη φιλόδοξη αυτοκράτειρα Ευδοξία, η οποία με συμμάχους τους εχθρούς του τον εξορίζει στα βάθη της Αρμενίας.Ο λαός επαναστατεί.Ο σκοπός των εχθρών του είναι η φυσική του εξόντωση. Ο ίδιος, άλλωστε, ασκεί και από την εξορία τεράστια επιρροή στους πιστούς. Αναγκάζεται να οδοιπορεί επί τρίμηνο κάτω από αφόρητο καύσωνα. Πέθανε από εξάντληση στις 14 Σεπτεμβρίου του 407 στα Κόμανα του Πόντου. Τα τελευταία λόγια του ήταν: «Δόξα τω Θεω πάντων ένεκεν». Η Εκκλησία τιμά τη μνήμη του στις 13 Νοεμβρίου.
.
Το 398, παρά τη θέληση του, έγινε Αρχιεπίσκοπος της Κωνσταντινούπολης. Πρώτο έργο του ήταν να ξεκαθαρίσει τον κλήρο από τα παράσιτα και κατόπιν να στηλιτεύσει τη σπατάλη και την υλοφροσύνη της εξουσίας.
Διδάσκει, παρηγορεί, νουθετεί, υπερασπίζεται αδικημένους, οργανώνει ιεραποστολές στη Σκυθία, στην Περσία και στη Φοινίκη. Η ελεγκτική του γλώσσα, το θάρρος του, τον οδήγησαν σε σύγκρουση με το παλάτι, τη φιλόδοξη αυτοκράτειρα Ευδοξία, η οποία με συμμάχους τους εχθρούς του τον εξορίζει στα βάθη της Αρμενίας.Ο λαός επαναστατεί.Ο σκοπός των εχθρών του είναι η φυσική του εξόντωση. Ο ίδιος, άλλωστε, ασκεί και από την εξορία τεράστια επιρροή στους πιστούς. Αναγκάζεται να οδοιπορεί επί τρίμηνο κάτω από αφόρητο καύσωνα. Πέθανε από εξάντληση στις 14 Σεπτεμβρίου του 407 στα Κόμανα του Πόντου. Τα τελευταία λόγια του ήταν: «Δόξα τω Θεω πάντων ένεκεν». Η Εκκλησία τιμά τη μνήμη του στις 13 Νοεμβρίου.
.
.
Οι τρεις Ιεράρχες: γιορτή της παιδείας
.
.
Η Εκκλησία τιμά τους Τρεις Ιεράρχες (Μέγα Βασίλειο, Γρηγόριο το Θεολόγο και Ιωάννη το Χρυσόστομο) στις 30 Ιανουαρίου, ως προστάτες της παιδείας και των γραμμάτων.
Η παιδεία τους, η καλλιέργεια και το εύρος των γνώσεων τους, το ενδιαφέρον τους για τη μόρφωση είναι ο πρώτος λόγος τιμής προς αυτούς. Περισσότερο, όμως, η σύνδεση της ελληνικής παιδείας με τη χριστιανική πίστη είναι η αιτία που αναδείχτηκαν σε προστάτες των γραμμάτων και των τεχνών, του συνόλου της πνευματικής ζωής.
Έδειξαν με τη ζωή και το έργο τους ότι η πίστη προς το Θεό και η αγάπη προς το συνάνθρωπο συμβαδίζουν. Νοημάτισαν τον αρχαίο κλασικό κόσμο και διέσωσαν αξίες με πανανθρώπινο περιεχόμενο. Απέδειξαν ότι η αλήθεια του Χριστού μπορεί σε κάθε εποχή να γίνει πράξη. Και αυτός είναι ο σκοπός της πραγματικής γνώσης. Οι ίδιοι είναι και θα είναι οδηγοί προς την αληθινή γνώση και τη μόρφωση. Αγαθά πρότυπα κάθε νέου ανθρώπου.
Η παιδεία τους, η καλλιέργεια και το εύρος των γνώσεων τους, το ενδιαφέρον τους για τη μόρφωση είναι ο πρώτος λόγος τιμής προς αυτούς. Περισσότερο, όμως, η σύνδεση της ελληνικής παιδείας με τη χριστιανική πίστη είναι η αιτία που αναδείχτηκαν σε προστάτες των γραμμάτων και των τεχνών, του συνόλου της πνευματικής ζωής.
Έδειξαν με τη ζωή και το έργο τους ότι η πίστη προς το Θεό και η αγάπη προς το συνάνθρωπο συμβαδίζουν. Νοημάτισαν τον αρχαίο κλασικό κόσμο και διέσωσαν αξίες με πανανθρώπινο περιεχόμενο. Απέδειξαν ότι η αλήθεια του Χριστού μπορεί σε κάθε εποχή να γίνει πράξη. Και αυτός είναι ο σκοπός της πραγματικής γνώσης. Οι ίδιοι είναι και θα είναι οδηγοί προς την αληθινή γνώση και τη μόρφωση. Αγαθά πρότυπα κάθε νέου ανθρώπου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου