Επιστολή Βοηθού Συνηγόρου του Πολίτη προς τον Υφυπουργό Παιδείας για το 132 Δημοτικό σχολείο (αναφορά και στην πρωινή προσευχή)

Με Επιστολή του προς τον Υφυπουργό Παιδείας κ. Λυκουρέντζο ο Βοηθός Συνήγορος του Πολίτη κ. Μόσχος θέτει ερωτήματα για το 132ο Δημοτικό σχολείο υποστηρίζοντας ουσιαστικά τις ενέργειες της προηγούμενης Διευθύντριας κ. Πρωτονοταρίου. Ασχολείται μάλιστα ο Συνήγορος και με το ζήτημα της πρωινής προσευχής η οποία στο συγκεκριμένο σχολείο είχε αντικατασταθεί από ποίημα του Ρίτσου. (Διαβάστε τη σχετική παλαιότερη ανάρτησή μας: http://thriskeftika.blogspot.com/2009/03/132.html)
Εμείς δημοσιεύουμε την Επιστολή για να φανεί ξεκάθαρα ότι στον πόλεμο εναντίον κάθε χριστιανικού στοιχείου στα ελληνικά σχολεία συμμετέχουν (είναι ολοφάνερο πια) και οι Ανεξάρτητες Αρχές. Και ρωτάμε μόνο αυτό: Γιατί ποτέ ο Συνήγορος δεν παρενέβη για τα σχολεία στα οποία σιωπηρώς δεν γίνεται πρωινή προσευχή;

Η Επιστολή του Βοηθού Συνηγόρου προς τον Υφυπουργό Παιδείας

Αθήνα 2.7.2008

Αρ. Πρωτ. 3026/2008/1

Προς:Αξιότιµο κ. Ανδρέα Λυκουρέτζο,

Υφυπουργό Εθνικής Παιδείας και Θρησκευµάτων
Αν. Παπανδρέου 37 15180 Μαρούσι
Αξιότιµε κύριε Υφυπουργέ,

Καθ’ όλη τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς 2007-2008 o Συνήγορος του Πολίτη παρακολούθησε το θέµα που έχει ανακύψει σχετικά µε τη λειτουργία του 132ου ∆ηµοτικού Σχολείου Αθήνας, δεδοµένης της δηµοσιότητας που έχει προσλάβει µε σειρά δηµοσιευµάτων του τύπου αλλά και δηµόσιων συζητήσεων/ηµερίδων. Επιπλέον, ο Συνήγορος έχει δεχτεί δυο αναφορές, στις οποίες επισηµαίνεται σειρά από ζητήµατα τα οποία προέκυψαν στη λειτουργία του Σχολείου κατόπιν της τοποθέτησης καινούριου διευθυντή κατά τον µήνα Νοέµβριο του έτους 2007.Όπως αναφέρθηκε στον Συνήγορο του Πολίτη, και όπως ήδη γνωρίζετε, το συγκεκριµένο σχολείο επί αρκετά έτη και υπό την διεύθυνση της κας Στέλλας Πρωτονοταρίου είχε προβεί σε σειρά ενεργειών, προκειµένου να καλυφθούν οι ειδικές µαθησιακές και γλωσσικές ανάγκες των αλλοδαπών µαθητών, να αντιµετωπισθούν ζητήµατα σχέσεων και συµπεριφορών τους, αλλά και να καλλιεργηθεί η σύσφιξη των σχέσεων του σχολείου µε τους γονείς και κηδεµόνες των παιδιών αυτών. Οι ενέργειες αυτές περιλάµβαναν µεταξύ άλλων:α) τη λειτουργία προγραµµάτων Αγωγής Υγείας, Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Ολυµπιακής Παιδείας, κ.α. που έδιναν έµφαση στην προαγωγή της συµµετοχής των µαθητών στη σχολική ζωή, την καλλιέργεια του αλληλοσεβασµού, την πρόληψη της βίας κ.λ.π.β) τη λειτουργία τµήµατος υποδοχής στο σχολείο για την εκπαιδευτική ενίσχυση των µαθητών που είχαν έρθει πρόσφατα στην Ελλάδαγ) τη λειτουργία τµηµάτων µητρικής γλώσσας για αλλοδαπούς µαθητές, β) τη διδασκαλία ελληνικών στους γονείς των αλλοδαπών µαθητών που δεν γνώριζαν ελληνικά,γ) την πολύγλωσση έκδοση των ανακοινώσεων του σχολείου και δ) την αντικατάσταση της Κυριακής προσευχής «Πάτερ Ηµών» µε το ποίηµα-προσευχή του Γ. Ρίτσου «Πρωινό Άστρο», µε στόχο να είναι ευρύτερα κατανοητή και αποδεκτή από τους µαθητές που στην πλειονότητά τους ανήκουν σε διαφορετικά δόγµατα από αυτό της Ορθόδοξης Ελληνικής Εκκλησίας.Το εν λόγω σχολείο έχει αποκοµίσει βραβεία και θετικά σχόλια από επίσηµους φορείς, (ενδεικτικά αναφέρουµε: ∆ίπλωµα συγχαρητηρίων από την Ελληνική Επιτροπή της UNICEF και το ΥΠΕΠΘ για τη συµµετοχή στο Εκπ. Πρόγραµµα «Σχολεία Υπερασπιστές των Παιδιών 2002-2003 µε θέµα Ρατσισµός-Ξενοφοβία- ∆ιακρίσεις, ευχαριστήρια επιστολή για την επίσκεψη που πραγµατοποίησαν µεταπτυχιακοί φοιτητές του Boston College , Massachussetts κατόπιν έγκρισης του ΥΠΕΠΘ στην οποία σχολιάζεται η «παραδειγµατική λειτουργία και το κλίµα της τάξης…», 1ο βραβείο από τη διεθνή Μ.Κ.Ο. Mentor Foundation για το πρόγραµµα πρόληψης που εφαρµόστηκε για 2 έτη σε συνεργασία µε το ΚΕ.Θ.Ε.Α.,κλπ) κυρίως όσον αφορά τη συσπείρωση των µελών της σχολικής κοινότητας και την ανάπτυξη λειτουργικών σχέσεων συνεργασίας ανάµεσά τους, αλλά και για ειδικές ενέργειές του, όπως το πρόγραµµα Αγωγής Υγείας που διεξήχθη σε συνεργασία µε το ΚΕΘΕΑ και είχε ως αντικείµενο την εκπαίδευση στην επίλυση των συγκρούσεων µεταξύ των µαθητών και την ανάπτυξη της υπευθυνότητάς τους.

