Ανοικτή επιστολή Αρχιεπισκόπου Ιερωνύμου προς τους εκπαιδευτικούς

Aνοικτή επιστολή προς τους Εκπαιδευτικούς

10/9/2009

Αγαπητοί μου,

Θα πρέπει να παραδεχθώ από την αρχή της χάραξης των γραμμών αυτών, ότι κινητήριος μοχλός της επιστολής αυτής είναι η αδυναμία μου να σας δω όλους από κοντά. Να χαρώ την ομορφιά της επικοινωνίας μαζί σας.
Όμως στον σκληρό πυρήνα της αδυναμίας αυτής κρύβεται η ελπίδα ότι, κάνοντας το πρώτο βήμα μιας επιστολής, θα προκύψουν τα επόμενα. Αυτά που όσο λίγα και αν είναι, ακόμα και αν το μόνο εφόδιο που έχουν είναι η «δυστοκία να εκστρατεύσουν εναντίον του λιγοστού χρόνου, που το έδαφός του ήδη έχει καταληφθεί από τις πολεμοχαρείς καθημερινές έννοιες»(1) , η ενότητά τους δημιουργεί τη συνάντηση. Ακόμα καλύτερα εφόσον η θέληση ευλογηθεί, τη συνοδοιπορία.
Δεν θα ήθελα να αρκεστούμε σε πολυδιατυπωμένες ευχές, στη «Λερναία κοινοτυπία»(2) , με αφορμή την αρχή της νέας σχολικής χρονιάς.
Επιθυμώ μόνο να θυμηθούμε, να προβληματιστούμε, να διαλεχθούμε και να υπερβούμε.......


