Κωνσταντίνος Ι. Αντωνόπουλος, Η αποϊεροποίηση της μνήμης και της τιμής των Τριών Ιεραρχών

Η αποϊεροποίηση της μνήμης και της τιμής των Τριών Ιεραρχών

Κωνσταντίνος Ι. Αντωνόπουλος, θεολόγος M.Th.

Με την ευκαιρία της εορτής των Τριών Μεγάλων Ιεραρχών και με αφορμή τις πρόσφατες σχετικές εγκυκλίους του Υπουργείου Παιδείας για την Πρωτοβάθμια και τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση αξίζει να σχολιάσουμε κάποια γεγονότα.

Οι εγκύκλιοι του Υπουργείου Παιδείας διατηρούν το παλαιό πλαίσιο για την Πρωτοβάθμια εκπαίδευση ενώ για τη Δευτεροβάθμια η 30η Ιανουαρίου ορίζεται πλέον ως αργία. Και όσοι Σύλλογοι Διδασκόντων επιθυμούν να κάνουν εκδηλώσεις αφιερωμένες στην προσφορά των Τριών Ιεραρχών στα Γράμματα, μπορούν να το κάνουν με απόφασή τους και με ευθύνη τους κατά την προηγούμενη ημέρα.

Η εορτή γίνεται προσπάθεια να απογυμνωθεί από τό θρησκευτικό της περιεχόμενο και να μετατραπεί σε μια ακόμα ημέρα αργίας μαθητών και εκπαιδευτικών. Η Πολιτεία αποποιείται έτσι την ευθύνη της για την εκπαίδευση των νέων και αναθέτει στους Συλλόγους των Διδασκόντων την  ενδεχόμενη τιμή στους Τρεις Ιεράρχες. Και, όταν μιλάμε για απόδοση τιμής σύμφωνα με το αρμόδιο Υπουργείο είναι όχι στο συνολικό τους έργο αλλά μόνο στην προσφορά των αγίων στα Γράμματα. Βεβαιώνεται άλλωστε τούτο απο την εκ των πραγμάτων κατάργηση του  Εκκλησιασμού.

Το 2013 που υπήρξε παρόμοιο πρόβλημα με τον εορτασμό των Τριών Μεγάλων Ιεραρχών η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος απέστειλε  υπόμνημα διαμαρτυρίας στον τότε Υπουργό Παιδείας που ανάμεσα σε άλλα ανέφερε:

«Ἀξιότιμε κ. Ὑπουργέ, Ἡ Διαρκὴς Ἱερὰ Σύνοδος τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, κατὰ τὴν Συνεδρία Αὐτῆς τῆς 11ης μηνὸς Ὀκτωβρίου ἐ.ἔ., ἔλαβε τὴν ἀπόφαση νὰ ἀπευθυνθεῖ πρὸς τὸ πρόσωπό σας σχετικὰ μὲ τὴν Ἑορτὴ τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν.

Συγκεκριμένα, ἐπιθυμεῖ νὰ ἐκφράσει τὴν ἔντονη πικρία της, διότι, σύμφωνα μὲ ὑπουργικὸ ἔγγραφο, τὸ ὁποῖο ἀπεστάλη τὴν 27η Ἰανουαρίου π.ἔ. πρὸς τοὺς Διευθυντὲς Γυμνασίων καὶ Λυκείων, ΕΠΑ.Λ. καὶ ΕΠΑ.Σ., ἡ ὡς ἄνω σχολικὴ ἑορτὴ χαρακτηρίζεται πλέον “ἀργία”, μὲ ἁπλὴ δυνατότητα “συμμετοχῆς σὲ ἐκκλησιασμὸ” ἢ “σὲ ἑορταστικὲς ἐκδηλώσεις”.

Καθίσταται σαφὲς δι᾽ αὐτοῦ τοῦ ἐγγράφου ὅτι ἐπέρχεται πλήρης ἀλλοίωση τοῦ νοήματος τῆς ἑορτῆς τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν ὡς προστατῶν τῆς παιδείας μας.

Κατὰ πρῶτον, διαχωρίζεται ὁ ἑορτασμὸς μεταξὺ πρωτοβαθμίου καὶ δευτεροβαθμίου ἐκπαιδεύσεως, καὶ κατὰ δεύτερον, γιὰ τὴν τελευταία κατηγορία προσδιορίζεται πλέον ὡς ἀργία καὶ ὄχι ὡς σχολικὴ ἑορτή, συνοδευόμενη ἀπὸ ἐκκλησιασμό· θεωρεῖται δηλαδὴ μία ἀκόμη κοσμικὴ ἀργία χωρὶς ἐκκλησιαστικὸ χαρακτήρα, χωρὶς καμμία ἀναφορὰ στοὺς Τρεῖς σπουδαίους Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας, κατ᾽ ἐξοχὴν προστάτες τῆς παιδείας καὶ ὑπερμάχους τῶν ἑλληνικῶν (δηλαδὴ τῶν κοσμικῶν, ἐξωχριστιανικῶν, στὴν ἐποχὴ τους) γραμμάτων.