Σύµφωνα µε τους ισχυρισµούς των πολιτών που έχουν προσφύγει στον Συνήγορο, αλλά και σύµφωνα µε δηµοσιεύµατα στον τύπο και στο διαδίκτυο, µε την αλλαγή διευθυντή που προέκυψε κατά τις κρίσεις των διευθυντών τον Νοέµβριο του 2007, επήλθε ξαφνικά στο σχολείο αλλαγή ως προς όλα τα παραπάνω. Η αλλαγή αυτή περιελάµβανε την άµεση διακοπή των µαθηµάτων µητρικής γλώσσας που απευθύνονταν στα παιδιά καθώς και της ελληνικής γλώσσας προς τους γονείς, την παύση λειτουργίας του τµήµατος υποδοχής και την επαναφορά της Κυριακής Προσευχής.

Προκειµένου να σχηµατίσει ιδία αντίληψη των όσων έχουν συµβεί στο εν λόγω σχολείο, ο Συνήγορος του Πολίτη πραγµατοποίησε επίσκεψη στις 15 Απριλίου 2008, κατά την οποία συναντήθηκε µε τον ∆ιευθυντή του σχολείου κ. Εµµανουήλ Γιουτλάκη, τον Σύλλογο ∆ιδασκόντων και τους µαθητές της ΣΤ΄ τάξης. Η συνάντηση µε τους µαθητές έγινε κατά το πρότυπο των συναντήσεων που εν γένει πραγµατοποιεί ο Συνήγορος σε διάφορα σχολεία, µε έµφαση στην επικοινωνία σχετικά µε τα δικαιώµατα του παιδιού και µε µέριµνα ώστε να µη δηµιουργηθεί αναστάτωση στους µαθητές.Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης αυτής:α) ο κ. Γιουτλάκης µας ενηµέρωσε ότι ο ρόλος του στη διεύθυνση του σχολείου είναι «τυπικός» και εποµένως για οτιδήποτε θα θέλαµε να ενηµερωθούµε σχετικά µε τη λειτουργία του σχολείου και τις εντολές που υπήρχαν εκ µέρους του Υπουργείου σχετικά µε τις αλλαγές στη συγκεκριµένη σχολική µονάδα, θα πρέπει να επικοινωνήσουµε µε τον υφυπουργό κ. Λυκουρένζο.β) Επιπλέον ο κ. Γιουτλάκης ανέφερε ότι τοποθετήθηκε σε αυτή τη θέση µε βασικό στόχο να δοθεί τέλος στη διαφορετική λειτουργία του σχολείου και στην απόκλιση από τον τρόπο που λειτουργούν γενικά τα δηµοτικά σχολεία στη χώρα.γ) Ο κ. Γιουτλάκης έκανε λόγο για σειρά παρατυπιών και παρανόµων ενεργειών των περασµένων χρόνων και ανέφερε ότι για αυτά τα θέµατα έχει ήδη ξεκινήσει σχετική έρευνα από το Υπουργείο.γ) Σε ερώτησή µας σχετικά µε τη λειτουργία του τµήµατος υποδοχής επιβεβαίωσε ότι αυτή σταµάτησε «εν µία νυκτί» κατόπιν προφορικής απόφασης που κοινοποιήθηκε στο σχολείο από το αρµόδιο ΠΥΣ∆Ε, ενώ ο ίδιος δεν προέβη σε καµία έγγραφη ενέργεια προκειµένου να αποκαταστήσει τη λειτουργία αυτή.δ) Τέλος, όταν ρωτήθηκε ως προς τις αντιδράσεις των παιδιών σε όσα έχουν συµβεί µας απάντησε ότι «για λίγα χρόνια µόνο θα είναι το πρόβληµα, µετά τα µεγάλα παιδιά θα φύγουν και τα µικρότερα δεν θα θυµούνται».

