Αρχιμ. Παύλος Δημητρακόπουλος, Ερμηνευτικά σχόλια στις Πράξεις των Αποστόλων (12)

Δείτε και Μέρος 1ο, Μέρος 2ο, Μέρος 3ο, Μέρος 4ο, Μέρος 5ο, Μέρος 6ο, Μέρος 7ο,Μέρος 8ο,Μέρος 9ο, Μέρος 10ο, Μέρος 11ο.

Εν Πειραιεί τη 15η Μαΐου 2015

ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΑ ΣΧΟΛΙΑ ΣΤΙΣ ΠΡΑΞΕΙΣ ΤΩΝ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ

Ερμηνευτική ανάλυση της αποστολικής περικοπής της Κυριακής του Τυφλού

Αρχ. Παύλου Δημητρακοπούλου

Πρ. Ιερού Ναού Τιμίου Σταυρού Πειραιώς

 (12ον)

Συνεχίζοντες τα ερμηνευτικά σχόλια στις Πράξεις, προχωρούμε στην ερμηνευτική ανάλυση της αποστολικής περικοπής της Κυριακής του Τυφλού.

Είναι μια περικοπή από το 16ο κεφάλαιο των Πράξεων, στίχοι 16-34. Στην περικοπή αυτή ο ευαγγελιστής Λουκάς μας περιγράφει την φυλάκιση του Παύλου και του Σίλα στους Φιλίππους, την θαυμαστή απελευθέρωσή τους, ως και την μεταστροφή και το βάπτισμα του δεσμοφύλακος. Στις γραμμές που ακολουθούν προχωρούμε σε σύντομη ερμηνευτική ανάλυση της περικοπής.   

16 «Εγένετο δε πορευομένων ημών εις προσευχήν παιδίσκην τινά έχουσαν πνεύμα πύθωνος απαντήσαι ημίν, ήτις εργασίαν πολλήν παρείχε τοις κυρίοις αυτής μαντευομένη». Ο απ. Παύλος με τους συνεργάτες του βρίσκεται στους Φιλίππους, στην πρώτη πόλη της Μακεδονίας, την οποία επεσκέφθη προερχόμενος από την Μικρά Ασία, προκειμένου να κηρύξει και εκεί το ευαγγέλιο και να ιδρύσει την πρώτη εκκλησιαστική κοινότητα των Φιλίππων. Κάποια μέρα λοιπόν, καθώς βάδιζαν σε κάποιο μέρος, που εθεωρείτο ως τόπος προσευχής των Ιουδαίων, συνέβη να συναντήσουν κάποια νεαρά δούλη, η οποία είχε «πνεύμα πύθωνος», δηλαδή πνεύμα δαιμονικό, με την βοήθεια και υπό την επήρεια του οποίου εμάντευε, φανέρωνε κρυμμένα πράγματα, αποκάλυπτε κρυφά μυστικά και προέλεγε τα μέλλοντα. Βέβαια οι δαίμονες δεν μπορούν να γνωρίζουν και να προφητεύουν τα μέλλοντα. Ωστόσο όμως επειδή είναι πανέξυπνοι, συνδυάζουν πολλά, καλαβαίνουν πώς πάει να εξελιχθεί μια κατάσταση και που θα καταλήξει, εμφανίζονται έτσι ότι δήθεν γνωρίζουν τα μέλλοντα. Πέραν τούτου πολλές φορές εξαπατούν τους ανθρώπους με ψευδείς προφητείες. Μόνον ο Θεός μπορεί να γνωρίζει τα μέλλοντα, τα οποία και προαναγγέλλει διά των προφητών του. Αυτή λοιπόν η δούλη με τις μαντείες και τους χρησμούς της «εργασίαν πολλήν παρείχε τοις κυρίοις αυτής», προσέφερε πολλή εργασία, πολλά κέρδη στους κυρίους της. Την μαντική τέχνη την είχε σαν επάγγελμα και εισέπραττε πολλά χρήματα, τα οποία όμως το δυστυχισμένο αυτό πλάσμα δεν τα απολάμβανε, διότι τα αφεντικά της που την χρησιμοποιούσαν γι’ αυτόν τον σκοπό, έπαιρναν όλα τα κέρδη.