Δεν με ενοχλεί η διαφωνία. Σαν πατέρας πολλά χρόνια ασκούμαι σε αυτή. Δεν με ενοχλεί ότι ίσως «η μνήμη να είναι απλώς το φιλολογικό ψευδώνυμο της λήθης»(3) αρκεί να μην αφανίζεται η έγνοια για τα παιδιά μας. Μου αρκεί η υπέρβαση. Η δυνατότητα να αλλάζουμε ζωή, όταν ο ποιητής τονίζει το λάθος με θαυμαστικό.(4)
Απαιτείται από όλους μας αυτός ο αγώνας. Για πολλούς λόγους. Θα μνημονεύσω μερικούς:
1. « Η βία, ογκηρή και βροντώδης, σέρνεται (ξανά) σαν ερπετό αποκαλύψεως, σπαράσσοντας τη σάρκα του ανθρώπου, για να αποστή του Χρέους του...»(5) . Η βία των νέων δηλώνει διαμαρτυρία στην απουσία ή στην παραμόρφωση της πατρότητας.
2. Όπως υποστηρίζουν πολλοί σύγχρονοι διανοητές, η εποχή μας δεν επιθυμεί πρόσωπα με ρόλους αλλά άτομα. «Μονάχα άτομα ανέστια και ξεριζωμένα από κάθε παρελθόν και επιπλέον ρηχά και ετερόνομα, εξαιτίας του φόβου μην παρεκκλίνουν από τους κανόνες της μόδας. Άτομα που συμπεριφέρονται στους άλλους ανθρώπους σαν να ήταν “αντικείμενα κατανάλωσης”. Άτομα, τέλος, για τα οποία το δυσκολώτερο πράγμα είναι να μπορέσουν να αγαπήσουν τον πλήσιον τους».(6)
3. Τα παιδιά μας ωθούνται να επιλέξουν ένα κόσμο που δεν έχει παρελθόν. Δεν υπάρχουν σε αυτόν μεγάλες πνευματικές αξίες, παραδόσεις. Δεν υπάρχουν κείμενα τα οποία θα μυούν το νέο στην περιπέτεια της ανακάλυψης. Αντίθετα, όλα και η εκπαίδευση μετατρέπεται σε τεχνική που ετοιμάζει καταναλωτές.
Είναι σαφές ότι απαιτείται από εμάς μια πατρότητα, η οποία είναι κατ’ εικόνα της θείας. Τα παιδιά μας χρειάζονται την πατρότητα της περιχώρησης αγάπης και ελευθερίας, ενότητας και διαφοράς. Μια πατρότητα συνώνυμη της δωρεάς(7) όπως τη διαπιστώνουμε στην παραβολή του φιλεύσπλαχνου πατέρα.
Ο ποιητής προσθέτει: «Τις ημέρες εκείνες έκαναν σύναξη μυστική τα παιδιά και λάβανε την απόφαση, επειδή τα κακά μαντάτα πλήθαιναν στην πρωτεύουσα, να βγουν έξω σε δρόμους και πλατείες, με το μόνο πράγμα που τους είχε απομείνει: μια παλάμη τόπο κάτω από τ’ ανοικτό πουκάμισο, με τις μαύρες τρίχες και το σταυρουδάκι του ήλιου. Όπου είχε κράτος και εξουσία η Άνοιξη».(8)
Η Άνοιξη είναι ένα σχολείο που δεν είναι «κολέγιο επικοινωνίας» αλλά θεσμός μετάδοσης. Σε αυτό το σχολείο ο δάσκαλος δεν είναι εμψυχωτής αλλά ανθρωποποιός.
Ο Αγ. Αντώνιος υποστήριζε: «Ανθρωποποιός πρέπει να λέγεται αυτός που μπορεί να εξημερώσει εκείνους που δεν έχουν παιδεία, ώστε να αγαπήσουν τους λόγους και την αγωγή.»(9)
Τα παιδιά μας διψούν για αγάπη και νόημα ζωής. Για το λόγο αυτό όλοι μας πρέπει να μετρήσουμε το «έχειν» μας. Η μοναχικότητα που ζουν στο διαδίκτυο, στα παιχνίδια τους, στα SMS «…δεν είναι σκιά. Είναι ένα σαρκώδες ογκωδέστατο ΄΄θέλω΄΄(10) που εμείς τα διδάξαμε».
Είναι αλήθεια ότι εμείς οι ενήλικες ζήσαμε πολύ κοντά στο περιττό και μας στοιχίζει να το στερηθούμε πιο πολύ απ’ όσο στοιχίζει να στερηθούμε το απαραίτητο. Όμως δεν υπάρχει άλλος δρόμος στη γη για να περάσει η Άνοιξη παρά η έξοδός μας από το περιττό. Δεν υπάρχει άλλος δρόμος από την συνοδοιπορία όλων για χάρη όσων αγαπάμε.
Ο ποιητικός λόγος υποστηρίζει ότι «η προσευχή...τείνει την άδεια παλάμη της, περιμένοντας να την ελεήσει η πίστη με Θεό». Με τον ίδιο τρόπο τείνω την άδεια παλάμη μου περιμένοντας την αγάπη σας να την ελεήσει με πίστη, αγάπη στα παιδιά και συνοδοιπορία.
______________________________
Σημειώσεις
1. Παράφραση μιας φράσης από την ομιλία της Κ.Δημουλά με τίτλο « Έρανος σκέψεων για την ανέγερση τίτλου υπέρ της αστέγου αυτής ομιλίας», εκδ. Ίκαρος, Αθήνα 2009, σ. 12.
2. Ό.π. σ. 14.
3. Ό.π. σ. 20.
4. Γ. Σεφέρη «Ποίηση», εκδ. Ίκαρος.
5. Χρ. Μαλεβίτση, «Η τραγωδία της Ιστορίας», εκδ. Δωδώνη, Αθήνα 19803, σ. 223.
6. Μιχ. Πάγκαλου, «Η αναζήτηση του Θεού στην καπιταλιστική κοινωνία», στο ΝΕΑ ΕΣΤΙΑ, τ.1819, Φεβρουάριος 2009, σ. 265.
7. Στ. Φωτίου, «Αντινεανική κοινωνία» στο Αγωγή Νεότητας, εκδ. Αρμός, Αθήνα 2003, σ. 61.
8. Οδ. Ελύτη, « Άξιον Εστί», Ανάγνωσμα τρίτο, Η μεγάλη έξοδος, στο Ποίηση, εκδ. Ίκαρος, σ. 149.
9. Φιλοκαλία τ. Α΄.
10. Κ. Δημουλά, ό.π., σ.22.