Στη συνέχεια πραγµατοποιήσαµε συνάντηση µε τον Σύλλογο ∆ιδασκόντων, στην οποία ήταν παρών και ο ∆ιευθυντής. Η σχέση του ∆ιευθυντή µε τον Σύλλογο ∆ιδασκόντων φάνηκε εξαιρετικά προβληµατική, γεγονός που δηµιουργεί εύλογα ερωτήµατα ως προς την εύρυθµη λειτουργία του σχολείου. Οι εκπαιδευτικοί επανέλαβαν το ιστορικό του σχολείου το οποίο µας ήταν ήδη γνωστό και εξέφρασαν τη δυσκολία που υφίσταται στη σχέση µε τον καινούριο διευθυντή αλλά και την απογοήτευσή τους για την απαξίωση όλου του έργου που είχε γίνει στο σχολείο έως τον Νοέµβριο του 2007. Οι ίδιοι επεσήµαναν ότι είχαν προσφέρει επί σειρά ετών πολλές ώρες εθελοντικής εργασίας, ενώ έχουν δεχτεί αναγνώριση από σειρά φορέων µε επιβράβευση για το έργο τους, σηµειώνοντας ότι όλα αυτά ήταν σε γνώση του ΥΠΕΠΘ. Σήµερα, όλες αυτές οι θεωρούµενες έως πρότινος καλές πρακτικές έχουν σταµατήσει, ενώ επιπλέον αρκετές αντιµετωπίζονται ως παράνοµες. Οι εκπαιδευτικοί επίσης ανέφεραν ότι οι αλλαγές συνέβησαν µε τρόπο αιφνίδιο, κάτι πουξένισε ιδιαίτερα τους µαθητές του σχολείου, χωρίς να δηµιουργείται ένα νέο κλίµα εµπιστοσύνης και επικοινωνίας µεταξύ διεύθυνσης και µαθητών.

Τέλος, στο πλαίσιο των επισκέψεων του Συνηγόρου του Παιδιού στα σχολεία και του προγράµµατος «τα παιδιά συναντούν τον Συνήγορό τους», για το οποίο έχει εκδοθεί σχετική ενηµερωτική εγκύκλιος από το ΥΠΕΠΘ1, συναντήσαµε τους µαθητές της ΣΤ΄ τάξης στην οποία περιλαµβάνονταν 32 παιδιά εκ των οποίων µόνο τα 5 µε ελληνική υπηκοότητα. Η συνάντησή µας µε τους µαθητές ήταν εξαιρετικά ενδιαφέρουσα.α) Καταρχάς έγινε φανερό ότι τα παιδιά αυτά ήταν εξοικειωµένα µε διαδικασίες συµµετοχικής µάθησης και οµαδικής εργασίας, κάτι που προφανώς συνδέεται µε την επί σειρά ετών εφαρµογή σχετικών παιδαγωγικών µεθόδων από τους εκπαιδευτικούς και τη συµµετοχή τους σε προγράµµατα, αγωγής υγείας, περιβαλλοντικά, κλπ.β) Ήταν µια οµάδα παιδιών σαφώς διαφοροποιηµένη από την πλειονότητα των µαθητών που έχουµε συναντήσει σε σχολεία σε όλη την ελληνική επικράτεια ως προς τη δυνατότητά τους να εκφράζουν τις απόψεις τους, να επιχειρηµατολογούν, να συµµετέχουν στις συζητήσεις και να σχετίζονται µε τρόπο δηµιουργικό και όχι µέσα από άγονες αντιπαραθέσεις.γ) Μέσα από τη συζήτηση µε τα παιδιά αναδείχθηκε αφενός η πολύ θετική τους στάση για τους εκπαιδευτικούς και το σχολείο τους και η έκφραση συναισθηµάτων χαράς και ικανοποίησης για τις σχέσεις που είχαν αναπτύξει στα χρόνια της φοίτησής τους στο δηµοτικό, αφετέρου δε η δυσαρέσκεια και η ανησυχία τους ως προς τις αλλαγές που συνέβησαν φέτος, η αδυναµία τους να κατανοήσουν την αναγκαιότητα των αλλαγών αυτών, αλλά και τον τρόπο µε τον οποίο επιβλήθηκαν από τη διεύθυνση.Το σχετικό αίτηµά τους ήταν σαφές και θα µπορούσε να συνοψιστεί ως ακολούθως: «Εµείς τα παιδιά χρειαζόµαστε τον διευθυντή και τους εκπαιδευτικούς να βρίσκονται κοντά µας και να µας βοηθούν να µαθαίνουµε µε ευχάριστο τρόπο, να εκφραζόµαστε και να συνεργαζόµαστε, να νοιώθουµε ότι το σχολείο µας σέβεται, µας υποστηρίζει και καταλαβαίνει τις ανάγκες µας, όπως γινόταν τα τελευταία χρόνια. Οι αλλαγές που συνέβησαν φέτος στο σχολείο µας, µας κάνουν να νοιώθουµε ότι όλα τα όµορφα πράγµατα που κάναµε στο παρελθόν και οι καλές σχέσεις που είχαµε µε τη διεύθυνση δεν µπορούν να υπάρχουν πλέον. Αν µπορείτε, να κάνετε κάτι για τα µικρότερα παιδιά γιατί εµείς θα φύγουµε από το σχολείο αυτό την επόµενη χρονιά». Οι µαθητές δηλαδή επιβεβαίωσαν, έστω και από µια άλλη οπτική γωνία, το σχετικό σχόλιο του διευθυντή, ότι δηλαδή θα πρέπει να δοθεί προσοχή στο µέλλον του σχολείου και στη διασφάλιση της καλής λειτουργίας του.