Τὸ γεγονὸς αὐτὸ ἐνέχει τὸν κίνδυνο νὰ φτάσουμε στὸ σημεῖο, ἐντὸς ὀλίγων ἐτῶν, τὰ παιδιά μας νὰ ἔχουν ἀργία τὴν 30ὴ Ἰανουαρίου χωρὶς νὰ γνωρίζουν τὸν λόγο. Ἐὰν εἶναι νὰ λάβει τέτοιον χαρακτήρα ἡ ἑορτή, φρονοῦμε ὅτι εἶναι προτιμότερο νὰ καταργηθεῖ καὶ ἀπὸ ἀργία. Τὸ ζήτημα δὲν ἀφορᾶ στὸ γεγονὸς ὅτι ἐλάχιστοι μαθητὲς καὶ μαθήτριες πλέον ἐκκλησιάζονται κατὰ τὴν συγκεκριμένη ἡμέρα, ἀλλὰ κυρίως στὸ ὅτι χάνεται βαθμηδὸν τόσο ἡ ἐκκλησιαστικὴ ὅσο καὶ ἡ κοσμικὴ σημασία τῆς ἑορτῆς αὐτῆς».

Το να αποκόπτει κάποιος τον εορτασμό των αγίων από την Εκκλησιαστική του αναφορά δείχνει ότι τους αποδέχεται μόνο ως κάποιους επιφανείς σοφούς με μεγάλη  συμβολή στα Γράμματα. Αλλά  οι Τρεις Ιεράρχες δεν είναι απλά κάποιοι σπουδαίοι σοφοί. Είναι πρώτα και κυρίως άγιοι κι’  αυτό είναι που ενοχλεί πολλούς σήμερα γιατί η προσφορά τους στα Γράμματα υπήρξε καρπός της πίστης τους στον Θεό. Κάθε λοιπόν γνήσιος εορτασμός των Τριών Ιεραρχών πρέπει να είναι αδιάσπαστος από το μυστήριο της αγιότητας, πού είναι μυστήριο εκκλησιαστικό και λειτουργικό. Η αποφυγή του εορτασμού των Τριών Ιεραρχών στα Εκκλησιαστικά πλαίσια τελικώς αποϊεροποιεί τη μνήμη και την τιμή τους, αλλοιώνει το νόημα της εορτής και την μετατρέπει όπως αναφέρει και η Ιερά Σύνοδος σε μια απλή κοσμική εκδήλωση.

Όπως έλεγε ο Νομπελίστας  ποιητής Γ. Σεφέρης: “Τα γράμματα είναι από τις πιο ευγενικές ασκήσεις κι από τους πιο υψηλούς πόθους του ανθρώπου. Η παιδεία είναι ο κυβερνήτης του βίου. Κι επειδή οι αρχές αυτές είναι αληθινές, πρέπει να μην ξεχνούμε πως υπάρχει μια καλή παιδεία εκείνη που ελευθερώνει και βοηθά τον άνθρωπο να ολοκληρωθεί σύμφωνα με τον εαυτό του και μια κακή παιδεία εκείνη που διαστρέφει και αποστεγνώνει και είναι μια βιομηχανία που παράγει τους ψευτομορφωμένους και τους νεόπλουτους της μάθησης, που έχουν την ίδια κίβδηλη ευγένεια με τους νεόπλουτους του χρήματος”.

Οι Tρεις Ιεράρχες αν και είναι προστάτες της Παιδείας και των γραμμάτων όμως είναι εξοβελισμένοι από την Παιδεία ακόμα και από το σημερινό θρησκειολογικὸ, πολυθρησκευτικό και ασπόνδυλο μάθημα των Θρησκευτικών.

Οι Τρεις Ιεράρχες δίδαξαν πως στην Παιδεία και στην Εκπαίδευση σημασία έχει το ήθος και όχι το σύστημα. Πολλά εκπαιδευτικά συστήματα έχουν  περάσει από τη χώρα μας. Κι όμως η Παιδεία μας πηγαίνει από το κακό στο χειρότερο. Ο ι. Χρυσόστομος γράφει  ότι θα απαλλασσόταν ο βίος μας από μύρια κακά, αν παιδεύαμε τα παιδιά μας να γίνουν φίλοι με τον Θεό. (Ρ. Θ. 51, 327)

Σήμερα βλέπουμε στα σχολεία μας μία υποβάθμιση της εορτής. Υποβάθμιση που εναρμονίζεται με τις επιδιὠξεις για αφελληνισμό και αποχριστιανοποίηση της Παιδείας μας.

Σε πείσμα των οπαδών αποτυχημένων πειραματισμών θέλουμε σήμερα ένα σχολείο το οποίο να δίνει πρότυπα ζωής και να «μορφώνει» πραγματικά δηλαδή να διαμορφώνει Ανθρώπους.