Οι κίνδυνοι του φανατισμού και η ιστορική παραμόρφωση

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ

ΓΡΑΦΕΙΟ ΕΠΙ ΤΩΝ ΑΙΡΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΑΡΑΘΡΗΣΚΕΙΩΝ

Εν Πειραιεί τη 16^η Ιανουαρίου 2020

ΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΤΟΥ ΦΑΝΑΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΠΑΡΑΜΟΡΦΩΣΗ

Ένα από τα πλέον εκφυλιστικά φαινόμενα στην τραγική  εποχή μας είναι και η ομογενοποίηση των πάντων. Για την μοντέρνα διανόηση δεν υπάρχουν εξαιρέσεις, όλα είναι ένα, σύμφωνα με το «δόγμα» της «Νέας Υδροχοϊκής Εποχής»: «Εν το παν». Με βάση αυτή την οπτική θεώρηση, δεν υπάρχει διάκριση μεταξύ καλού και κακού, αλλά διαφορετικά «προσωπεία» του ιδίου πράγματος. Αυτή η  νοοτροπία είναι ακόμη πιο εμφανής στον πνευματικό και θρησκευτικό τομέα, όπου βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη μια γιγαντιαία προσπάθεια, παγκοσμίων διαστάσεων, να ομογενοποιηθούν όλα τα σύγχρονα πνευματικά ρεύματα και κυρίως οι θρησκευτικές πίστεις. Με αφετηρία το βασικό αξίωμα- δόγμα ότι όλες οι θρησκείες έχουν σπέρματα της αλήθειας, οφείλουν όλες να αλληλοπεριχωρηθούν και να συγκλίνουν στον ίδιο στόχο, την προσέγγιση του «ενός θείου», με διαφορετικούς τρόπους. Πρόκειται για το σύγχρονο φαινόμενο του θρησκευτικού συγκρητισμού, το οποίο εφεύρε και προωθεί πυρετωδώς ο παγκόσμιος Οικουμενισμός.

Φυσικά δεν είναι μόνο τα «θετικά» στοιχεία των θρησκειών, τα οποία τις ομογενοποιούν, αλλά και τα αρνητικά τους, όπως το εγκληματικό παρελθόν τους. Βλέπουμε πολλούς να αναφέρονται συλλήβδην στο φαινόμενο των θρησκειών, ως αρνητικό παράγοντα του ατομικού και κοινωνικού βίου των ανθρώπων, οι οποίες μόνο κακά συσσώρευσαν στην  ανθρωπότητα, προκαλώντας μίση, διχόνοιες, φανατισμούς, πολέμους και γενοκτονίες. Το δυστύχημα είναι ότι από αυτόν τον κυκεώνα δεν εξαιρέθηκε η Ορθόδοξη Εκκλησία του Χριστού, η οποία υποβιβάστηκε στο επίπεδο της «χριστιανικής θρησκείας» και «τσουβαλιάστηκε» με τις θρησκείες του κόσμου. Μάλιστα, με απλουστεύσεις και παραποιήσεις της ιστορικής πραγματικότητος, παρουσιάστηκε ως ένα ολέθριο σύμπτωμα στην ιστορία της ανθρωπότητος, η οποία ευθύνεται για «εγκληματικές ενέργειες» και για την «πολιτισμική καταστροφή» του ειδωλολατρικού παρελθόντος. Είναι πολλοί εκείνοι, οι οποίοι θεωρούν την δισχιλιόχρονη ιστορική πορεία του Χριστιανισμού ως την κύρια αιτία της διαχρονικής κακοδαιμονίας του κόσμου τους τελευταίους είκοσι αιώνες! Η αρνητική αυτή θεώρηση του Χριστιανισμού και γενικότερα η αντιεκκλησιαστική πολεμική ανάγεται στον λεγόμενο «Ευρωπαϊκό Διαφωτισμό», ο οποίος αποκάλυψε το ολέθριο πρόσωπο του παρεφθαρμένου δυτικού Χριστιανισμού και κυρίως του Παπισμού, ο οποίος διέστρεψε την Εκκλησία του Χριστού και την κατεξευτέλισε στα μάτια της ανθρωπότητος. Δεν είναι τυχαίο πως οι σύγχρονοι πολέμιοι της Εκκλησίας, όταν θέλουν να της προσάψουν κατηγορίες, επικαλούνται τις ιστορικές φρικαλεότητες του Παπισμού όπως λ.χ. την Ιερή Εξέταση, ή τους θρησκευτικούς πολέμους Παπικών- Διαμαρτυρομένων, (όρα σφαγή Ουγενότων, νύχτα αγίου Βαρθολομαίου κ.λ.π.).

