Μέρος
10ο
Εκκλησία
της Κύπρου
Του
Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου
Η
Αυτοκέφαλη Ορθόδοξη Εκκλησία του Ελληνισμού της Μεγαλονήσου Κύπρου είναι επίσης
μια μαρτυρική Εκκλησία.
Διαπέρασε επί πολλούς αιώνες από το καμίνι των βασάνων
της Φραγκοκρατίας (1192-1571), της Τουρκοκρατίας (1571-1878) και της
Αγγλοκρατίας (1878-1960) και πέτυχε ένα θαύμα, να διαφυλάξει την Πίστη των
Ελλήνων της Κύπρου και να διαφυλάξει ακέραιη την εθνική τους συνείδηση. Αθάνατα
σύμβολα αυτής της αντίστασης είναι οι εθνομάρτυρες.
Κατά
την περίοδο της Φραγκοκρατίας σύμβολα της εθνικής αντίστασης είναι οι δεκατρείς
μοναχοί μάρτυρες της Μονής της Καντάρας. Οι μοναχοί επειδή έμειναν πιστοί στην
Ορθόδοξη Πίστη τους φυλακίστηκαν, βασανίστηκαν απάνθρωπα και το 1231 οι
ρωμαιοκαθολικοί Φράγκοι κατακτητές τους έκαψαν ζωντανούς.
Σύμβολο αντίστασης στην
Τουρκοκρατία είναι ο Λευκωσιάτης συνεργάτης του Ρήγα Βελεστινλή Ιωάννης Καρατζάς. Μαζί πάλαιψαν για την ελευθερία του Ελληνισμού και
μαζί τους εκτέλεσαν, με απάνθρωπο τρόπο,
στο Βελιγράδι οι Τούρκοι, τον Ιούνιο του 1798. Σύμβολα αντίστασης και εθνικής
αυτογνωσίας και οι μυημένοι Φιλικοί που τους εκτέλεσαν οι Τούρκοι το 1821, ο
μάρτυρας Αρχιεπίσκοπος Κυπριανός και μαζί του οι άλλοι Μητροπολίτες οι συνολικά
486 πρόκριτοι του νησιού, κληρικοί και λαϊκοί,.
Σύμβολα αντίστασης στην
Αγγλοκρατία οι νέοι στην ηλικία εθνομάρτυρες, που με βαθιά Πίστη στον Θεό και
στην Πατρίδα αγωνίστηκαν για την Ένωση
της Κύπρου με την μητέρα Ελλάδα. Από τους Καραολή και Δημητρίου έως τον Ευαγόρα
Παλληκαρίδη.
Παρά
την πολλών αιώνων σκλαβιά τους και τα βάσανα που υφίσταντο οι Κύπριοι αισθάνονταν
αναπόσπαστο μέρος του Ελληνισμού. Αυτός ήταν ο λόγος που σε όλους τους αγώνες
του Έθνους αγωνίστηκαν ως εθελοντές. Στο Δραγατσάνι, στις μάχες της Τριπολιτσάς
και του Μεσολογγίου, στην Κρητική Επανάσταση, στον Μακεδονικό Αγώνα, στους
Βαλκανικούς Πολέμους, στη Μικρασιατική Εκστρατεία, στο Έπος του 1940, παντού
ήσαν παρόντες οι Έλληνες της Κύπρου. Οι διωγμοί και οι επιχειρήσεις Φράγκων,
Οθωμανών και Άγγλων να ξεριζώσουν την ελληνική ψυχή των Κυπρίων
απέτυχαν. Πρωταγωνίστρια στην ήττα τους η Ελληνική Ορθόδοξη Κυπριακή Εκκλησία.
Η
Εκκλησία της Κύπρου είναι δέκατη στη σειρά των Διπτύχων, παρά το ότι θα έπρεπε
να είναι στην πέμπτη θέση, μετά τα τέσσερα πρεσβυγενή Πατριαρχεία:
Κωνσταντινουπόλεως, Αλεξανδρείας, Αντιοχείας και Ιεροσολύμων. Σήμερα είναι μετά
τα εννέα Πατριαρχεία. Η Γ΄ Οικουμενική Σύνοδος της Εφέσου (431) αναγνώρισε και
επικύρωσε το Αυτοκέφαλο της Εκκλησίας της Κύπρου. Αυτό μπορεί να πέρασε πολλές
αμφισβητήσεις από τα Πατριαρχεία Αντιοχείας και Κωνσταντινουπόλεως, αλλά
υπερίσχυσε όλων αυτών των αμφισβητήσεων.