17 «αύτη κατακολουθήσασα τω Παύλω και τω Σίλα έκραζε λέγουσα. Ούτοι οι άνθρωποι δούλοι του Θεού του υψίστου εισίν, οίτινες καταγγέλλουσιν ημίν οδόν σωτηρίας». Αυτή η δούλη, όταν είδε τον Παύλο και τους συνεργάτες του, τους ακολούθησε κατά πόδας και φώναζε δυνατά με κραυγές και έλεγε, ποιοί είναι και ποιό είναι το έργο τους. Το δε εκπληκτικό και παράδοξο είναι, ότι το δαιμόνιο που ομιλούσε διά μέσου της δούλης, δεν φαίνεται κατ’ αρχήν να έλεγε ψέματα, αλλά την αλήθεια, διότι πράγματι οι απόστολοι ήταν δούλοι του Θεού του υψίστου και ήρθαν στην πόλη για να καταγγείλουν την οδό της σωτηρίας στους κατοίκους της. Δεν θα περίμενε κανείς καλύτερο διαλαλητή και διαφημιστή του έργου των αποστόλων  από αυτή την παιδίσκη. Και αυτή την διαφήμιση την έκανε επί πολλάς ημέρας, διότι στην αρχή οι απόστολοι δεν έδωσαν σημασία, ούτε ασχολήθηκαν με τα λόγια της. Θεώρησαν ότι με την αδιαφορία και την καταφρόνηση θα εξουδετερώσουν τις φωνές της. Στο σημείο αυτό ερωτά ο Ιερός Χρυσόστομος: «Και γιατί τέλος πάντων ο μεν δαίμονας έλεγε αυτά, [αφού όπως γνωρίζουμε είναι ο πατήρ του ψεύδους], ο δε Παύλος τον εμπόδισε; Και εκείνος ενεργούσε με πανουργία και ο Παύλος με σύνεση». Και ενεργούσε με πανουργία ο διάβολος, διότι ναι μεν τώρα μπορεί να λέει την αλήθεια, μόνο και μόνο για να εξαπατήσει και να προσελκύσει προς το μέρος του, στη συνέχεια όμως θα προσθέσει και το ψεύδος για να παραπλανήσει και να οδηγήσει στην απώλεια. Τις μεθοδίες του αυτές τις γνωρίζει ο Παύλος γι’ αυτό και δεν δέχεται τους επαίνους του. Την ίδια συμπεριφορά βλέπουμε και στον Κύριο, ο οποίος σε παρόμοιες περιπτώσεις θεραπείας δαιμονισμένων δεν άφηνε τα δαιμόνια να τον ομολογούν Υιόν του Θεού.  

18 «τούτο δε εποίει επί πολλάς ημέρας. διαπονηθείς δε ο Παύλος και επιστρέψας τω πνεύματι είπε. Παραγγέλλω σοι εν τω ονόματι Ιησού Χριστού εξελθείν απ' αυτής. και εξήλθεν αυτή τη ώρα». Πολύ πιέσθηκε ο Παύλος από αυτή την κατάσταση, πολύ ενοχλήθηκε από τα λόγια της παιδίσκης. Όχι μόνο δεν ένιωθε ευχαρίστηση από τα επαινετικά αυτά λόγια, για τα οποία κάποιοι άλλοι στη θέση του θα αισθάνονταν καύχηση και υπερηφάνεια, αλλά το αντίθετο, οργή και αγανάκτηση. Γι’ αυτό κάποια στιγμή δεν κρατήθηκε περισσότερο. Μια, δυό, τρείς φορές, τέρμα! «Επιστρέψας τω πνεύματι είπε…»: Γύρισε και απευθύνθηκε όχι στη δούλη, αλλά στο ακάθαρτο πνεύμα, που ήταν μέσα της και δίδει εντολή σ’ αυτό εν ονόματι του Ιησού Χριστού να βγεί από αυτήν. Δεν θαυματουργεί ο Παύλος, αλλά ο Χριστός δια μέσου του Παύλου, ο οποίος έχει μέσα του την δύναμη του Χριστού. Πάντοτε οι απόστολοι όσες φορές θαυματουργούσαν, επεκαλούντο το όνομα του Χριστού. Όλα δε αυτά τα θαύματα στο όνομά του αποτελούν μαρτυρίες και αποδείξεις της αναστάσεώς του. Μόλις ο Παύλος έδωσε την εντολή, το θαύμα έγινε και το δαιμόνιο βγήκε από την δούλη. Όπως γυρίζει κανείς τον διακόπτη και σβύνει το φως, έτσι με μια διαταγή έδιωξε το πονηρό πνεύμα.