Μια τέτοια αντίληψη εξέφρασε ένα πρόσφατο άρθρο στην εφημερίδα «Τα Νέα» (28-12-2019), (καθόλου τυχαία εν μέσω του αγίου Δωδεκαημέρου), του συγγραφέα και πολιτικού κ. Ανδρέα Ανδριανόπουλου, με τίτλο: «Κίνδυνοι του φανατισμού». Σ’ αυτό ο αρθρογράφος επιχειρεί να στιγματίσει τον θρησκευτικό φανατισμό, ο οποίος όντως προκάλεσε και συνεχίζει να προκαλεί, ολέθρια αποτελέσματα στην ανθρωπότητα. Αρχίζει με την αναφορά του στον φανατισμό των οπαδών του Ισλάμ, επισημαίνοντας ότι «δεν είναι οι μόνοι που εγκληματούν κατά του πολιτισμού και της ανθρώπινης ύπαρξης, (αφού) οι περισσότερες θρησκείες, ιδιαίτερα στη φάση της προσπάθειας καθιέρωσης και επέκτασής τους, υιοθετούν ακρότητες και παρανοϊκούς δογματισμούς…Το Ισλάμ είναι γνωστό για τις εγκληματικές του πρωτοβουλίες προκειμένου να επεκταθεί και να επιβληθεί. Και κατά το ιστορικό παρελθόν αλλά και στη σημερινή εποχή. Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως είναι η νεώτερη θρησκεία. Και βλέπει τον εαυτό της σε ρόλο φανατικού νεοφώτιστου που κάνει τα πάντα για να επεκταθεί». Δεν διαφωνούμε έως εδώ. Ακριβολογεί. Αν μελετήσουμε, τόσο την ιστορική πορεία του Ισλάμ, όσο και την ίδια την «θεολογία» του, δεν θα δυσκολευτούμε να διαπιστώσουμε την εγκληματική και καταστροφική του δράση, τόσο διαχρονικά, όσο και στην εποχή μας, σε μεγάλες περιοχές του πλανήτη, όπως η Μέση Ανατολή και η Βόρεια Αφρική, όπου ο ισλαμικός φανατισμός και η ακραία μισαλλοδοξία σκορπούν παντού στο πέρασμά τους την φρίκη και τον όλεθρο. Και φυσικά δεν είναι μόνο το Ισλάμ, που κηρύττει, καλλιεργεί και δυναμιτίζει τον φανατισμό και την μισαλλοδοξία, αλλά και άλλες θρησκείες, που καλλιεργούν ανάλογα φαινόμενα, όπως ο Ινδουισμός, ο Σιχισμός, οι Μάρτυρες του Ιεχωβά κ.λ.π.

Όμως ο κ. Α. Ανδριανόπουλος, πιστός στην αρχή του «τσουβαλιάσματος», συγκαταλέγει ανάμεσα στις εγκληματικές θρησκείες και τον Χριστιανισμό. Γράφει: «Τα ίδια μπορούμε να παρατηρήσουμε και για το ξεκίνημα του Χριστιανισμού … Στην αρχική του πορεία κι αφού ξεπέρασε τις διώξεις και τις καταδίκες, κατέλαβε εκ των ένδον τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Δεκαετίες πριν από τους πρώτους ανεκτικούς ή χριστιανούς αυτοκράτορες, (Γαλέριος, Μέγας Κωνσταντίνος, Θεοδόσιος Α΄), οι φιλόσοφοι Κέλσος («Το Αληθινό Δόγμα») και ο Πορφύριος («Κατά Χριστιανών») προειδοποίησαν για τους κινδύνους της νέας θρησκείας». Κατ’ αρχήν δεν μας εξηγεί, γιατί υπήρξαν διώξεις και καταδίκες κατά των χριστιανών. Απαντάμε εμείς: Διότι η ευαγγελική διδασκαλία και ο ηθικός βίος των χριστιανών αποτέλεσε ένα δριμύτατο έλεγχο, (και ως εκ τούτου θεωρήθηκε απειλή), προς το σάπιο, διεφθαρμένο και απόλυτα παρηκμασμένο πνευματικό, θρησκευτικό, ηθικό, πολιτικό και κοινωνικό κατεστημένο της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και γενικά του αποκτηνωμένου από κάθε άποψη προχριστιανικού κόσμου. Διαφορετικά θα ήταν ανεξήγητο το γεγονός του θρησκευτικού διωγμού μέσα στο όντως ανεξίθρησκο ρωμαϊκό κράτος. Τι σημαίνει η φράση του: ο Χριστιανισμός «κατέλαβε εκ των ένδον τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία»; Μήπως πήρε τα όπλα και κατέλαβε την εξουσία; Ασφαλώς όχι! Ο Χριστιανισμός επικράτησε και μετάλλαξε την κοινωνία αθόρυβα και ειρηνικά, με τον νέο τρόπο ζωής και τις αξίες που προέβαλλε. Ο ειδωλολατρικός κόσμος στους ύστερους ρωμαϊκούς χρόνους βρισκόταν σε τέλεια πνευματική παρακμή, ήταν ένα τυμπανιαίο πτώμα, ανίκανο να σηκωθεί και να αντιδράσει στην ορμή και την δυναμική του Χριστιανισμού. Αν είχε μελετήσει ο αρθρογράφος την φρικτή κοινωνική κατάσταση της ρωμαϊκής κοινωνίας με τα εκατομμύρια των δούλων, που είχαν δικαιώματα λιγότερα από τα ζώα, την θρησκευτική παρακμή, τη δεισιδαιμονία, την αφάνταστη ηθική κατάπτωση, την απαξίωση της ανθρώπινης ζωής και την «θεοποίηση» κάθε είδους θηριωδίας, θα εννοούσε ότι η επικράτηση του Χριστιανισμού ήταν το φυσικό και αναγκαίο επακόλουθο του καταρρέοντος αρχαίου ελληνορωμαϊκού κόσμου