Από την επίσκεψή µας στο σχολείο αυτό:1. Η εντύπωση που αποκοµίσαµε είναι ότι πρόκειται για ένα σχολείο βρίσκεται σε έντονη κρίση και βιώνει µια εσωτερική αντιπαράθεση των µελών της εκπαιδευτικής κοινότητας. Ωστόσο, δεν διαπιστώσαµε καµία ενέργεια από τη διεύθυνση του σχολείου, προκειµένου να εκτονωθεί η ένταση µε γνώµονα το συµφέρον των ανηλίκων µαθητών.2. ∆ιακρίναµε την αδυναµία του ∆ιευθυντή να λειτουργήσει ως εγγυητής της καλής ατµόσφαιρας και της επικοινωνίας ανάµεσα στα µέλη της σχολικής κοινότητας, σύµφωνα µε τις εκ του νόµου αρµοδιότητές του.3. ∆ιαπιστώσαµε την έντονη απογοήτευση του συλλόγου διδασκόντων (των παρόντων 10 εκπαιδευτικών κατά την επίσκεψή µας) µε διάχυτη την αίσθηση ότι οι προσπάθειές τους σε χρόνο, κόπο και συναισθηµατική επένδυση στη δουλειά τους δεν έχουν αναγνωριστεί από την Πολιτεία.1 σχετική εγκύκλιος του ΥΠΕΠΘ: http://www.0-18.gr/downloads/egkiklios%20YPEPTH-2007.doc Αναλυτικότερη ενηµέρωση για τις δράσεις του Συνηγόρου στα σχολεία στο:http://www.0-18.gr/gr/adults/sinigoros_sxolia_ad .html4. Είναι εµφανής η αναγνώριση και η εκτίµηση των εκπαιδευτικών και του έργου τους από τους µαθητές. Αξίζει να σηµειωθεί ότι το στοιχείο αυτό είναι κρίσιµο σε µια προσπάθεια αξιολόγησης της αποτελεσµατικότητας των εκπαιδευτικών µέσων και της εφαρµοζόµενης παιδαγωγικής µεθοδολογίας.5. ∆ιαπιστώσαµε την αγωνία των µαθητών σχετικά µε την πορεία εξέλιξης του σχολείου και την ανάγκη τους να διαπιστώσουν ότι η διεύθυνση του σχολείου και οι εκπαιδευτικοί τελούν σε αγαστή συνεργασία η οποία µεταφέρεται και στο επίπεδο των σχέσεών τους µε τους µαθητές και τους γονείς τους.

Λαµβάνοντας υπόψη τα παραπάνω θα θέλαµε να θέσουµε υπόψη σας τα εξής:Το 132ο ∆ηµοτικό Σχολείο έχει πρωτίστως αλλοδαπούς µαθητές. Μόνο το 32% των µαθητών έχουν ελληνική υπηκοότητα. Το γεγονός αυτό και µόνον υποδηλώνει την αναγκαιότητα λήψης ειδικών παιδαγωγικών µέτρων, προκειµένου:α) οι αλλοδαποί µαθητές να έχουν την απαραίτητη βοήθεια για την εκµάθηση της ελληνικής γλώσσας,β) οι µαθητές µεταξύ τους να αναπτύσσουν φιλικές σχέσεις και να αποτρέπονται φαινόµενα βίας, ρατσισµού και περιθωριοποίησης,γ) στο σχολείο να καλλιεργείται κλίµα συνεργατικότητας και αλληλοσεβασµού ανάµεσα σε όλα τα µέλη της σχολικής κοινότητας (εκπαιδευτικούς, γονείς, µαθητές)δ) οι αλλοδαποί γονείς να προσελκύονται από το σχολείο, να επικοινωνούν µε τους εκπαιδευτικούς και να αναπτύσσονται συνεργατικές σχέσεις µαζί τους εις όφελος των παιδιών τους,δ) οι εκπαιδευτικοί να ενισχύονται µε ειδικά εκπαιδευτικά µέσα και µεθοδολογία αξιοποιώντας τα διαθέσιµα βοηθήµατα της Ελληνικής Πολιτείας (τάξεις υποδοχής, προγράµµατα Αγωγής Υγείας, περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, κλπ) ώστε να επιτυγχάνεται στο µέγιστο βαθµό η στήριξη και ενθάρρυνσή τους στο δύσκολο έργο τους.Παρά τον µεγάλο αριθµό αλλοδαπών µαθητών το εν λόγω σχολείο δεν έχει οριστεί ως σχολείο διαπολιτισµικής εκπαίδευσης. Μπορεί ωστόσο -όπως έχει κάνει ήδη- µέσα από επιπρόσθετα προγράµµατα να αναπτύξει δραστηριότητες που συµβάλλουν στην τόνωση της συµµετοχής και στη σύσφιξη των σχέσεων µεταξύ των µελών της σχολικής κοινότητας.