Σήμερα
η Κύπρος είναι ανεξάρτητο κράτος, μέλος του ΟΗΕ, της ΕΕ και της ΟΝΕ. Βεβαίως
είναι ένα πληγωμένο κράτος, αφού η κυριαρχία του περιορίζεται βιαίως από την
Τουρκία, που μετά την στρατιωτική εισβολή των στρατευμάτων της παρανόμως
κατέχει το 36,5% του εδάφους του, και από την Αγγλία που επίσης κατέχει
σημαντικό μέρος του εδάφους του, κατάλοιπο της αποικιοκρατικής πολιτικής της
και σύμπτωμα της με εμμονή συντηρούμενης από αυτήν φαντασιακής βρετανικής αυτοκρατορίας.
Είναι λυπηρό ότι ενώ η ΕΕ αναγνωρίζει ότι η Κυπριακή Δημοκρατία έχει την πλήρη
κυριαρχία σε όλο το έδαφος της Μεγαλονήσου ουδέν πρακτικό πράττει για να
υλοποιηθεί αυτή η συμφωνία. Στις Βρυξέλλες κυριαρχεί η πολιτική αντίληψη να μην θίγονται τα κακώς
κείμενα και ότι δεν χρειάζονται αντιπαραθέσεις με την Τουρκία. Με την άνεση του
ισχυροτέρου και την απάθεια της ΕΕ, του ΟΗΕ και του ΝΑΤΟ η Τουρκία εποικίζει τα
κατεχόμενα και αλλοιώνει τον πληθυσμό της Κυπριακής Δημοκρατίας. Τριάντα
περίπου χρόνια από την πτώση του τείχους του Βερολίνου η Λευκωσία είναι η μόνη
πρωτεύουσα στον Κόσμο, που παραμένει χωρισμένη...
Λόγω
του εμπερίστατου του κυπριακού Ελληνισμού η Εκκλησία του εξακολουθεί να
αποτελεί σημαντικό παράγοντα στη διατήρηση της ταυτότητάς του. Όμως η Εκκλησία
έχει σοβαρές δυσκολίες στην επιτέλεση
του έργου Της. Τα τουρκικά στρατεύματα, με την παράνομη εισβολή τους στην
Κυπριακή Δημοκρατία και την εθνοκάθαρση που ενήργησαν υποχρέωσαν άνω των 200.000
Ελληνοκυπρίων να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους και τις εκκλησίες τους και να
καταφύγουν στα ελεύθερα εδάφη, να γίνουν πρόσφυγες στην ίδια την πατρίδα τους.
Μόρφου, Κερύνεια και Αμμόχωστος είναι από το 1974 κατεχόμενες πόλεις.
Αποτέλεσμα είναι οι Μητροπολίτες, οι ιερείς και οι μοναχοί των κατεχομένων
εδαφών να μην μπορούν να τελέσουν τα καθήκοντα τους, να μην μπορούν να πάνε
στις εκκλησιές και στα μοναστήρια τους
και να προσπαθούν να έχουν κοντά τους το ποίμνιό τους στα ελεύθερα
εδάφη, κάτι καθόλου εύκολο, λόγω της διασποράς αυτού του ποιμνίου σε διάφορες
περιοχές.
Οι
Μονές που κατέλαβαν οι Τούρκοι είναι συνδεδεμένες με την ιστορία και την
παράδοση των Ελλήνων της Κύπρου. Ανάμεσά τους η Μονή του Αγίου Βαρνάβα, προστάτη της Εκκλησίας της Κύπρου. Η Μονή λεηλατήθηκε,
οι μοναχοί, που ζούσαν εκεί, απελάθηκαν και η πρόσβαση σ’ Αυτήν είναι ιδιαίτερα
δύσκολη και όσοι την επισκέπτονται είναι υπό παρακολούθηση. Η Μονή του Αποστόλου Ανδρέα, στην
Καρπασία, ήταν μέγα προσκύνημα για τους
Ελληνοκυπρίους. Υπό δύσκολες συνθήκες στη μνήμη του τελείται εκεί η Θεία
Λειτουργία. Η Μονή του Κυπρίου Αγίου
Σπυρίδωνα, βρίσκεται στη θέση της Αρχαίας Τριμυθούντας. Και εκεί οι συνθήκες είναι δύσκολες για τον
χριστιανό επισκέπτη.