Αναφέρεται στην «προειδοποίηση» των δύο ειδωλολατρών φιλοσόφων, Κέλσου και Πορφυρίου, για τους «κινδύνους της νέας θρησκείας», χωρίς να κάνει τον κόπο να μας εξηγήσει, ποιοι ήταν αυτοί οι «κίνδυνοι». Η ιστορία διέψευσε οικτρά και τους δύο αυτούς φιλοσόφους, αφού η «νέα θρησκεία», όχι μόνο δεν αποτέλεσε κίνδυνο για την τότε ελληνορωμαϊκή κοινωνία, αλλά κυριολεκτικά «ανέστησε» το νεκρό πτώμα της, το διέσωσε, του μετάγγισε νέα ζωή και δύναμη και έβαλε τα θεμέλια για την ανάπτυξη και εδραίωση του ελληνορθοδόξου Πολιτισμού, της μετέπειτα Ρωμιοσύνης. Πέραν τούτου τα κείμενά των δύο αυτών ειδωλολατρών διανοουμένων, επειδή δεν εξέφρασαν την ζοφερή πραγματικότητα της τότε ηθικής και πνευματικής παρακμής, αλλά τα συμφέροντα της θνήσκουσας ειδωλολατρικής θρησκείας (ιερέων, μάντεων, ορφεοτελεστών, τσαρλατάνων θεραπευτών κ.α.) και βεβαίως τα συμφέροντα της άρχουσας τάξης, η οποία εκμεταλλεύονταν τις ατυχείς λαϊκές μάζες, δεν αποτελούν τίποτε άλλο, παρά φθηνές φιλοσοφικές παραφωνίες της παρηκμασμένης εποχής τους. Και μια λεπτομέρεια, πού δείχνει ότι ο αρθρογράφος δεν έχει επαρκή γνώση της ιστορικής εκείνης περιόδου: Το έργο του Κέλσου δεν επιγράφεται «Το Αληθινό Δόγμα», αλλά «Αληθής Λόγος», το οποίο μας διασώθηκε στο τεράστιο αντιρρητικό έργο του χριστιανού συγγραφέα Ωριγένη!