Ειδικότερα ως προς τον ρόλο του διευθυντή του σχολείου θα θέλαµε να επισηµάνουµε τα παρακάτω:Ο ρόλος του διευθυντή του σχολείου περιγράφεται αναλυτικά στην µε αριθ. Φ.353.1./324/105657/∆1/02 (ΦΕΚ Β 1340/16-10-02) ΥΑ: Καθορισµός των ειδικότερων καθηκόντων και αρµοδιοτήτων των προϊσταµένων των περιφερειακών υπηρεσιών πρωτοβάθµιας και δευτεροβάθµιας εκπαίδευσης, των διευθυντών και υποδιευθυντών των σχολικών µονάδων και ΣΕΚ και των συλλόγων των διδασκόντων.Ενδεικτικά αναφέρουµε τα παρακάτω:Άρθρο 27Έργο των ∆ιευθυντών των σχολικών µονάδων1. Ο ∆ιευθυντής της σχολικής µονάδας βρίσκεται στην κορυφή της σχολικής κοινότητας και είναι διοικητικός αλλά και επιστηµονικός παιδαγωγικός υπεύθυνος στο χώρο αυτό.2. Ειδικότερα ο ∆ιευθυντής της σχολικής µονάδας:α) Καθοδηγεί τη σχολική κοινότητα ώστε να θέσει υψηλούς στόχους και να εξασφαλίσει τις προϋποθέσεις για την επίτευξή τους για ένα σχολείο δηµοκρατικό και ανοικτό στην κοινωνία.β) Καθοδηγεί και βοηθεί τους εκπαιδευτικούς στο έργο τους και ιδιαίτερα τους νεότερουςαναλαµβάνει πρωτοβουλίες εκπαιδευτικού και παιδαγωγικού χαρακτήρα και οφείλεινα αποτελεί παράδειγµα.γ) Φροντίζει ώστε το σχολείο να γίνει στοιχειώδης µονάδα επιµόρφωσης τωνεκπαιδευτικών σε θέµατα διοικητικά, παιδαγωγικά και επιστηµονικά.δ) Προΐσταται των εκπαιδευτικών και συντονίζει το έργο τους Συνεργάζεται µαζί τουςισότιµα και µε πνεύµα αλληλεγγύης. ∆ιατηρεί και ενισχύει την συνοχή τουΣυλλόγου ∆ιδασκόντων, αµβλύνει τις αντιθέσεις, ενθαρρύνει τις πρωτοβουλίεςτων εκπαιδευτικών, εµπνέει και παρέχει θετικά κίνητρα σ΄ αυτούς.ε) Ελέγχει την πορεία των εργασιών και κατευθύνει τους εκπαιδευτικούς ώστε να ανταποκρίνονται έγκαιρα στις υποχρεώσεις που ανέλαβαν. Τέλος αξιολογεί τους εκπαιδευτικούς όπως η νοµοθεσία ορίζει, έχοντας ως γνώµονα της αξιολόγησής του τους στόχους της αξιολόγησης

Άρθρο 28

Γενικά καθήκοντα και αρµοδιότητες των ∆ιευθυντών σχολείων1. Ο ∆ιευθυντής ή ο Προϊστάµενος σχολείου συνεργάζεται µε τους Σχολικούς Συµβούλους τα Στελέχη της ∆ιοίκησης τους εκπαιδευτικούς καθώς και τους µαθητές και τους γονείς για την από κοινού επίτευξη των εκπαιδευτικών στόχων. Ενθαρρύνει το διδακτικό προσωπικό να αναλαµβάνει πρωτοβουλίες οι οποίες συµβάλλουν στη διαπαιδαγώγηση ελεύθερων, υπεύθυνων, δηµοκρατικών και ευαισθητοποιηµένων πολιτών.2. Ειδικότερα:α) Εκπροσωπεί το σχολείο σε όλες τις σχέσεις του µε τους τρίτους.β) Παραµένει στο σχολείο όλες τις εργάσιµες ώρες και είναι υπεύθυνος για την οµαλήλειτουργία του σχολείου και το συντονισµό της σχολικής ζωής.γ) Εφαρµόζει τους νόµους τα προεδρικά διατάγµατα, τις κανονιστικές αποφάσεις τιςεγκυκλίους και τις υπηρεσιακές εντολές των Στελεχών ∆ιοίκησης είναι υπεύθυνος για τηντήρησή τους και υλοποιεί τις αποφάσεις του Συλλόγου των ∆ιδασκόντων.δ) Προωθεί, σε συνεργασία µε το Σύλλογο ∆ιδασκόντων, το ∆ιευθυντήΕκπαίδευσης ή Προϊστάµενο Γραφείου και τους Σχολικούς Συµβούλους, τηλειτουργία τµηµάτων Πρόσθετης ∆ιδακτικής Στήριξης, Ενισχυτικής ∆ιδασκαλίας,τάξεων υποδοχής, φροντιστηριακών τµηµάτων, τµηµάτων διευρυµένουωραρίου, Ολοήµερου σχολείου και των λοιπών εκπαιδευτικών καινοτοµιών και έχει την ευθύνη για την οργάνωση και τη λειτουργία αυτών.ι) Έχει την παιδαγωγική ευθύνη για τη διαµόρφωση θετικού κλίµατος στοσχολείο και για την ανάπτυξη αρµονικών σχέσεων ανάµεσα στα µέλη τηςσχολικής κοινότητας.Εντούτοις, κατά τη διάρκεια της επίσκεψής µας και της συζήτησης µε τον κ. Γιουτλάκη έγινε φανερό ότι η τοποθέτησή του στο σχολείο αυτό συνοδεύτηκε από µια προφορική οδηγία των ανωτέρων του ως προς το χειρισµό των θεµάτων της συγκεκριµένης σχολικής µονάδας, µε κυρίαρχο στοιχείο την αναστολή όλων των προηγούµενων επιπρόσθετων δράσεών της, που κρίνονταν ως «παράτυπες», χωρίς όµως να αναλαµβάνεται οποιαδήποτε πρωτοβουλία για την εξάλειψη των εντάσεων και την ανάπτυξη αρµονικών σχέσεων και συνεργασίας µεταξύ των µελών της σχολικής κοινότητας, στοιχείο απαραίτητο για την εύρυθµη λειτουργία κάθε σχολικής µονάδας.

