Επιστολή Συνδέσμου Θεολόγων Μακεδονίας - Θράκης προς τον Πρόεδρο της ΔΟΕ κ. Μπράτη

ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΘΕΟΛΟΓΩΝ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ – ΘΡΑΚΗΣ
Γραφείο 404, Θεολογική Σχολή ΑΠΘ, 54624 Θεσσαλονίκη
τηλ. – fax: 2310 997113, mail: theologoi@gmail.com, URL: www.theologoi.wordpress.com
Θεσσαλονίκη 13.07.2009

Προς τον κ. Πρόεδρο της ΔΟΕ
κ. Δημήτριο Μπράτη

Αξιότιμε κ. Πρόεδρε,
Σε ομιλία σας που κάνατε στην 78η Γενική Συνέλευση της ΔΟΕ, αναφορικά με το διορισμό στην Α/θμια Εκπαίδευση, είπατε ότι:
«Τελευταία έχουμε και τις προτάσεις της Ένωσης Θεολόγων να διδάσκουν το μάθημα των θρησκευτικών στα Δημοτικά, τις οποίες δυστυχώς υιοθέτησε και ο Αρχιεπίσκοπος. Δεν θα το επιτρέψουμε ποτέ να γίνει. Δεν θα επιτρέψουμε να διαλυθεί το σχολείο και να γίνει κέντρο διερχομένων. Δεν είναι συντεχνιακό. Έχει να κάνει με την ποιότητα της Εκπ/σης, έχει να κάνει με αυτό που υπηρετεί το Δημοτικό σχολείο στη χώρα μας».
Από αυτά που είπατε αλλά και από αυτά που δεν είπατε κ. Πρόεδρε, θα θέλαμε να σας αποδείξουμε ότι δεν αντιμετωπίζετε το θέμα της διδασκαλίας των θρησκευτικών στην Α/θμια Εκπ/ση, βάσει των ποιοτικών κριτηρίων της αγωγής και βάσει του σκοπού που υπηρετεί το Δημοτικό σχολείο στη χώρα μας, όπως ισχυρίζεσθε.
1. Η θρησκευτική αγωγή στο σχολείο είναι υπόθεση όλου του ελληνικού λαού. Έχει ανυπολόγιστη αξία, διότι συνδέεται όχι μόνον με της υπαρξιακές ανάγκες του παιδιού, αλλά και με την ηθικοκοινωνική και πολιτισμική δομή της προσωπικότητάς τους. Λέτε ότι δεν θα επιτρέψετε στους θεολόγους να διδάξουν το μάθημα των θρησκευτικών στα δημοτικά. Οι θεολόγοι, όμως, είναι οι μόνοι ειδικοί επιστήμονες στην Ελλάδα για τη διδασκαλία των θρησκευτικών. Πέρα από τη θεολογική και θρησκειολογική τους κατάρτιση, έχουν κάνει Παιδαγωγική με Πρακτική Άσκηση στο σχολείο, Διδακτική του μαθήματος των θρησκευτικών με πρακτική άσκηση στο σχολείο, ψυχολογία, κοινωνιολογία, ηθική, πολιτισμό, βυζαντινή αρχαιολογία, λατρεία, μουσική κ.α. Στην Ευρώπη, κάθε εκπαιδευτικός που έχει κάνει αυτήν την κατάρτιση, διορίζεται είτε στο Δημοτικό, είτε στο Γυμνάσιο για να διδάσκει το μάθημα των θρησκευτικών. Εσείς, γιατί δεν θα το επιτρέψετε κ. Πρόεδρε;
2. Οι δάσκαλοι στο Δημοτικό είναι υποχρεωμένοι να διδάσκουν, όπως τα άλλα μαθήματα και το μάθημα των Θρησκευτικών; Γνωρίζετε, όπως γνωρίζουν όλοι οι Έλληνες γονείς που έχουν παιδιά στο Δημοτικό Σχολείο, ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των δασκάλων σε ολόκληρη τη χώρα δεν κάνουν θρησκευτική αγωγή στο σχολείο, παραβιάζοντας το πρόγραμμα, τον εκπαιδευτικό Νόμο και το Σύνταγμα της χώρας; Το Σύνταγμα της χώρας, την οποία, όπως λέτε υπηρετεί το Δημοτικό σχολείο, στο άρθρο 16, παρ. 2, ορίζει ως σκοπό της παιδείας, εκτός των άλλων και την «ανάπτυξη της θρησκευτικής συνείδησης». Ο ισχύων εκπαιδευτικός Νόμος 1566/1985, άρθρο 1, για τη «Δομή και τη λειτουργία της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης» ορίζει ως έναν από τους σκοπούς της Εκπαίδευσης τη βοήθεια του σχολείου προς τους μαθητές για να έχουν «πίστη προς τα γνήσια στοιχεία της Ορθόδοξης Χριστιανικής Παράδοσης»; Στο νέο Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών, (ΦΕΚ 303/13.03.2003, σ. 3735), αναφέρεται ως αναγκαία η διατήρηση της εθνικής και πολιτισμικής ταυτότητας του κάθε Έλληνα, η οποία συνδέεται άμεσα με «την ανάπτυξη της εθνικής, πολιτισμικής, γλωσσικής και θρησκευτικής συνείδησης»; Όταν ένα μεγάλο μέρος των δασκάλων αποφεύγουν να διδάξουν το μάθημα των θρησκευτικών, τότε πώς λέτε ότι το Δημοτικό υπηρετεί την χώρα μας;
3. Η διδασκαλία της θρησκευτικής αγωγής στο Δημοτικό σχολείο...... που, εκτός των άλλων έχει σχέση με την πολιτισμική μας ταυτότητα, χωλαίνει και είναι πλημμελής. Αποτελεί κοινό μυστικό ότι τις ώρες των θρησκευτικών, που μεταφράζονται σε εκατοντάδες θέσεων εργασίας σε όλη την χώρα, τις καρπούνται κάποιοι, τους οποίους πληρώνει ο λαός, χωρίς να εργάζονται γι’ αυτές τις συγκεκριμένες ώρες, χωρίς να παράγουν το συγκεκριμένο έργο.
4. Είναι γνωστό ότι για λόγους ιδεολογικούς, έχει υποτιμηθεί η Διδακτική των Θρησκευτικών, η οποία στα Παιδαγωγικά Τμήματα, στην πλειοψηφία των οποίων δεν προσφέρεται καν η απαιτούμενη κατάρτιση των υποψηφίων δασκάλων. Ενώ υπάρχει σε όλα τα Τμήματα διδακτική της Γλώσσας, της Ιστορίας, της φυσικής, των μαθηματικών κ.α., στα περισσότερα δεν υπάρχει Διδακτική των Θρησκευτικών. Η υποτίμηση αυτή έχει ως αποτέλεσμα να μην υπάρχει ούτε η στοιχειώδης κατάρτιση στην πλειοψηφία των δασκάλων για το μάθημα των θρησκευτικών. Όπως γνωρίζετε, για να διδάξει ένας θεολόγος το μάθημα των θρησκευτικών στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση περνάει 4ετή φοίτηση στις από τις καθηγητικές θεολογικές σχολές.
5. Στην Ευρώπη σήμερα, σε κανένα από τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν συμβαίνει αυτό που συμβαίνει στη χώρα μας. Τα είκοσι έξι (26) κράτη-μέλη δίνουν μεγάλη ηθικοκοινωνική αλλά και θεολογική αξία και σημασία στη θρησκευτική αγωγή. Αποτελεί ένα βασικό μάθημα του σχολείου και διδάσκεται με επιστημονικές και παιδαγωγικές προϋποθέσεις θεολογικά και όχι θρησκειολογικά. Γι’ αυτό δεν επιτρέπεται να διδάξουν το μάθημα στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση δάσκαλοι που δεν έχουν καταρτιστεί Ακαδημαϊκά πάνω στην θεολογική επιστήμη και τη Διδακτική των Θρησκευτικών.
Έτσι οι φοιτητές που επιθυμούν να διδάξουν θρησκευτική αγωγή στην Ευρώπη είναι υποχρεωμένοι να παρακολουθήσουν μαθήματα για κάποια εξάμηνα είτε σε θεολογικές σχολές είτε σε ειδικά θεολογικά κολέγια για την ειδική επιστημονική συγκρότηση που απαιτείται για τη διδασκαλία της θρησκευτικής αγωγής.
Το θέμα λοιπόν της διδασκαλίας των θρησκευτικών από θεολόγους στο Δημοτικό, κύριε Πρόεδρε, δεν είναι συντεχνιακό και σ’ αυτό συμφωνούμε και εμείς. Είναι θέμα αγωγής. Τα παιδιά είναι ανάγκη να έχουν μια ολόπλευρη αγωγή-μόρφωση για να γίνουν ολοκληρωμένες προσωπικότητες. Η θρησκευτική αγωγή αποτελεί επιστημονικά μια αναγκαία και απαραίτητη πλευρά αυτής της αγωγής, διότι ένα μεγάλο κομμάτι της ζώσας πραγματικότητας σχετίζεται κοινωνικά, ηθικά, πολιτισμικά, λαογραφικά και αρχαιολογικά με την ορθόδοξη χριστιανική πολιτισμική μας παράδοση. Το μάθημα όχι μόνο πρέπει να διδάσκεται στο Δημοτικό, αλλά να διδάσκεται σωστά, επιστημονικά, προσφέροντας στα παιδιά τα θρησκευτικά ερεθίσματα, τους θεολογικούς προβληματισμούς, τις υποδομές που απαιτεί η σύγχρονη κοινωνία της πληροφορίας και της γνώσης.
Οι θρησκευτικές γνώσεις και πληροφορίες, είναι ανάγκη να ενημερώνουν βασικά τα παιδιά για τη δική τους πίστη. Ταυτόχρονα, όμως, πρέπει να το ενημερώνουν και για τις άλλες μεγάλες θρησκευτικές κοινότητες της ανθρωπότητας καθώς και για το σεβασμό τους και την ανοχή που πρέπει να δείχνουν απέναντι στη θρησκευτική ετερότητα.
Αν λοιπόν, όπως λέτε, το θέμα για σας σχετίζεται με την ποιότητα της εκπαίδευσης και με αυτό που υπηρετεί το δημοτικό σχολείο στη χώρα μας, γιατί επιμένετε να στηρίζετε αυτό το καθεστώς;
Και γιατί κ. Πρόεδρε δεν θα επιτρέψετε να μπουν θεολόγοι στο Δημοτικό. Για να μη γίνει κέντρο διερχομένων όπως λέτε; Μα με τις άλλες ειδικότητες που μπήκαν από καθηγητικές σχολές, πως δεν έγινε κέντρο διερχομένων;
Εμείς θέλουμε το Δημοτικό Σχολείο να είναι Κέντρο Αγωγής-Παιδείας-μόρφωσης. Γι’ αυτό θέλουμε το θεολόγο στο Δημοτικό. Για να κάνει αγωγή – θρησκευτική αγωγή. Για να γίνεται το μάθημα των θρησκευτικών σωστά από ειδικούς επιστήμονες.
Εκείνοι που κάνουν το Δημοτικό σχολείο κέντρο διερχομένων είναι οι δάσκαλοι που παραβιάζουν το Πρόγραμμα, το Νόμο και το Σύνταγμα όσον αφορά τη θρησκευτική αγωγή. Δεν θα το κάνουν οι Θεολόγοι, όπως δεν το έκαναν οι Γυμναστές, οι Μουσικοί, οι καθηγητές Ξένων Γλωσσών.
Κύριε Πρόεδρε, το θέμα είναι σοβαρό. Είναι θέμα καθαρά παιδαγωγικό και έχετε υποχρέωση να το δείτε με υπευθυνότητα.
Το γεγονός ότι ανοίχτηκε διάλογος για το σπουδαίο αυτό θέμα αποτελεί υγιές στοιχείο, διότι η παιδεία είναι θέμα εθνικό και αφορά ολόκληρο το λαό.
Θα θέλαμε να αποσυνδέσετε τη θρησκευτική αγωγή με τις θέσεις που έχετε πρόσφατα διατυπώσει για το χωρισμό Εκκλησίας-Πολιτείας. Η θρησκευτική αγωγή είναι ένα σχολικό μάθημα, που ανήκει στην Πολιτεία, σχεδιάζεται και ελέγχεται από την Πολιτεία (κατάρτιση Προγραμμάτων, συγγραφή βιβλίων, οδηγίες εκπαιδευτικών, διορισμοί εκπαιδευτικών, σεμινάρια εκπαιδευτικών, σύμβουλοι).
Το θρησκευτικό μάθημα συνδέεται με την μακραίωνη παράδοση, τον πολιτισμό, τους αγώνες, τις θυσίες και την πίστη αυτού του λαού, αυτής της χώρας. Δεν είναι κατηχητικό διότι η κατήχηση γίνεται στην Εκκλησία, δεν είναι Ομολογιακό, διότι η Ορθοδοξία δεν είναι ομολογία, είναι σε κάθε περίπτωση πιο φιλελεύθερο και πιο ανοικτό στη δομή του από το θρησκευτικό μάθημα των Ευρωπαϊκών χωρών.
Το ότι υπάρχει ανάγκη περαιτέρω βελτίωσης, εμπλουτισμού, είναι γεγονός αναμφισβήτητο. Ωστόσο, η υποτίμηση, η σιωπηλή κατάργησή του στο δημοτικό σχολείο, αποτελεί θανάσιμο ηθικοκοινωνικό και πολιτισμικό λάθος, το οποίο θα το υποστεί πάλι στο μέλλον αυτή η χώρα.
Το μάθημα των Θρησκευτικών προσφέρει πολλά και μπορεί να προσφέρει περισσότερα, αν το αντιμετωπίσουμε διαφορετικά και αν το διδάσκουμε σωστά.
Θα θέλαμε επομένως να δείτε ως Ομοσπονδία το θέμα, ως θέμα αγωγής των παιδιών, λαμβάνοντας υπόψη και τις δικές μας θέσεις, και πιστεύουμε ότι μετά από ένα γόνιμο και δημιουργικό διάλογο, θα προκύψουν προβληματισμοί που ίσως μετατοπίσουν κάποια από τα κριτήρια που βάλατε ως προς το θέμα της ποιότητας της εκπαίδευσης.
Φιλικά και συναδελφικά,
Η Διοικούσα Επιτροπή