Γενικά
οι Τούρκοι, από την εισβολή και μετά, εργάζονται εντατικά να αλλοιώσουν την
Ορθόδοξη και Ελληνική φυσιογνωμία των κατεχομένων εδαφών στη Μεγαλόνησο. Αυτό
γίνεται με τους βανδαλισμούς, τις λεηλασίες ναών και μονών, τις κλοπές μεγάλης
αξίας ιερών αντικειμένων και μετατροπές
ναών σε μπαρ και σε καταστήματα άλλων χρήσεων. Γνωστή είναι η υπόθεση των
αριστουργηματικών ψηφιδωτών της Παναγίας Κανακαριάς, που ανάγονται στην εποχή
του Αυτοκράτορα Ιουστινιανού του Α΄. Αυτά το 1988 βρέθηκαν στην κατοχή της
Αμερικανίδας εμπόρου έργων τέχνης Peg
Goldberg. Επίσης
στο Κολέγιο Τέχνης Καζανάβα της Ιαπωνίας βρέθηκαν τα βημόθυρα της εκκλησίας του
Αγίου Αναστασίου του χωριού Περιστερώνας Αμμοχώστου. Εκατοντάδες είναι οι ανάλογες περιπτώσεις και
τεράστιες οι προσπάθειες της Κυπριακής Δημοκρατίας και της Κυπριακής Εκκλησίας
να ανακαλύψουν τα λεηλατηθέντα, συληθέντα και κλαπέντα ιερά αντικείμενα και να
τα φέρουν στην Κύπρο.
Οι
σχέσεις της Εκκλησίας της Κύπρου με την Πολιτεία ήσαν καλές έως τις προεδρίες
των Προέδρων Χριστόφια και Αναστασιάδη. Αυτοί προσπάθησαν και προσπαθούν να
μετατρέψουν σε τυπικές τις αδελφικές σχέσεις της Πολιτείας με την Εκκλησία.
Σημειώνεται ότι η Εκκλησία ουδεμία οικονομική εξάρτηση έχει από την Πολιτεία. Η
μόνη που υπάρχει είναι αυτή που καθιέρωσε ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος, ως πρόεδρος
της Δημοκρατίας, το 1971. Τότε η Εκκλησία παραχώρησε στο κράτος μια τεράστια σε
αξία ακίνητη περιουσία και, σε αντάλλαγμα, το κράτος έδωσε ένα επίδομα στους
ιερείς της υπαίθρου, ίσο προς το μισό του μισθού του πρωτοδιοριζόμενου
δασκάλου. Αυτά σήμερα είναι 673 Ευρώ και το παίρνουν 650 ιερείς, που
λειτουργούν σε ναούς οικισμών, χωρίων και κωμοπόλεων.
Στα
ηθικά ζητήματα η κυβέρνηση του Προέδρου Αναστασιάδη ακολουθεί την γραμμή της
ελληνικής κυβέρνησης Τσίπρα – Καμμένου. Έτσι, μεταξύ των άλλων, προσεχώς θα
φέρει προς ψήφιση το Ν/Σ περί της επιλογής και αλλαγής φύλου. Ήδη έχει γίνει
Νόμος το συμβόλαιο συμβίωσης ομοφύλων. Επίσης πέρασε Νόμος, με τον οποίο
διευκολύνονται οι εκτρώσεις. Η Εκκλησία αντέδρασε έντονα στα ψηφισθέντα
Νομοσχέδια, αλλά, προφανώς, η ισχύς των λόμπις των ομοφυλοφίλων και των οπαδών
της παγκοσμιοποίησης είναι μεγαλύτερη της συνείδησης, της εθνικής παράδοσης και
της χριστιανικής ηθικής των Ελληνοκυπρίων βουλευτών που υπερψήφισαν τα εν λόγω
Νομοσχέδια.
Στο Εθνικό θέμα ο Πρόεδρος
Αναστασιάδης έχει κατά βάση την ίδια πολιτική γραμμή με τον τέως Πρόεδρο
Χριστόφια. Φαίνεται πάντως ότι ο σημερινός Πρόεδρος, παρά το ότι ήταν υπέρ του
σχεδίου Ανάν, σήμερα έχει τις αναστολές του σε μια άδικη για τους Έλληνες της
Κύπρου συμφωνία, όταν μάλιστα γνωρίζει ότι η μεγάλη μερίδα των ψηφοφόρων του
είναι μαζί με την ποιμαίνουσα Εκκλησία τους και δεν θέλουν λύση, που να
υποθηκεύει το μέλλον το δικό τους και γενικότερα του Ελληνισμού.