Περαιτέρω, από το µε Α.Π. 251/18-12-2007 απαντητικό έγγραφο που απευθύνει ο Σχολικός Σύµβουλος κ. Σαλαµούρας στον κ. Γιουτλάκη κατόπιν σχετικών αιτηµάτων προκύπτουν τα εξής:1) Έχει υποβληθεί σχετικό ερώτηµα στη ∆/νση Σπουδών Π.Ε. του ΥΠΕΠΘ σχετικά µε το θέµα της πρωινής προσευχής.2) Η λειτουργία τµήµατος υποδοχής ή/και φροντιστηριακού τµήµατος µπορεί να πραγµατοποιηθεί εφόσον γίνει σειρά ενεργειών όπως αυτές προβλέπονται από τη σχετική Υ.Α. Οι ενέργειες αυτές πρέπει να γίνονται αρµοδίως από τον ∆ιευθυντή του σχολείου σε συνεργασία µε τον Σύλλογο διδασκόντων, τον Προιστάµενο του οικείου Γραφείου Π.Ε. και τους Σχολικούς Συµβούλους όπως προβλέπεται από την Υ.Α. στην οποία περιγράφονται τα καθήκοντα και οι αρµοδιότητές τους.3) Στο σχολείο µπορούν να πραγµατοποιούνται πολιτιστικές και άλλεςδραστηριότητες, «το πρόγραµµα εκµάθησης ελληνικής γλώσσας για µετανάστες γονείς …µπορεί να ενταχθεί στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων αυτών».4) Ως προς τη διδασκαλία της µητρικής γλώσσας αλλοδαπών µαθητών, «σταπλαίσια του φροντιστηριακού τµήµατος µπορεί να διδαχθεί η γλώσσα και ο πολιτισµός τηςχώρας προέλευσης των µαθητών…».Από τα παραπάνω προκύπτει ότι ακόµη και κατόπιν της τοποθέτησης του κ. Γιουτλάκη και της παύσης των επίµαχων προγραµµάτων, υπήρξε σχετική θετική απάντηση του Σχολικού Συµβούλου ως προς τη νοµιµότητα της λειτουργίας και συνέχισής τους.Πράγµατι όπως προκύπτει από την Υπουργική Απόφαση Φ10/20/Γ1/708/99: ∆ιαπολιτισµική Εκπαίδευση - Ίδρυση και λειτουργία Τάξεων Υποδοχής και Φροντιστηριακών Τµηµάτων η λειτουργία τάξεων υποδοχής και φροντιστηριακών τµηµάτων έχει προβλεφθεί προκειµένου να γίνει πιο αποτελεσµατική και συµµετοχική -ενεργητική η εκπαίδευση παλιννοστούντων και αλλοδαπών µαθητών. Περαιτέρω και σύµφωνα µε την εν λόγω Υ.Α. «…το µάθηµα της γλώσσας και κουλτούρας της χώρας προέλευσης είναι προαιρετικό και, εφόσον υπάρξει ικανός αριθµός µαθητών (7-15) διδάσκεται για 4 ώρες την εβδοµάδα εκτός του ωρολογίου προγράµµατος στην περίπτωση που η τάξη έχει πλήρες ωρολόγιο πρόγραµµα.».Η αντίληψη από την οποία φαίνεται να εµφορείται η νέα διεύθυνση του σχολείου για τα θέµατα αυτά αναδεικνύεται από το περιεχόµενο της επιστολής του ∆ιευθυντή κ. Γιουτλάκη που δηµοσιεύθηκε τον Απρίλιο του 2008, όπου µεταξύ άλλων αναφέρεται: …«Όταν ξεκίνησαν τα µαθήµατα το ποσοστό των Ελλήνων µαθητών ήταν 45% και των αλλοδαπών 55%. Σήµερα το ποσοστό είναι αντίστοιχα 25% και 75%. Άρα κάποιοι µπορούν να ισχυριστούν ότι τα µαθήµατα αυτά είχαν σαν αποτέλεσµα να φύγουν Έλληνες µαθητές και αντίστοιχα να γράφονται αλλοδαποί µαθητές που πολλές φορές µερικοί από αυτούς δεν είχαν δικαίωµα εγγραφής, υπέρβαση ορίων. Σε όλα τα σχολεία του κέντρου της Αθήνας υπάρχει µεγάλος αριθµός αλλοδαπών µαθητών σε ορισµένα ίσως µεγαλύτερος από τους µαθητές του 132ου . Εκεί γιατί δεν γίνονται οι αντίστοιχες δράσεις; Οι δάσκαλοι εκεί είναι αδιάφοροι για την πορεία των µαθητών τους; Γιατί πρέπει να απαξιώνουµε τη δουλειά τόσων δασκάλων που δίνουν τη καθηµερινή µάχη του µαυροπίνακα και να αυτοχρηζόµαστε µόνο εµείς ως υπέρµετρα ευαίσθητοι, αντιρατσιστές και οι µόνοι που ενδιαφερόµαστε για τους αλλοδαπούς και για την ένταξή τους; Αυτό είναι προσβολή προς το σύνολο του εκπαιδευτικού κόσµου.»Αξίζει να επισηµανθεί ότι είναι εξαιρετικά σηµαντικό οι πρωτοβουλίες που αναλαµβάνονται από µεµονωµένους ή οµάδες εκπαιδευτικών, εφόσον δεν υπάρχει σαφής παραβίαση του νόµου ή ενέργεια που θέτει σε κίνδυνο την σωµατική ή /και ψυχική υγεία των παιδιών, να αξιολογούνται ως προς το αποτέλεσµά τους στο σύνολο της σχολικής κοινότητας και, εφόσον αυτό κριθεί θετικό, να επιβραβεύονται ή αντίστοιχα να µην συνεχίζονται µε τεκµηριωµένες θέσεις ως προς τη µη αποτελεσµατικότητα τους.Είναι γεγονός ότι µεγάλη µερίδα εκπαιδευτικών επιλέγει να µην προβαίνει σε δράσεις που δεσµεύουν προσωπικό χρόνο ούτε σε εργασία πέραν αυτής που απαιτείται από τον νόµο. Η επιλογή αυτή σε καµία περίπτωση πάντως δεν λειτουργεί εις βάρος τους ούτε «απαξιώνονται ή προσβάλλονται». Αυτό όµως δεν µπορεί να αποτελεί κριτήριο αποδοκιµασίας ή τροχοπέδη για όσους επιλέγουν να κάνουν κάτι παραπάνω θεωρώντας ότι είναι προς το συµφέρον των παιδιών.Όσον αφορά το ποσοστό των αλλοδαπών µαθητών που φοιτούν στο σχολείο και τους λόγους αύξησής του, αυτοί θα πρέπει να διερευνηθούν σε σχέση µε τις αλλαγές που παρατηρούνται γενικότερα στα σχολεία της περιοχής, αφού άλλωστε και το συστεγαζόµενο δηµοτικό σχολείο (112ο), που δεν εφάρµοσε επιπρόσθετα παιδαγωγικά προγράµµατα και µαθήµατα µητρικής γλώσσας, όπως µας αναφέρθηκε, έχει εξ ίσου πολύ υψηλό ποσοστό αλλοδαπών µαθητών.Τέλος ο Συνήγορος του Παιδιού επιθυµεί να σηµειώσει µε ιδιαίτερη έµφαση το σηµαντικότερο εύρηµα της έρευνάς του: την αυξηµένη εκτίµηση και εµπιστοσύνη των παιδιών στους εκπαιδευτικούς και στο παιδαγωγικό περιεχόµενο της παρεχόµενης εκπαίδευσης στο σχολείο τους.Αυτό είναι ένα πολύτιµο στοιχείο, το οποίο δυστυχώς δεν αποτελεί τον κανόνα και δεν ισχύει σε πολλά σχολεία της χώρας που έχουµε επισκεφθεί. Οι δυσκολίες που αναδεικνύονται σε πολλές περιπτώσεις λόγω της αύξησης των σύγχρονων κοινωνικών προβληµάτων και της αδυναµίας των σχολείων να χειριστούν αποτελεσµατικά ζητήµατα που σχετίζονται µε τη βία, τον ρατσισµό και την αποξένωση, συνοδεύονται από ένα καθολικό αίτηµα για προαγωγή της συµµετοχής και της ακρόαση της γνώµης των παιδιών, σύσφιξη των σχέσεων του σχολείου µε τους γονείς και δίψα για µια πιο ουσιαστική και σύγχρονη εκπαίδευση.

Οι πρωτοβουλίες του Συλλόγου ∆ιδασκόντων του 132ου ∆ηµοτικού Σχολείου κατά τα τελευταία χρόνια, είχαν ως αποτέλεσµα, όπως διαπίστωσε ο Συνήγορος του Πολίτη, την πραγµάτωση σε σηµαντικό βαθµό µιας ατµόσφαιρας αλληλοσεβασµού και συνεργασίας ανάµεσα στα µέλη της σχολικής κοινότητας, το οποίο αποτελεί ζητούµενο στο πλαίσιο λειτουργίας των σχολικών µονάδων και της επιδίωξης του παιδαγωγικού ιδεώδους.Καταλήγοντας και λαµβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι οι οδηγίες ως προς τον χειρισµό των θεµάτων του 132ου ∆ηµοτικού σχολείου και την αναστολή των πρωτοβουλιών που είχαν αναληφθεί σε αυτό, είχαν, όπως µας αναφέρθηκε από τον ∆ιευθυντή κο Γιουτλάκη, κυρίως προφορικό και άτυπο χαρακτήρα εκ µέρους του Υπουργείου σας, παρακαλούµε όπως, δυνάµει του θεσµικού ρόλου της Ανεξάρτητης Αρχής «ο Συνήγορος του Πολίτη», όπως προκύπτει σύµφωνα µε τις προβλέψεις του νόµου 3094/2003, και ειδικότερα στο πλαίσιο της προάσπισης και προαγωγής των δικαιωµάτων του παιδιού και του διαµεσολαβητικού ρόλου της Αρχής κατά την εξέταση αναφορών που σχετίζονται µε ενδεχόµενες παραβιάσεις δικαιωµάτων των ανηλίκων, να µας ενηµερώσετε:Α. Αν για τις ειδικές δράσεις και πρωτοβουλίες που είχαν αναληφθεί από το 132ο ∆ηµοτικό σχολείο έχει υπάρξει κάποια αξιολόγηση αποτελεσµάτων την οποία έλαβε υπόψη του το Υπουργείο σας προκειµένου αυτές να ανασταλούν.Β. Ποια είναι η θέση του Υπουργείου σας σχετικά µε την ανάπτυξη πρωτοβουλιών εκ µέρους του Συλλόγου ∆ιδασκόντων του 132ου ∆ηµοτικού Σχολείου αλλά και οποιαδήποτε άλλης σχολικής µονάδας, σχετικά µε την ενίσχυση του παιδαγωγικού και κοινωνικοποιητικού ρόλου του σχολείου, την προσέγγιση των γονέων σύµφωνα µε τις γλωσσικές τους ανάγκες και την διεξαγωγή επιπρόσθετων εκπαιδευτικών προγραµµάτων που αποβλέπουν στην καταπολέµηση των διακρίσεων, στην υποστήριξη της κοινωνικής ένταξης και τη σύσφιξη των σχέσεων των µαθητών.Γ. Αν το Υπουργείο σας έχει διεξάγει έρευνα ή βρίσκεται σε διαδικασία διερεύνησης της νοµιµότητας συγκεκριµένων ενεργειών και πρωτοβουλιών που αναλήφθηκαν στο σχολείο αυτό.∆. Αν υπήρξε εντολή προς τη νέα διεύθυνση του σχολείου ως προς την αναστολή δράσεων και µε ποιον τρόπο υποστηρίχθηκε αυτή και ο Σύλλογος ∆ιδασκόντων του σχολείου στην διασφάλιση της εύρυθµης λειτουργίας της σχολικής µονάδας και στη διαµόρφωση του θετικής ατµόσφαιρας σε αυτήν.Ε. Αν υπήρξε απάντηση από την ∆ιεύθυνση Σπουδών Πρωτοβάθµιας Εκπαίδευσης στο ερώτηµα του Σχολικού Συµβούλου σχετικά µε την πρωινή προσευχή.ΣΤ. Τους τρόπους µε τους οποίους σκοπεύετε στο εξής να συνδράµετε στην εξοµάλυνση της λειτουργίας του σχολείου, λαµβάνοντας υπόψη πρωτίστως το συµφέρονκαι τις ανάγκες των µαθητών που φοιτούν σε αυτό και την δηµιουργία κλίµατος ασφάλειας και συνεργασίας.