Παρά κάτω γράφει: «Οι μέθοδοι του Χριστιανισμού, για τη διείσδυση και επιβολή του μοιάζει πολύ με τις σημερινές τακτικές κάποιων αφοσιωμένων οπαδών του Ισλάμ. Λ.χ. η επικοινωνιακή υπερπροβολή διώξεων κι εξαθλίωσης. Επίσης όπως οι σημερινοί βομβιστές αυτοκτονίας, έτσι και οι τότε χριστιανοί πρόθυμα δέχονταν να εκτελεσθούν δημόσια, δίχως βέβαια την ταυτόχρονη δολοφονία των αλλοθρήσκων»! Είναι απορίας άξιο, πως μπορεί να συγκρίνει ο αρθρογράφος τον ισλαμιστή «καμικάζι», ο οποίος ζώνεται εκρηκτικά, για να σκοτώσει αθώους ανθρώπους στο όνομα του «Αλλάχ», ως «απίστους», με τους χριστιανούς μάρτυρες, οι οποίοι το μόνο που έκαναν, ήταν να μένουν αμετακίνητοι στην πίστη τους και να θυσιάζουν τη ζωή τους γι’ αυτήν; Προβάλλει το εθελούσιο μαρτύριο κάποιων χριστιανών, αλλά προφανώς αγνοεί, ότι η Εκκλησία το απαγόρευε, κάτι που, ή το αγνοεί, ή το αποκρύπτει! Ευτυχώς που ομολογεί, ότι οι  χριστιανοί μάρτυρες  δεν επιζητούσαν εκδίκηση για τα δικά τους μαρτύρια, αντίθετα προσεύχονταν και συγχωρούσαν τους δημίους τους. Αυτό έχει καμιά σχέση με τους ισλαμιστές «καμικάζι»;

Και συνεχίζει το χιλιοειπωμένο «τροπάριο» των χριστιανομάχων, την πλέον αήθη συκοφαντία κατά της Εκκλησίας, ότι δήθεν κατέστρεψε τον προχριστιανικό «πολιτισμό» και εδίωξε τους παγανιστές. Γράφει: «Κατά παρόμοιο τρόπο, ήταν αποφασισμένοι, (σ.σ. οι χριστιανοί), να εξολοθρεύσουν τους απίστους και να καταστρέψουν ο,τιδήποτε θύμιζε τη λατρεία των απίστων παγανιστών (ναούς – «Αθηνά Παλμύρας», αγάλματα – «ανάγλυφα Παρθενώνα»). Με προτροπές μάλιστα (Αγ. Αυγουστίνος) θανάτωσης των απίστων, π.χ. της μαθηματικού Υπατίας»! Είναι όντως λυπηρό για τον κ. Α. Ανδριανόπουλο να καταφεύγει στην στείρα και ανιστόρητη επιχειρηματολογία των σύγχρονων χριστιανομάχων, (κύρια των νεοπαγανιστών), χωρίς να λάβει υπ’ όψη του και τον σοβαρό επιστημονικό αντίλογο, ο οποίος αποδεικνύει ότι το 90% της προχριστιανικής πολιτιστικής κληρονομιάς, (συγγράμματα, ναοί, αγάλματα, κλπ), ήταν ήδη κατεστραμμένο από τους ίδιους τους παγανιστές, λόγω των εμφυλίων πολέμων, των φυσικών καταστροφών, της εγκατάλειψης, ή της αρπαγής από παγανιστές Ρωμαίους. Ό,τι απέμεινε και διατηρείται στις μέρες μας, το διέσωσαν οι Χριστιανοί, (φιλοσοφικά συγγράμματα, αρχαίοι ναοί, όπως ο Παρθενώνας, το Θησείο κ.α.). Όσον αφορά την «εξολόθρευση των απίστων παγανιστών» από τους χριστιανούς, ας μας εξηγήσει, που οφείλεται το γεγονός ότι υπήρξαν εστίες του Εθνισμού μέχρι και τον 9^ο μ. Χ. αιώνα στον ελληνικό χώρο! Αυτοί πώς γλύτωσαν από την «γενοκτονία» των χριστιανών; Κι ακόμα ας ψάξει να βρει, ποιοι είχαν  συμφέρον να θανατώσουν την τραγική Υπατία, η οποία βρισκόταν στο στάδιο της κατήχησης, προκειμένου να βαπτιστεί χριστιανή. Όχι πάντως οι χριστιανοί!

Παρά κάτω γράφει: «Και πέτυχαν απόλυτα. Η ανεκτική απέναντι σε θρησκείες και ιδέες προχριστιανική κοινωνία εξαφανίστηκε. Οι μέχρι πρότινος κυρίαρχοι αναγκάστηκαν να εκλιπαρούν για κάποιες δυνατότητες ελεύθερης επιλογής»! Γνωρίζει άραγε ο αρθρογράφος, πόσο «ανεκτικές» ήταν οι προχριστιανικές θρησκείες; Γνωρίζει μήπως τις γενοκτονίες στην αρχαία Ελλάδα των γηγενών κατοίκων της, των προελληνικών πληθυσμών, (Πελασγών, Λελέγων, Καρών, κλπ), οι οποίοι εξαφανίστηκαν μαζί και οι θρησκευτικές τους πίστεις;  Γνωρίζει μήπως τις ανείπωτες θηριωδίες των οπαδών της μικρασιατικής οργιαστικής και βάρβαρης διονυσιακής λατρείας στους έλληνες οπαδούς της παραδοσιακής θρησκείας, οι οποίες είναι αποτυπωμένες στο αθάνατο ποίημα του τραγικού Ευριπίδη «Βάκχες»;  Γνωρίζει μήπως ότι η αφορμή για τους φονικούς και μακροχρόνιους Μεσσιανικούς πολέμους (743-669 π.Χ.), μεταξύ Λακεδαιμονίων και Μεσσηνίων, ήταν η θρησκευτική διαμάχη στο ναό της «Λιμναίας Αρτέμιδος» στον Ταΰγετο, όπου έγινε και η πρώτη σφαγή;  Γνωρίζει μήπως τις φοβερές διώξεις  «περί αθεΐας» στην Αθήνα, όπου, κατ’ εντολήν του αθηναϊκού διεφθαρμένου ιερατείου με επικεφαλής τον ιερέα και μάντη Διοπείθη, διώχτηκαν και θανατώθηκαν περισσότεροι από πεντακόσιοι σοφοί και επιστήμονες μόνο στην Αθήνα;  Γνωρίζει τα ανείπωτα εγκλήματα και τους κατά παραγγελίαν πόλεμους, οι οποίοι γινόταν από το ερεβώδες Μαντείο των Δελφών, με τους ψεύτικους χρησμούς του; Γνωρίζει ότι το ολέθριο αυτό θρησκευτικό κέντρο του σκοταδισμού, της πιο μαύρης δεισιδαιμονίας και της εκμετάλλευσης, ευθύνεται για τους τέσσερις φονικούς «ιερούς πολέμους» (695-332 π.Χ.) την εξόντωση του φωκιδικού λαού, αλλά και τον καταστροφικότατο για τον Ελληνισμό Πελοποννησιακό Πόλεμο (431-404 π.Χ.); Γνωρίζει επίσης την αιτία των φοβερών διωγμών των χριστιανών από τη ρωμαϊκή εξουσία, την οποία επέβαλαν τα ειδωλολατρικά ιερατεία, διότι έβλεπαν να χάνεται η δύναμή τους και η επιρροή τους στις λαϊκές μάζες και φυσικά την μείωση των τεραστίων εσόδων τους; Γνωρίζει ότι ο πλέον σκληρός διωγμός επί Διοκλητιανού (284-304 μ.Χ.) επιβλήθηκε στον θρησκομανή και δεισιδαίμονα αυτοκράτορα, από τα σκοταδιστικά μαντεία, του Κλαρίου και Διδυμαίου Απόλλωνος της Μ. Ασίας; Θα συμβουλεύαμε τον αρθρογράφο, αν θέλει να δει πραγματικές γενοκτονίες, να ανατρέξει στο προχριστιανικό ειδωλολατρικό παρελθόν. Στην εξολόθρευση των προελλήνων από τους Έλληνες, των Τρώων από τους Έλληνες, των Μεσσηνίων από τους Σπαρτιάτες, των Φωκιδέων από τον συνασπισμό του Δελφικού «Ιερού», των Αθηναίων από τους Σπαρτιάτες, των Μηλίων από τους Αθηναίους και των Αιτωλών από τους Μακεδόνες. Κι ακόμα ας ανατρέξει στα ανείπωτα εγκλήματα της Γαλλικής Επανάστασης, των μαρξιστών και των ναζί του 20^ου αιώνα. Εκεί θα μπορέσει να καταλάβει, τι σημαίνει φανατισμός, μίσος και εκδίκηση!

Υπαινίσσεται για τις απαγορεύσεις κατά της εθνικής θρησκείας των πρώτων βυζαντινών αυτοκρατόρων. Όντως υπήρξαν απαγορεύσεις, αλλά  αναρωτήθηκε γιατί; Διότι η εθνική ειδωλολατρική θρησκεία περιείχε απαράδεκτα τελετουργικά, όπως ανθρωποθυσίες, την «ιερή πορνεία», την απάτη της μαντικής, την καλλιέργεια ακραίων μορφών δεισιδαιμονίας και ακόμα το μίσος και την εκδίκηση για κάθε έναν που αρνούνταν να προσφέρει θυσίες και λατρεία προς τους γελοίους και ανήθικους «θεούς» της. Αν οι αμετανόητοι ειδωλολάτρες «εκλιπαρούσαν» για τέτοιου είδους «δικαιώματα», είναι πρέπον να τους υπερασπιζόμαστε εμείς σήμερα και να στιγματίζουμε το σωτήριο έργο της Εκκλησίας από τέτοιου είδους εκφυλιστικά φαινόμενα;