19 «Ιδόντες δε οι κύριοι αυτής ότι εξήλθεν η ελπίς της εργασίας αυτών, επιλαβόμενοι τον Παύλον και τον Σίλα είλκυσαν εις την αγοράν επί τους άρχοντας». Με το θαύμα δεν εξήλθε μόνο το δαιμόνιο από την δούλη, αλλά και «η ελπίς της εργασίας» αυτών, που την εκμεταλλεύονταν. Χάθηκαν τα κέρδη, που μέχρι τώρα κέρδιζαν, διότι η γυναίκα έπαυσε πλέον να δίδει χρησμούς και μαντείες και να παίρνει την αμοιβή της, η οποία όμως τελικά πήγαινε στα χέρια των αφεντικών της. Και αυτοί είχαν κάνει τους προϋπολογισμούς των, λογάριαζαν να έχουν από αυτή τη δουλειά πολλά κέρδη. Δεν τους ενδιαφέρει η «οδός της σωτηρίας», την οποία «κατήγγειλαν» οι απόστολοι, ούτε ζητούν να μάθουν γι’ αυτήν. Εκείνο που τους ενδιαφέρει είναι τα κέρδη που έχασαν. Πάνω από την σωτηρία είναι γι αυτούς το χρήμα. Κάτι ανάλογο βλέπουμε και στο θαύμα της θεραπείας του δαιμονιζομένου της χώρας των Γαδαρηνών. Τα χρήματα που κέρδιζαν από τα γουρούνια δεν άφησαν τους Γαδαρηνούς να πιστέψουν στο Χριστό, διότι γι’ αυτούς πάνω από τον Χριστό ήταν ο χρυσός.  «Επιλαβόμενοι τον Παύλον και τον Σιλαν…». Πήγαν και συνέλαβαν τον Παύλο και τον Σίλα, διότι αυτοί ήταν οι αίτιοι της ζημιάς, που έπαθαν και τους οδήγησαν στην αγορά, στους άρχοντες, ως κατηγορούμενους, προκειμένου να τους δικάσουν. Η αγορά ήταν το κέντρο της πόλεως. Εκεί γινόταν οι δίκες, εκεί και το εμπόριο, εκεί ήταν και οι αρχές.

20 «Και προσαγαγόντες αυτούς τοις στρατηγοίς είπον. Ούτοι οι άνθρωποι εκταράσσουσιν ημών την πόλιν Ιουδαίοι υπάρχοντες».Και αφού έφεραν τους αποστόλους μπροστά στους άρχοντες, που λεγόταν και στρατηγοί, άρχισαν να τους κατηγορούν, ότι είναι ταραξίες, που αναστατώνουν την πόλη. Η ρωμαϊκή νομοθεσία σχετικά με την ειρήνη ήταν αυστηρή και προέβλεπε αυστηρές ποινές στους ταραχοποιούς και επαναστάτες. Υπήρχε και ρωμαϊκή θεότης αφιερωμένη στη θεά ειρήνη και ναός όπου αυτή ελατρεύετο. Εδώ οι κατήγοροι ενεργούν με πολλή πονηριά και δολιότητα. Δεν τολμούν να πουν στους στρατηγούς την πραγματική αιτία, για την οποία τους συνέλαβαν. Να μιλήσουν για το θαύμα της θεραπείας της δούλης από το δαιμόνιο, που είχε σαν αποτέλεσμα να χάσουν τα μεγάλα κέρδη που υπολόγιζαν ότι θα έχουν. Αν έλεγαν την αλήθεια δεν θα πετύχαιναν τίποτα. Επί πλέον αναφέρουν, ότι είναι και Ιουδαίοι, διότι την εποχή εκείνη οι Ιουδαίοι ήταν μισητοί στους Ρωμαίους. Οι απόστολοι ήταν μεν Ιουδαίοι, είχαν όμως και την ρωμαϊκή υπηκοότητα, Κατά παράδοξο τρόπο εδώ ο Παύλος δεν κάνει χρήση της ιδιότητός του αυτής, για να γλυτώσει το ξύλο και την φυλακή, όπως σε άλλη περίπτωση, στα Ιεροσόλυμα, που πήγαν να τον ραβδίσουν και ο Παύλος είπε στον χιλίαρχο, ότι είμαι Ρωμαίος πολίτης. Εδώ ο Θεός επέτρεψε να κακοποιηθούν και να φυλακισθούν, για να γίνει ο Παύλος στους χριστιανούς των Φιλίππων υπόδειγμα υπομονής στις θλίψεις και τους διωγμούς, τους οποίους θα κληθούν και αυτοί αργότερα να υπομείνουν, ώστε να μπορεί να γράφει στην προς Φιλιππησίους επιστολή του «ότι υμίν εχαρίσθη τὸ υπὲρ Χριστού, ου μόνον τὸ εις αυτὸν πιστεύειν, αλλὰ καὶ τὸ υπὲρ αυτού πάσχειν» (1,29).