Στις διορθόδοξες σχέσεις η
Εκκλησία της Κύπρου είναι πολύ δραστήρια. Διατηρεί καλές σχέσεις με όλες τις
τοπικές Ορθόδοξες Εκκλησίες. Με το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως είναι
αδελφικές οι σχέσεις και γενικά η Εκκλησία της Κύπρου ακολουθεί τη γραμμή Του. Μόνη
εξαίρεση το Ουκρανικό. Το ότι η Εκκλησία της Κύπρου υποφέρει με το να μην έχει
ελεύθερη πρόσβαση στους κατεχόμενους ναούς και μονές και ιδιαίτερα στη Μονή του
ιδρυτού Της Αποστόλου Βαρνάβα, την έχει
ευαισθητοποιήσει θετικά προς το Πατριαρχείο της Μόσχας, με την ιδέα ότι με το
να κηρυχθεί το Αυτοκέφαλο στην Ουκρανία η πολιτική ηγεσία της θα αποκόψει τους πιστούς της Εκκλησίας της
Ρωσίας από το μοναδικό προσκύνημα και την κοιτίδα της Πίστης τους, στο Κίεβο.
Στο Πατριαρχείο της Αντιόχειας
και προσωπικά στον Πατριάρχη Ιωάννη προσφέρεται κάθε δυνατή βοήθεια. Το Πατριαρχείο των Ιεροσολύμων διατηρεί Έξαρχο στην Κύπρο. Η Εκκλησία της Κύπρου
δίδει γενναία βοήθεια στο Πατριαρχείο Αλεξανδρείας για την Ιεραποστολή και για
την θεολογική μόρφωση των γηγενών ιερέων.
Παρά την, κατά τα τελευταία
χρόνια, εσωστρέφεια της Εκκλησίας της Ελλάδος η Εκκλησία της Κύπρου διατηρεί
αδελφικές σχέσεις μαζί της. Αδελφικές είναι οι σχέσεις της και με την Εκκλησία της Αλβανίας. Ο Πατριάρχης
Ρωσίας έχει εκτιμήσει τη στάση της Εκκλησίας της Κύπρου στο Ουκρανικό ζήτημα
και αυτή η εκτίμηση δεν φαίνεται ότι θα μείνει χωρίς ανταπόκριση. Με την
Εκκλησία της Πολωνίας οι σχέσεις είναι άριστες και πάντοτε η Εκκλησία της
Κύπρου είναι έτοιμη να βοηθήσει σε ό, τι της ζητηθεί. Το ίδιο ισχύει και με την
Εκκλησία της Τσεχίας – Σλοβακίας. Το ίδιο και με το Πατριαρχείο Γεωργίας. Με τα
Πατριαρχεία Σερβίας, Ρουμανίας και Βουλγαρίας ακολουθείται η γραμμή των θερμών
σχέσεων, αλλά και της προστασίας των Κανόνων της Εκκλησίας.
Η Εκκλησία της Κύπρου ίδρυσε και διατηρεί Γραφείο παρά
τη Ευρωπαϊκή Ενώσει. Στις διαχριστιανικές σχέσεις ακολουθεί το Φανάρι, με
κάποιες επιφυλάξεις στα ανοίγματα Του στο ΠΣΕ και στο Βατικανό. Τα προβλήματα
που υπήρχαν στη λειτουργία της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Κύπρου έκαμαν τον
σημερινό Αρχιεπίσκοπο Χρυσόστομο να προτείνει και η Ιερά Σύνοδος Της να δεχθεί
να αυξηθούν οι Μητροπόλεις και οι Επισκοπές και έτσι οι μετέχοντες της Συνόδου
αρχιερείς να είναι σε τόσον αριθμό, ώστε να μην απαιτείται μείζων Σύνοδος για
να επιλυθεί εσωτερικό ζήτημα, που μπορεί
να προκύψει. Επίσης άλλαξε τον τρόπο εκλογής των Αρχιερέων και του
Αρχιεπισκόπου, που προκαλούσε γηπεδική νοοτροπία στον πιστό λαό, και κοσμικού
τύπου προεκλογική εκστρατεία από τους υποψηφίους. Σημειώνεται ότι από της
εκλογής του έως σήμερα ο σημερινός Αρχιεπίσκοπος χειρίζεται με σωφροσύνη, με
εκκλησιαστικό φρόνημα και με εθνική γενναιότητα όλα τα σοβαρά θέματα, που
ανεφύησαν και αναφύονται.-
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου