Αρχιμ. Ιωήλ Κωνστάνταρος, Πρωταρχικός στόχος της ζωής του ανθρώπου είναι η μετάνοια

ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΟ ΑΝΑΓΝΩΣΜΑ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΜΕΤΑ ΤΑ ΦΩΤΑ

(ΜΑΤΘ. Δ' 12-17)

Γράφει ο Αρχ. Ιωήλ Κωνστάνταρος,

Ιεροκήρυξ Ι. Μ. Δρ. Πωγ. &Κονίτσης

e-mail: ioil.konitsa@gmail.com

Ο μεγαλύτερος των Προφητών, ο Τίμιος του Κυρίου Πρόδρομος, ο ασυμβίβαστος και κήρυκας της μετανοίας, υπέγραψε το ελεγκτικό του κήρυγμα κατά του Ηρώδη με το ίδιο του το αίμα. Με τον αποκεφαλισμό του, όχι μόνο ευαγγελίστηκε τις ψυχές στον Άδη, και κατέστη ο μεγαλύτερος των Αγίων, αλλά γίνεται και το παράδειγμα για όσους θέλουν να αγωνίζονται σταθεροί και ατρόμητα ένεκεν δικαιοσύνης και αληθείας.

Τώρα πλέον έφτασε η ώρα του Κυρίου Ιησού Χριστού. Εγκατέλειψε την ιδιωτική του ζωή και αρχίζει τη δημόσια δράση του.

Είχε ζήσει τριάντα έτη στη Ναζαρέτ, και ήλθε να εγκατασταθεί στην παραθαλάσσια πόλη Καπερναούμ. Σε ένα γεωγραφικό χώρο που βρισκόταν στα σύνορα των φυλών Ζαβουλών και Νεφθαλείμ και στον οποίο διέμεναν πολλοί ειδωλολάτρες.

Άνθρωποι δηλ. που αγνοούσαν τον αληθινό Θεό και ως εκ τούτου βρίσκονταν βυθισμένοι μέσα στο πυκνό σκοτάδι της άγνοιας και της αμαρτίας. Αυτό το γεγονός της εγκαταστάσεως του Κυρίου στην περιοχή αυτή, το είπε και το είχε προφητεύσει ο μεγαλοφωνότατος Πρ. Ησαΐας, οκτακόσια χρόνια προ της ενανθρωπήσεως λέγοντας: « Γη Ζαβουλών και γη Νεφθαλείμ, οδόν θαλάσσης πέραν του Ιορδάνου, Γαλιλαία των εθνών, ο λαός ο καθήμενος εν σκότει είδε φως μέγα, και τοις καθημένοις εν χώρα και σκιά θανάτου φως ανέτειλεν αυτοίς»(Ματθ. Δ' 15-16). Δηλ. Η χώρα της φυλής Ζαβουλών και η χώρα της φυλής Νεφθαλείμ, που εκτείνεται κοντά στη λίμνη, πέρα από τον Ιορδάνη, η Γαλιλαία των εθνικών (των ειδωλολατρών), ο λαός ο καθήμενος στο σκοτάδι είδε ήλιο μεγάλο, ναι, στους καθηλωμένους στη χώρα με το βαθύ σκοτάδι του θανάτου, σ΄ αυτούς ήλιος ανέτειλε». Πρόκειται για μία των πλέον λαμπροτάτων Xριστολογικών προφητειών της Π.Δ. Απευθύνεται ο θεόπνευστος Προφήτης προς τους κατοίκους των περιοχών Ζαβουλών και Νεφθαλείμ, που ευρίσκοντο δυτικώς της λίμνης Γεννησαρέτ, προς την πολυσύχναστη παραθαλασσία οδό της Μεσογείου, που συνέδεε την Αίγυπτο με την Συρία. Η περιοχή αυτή θα έπινε πρώτη το πικρό ποτήριον της υποδουλώσεως στους Ασσυρίους κατακτητές, και για τούτο πρώτη αυτή ακούει το χαρμόσυνο και ελπιδοφόρο μήνυμα της λυτρώσεως. Από αυτήν έκαναν την αρχή της κατακτήσεως της Παλαιστίνης οι Ασσύριοι με τον Τιγλάθ-Πιλεσάρ το 734 π.Χ.. Ονομάζεται «Γαλιλαία των Εθνών», διότι ήδη από τα παλαιότερα χρόνια κατοικείτο και από ειδωλολατρικούς πληθυσμούς.

Ο λαός αυτός, που θα ζούσε, λόγω της Ασσυριακής εισβολής, μέσα στην συμφορά και την εξαθλίωση, «εν σκότει...εν χώρα και σκιά θανάτου», θα φωτισθεί και θα αναζωογονηθεί. Το δε μέγα φως, για το οποίο κάνει λόγο ο Προφήτης, είναι ο Μεσσίας Χριστός. Η εποχή του Μεσσίου αναμενόταν ως εποχή σωτηρίας του λαού και υψώσεώς του στην προτέρα του δόξα.

Ο μεγαλόπνοος Προφήτης ομιλεί κατ' αρχάς για τα γεγονότα που επρόκειτο να συμβούν στις επερχόμενες δεκαετίες, κατά τις οποίες, ορισμένοι βασιλείς, όπως ο Εζεκίας, ο Ιωσίας κ.λ.π., θα έδιναν κάποια ανακούφιση στον ταλαιπωρημένο λαό του Θεού. Το βλέμμα του όμως το προφητικό, υπερπηδά τα συνήθη γεγονότα και αντικρίζει το νέο όραμα του κόσμου με την άφιξη της Βασιλείας του Θεού.

Βλέπει δηλ. τον Κύριο να κρατά στα χέρια Του τα νήματα της Ιστορίας και να την κατευθύνει προς τους ενδόξους εσχάτους καιρούς. Είναι δε βέβαιος ότι λόγω της επεμβάσεως του Θεού, αυτός που φαίνεται να είναι νικημένος σήμερα, θα είναι ο νικητής στο μέλλον.

Το βαθύτερο νόημα των λόγων του Προφήτου είναι ότι οι εσκοτισμένοι, λόγω της αμαρτίας Ιουδαίοι και εξαιτίας της πλάνης ειδωλολάτρες, θα φωτισθούν με το φως της διδασκαλίας του Κυρίου και θα ζήσουν μια όντως νέα εποχή. Την εποχή της χάριτος. «Ο λαός ο εν τη εθνική αγνοία εσκοτισμένος, είδε φως μέγα», όχι το φως του πυρός, ή των αστέρων, ή της σελήνης. Ούτε το ηλιακό ή το φως της αστραπής, «αλλά φως μέγα, ο και νοητοίς επιλάμπει και αισθητοίς (δηλ. που λάμπει και φωτίζει τα υλικά και πνευματικά) ο και Πατρί σύνεστι (δηλ. είναι το Φως του Μονογενούς Υιού και Λόγου του Θεού, που συνυπάρχει με τον Πατέρα) και ανθρώπους φωτίζει και Αγγέλους φαιδρύνει» (Μ. Βασίλειος).

Από αυτή την περιοχή, λοιπόν, άρχισε το έργο της απολυτρώσεως της ανθρωπότητας. Επίσης, η Ναζαρέτ, όπου ο Αρχάγγελος Γαβριήλ ευαγγελίστηκε το μήνυμα της σωτήριας στην Παναγία Παρθένο, ανήκε στην φυλή Ζαβουλών. Ο δε Θεάνθρωπος είχε ως ορμητήριό Του την πόλη Καπερναούμ, που βρισκόταν μεταξύ των ορίων Νεφθαλείμ και Ζαβουλών, παρά τας εκβολάς του Ιορδάνου και προς τη βορειοδυτική παραλία της Τιβεριάδος.

Έτσι λοιπόν φαίνεται ξεκάθαρα και στο σημείο αυτό, που ο Κύριος ξεκινά το σωτηριώδες Του έργο, πόσο το Πνεύμα το Άγιον, που φωτίζει τους ιερούς συγγραφείς στο να καταγράψουν τα θεόπνευστα κείμενα, συνδέει άμεσα την Παλαιά με την Καινή Διαθήκη. Πως ερμηνεύεται η Παλαιά από τα γεγονότα της Καινής και πως ο ίδιος ο Ιησούς συνδέει στο Θεανδρικό Του πρόσωπο τις δύο διαθήκες. Την πρώτη στην οποία κυριαρχεί η προσμονή της λυτρώσεως και στην δεύτερη η ευλογία και ο ενθουσιασμός, διότι αυτός ο αναμενόμενος Μεσσίας ενανθρώπησε και ίδρυσε την Εκκλησία του, το Σώμα Του.

Και είναι συγκλονιστικό το ότι η Παλαιά διαθήκη κλείνει με το προφητικό κήρυγμα του Ιωάννου του Βαπτιστού, που κηρύττει μετάνοια, αλλά και το ότι στην Καινή, ο ίδιος ο Κύριος Ιησούς, εγκαινιάζει τον αποκαλυπτικό Του λόγο και πάλι με το κήρυγμα της μετανοίας.

Ο Ι. Ευαγγελιστής Ματθαίος δίνει μεγάλη έμφαση στο κύριο αυτό σημείο, το οποίο αποτελεί και το κεντρικό κήρυγμα στον χώρο της Εκκλησίας, στο γεγονός δηλ. της μετανοίας, γι' αυτό και καταγράφει: «Από τότε ήρξατο ο Ιησούς κηρύσσειν και λέγειν «Μετανοείτε, ήγγικε γαρ η Βασιλεία των ουρανών» (Ματθ. Δ' 17)+ Μετάφραση.

Να σταθούμε όμως για λίγο στην μετάνοια.

Όταν ο Κύριος άρχισε το δημόσιο κήρυγμά Του, καλούσε όχι μόνο κάποιες ψυχές, αλλά όλους τους ανθρώπους να αλλάξουν τρόπο σκέψης και στάση ζωής, και τούτο διότι έφτασε πλέον η Βασιλεία των Ουρανών.

Πλησίασαν δηλ. οι ημέρες της ίδρυσης της Εκκλησίας, η οποία είναι η Κιβωτός της Σωτηρίας. Εγκαθιδρύεται ήδη η επί γης, στρατευομένη του Εκκλησία, και με τα ζωοπάροχα Μυστήριά της φωτίζει και εξαγιάζει τον άνθρωπο που αποδέχεται την Πίστη στον Θεάνθρωπο Κύριο, και τον κατευθύνει προς τον προορισμό του που δεν είναι άλλος από την ουράνια και την αιώνια βασιλεία.

Ας μη πελαγοδρομεί ο άνθρωπος και ας μη μπερδεύεται στο ποίον δρόμο θα ακολουθήσει για τη σωτηρία του. Δεν υπάρχουν πολλοί δρόμοι. Ένας είναι. Και αυτός ονομάζεται μετάνοια. Το Αποστολικό κήρυγμα της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας και στο θέμα αυτό είναι σαφέστατο και κρυστάλλινο.

Αφού, εννοείται, έχει προηγηθεί το Μυστήριο του Βαπτίσματος και το Χρίσμα, απαιτείται ο ισόβιος αγώνας. Ο όμορφος αγώνας της καθάρσεως, για να τον διαδεχθεί η ευλογημένα κατάσταση του φωτισμού. Αναγκαία όμως προϋπόθεση της οδού της χάριτος, όπως κηρύσσει ο Αρχηγός της Πίστεώς μας, είναι η μετάνοια. Η αλλαγή δηλ. της νοοτροπίας. Η αλλαγή-διόρθωση και ισορροπία του νοός που εδρεύει στην καρδιά, της παγίωσης του όλου φρονήματος στις θείες εντολές. Αυτή είναι η νόμιμη, η αποκαλυπτική και η Βασιλική οδός προς το καθ' ομοίωσιν και προς τον ακύμαντο λιμένα της Βασιλείας των ουρανών.

Υπάρχει άραγε αμφιβολία ότι η πραγμάτωσις του σαλπίσματος και του προσκλητηρίου αυτού της μετανοίας που μας κάνει ο ίδιος ο Κύριος, συντελείται μόνο μέσα στο χώρο της Εκλογής Του, της Εκκλησίας μας;

Μόνο άσχετοι ή πεμπτοφαλαγγίτες της Ορθοδοξίας μας θα μπορούσαν να ισχυριστούν το αντίθετο. Ότι δηλ. ο καρπός της μετανοίας μπορεί να παραχθεί και εκτός Εκκλησίας.

Και, οπωσδήποτε, αυτή η μετάνοια δεν χαρακτηρίζεται με ένα συναισθηματισμό «θρησκευτικού περιεχομένου».

Αποτελεί τρόπο ζωής που είναι αδύνατον ο άνθρωπος εξ' αρχής να αντιληφθεί την έκταση, και το βάθος της θείας αυτής δωρεάς που ονομάζεται μετάνοια. Ξεκινά μεν από την απόρριψη και το μίσος κατά της αμαρτίας , που σηματοδοτείται με την εξομολόγηση και τη θλίψη για το αμαρτωλό παρελθόν και φτάνει μέχρι τον θρήνο για όλον τον «Αδάμ». Για όλο το ανθρώπινο γένος. Βιώματα δηλ. της κατάστασης που γεύονται οι φωτισμένοι και οι θεούμενοι αδελφοί μας, οι οποίοι δια της παγκοσμίου μετανοίας και της θεοϋφαντης ταπείνωσης, μας αποκαλύπτουν τα μυστήρια και τον ασφαλή δρόμο για τη δική μας Χριστοποίηση.

Αδελφοί μου. Ήδη διανύουμε τον πρώτο μήνα του νέου έτους που μας αξίωσε η Χάρις του Θεού.

Συνειδητοποιούμε, ότι η κλεψύδρα του χρόνου και μάλιστα του προσωπικού μας , όσο περνά ο καιρός γίνεται ανελέητος. Δεν έχουμε λοιπόν, παρά να παραδεχθούμε ότι το κύριο έργο που μας καταρτίζει και που μας οδηγεί προς τον τελικό μας στόχο και σκοπό είναι η μετάνοια.

Η μετάνοια η αυθεντική που ξεκινά από τις αστοχίες μας έως και το σύνολο της παγκόσμιας αποστασίας που τραγικά όλοι βιώνουμε.

Είθε ο Κύριός μας, να μας χαρίσει το ατίμητο δώρο της αλλαγής του νοός και εμείς να συνειδητοποιούμε την την ταλαίπωρη κατάστασή μας, προσφέροντας την όλη ύπαρξή μας σ' Αυτόν τον Κύριό μας και Θεό μας. Αμήν.