Ειδικότερα, παρακαλούµε όπως εξετάσετε µε προσοχή την ενίσχυση «θετικών» µέτρων υποστήριξης της παιδαγωγικής και µαθησιακής σχολικής λειτουργίας, κατόπιν σχετικής αξιολόγησης και διαβούλευσης µε τους αρµόδιους επιστηµονικούς φορείς αλλά και τους εκπαιδευτικούς, που σήµερα διαχειρίζονται τη νέα πραγµατικότητα του πολυεθνικού, πολυγλωσσικού και πολυπολιστισµικού δηµόσιου ελληνικού σχολείου.Με την πεποίθηση ότι το απώτερο συµφέρον των παιδιών θα αποτελέσει κυρίαρχο γνώµονα των ενεργειών του Υπουργείου σας και ότι η νέα σχολική χρονιά θα ξεκινήσει µε καλύτερες συνθήκες για το 132° ∆ηµοτικό Σχολείο και σε αναµονή της απάντησή σας, παραµένουµε στη διάθεσή σας για οποιεσδήποτε διευκρινίσεις κριθούν απαραίτητες καθώς και για περαιτέρω συνεργασία προς την κατεύθυνση επίλυσης των θεµάτων που έχουν προκύψει.

Με τιµή,

Γιώργος Μόσχος

Βοηθός Συνήγορος του Πολίτη

για τα ∆ικαιώµατα του Παιδιού