Παρά κάτω δίνει το ιδεολογικό του στίγμα. Γράφει: «Ο φανατισμός είναι πάντα επικίνδυνος…Οι χριστιανοί βέβαια μετά τον διαφωτισμό, τη Μεταρρύθμιση και την Ειρήνη της Βεστφαλίας έπαψαν να ζουν με αυστηρούς καθημερινούς θρησκευτικούς κανόνες. Δυστυχώς για τους μουσουλμάνους, το Κοράνι και τα Χαντίντ ισχύουν σήμερα όπως τον 7^ο αιώνα». Και εδώ κάνει το ίδιο λάθος να ομιλεί αόριστα για χριστιανούς, οι οποίοι, χάρις στον «Διαφωτισμό», τη Μεταρρύθμιση και την ειρήνη της Βεστφαλίας, αποκήρυξαν τον φανατικό και ως εκ τούτου, εγκληματικό τρόπο ζωής τους και συμμορφώθηκαν με τις κοσμικές επιταγές. Αυτό ισχύει για τους χριστιανούς της Δύσης, οι οποίοι όντως ξύπνησαν από τον μακραίωνα πνευματικό λήθαργο, που τους κρατούσε ο παρεφθαρμένος δυτικός Χριστιανισμός και όχι για τους Ορθοδόξους. Αν ήταν αντικειμενικός στη μελέτη του, θα διαπίστωνε πως η Ορθόδοξη Ανατολή δεν χρειαζόταν καμιά ευρωπαϊκή «διαφώτιση» για να αλλάξει τρόπο ζωής, διότι ο γνήσιος και ανόθευτος Ορθόδοξος Χριστιανισμός μέσα στο οποίο βιώνεται με ακρίβεια και συνέπεια η ευαγγελική αλήθεια, βρίσκεται μακριά από αντικοινωνικές και απάνθρωπες πρακτικές, όπως ο φανατισμός και η βία.

Περαίνοντας την ανακοίνωσή  μας θα θέλαμε για πολλοστή φορά να εκφράσουμε την πλήρη αντίθεσή μας στις άδικες κρίσεις κατά της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας από ανιστόρητους επικριτές. Διατρανώνοντας την ομολογία μας, κηρύττουμε προς κάθε κατεύθυνση ότι μεταξύ της αγίας μας Εκκλησίας και όλων των θρησκευτικών πίστεων, (αιρέσεων, θρησκειών, παραθρησκειών, θρησκειοφιλοσοφικών συστημάτων, κλπ), ουδεμία σχέση υπάρχει. Κι’ αυτό διότι όλα τα θρησκευτικά σχήματα της ιστορίας είναι ανθρώπινα κατασκευάσματα. Δεν είναι τίποτε άλλο παρά ατελείς ανθρώπινες προσπάθειες αναγωγής και επικοινωνίας με το θείον και ερμηνείας των υπαρξιακών ερωτημάτων. Γι’ αυτό αποδείχτηκαν αναποτελεσματικά για να εκπληρώσουν το σκοπό τους. Και το χειρότερο: λειτουργούν με κανόνες του πτωτικού κόσμου, με φυσικό επακόλουθο να ενέχουν όλα τα αρνητικά στοιχεία που αναφέρει ο αρθρογράφος, τα οποία επισημάναμε και εμείς. Αντίθετα η Εκκλησία του Χριστού έχει εντελώς διαφορετική προέλευση. Δεν είναι ανθρώπινη επινόηση, αλλά αποκάλυψη του αληθινού Θεού, «καινή κτίσις», (Β΄ Κορ.5,17), θείον καθίδρυμα επί γης, που έχει κεφαλή τον ίδιο τον Χριστό, (Εφ.1,22), για να σώζει καθολικά τον άνθρωπο από την δουλεία της αμαρτίας, τη φθορά και τον θάνατο. Ως εκ τούτου, ο φανατισμός, η μισαλλοδοξία και η εκδίκηση δεν είναι, δεν μπορεί να είναι, στοιχεία της Εκκλησίας, αλλά εμφανή και αναπόσπαστα στοιχεία του πτωτικού κόσμου και φυσικά των θρησκειών του!

Εκ του Γραφείου επί των Αιρέσεων και των Παραθρησκειών