21 «Και καταγγέλλουσιν έθη α ουκ έξεστιν ημίν παραδέχεσθαι ουδέ ποιείν Ρωμαίοις ούσι». Είναι Ιουδαίοι και διδάσκουν ήθη και έθιμα, που δεν επιτρέπεται σε μας που είμαστε Ρωμαίοι να τα παραδεχθούμε. Τους κατηγορούν με ανυπόστατες κατηγορίες, ότι δήθεν διδάσκουν στο λαό να τηρούν τα ιουδαϊκά ήθη και έθιμα και τις ιουδαϊκές παραδόσεις, την περιτομή, τις ιουδαϊκές εορτές κ.λ..π. Τι τραγική ειρωνεία! Ο Παύλος όπου και αν πήγαινε, εδιώκετο από τους φανατικούς Ιουδαίους, ακριβώς διότι καταπατούσε την περιτομή και τις ιουδαϊκές τελετουργίες, ενώ εδώ οι ειδωλολάτρες τον καταδιώκουν, ότι δήθεν υποστηρίζει τα ιουδαϊκά έθιμα. Ο Παύλος  από την πρώτη ημέρα της ιεραποστολικής του δράσεως, όπως και η πρώτη εκκλησία των αποστολικών χρόνων, είχε να παλέψει με τρία μέτωπα. Το ένα μέτωπο η ειδωλολατρεία, το δεύτερο ο Ιουδαϊσμός και το τρίτο οι αιρέσεις που προήλθαν από την ειδωλολατρεία και τον Ιουδαϊσμό.

22 «Και συνεπέστη ο όχλος κατ' αυτών. και οι στρατηγοί περιρρήξαντες αυτών τα ιμάτια εκέλευον ραβδίζειν, 23 πολλάς τε επιθέντες αυτοίς πληγάς έβαλον εις φυλακήν, παραγγείλαντες τω δεσμοφύλακι ασφαλώς τηρείν αυτούς». Εν τω μεταξύ φαίνεται ότι οι κατήγοροι προκειμένου να επιτύχουν τον σκοπό τους κατάφεραν να ξεσηκώσουν τον όχλο εναντίον των αποστόλων, ο οποίος άρχισε να φωνάζει, να υβρίζει, να απειλεί, να απαιτεί την παραδειγματική τιμωρία των. Οι δε στρατηγοί, τους έσκισαν τα ρούχα τους και γυμνοί όπως ήταν, διέταξαν τους ραβδούχους να τους ραβδίζουν μπροστά στον όχλο, έτσι ώστε να τους ατιμάσουν και εξευτελίσουν. Και αφού τους έδωσαν πολλά χτυπήματα και προξένησαν στο κορμί τους πολλές πληγές, έδωσαν εντολή να φυλακισθούν. Έδωσαν εντολή και στον δεσμοφύλακα να τους φυλάξει με ασφάλεια. Αν του ξεφύγουν, πάει, χάθηκε. (Συνεχίζεται).